پیشینه و تحلیل وقایع تاسف بار  پارا چنار پاکستان، به ویژه حمله اخیر به مسافران در  این منطقه

اسلام آباد – پاکستان

مقدمه

پاراچنار، مرکز شهرستان کرم است که به یکی از کانون‌های بحران و خشونت در پاکستان تبدیل شده است. این منطقه با جمعیتی نزدیک به ششصد هزار نفر به‌طور مستمر شاهد حملات تروریستی و درگیری‌های فرقه‌ای بوده است که باعث شده است شرایط زندگی در آن به شدت تحت تأثیر قرار گیرد. خشونت‌ ها در پاراچنار، از جمله انفجارهای مرگبار و حملات مکرر، نشان‌دهنده عمق بحران و پیچیدگی‌های موجود در این منطقه است.

پاراچنار نه تنها به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص و نزدیکی به مرز افغانستان، بلکه به‌خاطر تنوع قومی و مذهبی خود و نیز وجود اختلافات تاریخی و سیاسی، به یک نقطه بحرانی تبدیل شده است. در سال ‌های اخیر این منطقه شاهد افزایش چشمگیر در میزان خشونت و حملات فرقه‌ای بوده است که منجر به کشته شدن و زخمی شدن بسیاری از ساکنان آن شده است. در حادثه تاسف بار اخیر مسافران] شیعی [مورد حمله افراطی ها قرار گرفتند که در نتیجه این حمله بیش از 40 نفر از جمله زنان و کودکان به شهادت رسیدند و حدود 28 نفر مجروح شدند[1] . و این درگیری همچنان ادامه دارد، تروریست ها سیم خار دار مرز پاکستان و افغانستان را قطع کرده و با سلاح های پیشرفته وارد خاک پاکستان شدند و شیعیان منطقه پاراچنار را مورد هدف قرار دادند. اما متاسفانه دولت پاکستان توجه ای به این مسئله ندارد[2] . و بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران معتقدند که بحران پارا چنار تنها به مسأله تروریسم محدود نمی‌ شود، بلکه ریشه‌ های عمیق‌ تری در فرقه‌ گرایی و عوامل ژئوپلیتیکی نیز دارد. در این گزارش پیشینه و تحلیل وقایع تاسف بار  پارا چنار پاکستان، به ویژه حمله اخیر به مسافران در این منطقه جهت ملاحظه و بهره برداری ارائه می گردد.

بررسی موقعیت جغرافی و اجتماعی کرم[3]

از نظر جغرافیایی، کرم با افغانستان در شمال‌غرب مرز مشترک دارد. مساحت کرم 3380 کیلومتر مربع است و بر اساس سرشماری 2017، جمعیت آن 619553 نفر است. از نظر اداری، کرم به سه بخش تقسیم شده است: کرم بالا، کرم مرکزی و کرم پایین. کرم بالا پرجمعیت‌ترین بخش است و قبایل عمده آن شامل طوری‌ها و بنگش‌ها به همراه برخی قبایل کوچک‌تر مانند منگال‌ها، مقبال‌ها و خیلجی‌ها می‌باشند. طوری‌ها تنها قبیله پختون هستند که 100% شیعه هستند، در حالی که نیمی از بنگش‌ها سنی و نیمی دیگر شیعه هستند. تقریباً 80% جمعیت کرم بالا را شیعیان تشکیل می دهد. پاراچنار مکان محبوبی در کرم بالا است. تقریباً 95% جمعیت کرم مرکزی سنی هستند و حدود 80% جمعیت کرم پایین سنی هستند و مکان محبوب آن سده است.

آغاز درگیری های فرقه ای در کرم[4]

کرم زمانی مکان محبت، صلح و برادری بود. شیعه ‌و سنی‌ با صلح و آرامش کنار هم زندگی  و در مواقع نیاز به یکدیگر کمک می‌کردند. آنها همچنین در غم و شادی های یکدیگر شریک بودند. با این حال عوامل مختلفی باعث ایجاد تنش بین فرقه ای در این منطقه شد که اولین درگیری به سال ۱۹۶۱ بر می گردد. در زیر به بیان علت درگیری ها در سال های مختلف به صورت مختصر پرداخته شده است.

درگیری‌های فرقه‌ای 1961

تاریخ اولین درگیری فرقه‌ای در کرم به سال 1961 برمی‌گردد. در آن سال، در جریان برگزاری مراسم محرم در سده توسط شیعیان، تیراندازی از سوی افراد ناشناس به وقوع پیوست که منجر به کشته و زخمی شدن تعدادی از شرکت‌کنندگان شد. شیعیان معتقد بودندکه این تیراندازی توسط اهل سنت انجام شده است و بدون تحقیقات کافی، درگیری‌های فرقه‌ای میان دو گروه شدت گرفت که منجر به آسیب‌های جدی انسانی و مالی برای هر دو طرف شد.

درگیری‌های فرقه‌ای 1971

درگیری دوم در سال 1971 رخ داد، زمانی که سنی‌ها شروع به ساخت مناره‌ای در مسجد جامع پاراچنار کردند. جامعه شیعه به ساخت این مناره اعتراض کردند و گفتند که ممکن است از آن به عنوان سنگر در درگیری‌های فرقه‌ای استفاده شود. این مناقشه تنش‌های فرقه‌ای را به وجود آورد که به سرعت به درگیری‌های وسیع سنی-شیعه تبدیل شد و باعث کشته و زخمی شدن بسیاری از افراد از طرفین شد. پس از مذاکرات آتش بس اعلام شد. با این حال، ساخت مناره متوقف نشد و به اتمام رسید.

درگیری‌های فرقه‌ای 1987

درگیری فرقه‌ای 1987 به دلیل یک مشکل شخصی بود که به تدریج به درگیری‌های فرقه‌ای تبدیل شد. در تاریخ 24 ژوئیه 1987، یکی از اهالی سنی روستای بوشرا، که عمدتاً سنی‌نشین است و در نزدیکی پاراچنار قرار دارد، به طرز مشکوکی ربوده شد. رباینده (شیعه) درخواست کرد که اگر برادر مفقود شده‌اش ارائه نشود، او را آزاد نخواهد کرد. بزرگان هر دو فرقه سعی کردند این مسئله شخصی را حل کنند، اما بی‌نتیجه بود. تلاش‌ها برای حل مسئله ادامه یافت تا اینکه درگیری مسلحانه‌ای میان سنی‌ها و شیعیان روستاهای اطراف آغاز شد. در این درگیری از سلاح‌های سنگین علیه یکدیگر استفاده شد. بسیاری از خانه‌ها به خاکستر تبدیل شدند. وضعیت آنقدر بد شد که ارتش به کنترل اوضاع فراخوانده شد و برای چندین روز مقررات منع رفت و آمد برقرار شد.

درگیری‌های فرقه‌ای 1996

ریشه این درگیری به واقعه‌ای در مدرسه عالی دولتی پاراچنار برمی‌گردد. گفته می شودکه برخی از دانش‌آموزان بر روی تخته‌سیاه کلاس توهین‌های ضدشیعه نوشتند. پس از اعتراض دانش‌آموزان شیعه، موضوع به مدیر مدرسه گزارش داده شد و سپس به دستیار سیاسی پاراچنار نیز اطلاع داده شد. در در تاریخ 10 سپتامبر 1996، دانش‌آموزان ناراضی از هر دو فرقه با یکدیگر درگیر شدند. مدیر مدرسه تلاش کرد تا وضعیت را کنترل کند، اما افراد ناشناس به مدرسه تیراندازی کردند. این امر منجر به درگیری‌های فرقه‌ای در سراسر کرم شد.

درگیری‌های فرقه‌ای 2007

در سال 2007، دو درگیری عمده فرقه‌ای رخ داد. اولین مورد در ماه آوریل و دومین مورد در ماه نوامبر بود. در تاریخ 6 آوریل 2007، شیعیان در پاراچنار به مناسبت عید میلاد النبی مراسمی برگزار کردند که هدف تیراندازی ناشناس قرار گرفت و منجر به کشته شدن و زخمی شدن تعدادی از شرکت‌کنندگان شد. وضعیت تشدید یافت و هر دو گروه، بدون تحقیق به تیراندازی‌های بی‌محابا با استفاده از سلاح‌های سنگین پرداختند. درگیری تا 12 آوریل ادامه یافت. نیروهای شبه ‌نظامی و ارتش برای کنترل وضعیت فراخوانده شدند و مقررات منع رفت و آمد برای چندین روز برقرار شد. در تاریخ 2 مه 2007، توافقی میان طرفین به امضاء رسید که آتش‌بس را برقرار کرد، اما این آتش‌بس عمر کوتاهی داشت.

در نوامبر 2007، درگیری جدیدی آغاز شد که بسیار خونین‌تر از قبل بود. در تاریخ 15 نوامبر 2007، افراد ناشناس به سمت فروشندگان سنی تیراندازی کردند و موجب کشته و زخمی شدن بسیاری از افراد شدند. سنی‌ها مظنون شدند که مهاجمان شیعه بودند. به همین ترتیب، در تاریخ 16 نوامبر، زمانی که مردم از مسجد پس از اقامه نماز جمعه بیرون می‌آمدند، فرد ناشناسی یک نارنجک دستی پرتاب کرد و موجب کشته و زخمی شدن تعداد زیادی از افراد شد. به زودی درگیری‌های فرقه‌ای در سراسر کرم آغاز شد. از سلاح‌های مدرن یکدیگر استفاده کردند. درگیری پنج روز ادامه یافت و در تاریخ 20 نوامبر، ارتش مداخله کرد و کنترل وضعیت را به دست گرفت. مقررات منع رفت و آمد برای چند روز برقرار شد. به دنبال این دو درگیری، جاده اصلی تل-پاراچنار به مدت چهار سال (2007-2011) مسدود شد. مردم مجبور شدند از طریق افغانستان به پیشاور بروند که باید مسافت بسیار طولانی تری را طی می کردند. علاوه بر این مسدود شدن جاده تل-پاراچنار منجر به کمبود شدید مواد غذایی، دارو و افزایش قیمت‌ها شد.

درگیری‌های فرقه‌ای 2008

در سال 200۸، نیز دو درگیری عمده فرقه‌ای رخ داد. اولین مورد در ماه آوریل و دومین مورد در ماه اکتبر بود. در تاریخ 6 آوریل 2008، در حین برگزاری مراسم عید میلاد النبی فردی شعارهای توهین‌آمیز سر داد. این حادثه باعث تیراندازی به سوی مراسم شد که به کشته و زخمی شدن تعدادی از افراد منجر گردید. به دنبال این واقعه درگیری‌های گسترده‌ی بین فرقه ای رخ داد. سرانجام، توافق آتش‌بس در تاریخ 26 سپتامبر 2008 در اسلام‌آباد به امضاء رسید که به نام "پیمان اسلام‌آباد" شناخته می‌شود.

دومین درگیری فرقه‌ای در اکتبر همین سال رخ داد. در تاریخ 1 اکتبر، روستای شیعه‌نشین (پیوار) مورد حمله شبه‌نظامیان با سلاح‌های سنگین قرار گرفت. به همین ترتیب، روستای سنی‌نشین (منگلان) نیز مورد حمله افراطیون با سلاح‌های سنگین قرار گرفت. این حملات، کل کرم را به درگیری‌های فرقه‌ای کشاند. در نهایت، توافق آتش‌بس در تاریخ 16 اکتبر 2008 در مری به امضاء رسید که به‌طور عمومی به عنوان "پیمان مری" شناخته می‌شود.

درگیری‌های فرقه‌ای 2009

در تاریخ 16 ژوئن 2009، گروه‌های فرقه‌ای به دلیل اختلافات مربوط به ساخت سنگر درگیر شدند. این درگیری به شدت گسترش یافت و به مدت 12 روز ادامه پیدا کرد.

درگیری‌های فرقه‌ای 2010

در تاریخ 15 سپتامبر 2010، روستای شیعه‌نشین (کایوس) مورد حمله افراطیون قرار گرفت. شیعه‌ها ادعا کردند که مهاجمان از فرقه سنی روستای منگلان بودند. در واکنش، روستای منگلان در تاریخ 18 سپتامبر توسط شبه‌نظامیان مورد حمله قرار گرفت. سنی‌ها نیز ادعا کردند که مهاجمان شیعه بودند. در این حمله، روستای منگلان به آتش کشیده شد و کایوس دوباره به دست مهاجمان افتاد. در تاریخ 24 سپتامبر، توافق آتش‌بس میان طرفین به امضاء رسید.

درگیری‌های فرقه‌ای 2011

همچنین در اکتبر 2011، درگیری‌های فرقه‌ای پراکنده‌ای در پیوار (روستای شیعه‌نشین) و پیوار تانگی (روستای سنی‌نشین) رخ داد که تنش‌های فرقه‌ای و خصومت‌های قبلی را دوباره به اوج خود رساند. در نهایت، این درگیری‌ها فروکش شد و توافق صلح دیگری در تاریخ 24 اکتبر 2011 به امضاء رسید که در آن مبلغ هشتصد هزار روپیه به عنوان جریمه برای نقض‌کنندگان تعیین شد.

درگیری های فرقه ای ۲۰۱۷ [5]

در سال ۲۰۱۷، پاراچنار شاهد مجموعه‌ای از حملات تروریستی و خشونت‌های فرقه‌ای بود که تأثیرات زیادی بر جامعه محلی گذاشت. در این سال، پنج حمله تروریستی بزرگ رخ داد که به کشته شدن حدود ۱۳۲ نفر و زخمی شدن ۴۶۰ نفر منجر شد. این حملات شامل انفجارهای بمب، تیراندازی و حملات انتحاری بودند که بسیاری از قربانیان را در حین برگزاری مراسم‌های مذهبی و فعالیت‌های روزمره مورد هدف قرار گرفتند.

درگیری های فرقه ای ۲۰۲۴[6]

طبق گزارش‌های رسانه‌ای، علت اصلی این درگیری‌ها اختلاف‌نظر بر سر اراضی بین قبایل مختلف است که برخی از آنها شیعه و برخی دیگر سنی هستند. پوشش رسانه‌های اصلی از این وضعیت محدود بوده، اما شبکه‌های اجتماعی پر از گزارش‌هایی درباره درگیری‌ها و تلفات بوده است. برخی از افراد این خشونت‌ها را به عنوان درگیری‌های فرقه‌ای بین جوامع شیعه و سنی توصیف کرده‌اند و حتی آن را به عنوان نسل‌کشی علیه شیعیان نامیده‌اند. با این حال، تأیید این ادعاها وجود ندارد و مشخص نیست که کدام مذهب در این درگیری‌ها بیشتر آسیب دیده است. [7]

برخی از خبرها حاکی از آن است که این زمین از لحاظ قانونی به شیعیان تعلق دارد. شیعیان قصد داشتند در این زمین کشاورزی کنند که با مخالفت چند خانواده سنی روبرو شدند.

پس از تشکیل جرگه‌ای از روسای قبایل پشتون برای حل اختلاف، صلح موقتی برقرار شد، اما این صلح پایدار نبود. برخی از علمای اهل سنت با استفاده از سخنرانی‌های تفرقه‌انگیز و تماس با گروه‌های مسلح، به تحریک درگیری‌ها پرداختند و این موضوع منجر به جنگ شیعه و سنی شد در ساعت یازده شب، حملات شامل آتش، گلوله و پرتاب خمپاره در منطقه آغاز شد که شیعیان را غافلگیر کرد. سنی‌ها ادعا کردند که این حملات توسط افراد خودسر انجام شده و سلاح‌های سنگین استفاده‌شده ممکن است توسط تحریک طالبان پاکستان (TTP) تأمین شده باشد. بزرگراه پاراچنار به کوهات و پیشاور به دلیل درگیری‌ها مسدود شده و مردم با مشکلات زیادی مواجه هستند. خدمات اینترنت و تلفن همراه در این منطقه قطع شده و بزرگراه اصلی نیز تا اطاع ثانوی بسته می باشد.

معاون فرماندار، جاوید اللہ محسود گزارش داد که رهبران طرفین به آتش‌بس رضایت داده‌اند و اعضای جرگه صلح به زودی مسلحین را از سنگرها خارج خواهند کرد. پس از پاک‌سازی سنگرها، نیروهای امنیتی در این مکان‌ها مستقر خواهند شد. از سوی دیگر، در درگیری‌های پنج‌روزه اخیر در کرم، تعداد کشته‌شدگان به ۴۳ نفر رسید و ۱۶۶ نفر زخمی شده‌اند. همچنین، بر روی شهر پاراچنار نیز تعداد زیادی موشک شلیک شده است. [8]

عوامل مؤثر بر درگیری‌های فرقه‌ای در منطقه پاراچنار[9]

عوامل متعددی در درگیری های فرقه ای این منطقه نقش به سزایی داشته اند که می توان به عوامل محیطی، عوامل ملی و عوامل بین المللی اشاره کرد. در این گزارش به بررسی این عوامل پرداخته شده است.

عوامل محلی

عوامل محلی در درگیری‌های فرقه‌ای در کرم شامل عدم اعتماد، شعارهای توهین‌آمیز در مراسم، روحانیون افراطی، افراط‌گرایی جوانان، آسیب‌پذیری آموزشی و در دسترس بودن سلاح‌ها است.

1. عدم اعتماد

بین سنی‌ و شیعه‌ شکاف گسترده‌ای از عدم اعتماد وجود دارد. اغلب، افراد ناشناس به مراسم عمومی حمله می‌کنند و بلافاصله پس از آن درگیری‌های فرقه‌ای بدون تحقیق یا بررسی رخ می‌دهد. این نشان‌دهنده شکاف عمیق اعتماد میان این دو فرقه است. نیروی سودبرنده از این عدم اعتماد، نیروهای افراطی غیر محلی حمایت‌شده از کشورهای خارجی هستند.

2. شعارهای توهین‌آمیز

خشونت‌های فرقه‌ای در کرم عمدتاً در زمان‌های مراسم عمومی مانند محرم، عید میلاد النبی و نوروز رخ می‌دهد. در این مراسم‌ها اغلب شعارهای توهین‌آمیز سر داده می‌شود که آتش تنفر فرقه‌ای را شعله‌ور می‌کند.

3. روحانیون افراطی

روحانیون افراطی عامل دیگری هستند که آتش درگیری‌های سنی-شیعه در کرم را شعله‌ور می‌کنند. روحانیون افراطی با سوءاستفاده از بی‌سوادی مردم و ارائه تفسیرهای محدود از اصول اسلام، مردم را فریب می دهند و با وعده‌های بهشت، زندگی مرفه و مزایای پس از مرگ، مردم ناآگاه را به نام دین فریب می دهند.

4. نفوذ افراطیون از مناطق دیگر

در درگیری‌های فرقه‌ای، گروه‌های افراطی از اورکزی، وزیرستان شمالی، لشکر اسلامی منگال باغ و انصار الاسلام محبوب از خیبر مداخله می کنند و باعث تشدید خشونت‌های فرقه‌ای می شوند. حضور این افراطیون، درگیری‌های کوچک فرقه‌ای را به درگیری‌های بزرگ تبدیل می کندکه منجر به خسارات سنگین انسانی و مالی در طی این درگیری ها شده است.

5. آسیب‌پذیری آموزشی

نرخ سواد در کرم پایین است، زیرا بیشتر مردم زیر خط فقر هستند. فردی با تحصیلات پایین به راحتی می‌تواند توسط افراطیون مورد سوء استفاده قرار گیرد. قبایل بنگش و توری و همچنین در پاراچنار عمدتاً تحصیل‌کرده هستند و به همین دلیل یا شاغل هستند یا کسب‌وکار خود را دارند و بنابراین به راحتی نمی‌توانند برای افراط‌گرایی مورد سوء استفاده قرار گیرند. با این حال، نرخ سواد در مناطق دورافتاده مرکزی و پایین کرم نسبتا پایین است که به افراط‌گرایی منجر می‌شود.

6. دسترسی به سلاح‌

در طول جهاد افغانستان (دهه 1980)، سلاح‌ها برای آموزش مجاهدین در این منطقه تأمین شد. در دسترس بودن سلاح‌ها و آموزش جهادی‌ها، ایدئولوژی افراطی را در مناطق قبایلی پرورش داد. قبایل با استراتژی‌های جنگی و استفاده از سلاح‌های مختلف آشنا شدند. پس از جهاد افغانستان، توجه قبایل به درگیری‌های فرقه‌ای معطوف شد. روحیه آماده به تیراندازی و دسترسی آسان به سلاح‌ها وضعیت را بدتر کرد.

عوامل ملی

عوامل ملی در درگیری‌های فرقه‌ای در کرم شامل اسلام‌سازی تحت رهبری ضیاء، سازمان‌های افراطی و غفلت دولت است.

1. اسلام‌سازی تحت رهبری ضیاء

ژنرال ضیاءالحق در سال 1978 روند اسلام‌سازی را در پاکستان آغاز کرد. در این روند، تمامی قوانین باید بر اساس اصول مذهب حنفی اجرا می‌شدند. به عنوان مثال قوانین عشر، زکات و قانون حدود و قصاص، طبق موازین فقه حنفی به اجرا درآمدند. این قوانین به شدت توسط جامعه شیعه در پاکستان مورد اعتراض قرار گرفتند زیرا اجرای این قوانین تحت فقه جعفری متفاوت بود. شیعیان درخواست کردند که این قوانین تحت فقه جعفری نیز مورد بررسی قرار گیرند. هرچند، این مسئله بعدها حل شد، اما آن‌ها تهدیدی را حس کردند که دولت ممکن است حقوق آن‌ها را تحت سلطه سنی‌ها پایمال کند. از این رو، شیعیان با تشکیل حزب سیاسی خود، "تحریک جعفریه پاکستان" به سیاست روی آوردند. سیاست‌های اسلام‌سازی به درگیری‌های سنی-شیعه در پاکستان عمق بیشتری داد و به وخامت اوضاع افزود.

2. غفلت دولت

دولت در ارائه راه‌حل پایدار برای تنش‌های فرقه‌ای در کرم، نقشی منفعلانه ایفا کرده است. دولت مداخله می‌کند و تسکین موقت در قالب توافق‌های صلح ارائه می‌دهد، اما این توافق‌ها پایدار نیستند. هر بار ارتش مداخله کرده و مقررات منع آمد و شد برقرار می‌شود، اما تا به امروز اقدامی در سطح دائمی انجام نشده است.

3. سازمان‌های افراطی

در کرم، درگیری‌های فرقه‌ای به صورت محلی و در مقیاس کوچک وجود داشتند که توسط بزرگان محلی قبایل حل و فصل می‌شدند. اما با ظهور سازمان‌های افراطی سنی مانند سپاه صحابه پاکستان (SSP)، لشکر جھنگوی (LeJ) و جیش محمد (JeM) و سازمان‌های شیعه مانند حزب‌الله کرم درگیری‌های فرقه‌ای تشدید شده و به سطح وسیع‌تری از خشونت تبدیل شده است.

عوامل بین‌المللی

عوامل بین‌المللی در تشدید درگیری‌های فرقه‌ای در کرم شامل ورود پناهندگان افغان، طالبانیزه شدن، حمایت‌های خارجی و حضور نیروهای آمریکایی در افغانستان هستند.

1. ورود پناهندگان افغان

در طول جهاد افغان‌ها علیه اتحاد جماهیر شوروی (دهه 1980)، بسیاری از پناهندگان افغان به پاکستان از جمله کرم مهاجرت کردند. اکثر این پناهندگان سنی بودند و به همین دلیل در کنار سنی‌ها در کرم مبارزه کردند. ورود پناهندگان افغان به اختلال در اقتصاد محلی و تغییرات جمعیتی در کرم انجامید. پناهندگان افغان در دوران درگیری‌های فرقه‌ای به طور گسترده‌ای از وضعیت بی‌ثبات استفاده کرده و در این شرایط به غارت مغازه‌ها و اموال مردم پرداختند.

2. طالبانیزه شدن

کرم از نظر استراتژیک اهمیت زیادی دارد زیرا از سه سمت با استان‌های شرقی افغانستان مرز مشترک دارد و نزدیک‌ترین نقطه به کابل از پاکستان است. این منطقه در طول جنگ علیه شوروی در دهه 1980 به عنوان پناهگاهی برای مجاهدین استفاده می‌شد. حضور طالبان افغانستان در کرم با درگیری‌های فرقه‌ای در این منطقه به طور مستقیم مرتبط است. طالبان افغان و دیگر گروه‌های افراطی همیشه تلاش کرده اند تا تأثیر و تسلط بر کرم بالا را حفظ کنند تا بتوانند به راحتی از مرز عبور کنند. در درگیری‌های فرقه‌ای، طالبان افغان و دیگر گروه‌های سنی، به سنی‌های محلی در کرم بالا کمک کردند تا تسلط سنی‌ها در این منطقه تضمین شود.

3. انقلاب اسلامی ایران

نویسنده این مقاله [10] معتقد است که انقلاب اسلامی ایران باعث رادیکالیزه‌شدن شیعیان در پاکستان شده است. همچنین حضور پناهندگان افغان (سنی) و روند اسلام‌سازی تحت حکومت ضیاءالحق را از عوامل تشدید این رادیکالیسم و ظهور گروه‌های شیعه مختلف معرفی می‌کند.

با این حال، به نظر می‌رسد که این نظریه چندان معتبر نیست. پایه‌های انقلاب اسلامی ایران بر حمایت از مستضعفان و مظلومان جهان استوار است. نمونه‌های بارز این حمایت‌ها شامل کمک‌های ایران به مردم غزه است، که عمدتاً از اهل سنت هستند، ولی جمهوری اسلامی ایران همواره از آنها حمایت کرده است. همچنین، جمهوری اسلامی ایران به‌طور مداوم از مسلمانان مظلوم پاکستان، بدون توجه به فرقه‌های مذهبی، پشتیبانی کرده است.

4. حمایت‌های خارجی

هر دو گروه سنی و شیعه به طور غیررسمی حمایت‌های خارجی دریافت می‌کنند. برخی معتقدند که ایران شیعیان این منطقه را از نظر مالی حمایت و پشتیبانی می کند.  این در حالی است که شیعیان معتقدند که طالبان افغان، طالبان سنی پاکستانی و پادشاهی عربستان سعودی به سنی‌های محلی در کرم برای درگیری‌های فرقه‌ای کمک مالی می‌کنند.

بازتاب خبری حمله اخیر به شیعیان پاراچنار

شهر پاراچنار در شمال غرب پاکستان یک منطقه شیعه نشین است که در گذشته نیز  شیعیان این منطقه همواره توسط گروه‌های تکفیری مورد حملات متعدد قرار گرفته اند. این حمله درحالی گزارش می شود که با توجه به وضعیت امنیتی این منطقه حدود یک ماه است تردد به شهر پاراچنار با تدابیر امنیتی انجام می شود؛ این درحالیست که مردم این منطقه در ماه گذشته یک‌ تحصن بزرگ را در اعتراض به عدم توجه دولت و نهاد های امنیتی به امنیت این منطقه و مسدود شدن تمامی مسیرها به شهر پاراچنار برگزار کرده اند.

موج جدید درگیری‌های خونین در پاراچِنار پاکستان ۳۷ کشته برجای گذاشت [11]

به گزارش روز یکشنبه ایرنا از وب سایت رسانه‌ای پاکستانی خراسان دایری، درگیری‌های خونین میان قبایل در شهر پاراچِنار و حومه آن جان ده ها نفر را گرفته است. در این گزارش آمده است: افراد مسلح در بخش‌های مختلف با یکدیگر درگیر شده و بسیاری از مغازه ها، چند ساختمان دولتی و جایگاه عرضه سوخت به آتش کشیده شده است. خراسان دایری افزود که دست کم ۳۷ نفر کشته و ۱۰۳ نفر دیگر طی روز و شب گذشته زخمی شدند. تلاش‌های مسئولان محلی برای توقف درگیری ها نیز بی نتیجه مانده است.

روز گذشته نیز هیاتی از مسئولان دولت ایالت خیبرپختونخوا که با یک فروند بالگرد برای دلجویی از خانواده‌های قربانیان حمله تروریستی و بررسی حادثه روز پنجشنبه به شهر پاراچِنار سفر کرده بود هدف تیراندازی قرار گرفت و خلبان بالگرد مجبور به فرود فوری در یک نقطه امن شد. وزیر دفاع پاکستان روز گذشته طی اظهاراتی درباره حوادث شهر پاراچِنار گفت که این حملات مرتبط با تروریسم نیست بلکه مردم این منطقه با چالش فرقه گرایی روبرو هستند. رئیس جمهوری و نخست وزیر پاکستان هفته گذشته طی پیام‌هایی حمله تروریستی به خودروهای مسافربری که از شهر پاراچِنار به پیشاور عازم بودند را به شدت محکوم کردند. احزاب شیعه پاکستان در واکنش به کشتار مردم بی دفاع پاراچِنار، با سرزنش اقدامات دولت و مسئولان ایالتی برای شناسایی عوامل این جنایت گفتند که نیروهای تکفیری درصدد تخریب فضای صلح و رواداری در کشور هستند.  

پیام تسلیت جناب آقای سید عباس عراقچی وزیر امور خارجه

 از هیچ تلاشی برای تقویت هماهنگی و همکاری دوجانبه و چندجانبه برای ریشه‌کن کردن بلای تروریسم دریغ نمی کنیم.   ما حمله تروریستی شنیع در پاکستان را که جان بسیاری از بیگناهان را گرفت و تعداد زیادی را مجروح کرد، به شدیدترین وجه محکوم می کنی  و به خانواده های قربانیان و مردم و دولت برادر پاکستان تسلیت می گوییم. از خداوند متعال برای مجروحان شفای عاجل مسئلت داریم. تروریسم در تمام اشکال و مظاهر آن به صراحت محکوم است. مقابله موثر با تروریسم هدف مشترک ایران و پاکستان است. ما از هیچ تلاشی برای تقویت هماهنگی و همکاری دوجانبه و چندجانبه برای ریشه کن کردن بلای تروریسم دریغ نمی‌کنیم.

پیام تسلیت رئیس جمهور ایران به مردم پاکستان [12]

رئیس جمهور ایران جان باختن تعداد زیادی از شهروندان پاکستانی در حادثه تروریستی روز پنجشنبه در شمال غرب این کشور همسایه را تسلیت گفت. گزارش خبرگزاری صدا و سیما از اسلام آباد، دکتر مسعود پزشکیان حادثه تروریستی روز پنجشنبه در منطقه پاراچنار از نواحی قبایلی کروم در شمال غرب پاکستان را تسلیت گفت. در این پیام آمده است: حادثه تروریستی امروز در منطقه کروم پاکستان را که به جان‌ باختن ده‌ها تن از شهروندان پاکستانی و جراحت شماری دیگر منجر شده است را به دولت و ملت پاکستان و خانواده‌های داغدار قربانیان این حادثه تروریستی تسلیت می‌گویم.

رئیس جمهور افزود: تروریسم در همه اشکال آن محکوم است و جمهوری اسلامی ایران همچون گذشته در کنار ‌کشور دوست و برادر پاکستان خواهد بود و با جدیت مقابله با تروریسم را در جهت تعمیق امنیت و برقراری ثبات در منطقه دنبال خواهد کرد.

پیشتر نیز سفارت جمهوری اسلامی ایران در پاکستان با صدور بیانیه ای این حمله را شدیداً محکوم و مراتب همدردی با دولت و مردم این کشور همسایه را اعلام داشت. منابع محلی در پاکستان تعداد قربانیان حمله تروریستی روز پنجشنبه علیه سرنشینان غیرنظامی چند خودرو در منطقه پاراچنار در شمال غرب این کشور که هنوز هیچ گروهی مسئولیت آن را بر عهده نگرفته است را ۸۱ نفر اعلام می کنند.

سفارت ایران حمله تروریستی  در پاراچنار پاکستان را محکوم کرد

اسلام آباد/ خبرگزاری صدا و سیما/۰۱/۰۹/۱۴۰۳

سفارت جمهوری اسلامی ایران در پاکستان حمله تروریستی بعدازظهر روز پنجشنبه در منطقه «پاراچنار» پاکستان که دهها کشته برجای گذاشت را شدیداً محکوم کرد. به گزارش خبرگزاری صدا و سیما از اسلام آباد، سفارت جمهوری اسلامی ایران در اسلام آباد با صدور بیانیه ای اعلام کرد: ما حادثه تروریستی در منطقه «کرم» در شمال غرب پاکستان که منجر به کشته شدن ده ها نفر از مردم بیگناه شد را به شدت محکوم می کنیم. سفارت ایران به دولت و مردم شریف پاکستان و خانواده های جانباختگان این حادثه تروریستی تسلیت گفته و مراتب همدردی ملت ایران با کشور همسایه پاکستان را اعلام داشت.

در بیانیه مذکور آمده است: تروریسم تهدیدی مشترک برای کل منطقه و جهان بوده و در کلیه ابعاد و اشکال آن و در کلیه مکان ها مذموم و محکوم است. گفتنی است در حمله تروریستی روز پنجشنبه علیه سرنشینان غیرنظامی چند خودرو در منطقه «پاراچنار» دستکم ۳۸ نفر کشته شده‌اند؛ منابع محلی تعداد قربانیان این حمله را تا ۸۱ نفر نیز اعلام کرده اند. این درحالیست که موج محکومیت این حمله شنیع تروریستی در پاکستان ادامه داشته و پس از مقامات عالیرتبه این کشور از جمله رئیس جمهور، وزیر کشور، روسای حزب مردم، جماعت اسلامی بسیاری از رهبران مذهبی و سیاسی از جمله «مولانا فضل الرحمان» رئیس حزب جمعیت علمای اسلام و دهها نفر دیگر این حمله را محکوم کرده اند. شیعیان پاکستان نیز با اعلام سه روز عزای عمومی قرار است فردا در سرتاسر پاکستان در محکومیت این حمله تروریستی تظاهرات برگزار کنند.
تظاهرات در لاکنو در هند علیه قتل و کشتار شیعیان در منطقه پارا چنار در پاکستان

در لکنو، سازمان شیعی حیدری تاسک فورس به رهبری مولانا یعسوب عباس در اعتراض به قتل و کشتار شیعیان در پاکستان، تظاهراتی در حسینیه حضرت عباس (ع) برگزار کرد. در این تظاهرات، مولانا یعسوب عباس پاکستان را مهد تروریسم خواند و به کشتار وحشیانه 100 شیعه، از جمله زنان و کودکان، در منطقه کرم پاکستان اشاره کرد. او همچنین ویدئویی را نشان داد که در آن زخمی‌ها از آمبولانس بیرون کشیده شده و کشته شدند. وی از سکوت جامعه مسلمان در برابر نسل‌کشی شیعیان در حالی که در مسئله فلسطین همبستگی نشان می‌دهند، انتقاد کرد و گفت که هر ظلم و بی‌عدالتی باید محکوم شودi].

موج محکومیت حمله تروریستی پاراچنار همزمان با اعلام عزای عمومی شیعیان در پاکستان

اسلام آباد/ خبرگزاری صدا و سیما/۰۱/۰۹/۱۴۰۳

درحالیکه منابع محلی تعداد شهدای حادثه تروریستی علیه سرنشینان غیرنظامی چند خودرو در منطقه پاراچنار را ۸۱ نفر اعلام کرده‌اند، این جنایت موج بزرگی از محکومیت ها را در پی داشته است.

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما از اسلام به نقل از شبکه خبری بول نیوز، بسیاری از مقامات پاکستانی از جمله آصف زرداری، رئیس جمهور، محسن‌ نقوی، ‌وزیر کشور و دهها دیگر از رهبران مذهبی و سیاسی این کشور حمله تروریستی امروز علیه سرنشینان غیرنظامی چند خودرو در منطقه پاراچنار  در شمال غرب پاکستان را به شدت محکوم کردند.

بلاول بوتو زرداری، رئیس حزب مردم، مریم نواز، سروزیر ایالت پنجاب و علامه راجا ناصر عباس جعفری، رئیس حزب مجلس وحدت مسلمین پاکستان نیز در پیام‌هایی این حادثه تروریستی را به شدت محکوم کرده و خواستار شناسایی عوامل این جنایات علیه شهروندان بی گناه شدند. رهبران گروه های مذهبی شیعی پاکستان نیز در بیانیه های خود ضمن محکوم کردن این جنایت و اعلام سه روز عزای عمومی در پاکستان برای برگزاری تظاهرات سراسری در روز جمعه فراخوان داده اند. درحالیکه منابع محلی از شهادت ۸۱ نفر از جمله دهها زن و کودک در این حادثه تروریستی خبر می دهند اما رسانه های رسمی تا کنون کشته شدن ۳۸ نفر را تایید کرده اند. دولت محلی ایالت خیبرپختونخوا پاکستان نیز در بیانیه ای این حمله را محکوم کرده و اعلام داشت: تروریست ها ابتدا نیروهای پلیس و سپس به شهروندان حمله کرده اند.

افزایش قربانیان حمله تروریستی پاراچنار پاکستان به ۳۸ کشته و ۲۰ زخمی

 اسلام آباد/خبرگزاری صدا و سیما/۰۱/۰۹/۱۴۰۳

رسانه‌های پاکستانی به نقل از پلیس کشور اعلام کردند تعداد قربانیان حمله تروریستی بعد از ظهر روز پنجشنبه در شمال غرب این کشور به ۳۸ کشته و ۲۰ زخمی افزایش یافته است. به گزارش خبرگزاری صدا و سیما از اسلام آباد به نقل از سایت خبری «اکسپرس نیوز»،   حمله تروریستی به چند خودروی مسافربری در محور «پیشاور – پارچنار» در شمال غرب پاکستان دستکم ۳۸ کشته برجای گذاشت.

منابع خبری با اعلام زخمی شدن ۲۰ نفر دیگر در این جنایت تروریستی اعلام داشتند: احتمال افزایش تلفات این حادثه وجود دارد. درحالیکه هنوز هیچ گروهی مسئولیت این حمله تروریستی را بر عهده نگرفته و پلیس پاکستان نیز گزارش تکمیلی در این زمینه ارائه نکرده است، گزارشات حاکی است تمامی قربانیان این حادثه تروریستی شیعیان منطقه پاراچنار پاکستان هستند. بسیاری از رهبران احزاب سیاسی و مذهبی شیعی پاکستان از جمله حزب مجلس وحدت مسلمین در بیانیه های مجزا این حمله تروریستی را به شدت محکوم کرده و خواستار اقدامات فوری نیروهای امنیتی برای برقراری امنیت در این منطقه شدند.

محکومیت شدید اقدام تروریسم در کرم توسط شخصیت های مهم [13]

رئیس‌جمهور آصف علی زرداری و نخست‌وزیر شهباز شریف و دیگر شخصیت‌های برجسته، حمله تروریستی در کرم را به شدت محکوم کردند.

رئیس‌جمهور آصف علی زرداری حمله به اتوبوس‌های مسافربری در منطقه کرم را محکوم کرده و آن را عملی بزدلانه و ضد بشری دانست. وی تأکید کرد که مسئولین حمله باید به سزای اعمال خود برسند و اقدامات فوری برای محاکمه آن‌ها انجام شود.

نخست‌وزیر شهباز شریف نیز حمله به کاروان بی‌گناه شامل زنان و کودکان در کرم را به شدت محکوم کرده و برای قربانیان، از جمله زنان و کودکان جان‌باخته، طلب آمرزش و برای خانواده‌های آنان دعا کرد. وی همچنین گفت که کسانی که خون بی‌گناهان را ریخته‌اند، نه تنها مسلمان بلکه انسان هم نیستند. شهباز شریف همچنین دستور داد که به مجروحان بهترین خدمات درمانی ارائه شود و از مسئولان خواست تا حمله‌کنندگان شناسایی شده و مجازات شوند. وی این حمله را برابر با وحشیگری دانست و تأکید کرد که تلاش‌های دشمنان کشور برای برهم زدن امنیت باید ناکام بماند.

وزیر کشور محسن نقوی نیز حمله به کاروان مسافران در کرم را محکوم کرده و با ابراز نگرانی از حملات تروریستی در خیبرپختونخوا، خواستار تلاش‌های مشترک برای مقابله با تروریسم شد.

سر وزیر خیبرپختونخوا، علی امین گنداپور نیز به محکومیت این حمله پرداخت و از مقامات مسئول خواست که فوراً به منطقه کرم سفر کرده و وضعیت را بررسی کنند.

شازیه مری سخنگوی حزب مردم گفت دولت خیبر پختونخواه به جای برقراری صلح، مشغول حمله به همراه گروه های مسلح به دولت فدرال است. سخنگوی حزب مردم گفت چرا علی امین گنداپور سروزیر خیبرپختون خواه و حزب تحریک انصاف در قبال کشتار بیگناهان در کرم سکوت کرده اند. [14]

بلاول بوتو رهبر حزب مردم نسبت به وضعیت آشفته نظم و قانون در کورم ابراز نگرانی کرد. منطقه کورم در آتش ناامنی می سوزد و دولت خیبر پختونخواه ناپدید است. مردم در خانه های خود نیز در امان نیستند، برقراری صلح و نظم مسئولیت اصلی حکومت ایالتی است. حکومت تحریک انصاف در حفظ جان و مال شهروندان کوتاهی کرده است. بی توجهی جنایتکارانه حکومت تحریک انصاف در کروم را محکوم می کنیم. [15]  

مهندس امیر مقام وزیر فدرال در نشست خبری در اسلام آباد گفت  علی امین به جای تمرکز بر ایالت مشغول اعتراض است. دولت خیبرپختون خواه بر کشتار کروم توجهی ندارد. [16]

مریم نواز، سروزیر ایالت پنجاب از دست رفتن جان‌ها را به شدت تأثرآمیز دانست و تسلیت خود را به خانواده‌های داغدار ابراز کرد. [17]

حافظ نعیم الرحمان، امیر جماعت اسلامی پاکستان خواستار برپائی یک جرگہ بزرگ در مورد وضعیت کرم ایجنسی شدند و اعلام کرد که جماعت اسلامی در این زمینه آمادگی خود را برای همکاری اعلام می‌کند. وی در کنفرانس مطبوعاتی گفت که وظیفه نهادهای امنیتی حفظ مرزهای کشور، دفاع از ملت و برقراری امنیت است.

حافظ نعیم الرحمن اظهار داشت که وضعیت فعلی کشور نشان می‌دهد که ما برخی ضعف‌ها داریم که باید اصلاح شوند. بهترین راه برای تقویت کشور این است که فاصله‌ها میان نیروهای نظامی و مردم از بین برود، چرا که این فاصله‌ها تنها با عملیات‌های نظامی حل نمی‌شوند بلکه باید به مردم رفاه داد و با آنها صحبت کرد و مشکلاتشان را حل کرد. گاهی اوقات، مشکلات بیش از خود مسائل، به دلیل تصورات نادرست و حساسیت‌های ایجاد شده، پیچیده می‌شود و بدون درک این مسائل نمی‌توان مشکلات را حل کرد.

سانحه پاراچنار، ناکامی دولت و توطئه‌ای برای ایجاد فتنه‌های فرقه‌ای است، شورای وحدت ملی[18]

جلسه‌ای تحت ریاست اسد اللہ بھتو، رئیس شورای وحدت ملی سند و نماینده سابق مجلس ملی، روز دوشنبه در اداره نور حق برگزار شد. در این جلسه، عمیق تأسف و نگرانی نسبت به از دست دادن جان‌های ارزشمند در پاراچنار ابراز شده و این حادثه به عنوان یک توطئه سازماندهی‌شده و عمیق برای ایجاد اختلافات فرقه‌ای در کشور مطرح شد. همچنین گفته شد که دشمنان کشور در تلاشند تا مردم را تقسیم کرده و کشور را ضعیف کنند.

در این جلسه، از ناکامی‌های دولت، عدم توانایی نهادهای مسئول در تأمین امنیت مردم و اتهام‌زنی‌های متقابل دولت‌های فدرال و ایالتی به شدت انتقاد شد. درخواست شد که تحقیقاتی در خصوص این حادثه انجام شود و دولت و نهادهای امنیتی باید مسئولیت خود را برای تأمین امنیت جان و مال مردم انجام دهند. در این جلسه تأکید شد که مسئولیت سانحه پاراچنار بر عهده دولت و نهادهای امنیتی است. کاروان‌های مسافری بدون تدابیر امنیتی مناسب به منطقه ارسال شده و پس از آن نیز اقدام عملی برای حفاظت از مردم صورت نگرفته است.

تعداد کشته شدگان تیراندازی به خودروهای سواری به 44 نفر رسید[19]

شمار کشته شدگان تیراندازی افراد مسلح ناشناس به ماشین های مسافربری در خیبر پختونخواه به 44 نفر رسید. معاون کمیسر گفت تحقیقات مربوط به این حادثه ادامه دارد.

در شهر پاراچنار پاکستان، به هلی‌کوپتری که حامل مقامات دولتی بود، تیراندازی شد[20]

نماینده‌ای از طرف سروزیر خیبرپختونخوا چند ساعت پیش برای ابراز همدردی با خانواده‌های قربانیان حادثه اخیر به شهر پاراچنار می‌رفت. هنگامی که هلی‌کوپتر حامل این هیئت به محل فرود نزدیک می‌شد، مورد تیراندازی قرار گرفت. به همین دلیل هلی‌کوپتر مجبور شد در مکانی امن فرود آید. براساس گزارش‌های پاکستانی، هلی‌کوپتر به طور ایمن فرود آمد و تمام سرنشینان آن سالم هستند.

تکذیب خبر تیراندازی به هلی‌کوپتر دولتی حکومت خیبر پختونخوا در پاراچنار[21]

منابع می‌گویند که هلی‌کوپتر به طور ایمن فرود آمده و هیئت دولتی خیبر پختونخوا سالم و بدون هیچ آسیبی بوده است. این هیئت به دستور سروزیر خیبر پختونخوا، علی امین گنداپور، به راه افتاده بود.

در این هیئت، وزیر قانون آفتاب عالم، وزیر قانون خیبر پختونخوا به همراه دیگر مقامات دولتی حضور داشتند. هیئت به منظور بررسی وضعیت امنیتی در کرم و فعال کردن مجدد جرگه صلح به آن منطقه رفته بود. از سوی دیگر، آفتاب عالم در مصاحبه با جیو نیوز گفت که اخبار مربوط به تیراندازی به هلی‌کوپتر دولتی بی‌پایه و اساس است و چنین واقعه‌ای رخ نداده است. آفتاب عالم تأکید کرد که او و تمام اعضای هیئت دولتی کاملاً ایمن و سالم هستند.

مجلس وحدت مسلمین و شورا علما شیعه اعلام کردند که در اعتراض به حادثه کرم، تظاهرات سراسری در سراسر کشور برگزار خواهند کرد[22]

سید ناصر عباس شیرازی اظهار داشت که وضعیت بد امنیتی مداوم، عملکرد سروزیر ایالت خیبرپختونخوا علی امین گنداپور، وزیر امور داخلی فدرال و نهادهای امنیتی را زیر سوال می‌برد. وی تأکید کرد که مسئولیت این حادثه بر عهده دولت خیبر پختونخوا است و دولت فدرال نیز در این سانحه مقصر است. در این حادثه بیش از پنجاه نفر شهید شدند.

علامه سید ناظر عباس تقوی، رهبر ارشد شورای علمای شیعه پاکستان گفت که مسأله پاراچنار سال‌هاست که ادامه دارد و امروز هدف قرار دادن کودکان و زنان بی‌گناه هیچ‌گونه مردانگی از سوی تروریست‌ها را نشان نمی‌دهد. وی پرسید که چه کسی باید امنیت مردم را تأمین کند؟ و اضافه کرد که دولت کجاست؟ بار دیگر سرزمین پاراچنار به خون آغشته شده است.

مجلس وحدت مسلمین پاکستان و شورای علمای شیعه پاکستان اعلام کردند که در اعتراض به این حادثه، روز جمعه در سراسر کشور تظاهرات گسترده‌ای برگزار خواهند کرد. سید ناصر عباس شیرازی در گفت‌وگو با خبرنگاران در اسلام‌آباد اظهار داشت که این حادثه نشان‌دهنده شکست دولت و نهادهای امنیتی در حفظ امنیت است.

در پاراچنار بیش از ۴۰ مسافر شیعه به قتل رسیدند، مجلس وحدت مسلمین سه روز عزای عمومی اعلام کرده و فردا اعتراضات سراسری در کشور برگزار خواهد شد[23] . [24]

در منطقه در کرم، حمله تروریست‌های تکفیری مسلح به اتوبوس‌های کاروان مسافری و کشتار بیرحمانه بیش از 50 مسافر شیعه، واکنش‌های شدیدی را برانگیخته است. سید ناصر عباس شیرازی، دبیرکل مجلس وحدت مسلمین پاکستان، در کنفرانسی خبری با خبرنگاران در کلوپ ملی مطبوعات اسلام‌آباد، از اعلام سه روز عزای عمومی در سراسر کشور و برگزاری اعتراض در روز جمعه خبر داد. سید ناصر عباس شیرازی اعلام کرد که مجلس وحدت مسلمین برای این حادثه سه روز عزای عمومی اعلام می‌کند و افزود که در روز جمعه، علاوه بر اعتراضات در پاکستان، در سطح جهانی نیز علیه این بربریت اعتراضات برگزار خواهد شد. وی تصریح کرد که حکام کشور می‌خواهند این کشور را با خون مردم به پیش ببرند و افزود که این مشکل شیعه و سنی نیست، بلکه حمله‌ای از سوی خوارج به مسافران است. او خواستار انجام عملیات نجات فوری برای زخمی‌ها و اقدامات برای انتقال شهدا به خانواده‌هایشان شد. همچنین وی خواستار انجام عملیات فوری برای سرکوب تروریست‌ها و تأمین امنیت در منطقه شد.

سید ناصر عباس شیرازی خاطرنشان کرد که مسئولیت خون بی‌گناهان بر عهده نهادهای امنیتی است و افزود که مسئولان دولتی از حساسیت و خطرناک بودن وضعیت آگاه بودند، اما هیچ اقدام مؤثر و قابل توجهی برای بهبود وضعیت صورت نگرفت. وی عملکرد بی‌توجه دولت استان خیبرپختونخوا در رابطه با پاراچنار را شرم‌آور دانست و حمله به مسافران بی‌دفاع تحت نظارت نهادهای دولتی را موجب بروز سوالات جدی درباره عملکرد این نهادها دانست. وی همچنین به بسته بودن جاده ملی به مدت پنج هفته اشاره کرد و این را نشانه‌ای از ناکارآمدی نهادهای دولتی دانست.

تکذیب خبر تیراندازی بر هلی‌کوپتر دولتی حکومت خیبر پختونخوا در پاراچنار[25]

منابع می‌گویند که هلی‌کوپتر به طور ایمن فرود آمده و هیئت دولتی خیبر پختونخوا سالم و بدون هیچ آسیبی بوده است. این هیئت به دستور وزیرِ عالی خیبر پختونخوا، علی امین گنداپور، به راه افتاده بود.

در این هیئت، وزیر قانون آفتاب عالم ایدوکیت به همراه دیگر مقامات دولتی حضور داشتند. هیئت به منظور بررسی وضعیت امنیتی در کرم و فعال کردن مجدد جرگه صلح به آن منطقه رفته بود. اعضای هیئت شامل رئیس دبیرخانه، کمیسر منطقه کوهات، و دیگر مقامات بودند. از سوی دیگر، وزیر قانون خیبر پختونخوا، آفتاب عالم، در مصاحبه با جیو نیوز گفت که اخبار مربوط به تیراندازی به هلی‌کوپتر دولتی بی‌پایه و اساس است و چنین واقعه‌ای رخ نداده است. آفتاب عالم تأکید کرد که او و تمام اعضای هیئت دولتی کاملاً ایمن و سالم هستند.

4 زخمی دیگر در حمله به خودروها جان باختند[26]

4 زخمی دیگر در حمله تروریستی در کرم جان باختند. در مجموع تعداد کشته شدگان این فاجعه به 49 نفر رسید. تیراندازی در مناطق مختلف کرم روز گذشته ادامه یافت، در این درگیری به خانه ها و مغازه ها نیز آسیب وارد شد. لازم به ذکر است صبح روز پنج شنبه کاروانی شامل 200 نوع خودروهای مسافربری تحت تدابیر امنیتی در حال عبور از پشاور به سمت پاراچنار مورد حمله تروریستی قرار گرفت. افراد مسلح اقدام به تیراندازی بی رویه به سمت خودروها کردند که در نتیجه آن 45 نفر کشته شدند.

شیعه رائتس واچ حمله به مسافران شیعه در پاراچنار را به شدت محکوم کرد[27]

شیعہ رائتس واچ (SRW)، یک سازمان بین‌المللی حقوق شیعیان، حمله وحشیانه به شهروندان شیعه در منطقه پاراچنار در شمال غربی پاکستان را به شدت محکوم کرده و این جرم را مسئولیت قانونی مقامات پاکستانی دانسته است. این سازمان خواستار تحقیقات فوری و شفاف برای شناسایی و مجازات عاملان این حمله شده است.

بر اساس بیانیه‌ای که به آژانس شیعه ویوز ارسال شده است، SRW اعلام کرده که این حمله در تاریخ 21 نوامبر 2024 رخ داده است، زمانی که اتوبوس‌های پر از شهروندان در حال بازگشت به خانه‌هایشان مورد هدف قرار گرفتند که منجر به شهادت بیش از 40 نفر و زخمی شدن بیش از 60 نفر شد. گزارش‌های محلی حاکی از این است که این حمله توسط یک گروه تروریستی افراطی انجام شده که هویت آن هنوز مشخص نشده است. در این حمله از تیربارهای سنگین استفاده شده و اتوبوس‌ها در یک جاده اصلی که به پاراچنار می‌رود و منطقه‌ای با جمعیت شیعه غالب است، هدف قرار گرفته‌اند.

این حمله بخشی از سلسله حملات تروریستی علیه جامعه شیعه در پاکستان است که در سال‌های اخیر افزایش قابل توجهی داشته است. شیعہ رائتس واچ نگرانی عمیق خود را از وضعیت امنیتی رو به وخامت در پاکستان ابراز کرده و به شدت به بی‌توجهی مداوم مقامات امنیتی در حفظ جامعه شیعه از حملات تروریستی انتقاد کرده است. این سازمان همچنین اعلام کرده که ادامه این ظلم‌های بی‌وقفه تهدیدی جدی برای حقوق بشر و امنیت اجتماعی است و از جامعه جهانی و سازمان‌های حقوق بشری خواسته است تا بر دولت پاکستان فشار وارد کنند تا از اقلیت‌های مذهبی حفاظت به عمل آورد و تحقیقات بین‌المللی در مورد این نقض‌های مکرر آغاز شود.

حادثه پاراچنار مستلزم وحدت امت علیه قاتلان است، جبهه علمای متحد[28]

مولانا محمد امین انصاری، بانی دبیرکل جبهه علمای متحدہ پاکستان در گفت‌وگو با علما، رهبران سیاسی و رسانه‌ای اظهار داشت که حادثه پاراچنار باید با وحدت امت و مقابله با عاملان آن پاسخ داده شود. وی تأکید کرد که شیعه و سنی باید دشمن مشترک خود را شناسایی کرده و در برابر توطئه‌ها بیدار شوند.

مولانا انصاری هند، آمریکا، اسرائیل، قادیانی‌ها و نیروهای استعماری را به عنوان نیروهای پشت این حادثه معرفی کرده و گفت که این دشمنان در تلاشند تا در مناطق مختلف پاکستان مانند پاراچنار، کویته، بلوچستان و کراچی آتش فرقه‌گرایی و تروریسم را شعله‌ور کرده و پاکستان اسلامی هسته‌ای را ضعیف، تقسیم‌شده و تحت سلطه خود درآورند.

وی افزود که علما و مردم مسلمان و وطن‌دوست باید بدون توجه به رنگ و مذهب، برای وحدت ملی، امنیت و ثبات کشور و رفاه مردم تلاش کنند. این تلاش‌ها باید با روحیه برادری، محبت، صبر، تحمل، ایثار و فداکاری صورت گیرد.

در این نشست، علما و رهبران همچنین از خانواده‌های قربانیان و آسیب‌دیدگان سانحه پاراچنار همدردی کرده و برای بهبودی سریع زخمی‌ها و مغفرت شهداء دعا کردند. علما اظهار داشتند که دولت استان خیبر پختونخوا باید بابت ناتوانی در تأمین امنیت و حفاظت از جان و مال مردم در این حادثه، مسئولیت خود را بپذیرد و استعفا دهد.

آتش بس میان قبایل منطقه «کروم» پاکستان پس از ۷۵ کشته در درگیری های اخیر

اسلام آباد/ خبرگزاری صدا و سیما/۰۴/۰۹/۱۴۰۳

رسانه های پاکستانی از آتش بس میان قبایل منطقه کروم در شمال غرب این کشور پس از درگیری های مسلحانه چند روز گذشته که دستکم ۷۵ کشته برجای گذاشته خبر دادند. به گزارش خبرگزاری صدا  و سیما از اسلام آباد به نقل از سایت خبری سما تی وی، درگیری های مسلحانه میان چند قبیله در منطقه کروم در شمال غرب پاکستان پس از چند  روز متوالی با تلاش های یک جرگه «دولتی - محلی» به آتش بس موقت میان طرفین انجامیده و متوقف گردید. بریستر سیف، مشاور دولت محلی ایالت خیبرپختونخوا پاکستان با تایید این خبر اعلام کرد: پس از دیدار جرگه «دولتی - محلی» با رهبران اهل سنت و شیعی در بخش کروم، طرفین درگیری اخیر برای آتش بس ۷ روزه و آزادی گروگان‌های یکدیگر توافق کردند. خبرگزاری سما نیوز در این گزارش افزود: درگیری‌ها که در مناطقی مانند باغان، علی‌زئی، بال‌شاخل، خارکلا، بگن، مقبل و کنج علی‌ زئی رخ داده است منجر به کشته شدن دست‌کم ۷۵ نفر و زخمی شدن بیش از ۸۰ نفر در طول سه روز گذشته شده است. این خشونت‌ها پس از حمله به وسایل نقلیه مسافربری در منطقه پاراچنار طی روز پنجشنبه گذشته که ۵۲ کشته برجای گذاشت، آغاز شد.

علی امین گنداپور سروزیر ایالت خیبرپختونخوا پاکستان پیشتر در خصوص خشونت ها در منطقه کروم گفته بود که دولت در تلاش است تا راه‌حل صلح‌ آمیز و پایدار برای درگیری‌های کروم پیدا کند. وی ضمن محکومیت حادثه تروریستی در منطقه پاراچنار افزود: ما با خانواده های داغدیده ابراز همدردی کرده و برای جلوگیری از اینگونه حملات تروریستی در آینده تمام تلاش خود را انجام خواهیم داد.

تحلیل

درگیری‌های قبیله‌ای در پاراچنار پاکستان با توجه به عوامل متعدد و پیچیده‌ای از جمله رقابت‌های تاریخی، تنش‌های قبیله‌ای و ضعف‌های مدیریتی، به یکی از بحران‌های بحرانی تبدیل شده است. برای حل این بحران نیاز به همکاری جامع و چندجانبه از سوی دولت، نهادهای بین‌المللی و گروه‌های محلی وجود دارد. این وضعیت، همچنین بیانگر نیاز به توجه بیشتر به مسائل قومی و مذهبی و لزوم برنامه‌ریزی‌های بهتری برای مدیریت اختلافات و جلوگیری از خشونت‌های آینده است.

درگیری‌های فرقه‌ای و خشونت‌های مداوم در پاراچنار، نماد بحران‌های عمیق‌تری هستند که این منطقه را به یکی از نقاط بحرانی و ناپایدار پاکستان تبدیل کرده‌اند. علیرغم تلاش‌های متعدد برای برقراری صلح و توافق‌های موقتی که به امضا رسیده‌اند، هیچ‌یک از این اقدامات نتوانسته است به‌طور کامل تنش‌ها را کاهش دهد و جامعه محلی را به آرامش برساند. با نگاهی به تاریخچه درگیری‌ها و عوامل متعددی که به تشدید آنها کمک کرده است—از تنش‌های قومی و مذهبی گرفته تا نقش‌های بین‌المللی و دخالت گروه‌های افراطی—می‌توان به این نتیجه رسید که حل بحران پاراچنار نیازمند رویکردی جامع و پایدار است که به ریشه‌های عمیق این مشکلات بپردازد.

رسانه‌های اصلی تا حد زیادی وضعیت پرتنش منطقه را نادیده گرفته‌اند، در حالی که رسانه‌های اجتماعی پر از گزارش‌هایی درباره این درگیری‌ها هستند. در ویدیوهای وایرل شده در شبکه های مجازی می توان دید که چطور با بی رحمی مسافران شیعه این منطقه را به شهادات می رسانند. کودکان و زنان نیز در بین مسافران بوده اند. حتی بین افراد به  شهادت رسیده نوزدان ۶ ماهه، ۸ ماهه و ۱۱ ماهه هم گزارش شده است.

بر اساس آخرین گزارشات درگیری‌ها میان قبایل در ناحیه کرم ادامه دارد. در جدیدترین درگیری‌ها، ۲ نفر کشته و ۱۹ نفر زخمی شده‌اند. همچنین در حادثه‌ای که در تاریخ ۲۱ نوامبر در منطقه مندوری اوچت در ناحیه پایین کرم رخ داد، یکی از زخمی‌ها به نام مشتاق حسین جان خود را از دست داد و تعداد کشته ‌شدگان در این حادثه به ۵۰ نفر رسید. به‌طور کلی، در چهار روز گذشته در درگیری‌ها و تیراندازی‌ها در ناحیه کرم، مجموعاً ۸۸ نفر کشته و ۱۱۱ نفر زخمی شده‌اند

اسلام آباد – پاکستان

.29]

منابع: