در بلوچستان، جسبیر سینگ، یکی از اعضای برجسته جامعه سیک، بیان می‌کند که سیک‌ها یکی از شش اقلیت مذهبی این استان هستند و بلوچستان همواره برای اقلیت‌ها مکانی آرام و امن بوده است. وی می‌گوید: "بلوچستان از نظر جامعه اقلیت‌ها استانی بسیار آرام و امن بوده است، جایی که هر جامعه مذهبی از آزادی و امنیت برخوردار است."
در میان فرهنگ‌های متنوع بلوچستان، جامعه‌ای کوچک و استوار برای قرن‌ها سنت‌ها و باورهای مذهبی خود را حفظ کرده است. اعضای جامعه سیک از ۲۵۰ سال پیش تاکنون در بلوچستان ساکن بوده‌اند.
در خیابان‌ها و کوچه‌های پرجنب‌وجوش کویته، جایی که جوامع مختلف در کنار هم زندگی می‌کنند، جامعه سیک نه‌تنها فرهنگ خود را حفظ کرده بلکه در ساختار اجتماعی و اقتصادی محلی نقشی برجسته ایفا کرده است.
ورود جامعه سیک به بلوچستان از قرن هجدهم آغاز شد، زمانی که تاجران و کشاورزان سیک به این منطقه قدم گذاشتند. آن‌ها از طریق مسیرهای تجاری مختلف به بلوچستان رسیدند و به‌تدریج در اینجا ساکن شدند. به‌عنوان تاجران، جایگاهی مهم در بازارهای محلی به دست آوردند و در زمینه کشاورزی نیز مهارت‌های خود را نشان دادند. با گذشت زمان، آن‌ها در نظام قبیله‌ای جذب شدند و با پذیرش فرهنگ و رسوم محلی، به بخشی مهم از اقتصاد و جامعه بلوچستان تبدیل شدند.
برای جامعه سیک، گوردواره مرکز زندگی مذهبی و فرهنگی آن‌ها محسوب می‌شود. گوردواره واقع در مسجد رود کویته مکانی برای عبادت و گردهمایی‌های اجتماعی جامعه سیک است. اما پس از تقسیم هند در سال ۱۹۴۷، این گوردواره برای مدت طولانی بسته بود. جسبیر سینگ با ارائه یک درخواست حقوقی تلاش کرد این مکان را دوباره بازگشایی کند، و دادگاه نیز گوردواره را به جامعه سیک بازگرداند.
"بازگشایی گوردواره در بلوچستان یک گام تاریخی بود که نه‌تنها توسط سیک‌های محلی بلکه توسط زائران سیک از خارج نیز مورد تحسین قرار گرفت"، جسبیر سینگ اظهار داشت. این گوردواره اکنون به مرکز تجمعات مذهبی، جشن‌ها و فعالیت‌های اجتماعی جامعه سیک تبدیل شده است. در این مکان، دعاهای روزانه، خدمات اجتماعی و لنگر (توزیع غذای رایگان) برگزار می‌شود که بازتابی از اصل خدمت به بشریت در دین سیک است.
در خیابان مشهور مسجد رود کویته، بسیاری از مغازه‌داران جامعه سیک دهه‌هاست که مشغول به کار هستند. یکی از آن‌ها جاگجیت سینگ است. جاگجیت سینگ می‌گوید: "ما با تلاش و صداقت جایگاه خود را اینجا پیدا کرده‌ایم و مردم اینجا به ما احترام می‌گذارند."
مغازه جاگجیت سینگ برای گردشگران محلی و خارجی نیز جذابیت خاصی دارد، زیرا آن‌ها می‌خواهند از نزدیک با فرهنگ سیک و مهارت‌های تجاری آن‌ها آشنا شوند. تعداد زیادی از مغازه‌داران سیک در مسجد رود مشغول به کسب‌وکار هستند و در تجارت خود همان ارزش‌ها و سنت‌هایی را منعکس می‌کنند که قرن‌هاست حفظ کرده‌اند.
مرکز زندگی مذهبی سیک‌ها گوردواره است، جایی که علاوه بر عبادت، گردهمایی‌های اجتماعی نیز برگزار می‌شود. افرادی که به این مکان می‌آیند در دعاهای روزانه شرکت می‌کنند و جشن‌های مذهبی را با شور و شوق برگزار می‌نمایند. پریت سینگ (نام فرضی)، که اغلب به گوردواره کویته می‌آید، می‌گوید: «گوردواره برای ما فقط مکان عبادت نیست، بلکه مرکز زندگی روحانی و اجتماعی ما نیز هست.»
در گوردواره لنگر نیز برگزار می‌شود، جایی که غذای رایگان توزیع می‌گردد. این سنت یکی از اصول اساسی باورهای سیک است که برای همه بدون هیچ‌گونه تبعیض غذا فراهم شود. این عمل بازتابی از تعهد آن‌ها به خدمت به بشریت است.
نقش جامعه سیک در اقتصاد بلوچستان
جامعه سیک در بلوچستان نه‌تنها فرهنگ و مذهب خود را حفظ کرده است، بلکه نقشی برجسته در اقتصاد این استان ایفا می‌کند. تاجران و کشاورزان سیک در بخش‌های مختلف اقتصاد بلوچستان سهم قابل توجهی داشته‌اند. مغازه‌ها و کسب‌وکارهای آن‌ها در مناطق مختلف شهر، به‌ویژه در بازارهای مشهور کویته، فعالیت دارند. تلاش، صداقت، و مهارت تجاری جامعه سیک جایگاهی قوی برای آن‌ها در چشم‌انداز تجاری این منطقه ایجاد کرده است.
مشتریان مغازه‌های واقع در مسجد رود تحت تأثیر مهمان‌نوازی و خدمات مغازه‌داران سیک قرار می‌گیرند. مغازه‌دارانی مانند جاگجیت سینگ به این افتخار می‌کنند که نه‌تنها کسب‌وکار خود را موفق نگه می‌دارند، بلکه به‌عنوان نمایندگان فرهنگ خود برای گردشگران محلی و بین‌المللی نیز شناخته می‌شوند. جاگجیت سینگ می‌گوید: "گردشگرانی که به مغازه‌های ما می‌آیند با ما درباره فرهنگمان صحبت می‌کنند، و ما از آن‌ها استقبال می‌کنیم. ما همیشه تلاش می‌کنیم سنت‌هایمان را زنده نگه داریم."
ترویج گردشگری سیک در بلوچستان
مکان‌های تاریخی و مذهبی جامعه سیک در بلوچستان، مانند گوردواره، برای گردشگران نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. زائران سیک از سراسر جهان برای عبادت در گوردواره های بلوچستان به این منطقه سفر می‌کنند و با فرهنگ و سنت‌های سیک آشنا می‌شوند. جسبیر سینگ می‌گوید: "پس از بازگشایی گوردواره، زائران سیک از سراسر جهان شروع به آمدن به اینجا کرده‌اند، و این نه‌تنها مایه خوشحالی ماست، بلکه تأثیرات مثبتی بر بخش گردشگری بلوچستان نیز دارد."
برای ترویج گوردواره ها و اماکن تاریخی جامعه سیک به‌عنوان مراکز گردشگری، طرح‌های مختلفی در دست بررسی است تا فرهنگ سیک در سطح محلی و بین‌المللی برجسته شود. این اقدامات نه‌تنها موجب رونق گردشگری در بلوچستان خواهد شد، بلکه به بهبود اقتصاد محلی نیز کمک خواهد کرد.
با اینکه جامعه سیک جایگاه خود را در بلوچستان تثبیت کرده و به بخشی جدایی‌ناپذیر از جامعه محلی تبدیل شده است، با چالش‌هایی نیز مواجه هستند. تعداد اعضای این جامعه با گذشت زمان افزایش یافته و امروزه به یک جامعه بزرگ تبدیل شده‌اند. با این حال، آن‌ها مصمم هستند که هویت و فرهنگ خود را حفظ کنند.
در بلوچستان برخی اقدامات از سوی دولت برای جوامع اقلیتی انجام شده است، اما برای اینکه جامعه سیک و دیگر اقلیت‌ها بتوانند با آزادی فرهنگی و مذهبی زندگی کنند، به حمایت بیشتری نیاز دارند. اعضای جامعه سیک بر این باورند که اگر تاریخ، فرهنگ و اماکن مذهبی آن‌ها در سطح دولتی به رسمیت شناخته شود و منابعی برای مراقبت از آن‌ها فراهم گردد، این نه‌تنها برای جامعه سیک بلکه برای کل استان سودمند خواهد بود.
جامعه سیک بلوچستان که به مدت ۲۵۰ سال است در این منطقه ساکن است، نه‌تنها میراث فرهنگی و مذهبی خود را حفظ کرده، بلکه نقش مهمی در اقتصاد، جامعه و گردشگری استان ایفا کرده است. مکان‌هایی مانند گوردواره نه‌تنها برای عبادت بلکه به‌عنوان مرکز اجتماع جامعه سیک عمل می‌کنند، در حالی که همکاری‌های تجاری و اجتماعی آن‌ها جایگاه آن‌ها را در جامعه محلی تقویت کرده است.
حضور این جامعه نمونه‌ای زنده از تنوع فرهنگی و هماهنگی اجتماعی در بلوچستان است و خدمات و سنت‌های آن‌ها در سال‌های آینده نیز ادامه خواهد یافت.
منبع:
نظر شما