چکیده:

مجلس شیعه اصطلاحی جامع است که شامل انواع مختلف گردهمایی‌های مذهبی است که با تنوعی از عمل‌های گفتاری آراسته شده‌اند. در پاکستان، مجالس شیعی در پس‌زمینه‌های زبانی و فرهنگی مختلف برگزار می‌شوند. مجالس اردو در میان دیگر زبان‌ها از نظر محبوبیت و تعداد اجراها پیشرو هستند. این مقاله پس از توصیف تفاوت‌های هستی‌شناختی و معرفت‌شناختی مبتنی بر زبان در اجرای مجالس، استدلال می‌کند که تغییرات قابل‌توجهی در ترکیب و آغاز مجالس اردو شیعی در طول زمان اتفاق افتاده است. هدف این مقاله آوردن زبان به گفتمان مجالس است با توضیح تحلیلی تکامل تاریخی مجالس اردو. این مقاله می‌گوید که مجالس اردو در طول زمان تغییرات وجودی بسیاری را تجربه کرده‌اند. این تغییرات را می‌توان به‌طور دوره‌ای به گرایش‌های اصلاحی، جدلی و تکفیری در مجالس اردو تقسیم کرد. در طول این دوره، هم ژانر و هم زبان منعطف به فرآیندهای اجتماعی پیرامون خود پاسخ داده‌اند. این استدلال با تجزیه‌وتحلیل رفتار انتقالی اجزای ساختاری مجالس که شامل محتوا، فضا و شخصیت‌ها هستند، تأیید می‌شود.

واژه‌های کلیدی:

مجالس شیعی، مذهبی، مذهبی‌شناسی، مرثیه، نوحه

مقدمه:

مجلس شیعه اصطلاحی جامع است که انواع مختلف گردهمایی‌های مذهبی را شامل می‌شود که با تنوعی از عمل‌های گفتاری آراسته شده‌اند. مجلس تنها یک عمل گفتاری نیست بلکه ترکیبی از مخاطبان، نمادهای مذهبی، فضاهای مذهبی و ویژگی‌های مبتنی بر زمان و مکان است. تمام این اجزا در ساختار یک مجلس نقش دارند. مجالس شیعی در پاکستان حتی بیشتر از این نیز متنوع هستند. تفاوت‌های زبانی به تنوع اجزای تشکیل‌دهنده مجالس در پاکستان افزوده است. اردو، سَرائیکی، پشتو، سندی و پنجابی از جمله زبان‌های اصلی هستند که در برگزاری مجالس استفاده می‌شوند. به ظاهر، تفاوت زبانی یک تفاوت عادی به نظر می‌رسد اما در واقع این تفاوت‌ها حتی برخی تفاوت‌های هستی‌شناختی را در جهت‌گیری اجزای تشکیل‌دهنده مجلس نمایان می‌کند. زبان تعیین‌کننده مخاطبان، ماهیت و طراحی نمادها، فضا و زمان است. گفتمان مجالس شیعی مجموعه‌ای از الگوهای گفتمانی است که بر اساس محتوا، ایدئولوژی و شیوه‌ها برای توصیف تقسیمات مجالس ساخته شده است، اما زبان در این گفتمان به‌طور کافی بررسی نشده است. این مقاله قصد دارد زبان را به گفتمان مجالس وارد کرده و تکامل تاریخی مجالس اردو را توضیح دهد. این مقاله می‌گوید که مجالس اردو در طول زمان تغییرات وجودی بسیاری را تجربه کرده‌اند. در این روند، هم ژانر و هم زبان به‌طور طبیعی بازتاب‌دهنده فرآیندهای اجتماعی پیرامون خود هستند. این مقاله به شخصی‌سازی، محتوا و تکامل فضایی در مجالس اردو شیعی پرداخته است تا فرآیند انتقال ساختاری در مجالس را درک کند.

تاریخچه:

تاریخ مجالس شیعی در شبه‌قاره به تکامل زبان اردو بازمی‌گردد. زبان اردو و مجالس شیعی یک ارتباط قوی از نظر انعکاسی دارند. هر دو از یکدیگر بهره‌مند شده‌اند. ادبیات و زبان اردو تأثیرات شیعی را در ساختار ژانر مرثیه منعکس کرده است. مرثیه از سوی دیگر، جایگاه برجسته‌ای برای شیعه در زبان اردو فراهم کرده و مخاطبان قابل‌توجهی را برای آن ایجاد کرده است. لاکنو به عنوان یک مرکز برجسته شیعی در هند استعماری شناخته می‌شد. مراکز مهم دیگر در این زمینه، حیدرآباد و دهلی بودند. این مراکز نه‌تنها رشد جماعت‌های شیعی را تسهیل کردند بلکه همچنین دانش‌مندان برجسته شیعی را تولید کردند. سید دلداد علی شاه، سید محمد دهلوی، رشید ترابی، مفتی جعفر حسین از این مراکز به‌شمار می‌روند. این علما تأثیر قابل‌توجهی در گسترش شیعه‌گری مدرن و شکل کنونی جماعت‌های شیعی داشته‌اند. این شخصیت‌ها کسانی هستند که مجالس اردو شیعی را به مناطقی که اکنون پاکستان نامیده می‌شود آوردند. اگرچه زبان اردو از طریق مدارس دینی و جنبش‌های شیعۀ سراسری معرفی شده بود، اما مجالس اردو شیعی در پاکستان تا حد زیادی مدیون تلاش‌های این علما است. برگزاری مجالس اردو در مناطقی با تنوع زبانی کار دشواری بود. مجالس اردو در پس‌زمینه‌های پنجابی، سَرائیکی، سندی و پشتو با گذشت زمان محبوبیت پیدا کردند و تا به امروز تعداد و محبوبیت آن‌ها رو به افزایش است.

تحولات تکاملی:

این بخش استدلال می‌کند که مجالس اردو در طول زمان تغییرات ساختاری زیادی را تجربه کرده‌اند. مطالعه حاضر بر سه منطقه اصلی تمرکز دارد که این تحولات را نشان می‌دهد. این سه منطقه شامل راویان، محتوا و فضا در مجالس اردو است.

۱. راویان:

همانطور که قبلاً اشاره شد، مجالس اردو شیعی در پاکستان مدیون تلاش‌ها و سهم علمای مذهبی مانند سید محمد دهلوی، رشید ترابی، مفتی جعفر حسین و طالب جوهری است. تمام این افراد به مهاجران از هند تعلق داشتند. آن‌ها اولین نسل راویان اردو مجالس شیعی بودند. دیگر افرادی که جزو این نسل اول بودند شامل محمد یار شاه و محمد حسین نجفی می‌شوند. این علمای بومی در مدارس دینی نجف آموزش دیده بودند و همچنین با مدارس دینی محلی مدرن ارتباط داشتند. این امر باعث شد که آن‌ها به زبان اردو نزدیک‌تر باشند.

۲. محتوا:

محتوای مجالس اردو نیز شاهد تحولات زیادی بوده است. در واقع، محتوای مجالس اردو یکی از جنجالی‌ترین جنبه‌های مورد بحث در گفتمان شیعی است. این تغییر در محتوای مجالس یک تحول تکاملی است و مشابه تغییرات در راویان رخ داده است. اولین نسل از علمای شیعه الگوهای اصلی را در انتخاب و ارائه محتوای مذهبی در مجالس در پیش گرفتند.

۳. فضا:

تحول سوم در مجالس شیعی در تغییر فضاها مشاهده می‌شود. پس از تقسیم شبه‌قاره، مهاجران از هند محله‌های خود را در مراکز شهری پنجاب و سند ایجاد کردند. فرآیند ادغام آن‌ها تحت تأثیر چندین دلیل سیاسی و اداری قرار گرفت که باعث تأخیر در آن شد. این سردرگمی‌های سیاسی و اداری به روندهای انحصاری در جوامع مهاجر در پنجاب و سند افزوده است.

نتیجه‌گیری:

تاریخ مجالس اردو نشان می‌دهد که این مجالس به طور ساختاری در یک مسیر تکاملی تغییر کرده‌اند. روایت تاریخی مراحل مختلف و الگوهای تحول در مجالس شیعی در این مقاله، استدلال تغییر و همزمان توسعه تکاملی آن را تقویت می‌کند. مشاهدات نشان می‌دهند که در تمام مراحل راویان و محتوا، زبان اردو تأثیر خود را بر توسعه کلی مجالس شیعی ثابت کرده است.

file:///C:/Users/ADMIN/Downloads/historical-evolution_677d1332a3034.pdf