طالبان در ادامه اعمال ممنوعیت‌های گسترده خود علیه نهادهای آموزشی در کشور، یک لایحه نه ماده‌ای را به تصویب رسانده‌اند که براساس آن، دانش‌آموزان، استادان و سایر دست‌اندرکاران نهادهای آموزشی در افغانستان موظف به پوشیدن پیراهن و تنبان[شلوار] و بستن دستار یا لنگی به سر هستند. این گروه هشدار داده که در صورت تخلف از این دستور، افراد مورد بازجویی شدید قرار خواهند گرفت. براساس این فرمان، هدف از این اقدام، ایجاد حس مشترک میان «دانش‌آموزان مالدار و غریب»[غنی و فقیر] و تقویت «فرهنگ اسلامی و لباس شرعی» عنوان شده است. این لایحه که به دستور رهبر طالبان تصویب شده، با واکنش‌های گسترده‌ای از سوی شهروندان، به‌ویژه دانش‌آموزان و آموزگاران، روبه‌رو شده است. بسیاری از آن‌ها معتقدند که در جهان اسلام، لباس مشخصی به‌نام «لباس اسلامی» وجود ندارد و هبت‌الله به دلیل خوی «بدوی» خود قصد دارد نظام آموزشی کشور را به‌طور کامل به مدرسه‌های دینی که اعضای این گروه در آن‌ها آموزش دیده‌اند، تبدیل کند.
تعدادی از شهروندان کشور در شبکه‌های اجتماعی نسبت به لایحه پوشش مدارس که از سوی طالبان اعلام شده، واکنش نشان داده‌اند. این واکنش‌ها گسترده و متنوع بوده و بسیاری از افراد این اقدام طالبان را نکوهش کرده و آن را عقب‌گردی برای افغانستان، مشابه دوران نخست حکومت طالبان، توصیف کرده‌اند. برخی از شهروندان بر این باورند که طالبان به دنبال اعمال ممنوعیت‌های گسترده و تبدیل نهادهای آموزشی به مدرسه‌های دینی مورد نظر خود هستند. به گفته آنان، این اقدام طالبان به معنای تبدیل مدارس عصری به مدارس دینی است که موجب دلسردی دانش‌آموزان و کاهش علاقه آن‌ها به ادامه آموزش خواهد شد.
برخی از کاربران در شبکه‌های اجتماعی پیشنهاد داده‌اند که باید مدارس آنلاین بیشتری ایجاد شود تا همه افراد بتوانند در این مدارس شرکت کنند و از رفتن به مدارس دولتی اجتناب کنند. همزمان، شماری از کسانی که از مدارس فارغ التحصیل شده‌اند، از اینکه از «غم لنگی و کلاه طالبانی» خلاص شده‌اند، ابراز خرسندی کرده‌اند. همچنین تعدادی دیگر با به اشتراک گذاشتن عکس‌هایی از دوران نخست طالبان، تأکید کرده‌اند که این شیوه عمل، بار دیگر روزهای سیاه افغانستان را در یادها زنده کرده است.
همچنین برخی از کاربران نوشته‌اند که بسیاری از خانواده‌ها به دلیل فقر گسترده و بیکاری مداوم، توانایی تهیه پیراهن، تنبان و لنگی براساس دستور طالبان را ندارند. محمد کریم حکیمی، یکی از کاربران، در این زمینه نوشته است: «شاید برخی از خانواده‌ها نتوانند لباس براساس فرمان تهیه کنند یا پول آن را نداشته باشند، پس آن‌ها باید چه کنند؟»
سید قاسم، کاربر دیگری، به‌طور طنزآمیز نوشته است: «در فرمان [هبت‌الله] باید اضافه می‌شد که چشمان شاگردان هر روز باید سرمه شود.» همچنان نظر نظری، کاربر دیگری، نوشته است که چهار دخترش از آموزش بازمانده‌اند و تنها پسرش دانش‌آموز کلاس ششم است. او تأکید کرده که پس از این دستور، دیگر اجازه نخواهد داد پسرش نیز به درس خواندن ادامه دهد و از سوادآموزی پسرش در چنین شرایطی راضی نیست.
این در حالی است که طالبان در این لایحه، دانش‌آموزان دارا و نادار را به «مالدار و غریب» تقسیم کرده‌اند، در حالی که اکثریت خانواده‌های دانش‌آموزان در افغانستان که در مناطق شهری زندگی می‌کنند، هیچ «مال/گوسفند» ندارند. استفاده از این کلمات و اصطلاحات نشان می‌دهد که این گروه هنوز با وضعیت شهرنشینی و فرهنگ شهری آشنایی پیدا نکرده و مناسبات مدرن را براساس فرهنگ و زندگی روستایی ارزیابی می‌کند. همچنین، در بخشی از این لایحه آمده که هدف از تعیین این لباس «اطاعت در میان شاگردان» است، اما توضیح داده نشده که این لباس چگونه می‌تواند به گفته این گروه، اطاعت را در میان دانش‌آموزان نهادینه کند. ادبیات این لایحه نشان می‌دهد که طالبان هنوز نتوانسته‌اند نگاه خود را از جامعه روستایی و سنّتی فراتر ببرند و این درک سنّتی آن‌ها در برخورد با موضوعات مدرن مانند آموزش، هنوز بر سیاست‌ها و تصمیم‌گیری‌هایشان فوق‌العاده تأثیرگذار است.
در لایحه‌ای که به دستور رهبر طالبان نافذ شده، یکی از اهداف ایجاد این لایحه «تقویت فرهنگ لباس اسلامی» عنوان شده است. در حالی که در هیچ کجای دنیا لباس مشخصی به‌عنوان «لباس اسلامی» پذیرفته نشده است و مردم هر کشور اسلامی متناسب با فرهنگ و سنت‌های تاریخی خود لباس می‌پوشند. اما مشخص نیست که این گروه براساس کدام معیار، پیراهن و تنبان و لنگی را «لباس اسلامی» تعیین کرده و آن را بر همه دانش‌آموزانی که از بسترهای متنوع قومی و فرهنگی آمده‌اند، تعمیم می‌دهد.
رهبر طالبان لایحه‌ای را امضا کرده که هدف آن، تشدید محدودیت‌های دست‌وپاگیر در نظام آموزشی کشور است. براساس این لایحه، شاگردان و استادان در مدارس دولتی و خصوصی موظف به پوشیدن پیراهن و تنبان، لنگی و کلاه سفید شده‌اند. طالبان هدف از این اقدام را «ایجاد نظم و انضباط در نهادهای تعلیمی معارف، تقویت روحیه آموزش و اطاعت در میان شاگردان، ایجاد احساس مشترک میان شاگردان خانواده‌های مالدار و غریب، تمایز شاگردان از سایر افراد و تقویت فرهنگ لباس اسلامی» اعلام کرده‌اند.
در ماده چهارم این لایحه که از سوی هبت‌الله تحت عنوان «لباس شرعی» مشخص شده، آمده است: «لباس از حد تعیین شده [حد را مشخص نکرده] کوتاه یا دراز نباشد. لباس تنگ و چسب نباشد که حکایت اعضای بدن را کند و لباس نازک نباشد که اعضای بدن از آن معلوم شود.»
در ماده پنجم، فصل اول این لایحه طالبان تحت عنوان «چگونه‌گی لباس متعلمین» آمده است: «لباس متعلمین پیراهن و تنبان است که از تکه یا رخت تعیین شده و تهیه دامن پیراهن تا پایین زانوها باشد و دستار یا کلاه سفید به سر داشته باشند. لباس متعلمین ادارات تعلیمی امارتی از کلاس اول تا کلاس نهم به رنگ آسمانی می‌باشد و دستار یا کلاه سفید به سر داشته باشند. لباس شاگردان ادارات آموزشی امارتی از کلاس دهم تا دوازدهم به رنگ سفید می‌باشد و با خود دستار داشته باشند. رنگ لباس شاگردان در ادارات آموزشی خصوصی از جانب اداره مربوط تعیین می‌گردد و اداره آموزشی خصوصی می‌تواند نشان خود را در لباس شاگردان درج کند.»
در ماده هفتم این لایحه آمده است: «لباس معلمان ادارات آموزشی (پیراهن، تنبان، دستار یا لنگی می‌باشد. لباس مدرسان ادارات تعلیمات اسلامی پیراهن، تنبان و دستار که مناسب علمای دینی باشد.» در ماده هشتم این لایحه به ریاست نظارت و ارزیابی وزارت معارف دستور داده شده که در هماهنگی با برنامه مربوطه، براساس احکام این لایحه در اداره‌های تعلیمی معارف نظارت کند. براساس این ماده، آمر/مدیر اداره آموزشی در معارف از اجرای این لایحه به‌صورت مستمر باید نظارت کند. در بخشی از این ماده آمده است: «شاگردان مکلف به حفظ نظافت لباس‌های خویش می‌باشند. هرگاه شاگرد لباس‌های تعیین شده را بدون عذر موجه رعایت ننموده باشد، به او تذکر داده می‌شود و در صورت تکرار، از شاگرد در حضور اولیا، تعهدنامه مبنی بر عدم تکرار تخطی اخذ می‌شود.»
همچنین در نامه‌ای که به امضای حبیب‌الله آغا سرپرست وزارت معارف طالبان صادر شده، به ریاست امور ولایات این وزارت دستور داده شده که این حکم که از سوی هبت‌الله آخوندزاده، رهبر طالبان، منظور گردیده، اجرا شود.
منبع: روزنامه هشت صبح
لینک:
https://8am.media/fa/the-talibans-primitive-view-on-modern-education-social-classification-based-on-traditional-concepts/
نظر شما