نویسنده: خسرو جهش

اکثر مواقع، بعد از نماز شام، درب حیاط ما زده می شود. درب را که باز می‌کنیم، متوجه گروهی از کودکان می‌شویم که کلاه سفید مدرسه‌ی خود را بر سر دارند و هرکدامشان یک سطل همراه با ظرف برای جمع‌آوری غذا از مردم محل با خود حمل می‌کنند. اینان کودکانی هستند که به فرمان ملای مدرسه دست به گدایی در منطقه می‌زنند. این کار چنان با توجیه دینی به خورد کودکان داده شده که اگر از هر کدام بپرسید که چرا دست به گدایی برای ملای مسجد می‌زنی؟ بدون تردید، می‌گوید که آنان برای «کسب رضای خدا» و امرار حیات طلبه‌های مدرسه دست به چنین کار «ارزشمندی» می‌زنند.

گدایی با ابزار تبلیغاتی دینی به چنان باور سفت و محکمی تبدیل شده است که برطرف کردن آن در کوتاه‌مدت محال به نظر می‌رسد.

روزی در یک دورهمی با این کودکان که صحبت کردم، متوجه شدم که آنان بچه‌های مظلوم و بی‌خبر از دنیایی هستند که خانواده‌های‌شان در فقر مطلق به‌سر می‌برند و پدرانشان آنان را برای فراگیری آموزش‌های دینی به مدرسه‌ای در شهر تالقان فرستاده‌اند.

احمد (نام مستعار) نُه‌ساله‌ یکی از این کودکان است. او از منطقه‌ی «قول‌برس» است؛ منطقه‌ای که حدود ۳۰ دقیقه از شهر تالقان فاصله دارد. پدرش دهقان است و او را به مدرسه آورده است تا درس دینی را بیاموزد. او اکنون قرآن می‌خواند. احمد می‌گوید که ملای مدرسه او و دیگر کودکان را برای گدایی غذا به خانه‌های مردم می‌فرستد.

برای این کودکان آن‌قدر در مورد «ثواب» گدایی برای طلاب و مدیران مدرسه گفته شده است که همه‌ی آنها با اشتیاق تمام می‌گویند که این کار ثواب دارد و آنان برای رضای خداوند این کار را انجام می‌دهند و غذا را برای طلاب و مدیران مدرسه می‌برند که برای «دین و رضای خدا» کار می‌کنند و درس می‌خوانند.

فرهنگ وابستگی که از سوی برخی مدارس دینی با فرستادن کودکان خردسال به در خانه‌ها برای گرفتن  غذا خلق می‌شود، پیامدهای اقتصادی و روانی بسیار مخربی دارد. تضعیف نیروی انسانی مولد یکی از بزرگ‌ترین صدمه‌هایی است که بر پیکر بی‌جان تولید در کشور وارد می‌شود. وقتی که کودکان خردسال دست به گدایی پیش می‌برند، در آینده انسان‌های فاقد خلاقیت، مسئولیت‌پذیری، و روحیه کارآفرینی به‌بار می‌آیند و به‌جای این‌که در ساختن اقتصاد افغانستان سهم داشته باشند، مصرف‌کننده و وابسته باقی می‌مانند. در ضمن، گدایی با توجیه دینی برای کسب ثواب، به تدریج به یک رفتار عادی در ذهن کودکان و خانواده‌ها تبدیل می‌شود و در نهایت منجر به بازتولید فقر ساختاری می‌شود.

این سوژه ظاهر دینی دارد، اما در اصل، اقتصاد کشور را با تربیت نسل‌های وابسته، مصرف‌گرا و فاقد مهارت تضعیف می‌کند. اگر فرهنگ گدایی مذهبی استمرار یابد، فردا با جامعه‌ای روبه‌رو خواهیم بود که با دستان خودش ریشه‌های رشد را بریده است.

منبع: روزنامه اطلاعات روز

تاریخ: 2/5/1404

لینک:

https://www.etilaatroz.com/236323/school-children/