جشن نیمه پاییز، که به نام‌های جشن قربانی به ماه، تولد ماه، شب ماه، جشن پاییز، جشن پرستش ماه، جشن بانوی ماه، جشن ماه و جشن گردهمایی خانوادگی نامیده می‌شود، یک جشن سنتی مردم چین است. جشن نیمه پاییز ترکیبی از آداب و رسوم فصلی پاییز است و بیشتر عوامل سنتی موجود در آن ریشه‌ای کهن دارند. جشن نیمه پاییز همراه با جشن بهار (Chun jie 春节)، جشن چینگ مینگ (Qing ming jie 清明节) و جشن دوان وو (Duan wu jie 端午节) به عنوان چهار جشن سنتی بزرگ چین شناخته می‌شوند.
جشن نیمه پاییز ریشه در پرستش ماه و مراسم آیینی پاییز در دوران کهن دارد. نخستین شکل‌های اولیه جشن نیمه پاییز را می‌توان به مراسم آیینی شب پاییز در دوران کهن ردیابی کرد. قدیمی‌ها معتقد بودند که ماه دارای نوعی قدرت اسرارآمیز است و آن را به عنوان نمادی از زمان می‌دانستند که می‌تواند بر تولیدات کشاورزی تأثیر بگذارد.
آداب و رسوم جشن نیمه پاییز متنوع و غنی است که عمدتاً شامل موارد زیر می‌باشد:
1. پرستش به ماه: پرستش به ماه یک نوع عبادت بود که قدیم‌ها نسبت به خدای ماه انجام می‌دادند. مردم در شب نیمه پاییز به عبادت خدای ماه می‌پرداختند، میز بزرگی می‌چیدند و خوراکی‌هایی مانند کیک ماه، هندوانه، سیب، خرما، آلو و انگور را روی آن قرار می‌دادند. در زیر نور ماه، لوحه ی یادگاری خدای ماه را در جهت ماه قرار می‌دادند، شمع‌های قرمز بلند روشن بود و تمامی اعضای خانواده به نوبت به پرستش ماه می‌پرداختند و برای خوشبختی و برکت دعا می‌کردند.
2. تماشای ماه کامل: روایت می شود که در شب میانه پاییز، ماه به نزدیک‌ترین فاصله خود از زمین می رسد و بزرگترین، گردترین و روشن‌ترین است، بنابراین از گذشته تاکنون، رسم مهمانی و تماشای ماه وجود داشته است.
3. خوردن کیک ماه: کیک ماه گذشته از زمان‌های قدیم، هدیه‌ای برای نیایش الهه ماه در جشن نیمه پاییز بوده است. کیک ماه نماد اتحاد و کامل بودن خانواده است و بعدها مردم به تدریج تماشای ماه و خوردن کیک ماه در این شب را به عنوان نماد بزرگی از گردهمایی خانواده‌ها در نظر گرفتند.
4. تماشای گل گوی خوا /عسمانتوس (Osmanthus) و نوشیدن عصاره گل کوی خوا/ گل عسمانتوس: مردم اغلب در جشن نیمه پاییز کیک ماه را می‌خورند و به تماشای گل عسمانتوس می‌پردازند، و از مواد غذایی مختلفی که با گل عسمانتوس تهیه شده، استفاده می‌کنند که بیشتر به شکل شیرینی و آبنبات است. همچنین یک فنجان عصاره عسل گل عسمانتوس می‌نوشند تا شادی و شیرینی خانواده را جشن بگیرند.
5. حل کردن معما: در شب ماه کامل جشن نیمه پاییز، در اماکن عمومی فانوس‌های زیادی آویزان می‌شود و مردم گرد هم می‌آیند تا معماهای نوشته شده روی فانوس‌ها را حدس بزنند.
6. تماشای جزر و مد دریا: سنت تماشای جزر و مد دریا در جشن نیمه پاییز به قدمت زیادی دارد. در دوران باستان، در منطقه ژه جیانگ، علاوه بر تماشای ماه در نیمه پاییز، تماشای جزر و مد دریا نیز یکی دیگر از رویدادهای بزرگ این جشن به شمار می‌رفت.
افسانه های جشن نیمه پاییز:
1. داستان چانگ‌ای --- الهه‌ای که روی ماه زندگی می‌کند.
در اسطوره‌های چین باستان روایت می‌شود که روزی ده خورشید هم زمان در آسمان طلوع کردند و زمین را چنان سوزاندند که زندگی در خطر افتاد. کماندار افسانه‌ای "هئو یی" (Hou Yi后裔) با تیراندازی افسانه‌ای خود، نُه خورشید را سرنگون کرد و تنها یکی را برای گرمای زمین باقی گذاشت. به‌عنوان پاداش، ملکهٔ آسمان او را با اکسیر جاودانگی هدیه داد؛ نوشیدنی که هر کسی آن را سر بکشد به آسمان می‌رود و جاودانه می‌شود.هئو یی آن را نزد همسرش "چانگ‌ای" نگه داشت تا در زمان مناسب با هم بنوشند. اما روزی که شوهر برای شکار رفته بود، شاگرد شرورش "فنگ‌منگ" به خانه یورش برد تا اکسیر را بدزدد. چانگ‌ای برای نجات آن از دست دزد، تمام اکسیر را یک‌باره سر کشید؛ بدنش سبک شد، به آسمان پرید و در نهایت روی ماه فرود آمد تا همیشه در غربت زندگی کند.
هئو یی که بازگشت، همسر را در آسمان دید؛ میزِ پر از میوه و کیک ماه را برایش گذاشت تا اندکی دلتنگی‌اش تسکین یابد. از آن پس مردم نیز هر سال در شب ۱۵مین روز ماه هشتم قمری همین سفره را تدارک می‌بینند تا او را همراهی کنند .
2. خرگوش سفید – همدم ساکن ماه
در پایان داستان، خدایان تصویر خرگوش سفیدی را که در ماه مشغول خردکردن گیاه جاودانگی است روی کره ماه نقش بستند تا یاد خرگوش فداکاری بماند که در روایتی دیگر جانش را برای نجات پیرمردی فدا کرد؛ از این‌رو مردم چین هنگام تماشای ماده کامل «خرگوش ماه»» را هم می‌جویند .
نظر شما