در داخل و خارج از کشور، ایرانیان از یک سو و همراهان و علاقهمندان به عدالت و آزادی از سوی دیگر، جشن پیروزی انقلاب را به پا داشتند و به طور طبیعی در شرایط کرونایی میبایست ملاحظات بهداشتی و توصیه های پروتکلی را هم مورد توجه قرار میدادند و متناسب با این شرایط نیز به گونهای دیگر و متفاوتتر از سالهای قبل، چهل و دومین سالگرد در ایران برگزار شد.
این روزها، ایرانیان خارج از کشور هم برنامه های مختلفی را در گرامیداشت سالگرد پیروزی انقلاب اجرا کردند و در ژاپن نیز چون سالهای قبل، برنامه های مختلفی از طرف رایزنی فرهنگی پیشبینی گردید با این تفاوت که قبلا بسیاری از برنامه ها به صورت حضوری برگزار میشد و اینبار میبایست شیوهای دیگر متناسب با شرایط تحمیلی کرونا به اجرا در میآمد.
فضای مجازی در این دوره همه گیری و شیوع کرونا، بستر مناسبی برای اجرای برنامه ها فراهم نموده و البته علیرغم همه نابسامانیها و غمهایی که ایجاد کرد و بر دل نشاند، این یک مورد یعنی گستردگی بیشتر فعالیتها در فضای مجازی را به عنوان نکته مثبت آن میتوان تلقی نمود و برنامه ها با حضور افرادی از شهرها و حتی کشورهای مختلف اجرا میشوند و این تجربهای است که در این حدود یک سال هر روز بر گستره آن افزوده میشد و هم کیفیت و هم کمیت برنامه ها ارتقاء مییافت.
در چهل و دومین سالگرد پیروزی انقلاب هم پیشبینی اجرای برنامه هایی از سوی رایزنی فرهنگی سفارت ایران در ژاپن از جمله برگزاری سمینار مجازی"ایران امروز"، تهیه نماهنگهایی از دستاوردهای ایران پس از انقلاب با زیرنویس ژاپنی برای انتشار در فضای مجازی و ... پیش بینی گردید.
اما به این بهانه و در این روزهای کرونایی که دولت ژاپن با پایان یافتن شرایط یک ماهه اضطراری، برای بار دیگر این وضعیت را تمدید کرده است، مناسبت مهمی هم در ژاپن در این روزها به ثبت رسیده که همه ساله یا همزمان و یا یکی دو روز بعد از روز ملی جمهوری اسلامی ایران قرار میگیرد و آن هم روز ملی و یا روز تاسیس و بنیانگذاری سرزمین آفتاب تابان است که تعطیل رسمی است و در ۱۳۹۹ با روز ۲۳ بهمن همراه شد و سال آینده در ۱۴۰۰ دقیقا با روز ۲۲ بهمن همزمان خواهد بود.
جالب این که مناسبت نوروز ایرانی نیز با روز طبیعت ژاپن در ماه مارچ همزمان است که فصل زیبای ساکورا و شکوفه های گیلاس در سرزمین آفتاب میباشد و یا شب یلدا که همزمان با انقلاب زمستانی در ژاپن (۱) قرار دارد و این اشتراکات در روابط دو کشور میتواند بسیار تاثیر گذار و قابل بهرهبرداری باشد چنانچه در طول ۳ سال گذشته هم به مناسبت یلدا و هم نوروز از سوی رایزنی فرهنگی برنامههای مختلف و متعددی برپا گردید و بسیاری از ژاپنیها نیز در کنار ایرانیان عزیز مقیم در این برنامه حضور یافتند که در یادداشتهای جداگانه دیگر در مورد این موضوعات و اشتراک آن با برخی سنن ژاپنی بیشتر خواهیم گفت.
بنابراین در سال ۲۰۲۱ و روز پنجشنبه ۱۱ فوریه مصادف با ۲۳ بهمن ۱۳۹۹ سالروز بنیانگذاری کشور ژاپن با عنوان "کن کوکو کینن بی" است و تعطیل رسمی در کشور می باشد.
۱۱ فوریه سال ۶۶۰ پیش از میلاد روز تاجگذاری اولین امپراطور بود و ژاپنیها معتفدند در این روز ژاپن تاسیس شده است، زنجیرهای طولانی از مجموعه جزایری در غرب اقیانوس آرام در منطقه ای معتدل در سواحل شرق آسیا که دریای چین آن را از قاره جدا کرده است.
از اولین امپراطور تا سال ۲۰۱۹، یکصد و بیست و پنج امپراطور در ژاپن بر تخت سلطنت نشستند و در این سال با کناره گیری داوطلبانه تنها امپراطور جهان عالیجناب آکیهیتو (۲) به دلیل سن بالا و در ۸۵ سالگی، دوره ۳۰ ساله "هیسی" به معنای دستیابی به صلح در ساعت ۱۲ شب روز سه شنبه ۳۰ آوریل (۱۰ اردیبهشت ۱۳۹۸) که به نام او بود به پایان رسید و دوره جدید "ریوا" با عنوان نظم متوازن از چهارشنبه ۱ می ۲۰۱۹ و اولین روز تقویم جدید ژاپنی (۳) (۱۱ اردیبهشت ۱۳۹۸) با تاجگذاری یکصد و بیست و ششمین امپراطور، عالیجناب ناروهیتو (۴) آغاز گردید.
برخی از مراسم های سنتی پایان دوره هی سی
امپراطور ناروهیتو
من که امپراطور آکیهیتو را از نزدیک ملاقات کرده بودم، این بار در وسط یک دوره مهم تاریخی و این جابجایی در ژاپن ایستاده و شاهد بر تخت نشستن امپراطور جدید ژاپن همراه با اجرای برنامه های مختلف و متعددی همچون آخرین نطق امپراطور، سفر امپراطور به شهر مقدس ایسه برای تقدیم استعفا به خدای خورشید در معبد ایسه که رایزنی فرهنگی نیز اولین دور گفتگوهای دینی ایران و ژاپن با عنوان" خانواده در اسلام و شینتو(۵)" را در ۲۰ بهمن ۱۳۹۷ با حضور دکتر ابوذر ابراهیمی ترکمان رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و با همکاری معبد ایسه مهمترین و مقدسترین معبد شینتوئی در ژاپن، دانشگاه کوگاکان و مرکز گفتگوی ادیان و فرهنگهای سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در این شهر برگزار کرده بود، اجرای مراسمهای مختلف شینتوئی توسط امپراطور برای اعلام کنارهگیری به اجداد و خدای آماتراسو – اومیکامی، برگزاری آخرین مراسم به نام "تایایرِی" Tai’irei در سالن "ماتسونوما" مهمترین و رسمیترین سالن کاخ امپراتوری و ... بودم.
آخرین سخنرانی امپراطور آکیهیتو به همراه امپراتریس می چیکو
از ایران در مراسم تاجگذاری امپراطور جدید، دکتر لعیا جنیدی معاون حقوقی رئیس جمهور شرکت کرده بود که در تاریخ سه شنبه ۲۰ مهرماه ۱۳۹۸ (۲۲ اکتبر ۲۰۱۹) به طور رسمی برگزار گردید.
ژاپن که به آن نیهون یا نیپون هم میگویند با ۳۷۷۸۳۵ کیلومتر مربع (حدود یک پنجم ایران) در جهت جنوب غربی – شمال شرقی قرار گرفته و جریان عمده آب و هوایی آن هم به صورت عمده در محور عمودی شمال غربی - جنوب شرقی قرار دارد.
این کشور با هدایت خانواده سلطنتی که به نوعی کامی به معنای خدا قلمداد میگردد، یکپارچه شده و تاریخ اولیه آن با داستان دو اولوهیت یعنی ایزاناگی و ایزانامی آغاز میگردد که به عنوان سپاهیان خدایی ساکن آسمان بلند، نازل شده و ژاپن را خلق کرده اند چرا که ژاپنیها عالم فیزیک را سه بخش آسمان اثیری در بالا، جهان در سطح زمین و مناطق پست سایه گون در بطن خاک میدانند. (۶)
آنان بر فراز پل معلق رنگین کمان ایستادند و نیزه ای را در اقیانوس زیر پای خود فرو بردند و از چکیدن قطره آب بر روی اقیانوس، جزایر ژاپن تشکیل شد و آنان پا بر روی زمین نهادند، سپس آن دو به زمین میآیند و شروع به خلق دیگر کامیها و جهان می کنند.
آماتراسو اومیکاکی الهه خورشید را به همراه طبقاتی از خدایان کوچکتر و بعد آماتراسو نوه پسری خود نی نی گی – نو- میکوتو را برای حکومت به ژاپن فرستاد و سپس نبیره پسری او جیموتنو اولین فرمانروای یاماتو شد که میراث آنان سه گنجینه مهم جواهر، شمشیر و آئینه بود که هنوز هم از یک امپراطور به امپراطور بعدی طی تشریفات ویژه ای منتقل میگردد و از همین زمان هم پرستش امپراطور از قدیمیترین سنتهای مردم ژاپن شد.
در واقع در افسانه های ژاپنی مانند "نیهون شوکی"، "کوجیکی"، "تنشوکی"، "اوتسوفومی" و "اسناد میاشیتا" هم ذکر شده که آماتراسو، بانو و یا خدای خورشید یک آئینه، یک شمشیر و یک قطعه جواهر به نوه اش نینیگینو میکوتو داد تا از طرف او روی زمین برنج بکارد و ژاپن را آباد کند. او جد بزرگ امپراتور جین مو تن، اولین امپراتور افسانهای ژاپن بود و از آن پس، مالکیت این گنجینه ها در اختیار امپراطوران ژاپن است. فارغ از افسانه ها، روایتهای تاریخی نشان از وجود این سه گنجینه حداقل از هزار سال پیش دارد و امپراتور آنان را در زمان مناسب به جانشین خود میسپارد.
پس از جنگ جهانی دوم شمشیر و جواهر در مراسم تختنشینی امپراطور آکیهیتو در ۷ ژانویه ۱۹۸۹ و بعد در ۱ می ۲۰۱۹ به امپراطور جدید تحویل شد. طبق قانون، سه گنجینه در تملک امپراطور است اما مشمول ارث و قابل انتقال به غیر نیست. گفته می شود به غیر از امپراطور و چند نفر خاص کسی اجازه دیدن آنان را ندارد و هیچ تصویر واقعی از آنان وجود ندارد و فقط وصف آنان شنیده شده و آثار هنری خلق شده است.
تحویل گنجینه ها به امپراطور آکیهیتو در ۱۹۸۹
بانو خورشید یا همان آماتراسو بر صحنه خدایی تسلط یافت و تا امروز مهمترین چهره مجموعه خدایان که امپراطوران هم از نسل او هستند شناخته میشود و سرانجام نینیگیمیکونو به نام جینموتن به عنوان نخستین امپراطور ژاپن بر تخت نشست و از آن دوره تاکنون بیش از دو هزار سال میگذرد و سلسله ای که او بنیان نهاد تا امروز باقی است و به همین دلیل امپراطوران ژاپن برای حکومت خود منشاء الهی قائل هستند و تجسم کامی یا راه خدایان محسوب میشوند.
اولین قانون اساسی ژاپن، قانون ۷ ماده ای شاهزاده شوتوکو در سال ۶۰۴ به زبان چینی و تحت تاثیر بودیسم نوشته شد و بنابراین میتوان او را بنیانگذار قانونگرایی و تمدن سازی ژاپنی در ایجاد دولت متمرکز دانست و بر گرامیداشت سه گوهر یعنی بودا، آئین و رهروان تاکید داشت.
در سال ۶۷۱ قانون دیگری در ۷۲ مجلد ارائه شد و در سال ۷۰۱ تکمیل گردید و همین قانون با عنوان جدید "تای هو" در سال ۷۱۸ بازبینی گردید و تا سال ۱۱۹۰ برای حدود پانصد سال تا دوره فئودالی و استقرار شوگونها و فرماندهان نظامی مبنای قانونی کشور محسوب میگردید.
پس از آن در ۱۸۸۲ و دوره امپراطور میجی، قوانین جزائی از سوی وی اعلام شد و پس از آن در ۱۸۸۹ قانون اساسی و در ۱۹۰۰ قوانین مدنی ارائه گردید که دو مشخصه اصلی یعنی احترام به نظام خانوادگی پدرسالار و سلطنت امپراطور از مشخصات ویژه آن محسوب میشد و نهایتا با تسلیم ژاپن در سال ۱۹۴۶ و پایان جنگ جهانی دوم، قانون اساسی جدید اعلام و تقریبا این دو مشخصه نادیده گرفته شد.
نگاهی کوتاه به تاریخ جغرافیایی این کشور مشخص میکند که تا پایان عصر یخبندان، ژاپن از طریق خشکی به قاره اوراسیا متصل بود اما پس از آن با قطع این ارتباط، به صورت جزیرهای جدا از خشکی درآمد و اندک اندک از حدود ۵۰۰ پیش از میلاد هم تعدادی از شبه جزیره کره که با خود آموزههای بودیسم را همراه داشتند به سرزمینهای ژاپن مهاجرت کردند.
بر تخت نشستن امپراطور میجی با آغاز اصلاحات و عصر مدرنیته در سالهای ۱۸۶۸ تا ۱۹۱۲ را میبایست نقطه عطف و عصر تاریخی در این کشور دانست که مبنای تحولات چشمگیر برای رشد و توسعه گردید و ادو یا پایتخت شرقی به عنوان مظهر مدرنیته و صنعتی شدن در این کشور به توکیو تغییر یافت و به مرکز این تحولات بدل گردید.
حسین دیوسالار
لینک یادداشت: ۲۵ بهمن ۱۳۹۹ (www.irna.ir/news/۸۴۲۲۷۳۴۵/)
پی نوشت ها:
۱- یکی از مناسبتهای قابل توجه و سنتی در ژاپن، همزمان با یلدای ایرانی در ابتدای آغاز زمستان، یلدای ژاپنی یا همان انقلاب زمستانی توئوجی (تو به معنای زمستان و جی به معنای انقلاب) است و حدود ۲۲ دسامبر (دی ماه) هر سال است. در حال حاضر و با ورود مدرنیته این گونه سنتها کمرنگتر شده و مخصوصا در قشر جوان کمتر مورد توجه میباشد اما در میان افراد مسن هنوز مرسوم است به ویژه حمام گرم با نارنج به منظور گرم کردن بدن و استنشاق بخار گرم برای گرم شدن بدن و جلوگیری از سرماخوردگی و یا آماده سازی خوراکیهایی از مشتقات کدو اعم از کیک، خورشت و .... .
۲- وی پس از فوت پدرش عالیجناب امپراطور هیروهیتو (امپراتور شووآ) و نوه امپراطور میجی که دوره اصلاحات و مدرنیته را در این کشور آغاز کرد، در سال ۱۹۸۹به عنوان یکصد و بیست و پنجمین امپراطور به سلطنت رسید و از خاندان 'یاماتو' است که نوزدهمین فرمانروا یا رهبر دارای دوره حکومت بلند بوده و تنها حاکم در زمان خود در جهان بود که عنوانش به انگلیسی امپراطور ترجمه میشده است. در مقایسه با دوران قبلی یعنی «شوآ» تحت امپراطور پدر یعنی هیرو هیتو، که در آن ژاپن به نام امپراطور وارد جنگ های متعددی شد. از هیسی - به معنای "دستیابی به صلح" - به عنوان یک دوره از صلح یاد میشود زیرا ژاپن در هیچ جنگی دخالت نداشته است. در این دوره، ۱۷ نخست وزیر در ژاپن، دولت را اداره کردند.
۳- ژاپنیها قبل از این که تقویم میلادی مرسوم شود، از تقویم ژاپنی استفاده میکردند که متناسب با هر دوره امپراطوری مانند شوا، هیسی و امروز ری وا برنامهریزی میشود. البته هنوز هم در بانکها، ادارات دولتی و ... از این تاریخ استفاده میشود و در واقع روز و ماه بر اساس میلادی است اما سال بر اساس دوره امپراطوری در نظر گرفته میشود. در حال حاضر سال سوم ری وا و پنجشنبه ۱۱ فوریه از سال سوم ری وا میباشد.
۴- امپراطور ناروهیتو فرزند بزرگ امپراطور آکیهیتو و ۶۱ ساله است که به عنوان آبزیشناس معروف شناخته میشود و تاکنون ۲۸ مقاله علمی را تالیف نموده و در ماه اکتبر ۱۹۹۲ (۱۳۷۱) مجلهScience شماره ۲۵۸:۵۷۸ نشریه هفتگی جامع علمی آمریکا، مقاله ایشان را به عنوان "پیشقدمان علمی در ژاپن"Early Cultivators of Science in Japan معرفی کرد.
۵- در شینتو آداب و سنن مرتبط در دو کتاب تاریخی با نام های کوجیکی و نیهون شوکی جمعآوری شده است.
۶- "جان ژاپنی، "بنیادهای فلسفه و فرهنگ ژاپن"، چالز.ا.مور، ترجمه: ع. پاشایی
نظر شما