ورود سادات به افغانستان به دو دوره تعلق دارد: انفرادی و جمعی.

دوره اول آن از همان اوایل فتح سرزمین‌های جدید به دست مسلمانان ذکر شده است. به‌طور مثال می توان به مهاجرت حضرت یحیی بن زید شهید از نوادگان امام سجاد (ع) که در جوزجان (شمال افغانستان) مدفون است و نیز از مهاجرت یکی از نوادگان محمد نفس زکیه به کابل اشاره کرد. اما تاریخ، ورود سادات به طور گسترده به افغانستان را به زمان سرکوب قیام سربداران در بیهق یا همان سبزوار (۷۳۷ ـ ۷۸۸ ق) – این شهر اکنون در شرق ایران قرار دارد - باز می‏گردد. هنگامی که آن قیام سرکوب شد، به شیعیان بی‌مورد فشار بسیاری وارد آمد.

پس از آن عده‏ای ازبزرگان سادات سبزوار در جستجوی محلی امن برای زندگی خود و اقارب خویش شدن. آنها جایی را پیدا کردند که مردمانش همه از دوستداران اهل‌بیت(ع) و شیعه مذهب و هم مردمان سرسخت، جنگ‌آور بودند. مناطق هزاره جات را به این دلایل بیشتر سادات برای محلی زندگی شان اختیار کردند و به آنجا کوچ کردند و مردمان آن دیار نیز از ایشان به نحوی شایسته و درخور استقبال نمودند و حتی به ایشان منازل و زمین‌های زراعتی بخشیدند.

گفتنی است سادات در سی و چهار ولایت افغانستان حضور دارند و مورد احترام و تکریم اهل‌سنت و اهل‌تشیع قرار دارند. حتی در بسیاری از ولایت، مثل ننگرهار، خانواده‌های سادات را برای تبرک در میان قوم‌شان به مناطق مختلف برده‌اند. درحال‌حاضر برخی خانواده‌ها در ولایت ننگرهار حضور دارند، که فرزندان سادات را برای برکت در عمر و زندگی‌شان بین خود تقسیم کرده‌اند تا در تمام مناطق سادات حضور داشته باشند.

از میان بزرگان ساداتی که به افغانستان مهاجرت کردند، می‌توان به این بزرگواران اشاره کرد:

۱- میر سید علی یخسوز و خانواده‏اش در بامیان.

۲- سیدشاه قباد ولی و خانواده‏اش در سنگلاخ.

۳- شاه سید بابا در شرق هزاره‏جات، ما بین جلریز و تکانه.

۴- سید یحیی شاه قلندر و برادرش در منطقه وردک.

۵- سید بابا حسن ابدال در جنوب هزاره‏جات، نزدیک به قندهار.

۶- سیدموسی آخند شیرازی در ننگرها

درحال حاضر در تمام ولایات افغانستان سادات حضور دارند. اما، آن‌چه به موضوع داغ و جدی درمیان سادات تبدیل شد تا به‌صورت منسجم و یکصدا اقدام نمایند، تذکره‌های(شناسنامه و کارت ملی) الکترونیکی بود. عدم درج نام سادات در تذکره، این ملیت را برآن داشت تا از ولایات مختلف صدا بلند کنند. درنهایت «به اساس تقاضای قوم سادات مبنی بر درج اسم قوم‌شان در تذکره الکترونیکی تابعیت و با توجه به قرار قضایی شماره ۲۷ مورخ ۳۱/۵/۱۳۹۶ شورای عالی ستره محکمه جمهوری اسلامی افغانستان و گزارش کمیسیون مندرج حکم شماره ۱۹۸۵ مورخ ۱۴/۶/۱۳۹۶ مقام ریاست جمهوری ا.افغانستان؛ درج رسمی اسم قوم سادات در تذکره الکترونیکی تابعیت منظور است».

سادات حدود سه میلیون از نفوس مردم افغانستان را تشکیل می‌دهد و پنجمین قوم بزرگ افغانستان است.

سادات محترم بامیان : در مرکز بامیان در حدود ۱۵۰۰ خانوار از اولاد میر سید علی یخسوز زندگی می‌کنند.

در ولسوالی یکاولنگ تقریبا ۴۵۰۰ خانوار از اولاد میر سید علی یخسوز زندگی می‌کنند.

در ولسوالی پنجاب ولایت بامیان حدود ۴۰۰ خانوار که اولاد شاه ولی هستند.

در ولسوالی ورس ولایت بامیان حدود ۳۰۰۰ خانوار که از اولاد شاه ولی هستند.

در ولایت غزنی حدود ۱۰۰۰۰ خانوار در داخل شهر وولسوالی های سراب جاغوری و غیره زندگی می‌کنند.

در ولایت پروان در دره غوربند که همه این سادات محترم اولاد  میر سید علی یخسوز می‌باشد.

ولسوالی سرخ و پارسا ولایت پروان ۵ هزار خانوار سادات هستند.

ولسوالی سیاه گرد ۵۰۰ خانوار سادات زندگی می‌کنند.

ولسوالی شیخ علی ۳۰۰ خانوار زندگی می‌کنند.

جمعیت و نفوس دره سنگلاخ به طور تقریبی به بیست هزار تن می‌رسد.یعنی حدود ۳۰۰ خانوار

در منطقه تکانه ولایت میدان وردک، هزار خانوار سادات است که اولاد شاه سید بابا می‌باشند.

در بهسود، دایمیرداد و کجاب ولایت میدان وردک در حدود ۳۰ هزار خانوار سادات زندگی می‌کنند که اکثرا از فرزندان شاه قلندآقا هستند.

در ولایت بلخ جمعا حدود ۸۰۰۰ هزار خانوار سادات زندگی می‌کنند.

در ولایت بغلان حدود ۸۰۰ خانوار سادات زندگی می‌کنند.

در ولایت سرپل ۲۰۰۰ خانوار سادات زندگی میکنند که اولاد های میر سید علی یخسوز است.

در بلخاب و سنچارک ۳۰۰۰ خانوار زندگی میکنند اولاد میر سید علی یخسوز می‌باشند.

در ولایت لوگر حدود ۲۰۰۰ خانوار سادات زندگی میکنند که اولاد سید احمد کبیر می‌باشد.

در ولایت دایکندی حدود ۱۵۰۰ خانوار سادات زندگی می‌کنند.

یر ولایت گردیز حدود ۲۰۰۰ خانوار سادات زندگی می‌کنند.

در ولایت کابل بیش از ۲۵۰۰۰ خانوار سادات هست که از ولایت گوناگون به کابل آمدند.

و در ولایات کنر، هرات، قندهار، فراه، فاریاب، پنجشیر، زابل، بادغیس، هلمند، جلال‌اباد و هم سادات بسیاری است، که هنوز به صورت رسمی ثبت نشده‌اند.

بنابراین همان‌طور که در بالا بیان شد، در تمام ولایات افغانستان سادات حضور دارند و به‌عنوان پنجمین قوم در این کشور محسوب می‌شوند.