منابع خبری اعلام کردند دولت ژاپن تصمیم گرفته در مباحث مربوط به جانشین امپراطوری و امکان آن برای بانوان به عنوان امپراطوری های زن دخالت نکند.

این به معنای سیستمی است که در آن امپراطوری فقط توسط مردها در اختیار قرار می گیرد و انتظار می رود این تصمیم در اواخر آوریل یا پس از آن تأیید شود.

نمای هوایی از کاخ شاهنشاهی در توکیو (عکس از یومسوری شیمبون در می 2019)

چندی قبل دولت از طریق تماس غیررسمی با دانشگاهیان و دیگران، نظرات خود را در این زمینه جمع بندی کرده است و بر اساس پاسخ آنها، تصمیم گرفته شد از قوانینی جلوگیری کند که امپراطوری زنان را مجاز قلمداد می کند ضمن آن که تصمیم گرفته شد مباحث در این زمینه ادامه پیدا نکند.

قانون کاخ امپراطوری تصریح می کند: امپراطوری از امپراطور منتقل می شود و مردان می توانند تاج و تخت را به ارث ببرند. اعضای فعلی خانواده امپراطور به ترتیب ولیعهد آکیشینو، پرنس هیساهیتو و پرنس هیتاچی واجد شرایط برای ارث بردن تاج و تخت هستند.

اما اگر اولویت به فرزندان متولد اول که مستقیماً فرزندان یک امپراتور هستند صرف نظر از جنسیت داده شود، ترتیب جانشینی پرنسس آیکو، ولیعهد آکیشینو، پرنسس ماکو، پرنسس کاکو، پرنس هیساهیتو و پرنس هیتاچی خواهد بود.

این نه تنها وضعیت ولیعهد آکیشینو به عنوان ولیعهد را تغییر می دهد، بلکه ممکن است شاهزاده هسیاهیتو هم هرگز امپراتور نشود.

در همین ارتباط و به گفته یک منبع دولتی، دولت این گونه مباحث را به عنوان این که می تواند به ثبات خانواده امپراطور آسیب برساند قلمداد می کند.

یک مصوبه تکمیلی برای قانون ویژه مصوب سال 2017 وجود دارد که امپراتور کنونی می تواند الزاماتی را برای دولت در نظر بگیرد که "موضوعاتی را برای اطمینان از ثبات جانشینی امپراطور" و ایجاد خانه های سلطنتی به سرپرستی زنان در نظر بگیرد که اجازه می دهد آنان پس از ازدواج در خانواده امپراطور باقی بمانند.

در جلسه کمیته بودجه مجلس نمایندگان در تاریخ 10 فوریه 2020، سوگا، دبیر کل کابینه گفت: دولت پس از این رویداد با مسائل مختلفی روبرو خواهد شد.

در حالی که اعضای دولت به امکان وجود سلطنت به سرپرستی زنان با نگاه بازتری توجه دارند، اعضای محافظه کار حزب لیبرال دموکرات به شدت احساس می کنند که این امکان در آینده زمینه امپراطور شدن زنان را باز نگه می دارد لذا  برای حفظ شیوه سنتی جانشینی در مردان، شایعاتی درباره طرحی برای حفظ این رویه  (که پس از جنگ جهانی دوم از دست رفته است) شنیده می شود هر چند که یک مقام ارشد دولتی این شایعات را تکذیب کرد.

مطالب تکمیلی:

با عنایت به مطلب ارائه شده در سطور بالا به نقل از ژاپن تایمز، در ادامه برخی موارد تکمیلی نیز جمع آوری و ارائه می گردد تا بتوان تصویری روشن تر از وضعیت زنان و به طور خاص موضوع جانشینی امپراطور ارائه نمود.

امپراطور هیروهیتو که دوره شووا به نام او به ثبت رسیده است، تسلیم ژاپن در جنگ جهانی دوم را اعلام کرد و با فوت او در 1989 این دوره امپراطوری به پایان رسید و آکی هیتو  بر تخت نشست و به این ترتیب دوره هی سی آغاز گردید و نهایتا با اعلام شخص امپراتور در این که به دلیل کهولت سن نمی تواند به وظایف خود عمل نماید، در سال 2019 از مقام خود کناره گیری کرد و بنابراین دوره هی سی نیز به پایان رسید.

وی در سخنرانی سال نو در سال 2019 اعلام کرد که در طول حدود 30 سال سلطنت برای صلح تلاش نموده و در دوره او ژاپن در هیچ جنگی دخالت نداشته است.

در حال حاضر ناروهیتو به عنوان امپراطور جدید بر تخت نشسته و دوره جدید "ری وا" به معنای نظم متوازن در ژاپن آغاز شده است.

امپراطوری ژاپن را باید تنها امپراطوری کنونی جهان دانست که بر اساس قانون، امپراطور نماد کشور و وحدت ملی است که در رابطه با امور حکومتی قدرتی ندارد و جایگاه او تقریبا تشریفاتی است.

نکته قابل توجه در این ارتباط که همزمان با بر تخت نشستن امپراطور جدید در سال 2019 مطرح شده است، امکان جانشینی یک زن به عنوان امپراطور و دیدگاه مردم در این خصوص می باشد که به طور نمونه می توان به نظرسنجی خبرگزاری کیودوی ژاپن اشاره کرد که اعلام نمود حدود ۸۰ درصد مردم ژاپن نسبت به امپراطور ناروهیتو [امپراطور فعلی] خوشبین هستند و در عین حال حدود ۷۹ درصد هم از سپردن سلطنت به یک زن حمایت می کنند.

دلیل طرح موضوع هم می تواند این باشد که امپراطور فعلی فرزند پسر ندارد و تنها یک دختر ۱۷ ساله دارد که بر اساس سنت امپراطوری، زنان حق سلطنت ندارند و به این ترتیب اکنون شاهزاده فومیهیتو برادر امپراتور و پسرش هیساهیتو، وارث سلطنت محسوب می شوند.

در خصوص سلطنت زنان و با مراجعه به تاریخ این کشور می توان دریافت که در تمام دوره امپراطوری تنها 10 ملکه به فرمانروایی رسیده اند که 8 امپراتریس در دوره نارا و نخستین آنان نیز مکله سویکو بوده است.

بر اساس همین نظر سنجی و نتایج به دست آمده نشان می دهد که حدود ۹۳ درصد از کناره گیری داوطلبانه امپراطور آکی هیتو استقبال کرده و این در حالی است که ۳۰ سال پیش تنها ۶۰ درصد مردم موافق این ایده و کناره گیری داوطلبانه امپراطور بوده اند.

از آمار موجود در این نظرسنجی بر  می آید که حدود ۸۱ درصد مردم ژاپن معتقدند امپراتور بهتر است «نماد دولت و وحدت ملت» باشد. پرسش شوندگان مهم ترین وظایف فعلی امپراتور را کمک به تحکیم روابط سودمند بین المللی و دلجویی از داغ دیدگان بلایای طبیعی سال گذشته قلمداد کرده اند.

به لحاظ فرهنگی و تاریخی، زنان در ژاپن دارای جایگاه ویژه ای نبوده اند و سیستم مرد سالارانه بر کشور حاکم بوده و این مردسالاری کماکان در عرصه های اجتماعی ادامه داشته است هر چند که باز بر اساس سنت های فرهنگی، اقتصاد خانواده و مدیریت داخلی خانه بر عهده زنان بوده است و مردان دخالت کمتری داشته و دارند.

با مرور تاریخی ژاپن حتی می توان مشاهده کرد که در مورد استفاده از خط نیز این تفاوت مشهود بوده و خطی به نام هیواگانا وجود داشته که مخصوص نگارش زنان بوده و کانجی به عنوان خط اصلی را  فقط مردان می توانند استفاده کنند و زنان حق استفاده نداشتند.

دولت فعلی به ریاست نخست وزیر شینزو آبه به دلایل متعدد فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی و از جمله کمبود نیروی انسانی برای حفظ شرایط اقتصادی و توسعه ای این کشور که با بحران نیروی کار مواجه می باشد، تلاش نموده تا بتواند با اتخاذ تدابیر مختلف از جمله توسعه مهدهای کودک، سیاست های تشویقی برای ارتقاء شغلی و ... ، از نیروی زنان در اقتصاد بهره ببرد که تا حدود زیادی موفق هم بوده است چرا که پیش بینی می شود تا سال 2050 جمعیت 127 میلیون نفری ژاپن به حدود 80 نفر با توجه به پیری شدید جمعیت و کاهش جدی فرزندآوری و یا تک فرزندی برسد که در واقع تهدید عمده ای برای اقتصاد رو به رشد ژاپن محسوب می گردد و البته ورود زنان به عرصه های مختلف مدیریتی با چالش های جدی برای مقابله با دیدگاه مردسالارانه حاکم روبروست.

ژاپن در دوران جونیچیرو کویزومی، نخست وزیر اسبق این کشور، شاهد ورود تعدادی از زنان در سیستم قدرت و مدیریت کشور بوده است و برای اولین بار خانم ماکیکو تاناگا، مسئولیت دستگاه دیپلماسی این کشور را برعهده گرفت و پس از او هم خانم یوریکو کاواجوچی در سال ٢٠٠٢ به این مقام رسید و بعدها نیز خانم یوریکو کویکی وزیر دفاع شد که پس از آن به عنوان نخستین شهردار توکیو که جایگاه بسیار مهمی محسوب می گردد دست یافت.

در ارتباط با وضعیت جمعیتی زنان در این کشور می توان به جدول زیر هم مراجعه نمود که ژاپن سال ۱۹۵۰ (نمودار آبی سمت چپ) را با ۵۰ سال بعد یعنی سال ۲۰۰۰ (نمودار صورتی سمت راست) مقایسه می کند.

در هر نمودار، نیمه سمت راست مربوط به بانوان و نیمه سمت چپ جمعیت آقایان را نشان می دهد و بین دو نیمه هر نمودار هم گروه‌های سنی را نمایش می‌دهد که از صفر تا ۸۰ سال را پوشش داده است.

جمعیت ژاپن در سال ۱۹۵۰ حدود ۸۳ میلیون و در سال ۲۰۰۰ معادل ۱۲۶ میلیون نفر و در حال حاضر نیز 129020000 میلیون می باشد.

نمودار آبی ۵ سال پس از پایان جنگ‌ جهانی دوم را نشان می‌دهد که در انتهای جنگ، ژاپن ۷۱ میلیون نفر جمعیت داشت که طی پنج سال بیش از ۱۰ میلیون نفر به جمعیت آن اضافه شده (معادل رشدی ۱۵ درصدی) و به رقم ۸۳ میلیون نفر رسید.

در نمودار آبی جمعیت زنان بیش از ۱.۵ میلیون نفر بیش از مردان است که این رقم مربوط به بازه سنی بالای ۲۰ سال است و در رده های پایین تر از ۲۰ سال جمعیت مردان بیشتر است و علت هم می تواند به کشته‌ شدگان جنگ مرتبط باشد.

در سال ۲۰۰۰ که زنان بیش از ۲.۵ میلیون نفر بیشتر از مردان هستند اوضاع متفاوت است. برتری جمعیت زنان از ۵۰ سالگی آغاز می شود و در سنین پایین تر از آن در تمامی سطوح، جمعیت مردان بیشتر است که علت این پدیده میانگین عمر بالاتر زنان نسبت به مردان است.

ساختار خمره‌ای شکل جمعیتی (نمودار صورتی) نشان‌دهنده رشد منفی جمعیت است و ساختار هرمی شکل ( نمودار آبی) بیانگر زاد و ولد بالا یا مرگ و میر بالا است.

تیتر مطلب ژاپن تایمز:

دولت در مورد وضعیت زنان در خانواده امپریال بحث نخواهد کرد

منبع: ژاپن تایمز به نقل از یومیوری شیمبون (16 فوریه)