مقدمه:

بنیاد فریدریخ ابرت که در سال ۱۹۲۵ در آلمان تاسیس شده است  یک موسسه سیاسی با طولانی ترین سنت در آلمان است  که کار آن اصولا مبتنی بر ارزش های اصولی سوسیال دموکراسی یعنی آزادی، عدالت و همبستگی استوار است.

 این موسسه به نحوه زندگانی جوانان در زمینه های مختلف در کشورهای اروپایی می پردازد. این بنیاد اخیرا در گزارش جامعی بر اساس نظرسنجی های انجام شده به چگونگی زندگانی جوانان در بالکان به ویژه صربستان به لحاظ های مختلف به شرح زیر پرداخته است.

- ارزش ها

برای جوانان ارزش هایی دارای اهمیت هستند که به ارتباطات بین فردی مربوط می شوند، مانند؛ وفاداری به همسر، وفاداری به دوستان، استقلال و مسئولیت. بیشترین مقادیر ارزش ها را می توان فرزندان، همسر و شغل موفق آمیز ذکر کرد، در حالیکه کمترین ارزش ها شامل پوشیدن لباس های مارک دار و دو ارزش دیگر که به فعالیت های عمومی در جامعه محلی مربوط می شوند را مانند؛ مشارکت فعال در سیاست و شرکت در فعالیت های مدنی می توان نام برد.

بار دیگر به وضوح نشان داده شده که جوانان نه تنها علاقه ای از خود در رابطه با مسایل اجتماعی و کاری علاقه ای ندارند، بلکه نسبت به سیاست و فعالیت های اجتماعی بی تفاوت هستند.

- در این رابطه توضیح داده می شود که جوانان در صربستان را می توان به دو گروه تقسیم کرد، گروهی که در شهر های بزرگ زندگی که نمی توان به طور اطمینان وفادارای درصدی از آنان را به همسر تایید کرد، اما افرادی که در شهرهای کوچک زندگی می کنند با اطمینان وفاداری آنان را نسبت به همسر و دوستان می توان مورد تایید قرار داد.

پوشیدن لباس در نزد دختران و پسران در صربستان تفاوت زیادی دارد، اکثر دختران به طور کلی به وضعیت ظاهری خود و هماهنگی به لباس اهمیت زیادی می دهند به ویژه در مواقع رفتن به میهمانی، دعوت شدن در مراسمی و یا رفتن سر کار.

 در نزد پسران اینطور نیست و بایستی اظهار کرد که در صد بسیاری از پسران خیلی ساده لباس می پوشند و حتی با لباس های راحتی و ورزشی در اماکن عمومی ظاهر می شوند. در این میان مردان شاغل به ویژه در ادارات و یا بانک و موسسه ها به وضعیت ظاهری خود بیشتر توجه دارند.

نمودار ۱: در مورد  وفاداری به دوست و یا همسر

توضیح: در این نمودار مطرح شده است؛ چقدر برای شما مهم است که.....؟؛   به شریک (همسر) وفادار باشید- وفادار به دوست باشید- مستقل باشید- مسئولیت بر عهده بگیرید- فرزند داشته باشید- شغل موفق آمیزی داشته باشید- کارفرمای وفاداری باشید- ازدواج کنید- غذاهای سالم مصرف کنید- در دانشگاه فارغ التحصیل شوید- ورزش کنید- خوب به نظر بیایید-  ثروتمند شوید- در فعالیت های مدنی شرکت داشته باشید-  لباس های مارک دار بپوشید – یک سیاستمدار فعال باشید.

- مقلد جوانان در رفتار و کردار

جوانان در صربستان از گفتن اینکه کسی را مقلد خود می دانند، ابا دارند و به این سئوال که آیا کسی را به  عنوان مقلد خود در رفتار و یا لباس پوشیدن دارند؟، ۳۹ نفر از سئوال شوندگان پاسخ «نمی دانم» و یا اصلا جوابی به این سئوال ندادند. در مجموع ۴۹ درصد دیگر سئوال شوندگان پاسخ دادند که مقلدی ندارند.

مجموعا ۳۱۵ نفر یعنی ۲۸ درصد جوانان که با آنها صحبت شده، یک شخص را بعنوان مقلد خود نام بردند. در همین حال ۳۴۹ سئوال شونده یعنی ۳۷ درصد از افراد یک نفر را از خانواده خود به عنوان مقلد در رفتار و کردار نام بردند.

سئوال شوندگان مجموعا ۵۷ ورزشکار ، ۲۶ دولتمرد و ۳۷ شخصیت عمومی از دنیای فرهنگ و هنر را بعنوان نمونه (مقلد) خود نام بردند. در این میان جوانان تعداد شخصیت های علمی، هنرمندهای برجسته و نقاش ها را بعنوان نمونه به ندرت نام برده اند.

-توضیح اضافی؛ در این خصوص اضافه بایستی اشاره کرد که بخاطر اینکه کشورهای بزرگ مانند؛ آلمان، سوئیس، هلند، بلژیک، فرانسه و همچنین کانادا و آمریکا چه برای کار و یا تعطیلات تابستانه و زمستانه سفر می کنند، مردم عادی این کشورها در لباس پوشیدن مرد نظر دارند . از طرف دیگر خوانندگان داخلی نیز از دیگر مقلد های جوانان در صربستان به شمار می روند.

نمودار ۲: مقلد داشتن جوانان در کردار و رفتار و پوشاک

توضیح: به ترتیب از چپ به راست؛  ۳۱ درصد جوانان برای کردار و پوشاک خود مقلد دارند، ۳۰ درصد جوانان نمونه ای برای رفتار و پوشاک خود ندارند و ۳۹ درصد از جوانان به سئوال مطرح شده پاسخ ندادند.

مقلد جوانان از چه  حوزه  اجتماعی سرچشمه دارد

- ۴۰ درصد گفته اند  از خانواده شان

-۱۸ درصد گفته اند که از ورزشکاران

- ۱۶ درصد از جهان فرهنگ

-  ۷ درصد از سیاستمداران

- ۶ درصد از هنرمندان

- ۴ درصد از دانشمندان

– ۹ درصد از دیگر اقشار جامعه.

نمودار ۳: ده سال آینده را چگونه می بینید............؟ ( به درصد)

توضیح ۱: از سمت راست از بالا به پایین؛ امنیت شخصی – آینده جامعه صربستان

توضیح ۲: از سمت چپ از بالا به پایین؛ بهتر خواهد شد- تفاوتی نخواهد کرد- بدتر از حال خواهد بود- نمی دانم.

- رضایت از زندگی

به طور متوسط، جوانان در صربستان از زندگی خود بسیار راضی هستند. اگر مقیاس را از یک تا پنج فرض کنیم، میانگین رضایت جوانان صربستان از زندگیشان ۴.۲ می باشد که به طور کامل مانند میانگین محاسبه شده در نزد جوانان دیگر کشورهای بالکان است.

Koliko imate poverenja u ...?       Aritmetička sredina
prijatelje	۴,۰
članove šire porodice (rođake)	۳,۶
školske drugove, kolege sa fakulteta ili kolege sa posla	۳,۲
ljude drugačije nacionalnosti	۳,۲
ljude drugačije veroispovesti	۳,۰
ljude drugačijih političkih uverenja	۲,۷
susede	۲,۶
političke vođe	۱,۵

                                                                                                               جدول : چقدر اعتماد دارید به ........؟

توضیح: به ترتیب از بالا به پایین: اعضای نزدیک خانواده ( مادر، پدر، خواهر، برادر، همسر، شریک) – دوستان- اعضای خانواده دور ( خویشاوندان)- دوستان مدرسه ای، همتاهای دانشکده ای یا همکاران کاری- افراد از قومیت های دیگر- افراد از دیگر مذاهب- افراد با اعتقادات مختلف سیاسی- همسایگان- رهبران سیاسی.

جوانان با میانگین نمره ۴.۴ از دایره دوستان خود نیز بسیار راضی هستند و در رابطه با زندگی خانوادگی شان با میانگین نمره ۴.۳ و از تحصیلات خود با میانگین نمره ۴.۱ رضایت دارند.

تنها جوانانی که کار می کنند به میزان کمی کمتر یعنی با نمره ۳.۶ درصد از کار خود رضایت دارند.

داده های نظر سنجی که از طرف بنیاد آلمانی «فریدریخ ابرت» انجام شده، حاکی از این است که افرادی با وضعیت اجتماعی و اقتصادی بهتر و همچنین جوانان از خود و زندگیشان نسبت به افرادی با وضعیت اجتماعی و اقتصادی پائین رضایت بیشتری دارند. در همین حال اشاره می شود که به طور کلی دخترها بیشتر از پسران از زندگیشان رضایت دارند.

بایستی اشاره شود که جوانان در صربستان به طور نسبی نسبت به آینده خود خوش بین هستند. به این سئوال که زندگی خود را در ده سال آینده چگونه می بینند؛ ۱۳ درصد از سئوال شوندگان نتوانستند به این سئوال پاسخ دهند.  فقط ۲ درصد آینده خود را بدتر از حال توصیف کردند و ۶ درصد گفتند که آینده شان مانند حال خواهد بود و حتی ۷۸ درصد از آنان معتقد بودند که آینده بهتری در انتظارشان است.

اگر چه در خصوص این سئوال تفاوتی بین دختران و پسران و یا سن و بزرگی محل اقامت تفاوتی وجود ندارد. می بینیم که ۲۲ درصد از سئوال شوندگان که از موقعیت اجتماعی و اقتصادی بهتری برخوردار هستند، بیشتر به آینده خود خوش بین بودند.

با این حال، از نقطه نظرآینده جامعه، بایستی اشاره کرد که  جوانان ملاحظات بیشتری برای خود دارند. اگر چه یک سوم سئوال شوندگان براین باورند که زندگی بهتری را در آینده خواهند داشت، می بینیم که  ۲۳ درصد بر این باورند که زندگی کنونی شان فرق چندانی با زندگیشان در آینده نخواهد کرد. در همین رابطه نیز ۲۱ درصد تصور دارند که زندگی آینده شان بدتر از حال خواهد بود.

در این مورد تفاوتی بین پسر و دختر، وضعیت اقتصادی و اجتماعی خوب و یا بد تفاوتی ندارد، اما جوانانی که از جاهای نسبتا کوچک هستند، بیشتر به آینده بهتر خود خوش بین می باشند.

در رابطه با دیگر کشورها اشاره می شود که جوانان به آینده خود بیشتر خوش بین هستند. ۱۱ درصد از سئوال شوندگان از اینکه برایشان چه اتفاقی در آینده خواهد افتاد؟ ابراز بی اطلاعی کردند. ۱۷ درصد بر این باورند که آینده بدتری خواهند داشت و ۲۷ درصد معتقدند که فرقی نخواهد کرد. در حالیکه ۴۴ درصد بر این باورند که آینده بهتری خواهند داشت.

- توضیح داده می شود که جوانان در صربستان نسبت به گذشته کمتر به دنبال تحصیلات عالیه هستند و ترجیح می دهند که هنرهایی از جمله مکانیکی، آرایش گری، تکنسین پزشکی، تکنسین داندانپزشکی، پرستاری، عکاسی، نقاشی ساختمان، رانندگی کامیون، نانوایی، آشپزی و غیرو را پیشه خود کنند. این افراد معتقدند که با رشته های فنی و نرم و سخت افزاری سریعتر می توانند وارد بازار کار شوند.

کار در بوتیک و یا باز کردن مغازه نیز از کارهایی در صربستان و دیگر کشورهای بالکان به شمار می روند که جوانان را به طرف خود جلب می کنند.

از لحاظ اقتصادی تا آنجاییکه مربوط به صربستان می شود، اکنون گام های مثبتی در جذب سرمایه خارجی و گشایس شرکت و کارخانجات و همچنین راه و ساختمان سازی برداشته شده است که نویدی برای مردم به ویژه جوانان در اشتغال بکار و بهبود وضعیت اقتصادی کشور است.

به طوریکه می بینیم به تازگی از طرف دولت حرکت هایی برای افزایش حقوق و بازنشستگی در حال انجام است و هرچند که این گام ها با گرانی کالا و مواد مورد نیاز روزمره مردم دردی را دوا نمی کند، اما نباید انتظار داشت که یک شبه، راه طولانی برای بهبودی کامل رفاهی و اجتماعی و اقتصادی جامعه طی شود.

-  ترس و دلهره

بیماری های سخت و جدی و یا از دست دادن شغل و آینده مجهول از مواردی به شمار می روند که موجب دلهره جوانان می شود. همچنین مشکلاتی که کلا در هر جامعه وجود دارد، مانند؛ فساد مالی، بی عدالتی در جامعه و افزایش فقر از دیگر دلایل دلهره و نگرانی جوانان محسوب می شوند.

- توضیح اینکه ؛ اشتغال به کار یکی از مشکلات بزرگ جوانان در صربستان به شمار می رود، حتی برخی که تحصیلات پزشکی و یا دیگر رشته ها را تمام می کنند از یافتن کار چندان مطمئن نیستند و این مورد از مسائل مهم جامعه به شمار می رود. کار در ادارات و مراکز خصوصی نیز از دیگر مواردی محسوب می شوند که جوانان پس از استخدامی به ادامه کار نمی توان اطمینان زیادی داشته باشند.

نمودار ۴: چقدر ترس و دلهره دارید......؟

توضیح ۱: از سمت چپ به ترتیب از بالا به پایین:  فساد مالی- بی عدالتی در جامعه- تعداد زیاد مهاجرین و جنگزدگان- افزایش فقر در جامعه-  آلودگی و تغییرات اقلیمی- جنگ در منطقه و جهان- حملات تروریستی-  ترس از بدون شغل ماندن- ابتلا به بیماری های سخت- ترس از سرقت- ترس از خشونت فیزیکی.

توضیح ۲: در سمت راست از بالا به پایین: بسیار- تا حدودی و به هیچ وجه

-  تایید یا پذیرفتن شکل های مختلف رفتار کرداری

مردم صربستان از سالمند تا قشر جوان به شکل های مختلف رفتار کرداری از جمله هم جنسگرایی شدیدا مخالف هستند و آن را تایید نمی کنند.

- توضیح؛ هر چند که دولت صربستان چند سالی است راه پیمایی هم جنسگرایان را آزاد کرده است و این گروه هر ساله می توانند در خیابان های بلگراد راه پیمایی آرام داشته باشند، اما مردم در مجموع نگاه مثبتب به این قشر ندارند. البته اکنون این مخالفت ها نسبت به گذشته کم رنگتر شده است. از طرفی دیگر بایستی اشاره شود که در چند سال گذشته این گروه از آزادی بیشتری در جامعه برخوردار می باشند.

بر اساس نظر سنجی که توسط بنیاد آلمانی فریدریخ ابرت انجام شده است، شکل های مختلف رفتار کرداری به طور کلی در بین سئوال شوندگان رد شده است. داده های نظر سنجی نشان می دهد که ۴۱ درصد حوانان صربستان اصلا همجنسگرایی را تایید نمی کنند. این در حالیست که ۱۵ درصد از پاسخ دهندگان مخالفتی با این امر ندارند.

نمودار ۵: تایید کردن شکل های مختلف رفتار کرداری

توضیح: به ترتیب از بالا به پائین: همجنسگرایی- ارتباط سنگین و سخت- اشتغال به کار از طریق رابطه- سقط جنین- فرار از پرداختن مالیات- رشوه.

نگرش های قطبیت نسبی به لحاظ اشتغال به کار از طریق روابط نه ضوابط قابل توجه است. ( ۲۵ درصد سئوال شوندگان اصلا آن را تایید نمی کنند، در حالیکه ۱۳ درصد به طور کامل آن را قبول دارند) و رشوه دادن از طرف ۲۳ درصد سئوال شوندگان اصلا تایید نشده، در حالیکه ۱۶ درصد از سئوال شدگان آن را به طور کامل قبول دارند.

نمودار ۶: در باره  تایید همجنسگرایی، بر حسب جنسیت سئوال شوندگان

توضیح ۱: در سمت چپ از بالا به پائین: زن- مرد

توضیح ۲: در پایین از سمت چپ به راست؛ رنگ ها مشخص کننده نظرات سئوال شوندگان هستند: ۵۰ نفر پاسخ هر گز دادند- رنگ های دیگر که با شماره مشخص شده، درصد آنها در نمودار بالا مشخص است-

رنگ آخر یعنی ۱۱ درصد از زنان و ۱۹ درصد از مردان این امر را تایید می کنند.

دختران در خصوص همجس گرایی نسبت به پسران به طور قابل توجهی تحمل بیشتری دارند. در حالیکه ۵۲ درصد از پسران به طور کامل با همجنسگرایان مخالف هستند و ۱۱ درصد آن را قبول دارند، در ضمن در این راستا اضافه می شود که ۳۱ درصد دختران بطور کامل همجنسگرایی را نمی پذیرند و ۱۹ درصد آن را قبول دارند.

پاسخ دهندگان با سن بالا و افرادی با وضعیت اقتصادی و اجتماعی نسبتا خوب تحمل بیشتری نسبت به همجنسگرایی دارند.

در مقایسه با دیگر کشورها بایستی اشاره شود که جوانان در صربستان اغلب سقط جنین، همجنس گرایی و فساد مالی را می پذیرند.

- توضیح؛ در مورد همجنس گرایی همانطور که در بالا به آن اشاره گردید هر چند که از نظر دولت و نهادهای دولتی صربستان، این گروه آزادی کامل دارند و هیچ ممنوعیت برای آنها در مورد اشتغال به کار و یا دیگر کارها وجود ندارد، اما در مجموع در نزد مردم به ویژه بزرگسالان جایی ندارند.

- اعتماد به دیگران

جوانان در صربستان به طور کلی نسبت به دیگران اعتماد زیادی دارند. سئوال شوندگان به این سئوال که چقدر به افراد مختلف اعتماد و اطمینان دارند، پاسخ دادند که به اعضای نزدیک خانواده خود و همچنین به دوستانشان اعتماد زیادی دارند. برخی از سئوال شوندگان نیز به رهبران سیاسی کمترین اعتماد را از خود نشان دادند.

- توضیح؛ خانواده در نزد اکثر جوانان صربستان مقدم بر هر جامعه و هر کس دیگر است. جوانان زیادی هستند که بدون در نظر گرفتن سن تا قبل از ازدواج با خانواده هایشان زندگی می کنند و تحت تاثیر والدین خود می باشند. حتی بسیاری از جوانان پسر وجود دارد که پس از ازدواج نیز با همسرشان در کنار خانواده هاشان می مانند.

پس از خانواده برای جوانان، دوستان نزدیک نیز بسیار اهمیت دارند و به طور مرتب در تماس هستند و پس از ازدواج نیز به دوستی خود ادامه می دهند.

- تبعیض

پنجاه درصد از جوانان در صربستان دست کم یکی از یازده مورد تبعیض که در جدول نشان داده شده را تجربه کرده اند. بیشتر پاسخ دهندگان حداقل یک مرتبه و یا بیشتر تبعیض را بر اساس سن و یا وضعیت مادی خود تجربه کرده است.

بیش از ۲۰ درصد سئوال شوندگان اظهار داشتند که گاهی اوقات یا غالبا بر حسب جنسیت، مورد تبعیض قرار گرفته اند که در بین دختران ۳۱ درصد و در بین پسران ۱۶ درصد است.

وضعیت مالی و سنی نیز دیگر اشکال تبعیض به شمار می روند که به ندرت دیده شده است. تبعیض تقریبا در تمامی کشورهای بالکان کم و بیش یکی است.

هر چند که مردم صربستان خوش برخورد و میهمان نواز هستند، اما به یک خارجی به ویژه از کشورهای غیر اروپایی  کاملا دیدگاهی متفاوت دارند. البته بیشتر در نزد جوانان این امر قابل مشاهد است.

از طرف دیگر بایستی اشاره کرد؛ افرادی که با ایران و ایرانیان آشنایی دارند، ایران را کشوری با تمدن، فرهنگ غنی و مردمی میهمان نواز می دانند.

نمودار ۷: آیا تا به حال تبعیض را تجربه کرده اید، بر اساس...........؟ ( به درصد)

توضیح: به تریب از سمت چپ از بالا به پائین: سنین- وضعیت مالی- جنسیت- عقاید سیاسی- عقاید مذهبی- مذهب- سطح جهت گیری- تعاملات اجتماعی- اعتقادات مذهبی- منشا قومی- زبان هایی که صحبت می کنید- گرایش جنسی.

- اعتقادات مذهبی

در گفت و گو با جوانان در خصوص اعتقادات مذهبی از آنان سئوال نشده است که آیا مذهبی هستند؟ بلکه این سئوال مطرح شد که چقدر خدا در زندگی آنان مهم است. در گفت و گویی که با جوانان صربستان از طرف بنیاد آلمانی فریدریخ ابرت انجام گردید؛ مشخص شد که ۸ درصد از سئوال شوندگان مذهبی نیستند و ۳۴ درصد سئوال شوندگان نشان دادند که کاملا مذهبی هستند.

بر اساس مذهبی بودن افراد و مقایسه آن در بین کشورهای بالکان؛ نشان داده شده است که صربستان در رتبه هفتم قرار دارد.

در مورد میزان مذهبی بودن افراد باید گفت که هیچ تفاوتی در جنسیت و سن و سال وجود ندارد. به نظر می رسد که سئوال شوندگان جوان که تا حدودی از وضعیت ضعیف اقتصادی و اجتماعی برخوردارند، بیشتر مذهبی هستند. بیست و شش درصد از جوانانی که والدین آنان مذهبی هستند نشان داده شده است که اعتقادات مذهبی آنان نیز بالا است.

بین مذهبی بودن و اقتدارگرایی، قوم گرایی، فاصله قومی و اعتماد به نهادهای جامعه، نسبت و رابطه و همبستگی مثبتی وجود دارد. از طرف دیگر مذهبی بودن با رفتارهای جامعه گرایی همراهیت ندارد.

- توضیح؛ اعتقادات مذهبی در بین جوانان ضعیف تر از بزرگسالان است و این اعتقادات در بیش از ۶۰ درصد مردم تنها در هنگام مراسم و وقایع مذهبی، آنهم در زمانی کوتاه مشاهده می شود. مردم این کشور برای دعا کردن به کلیسا نیز می روند. برای سلامتی خود و نزدیکانشان و همچنین برای رفته گانشان در کلیسا شمع روشن می کنند.

همچنین بایستی اشاره کرد که مردم صربستان که مسیحی ارتدکس هستند و به اماکن مذهبی خود بسیار پایبند و تا جان حافظ این اماکن می باشند.

-  تماس با افراد مختلف

جوانان صربستان در گفت و گو با بنیاد تحقیقاتی آلمانی تمایلات خود را به طور آشکار در ارتباط با جهان نشان ندادند. تقریبا یک چهارم جوانان ( ۲۵ درصد) بین سنین ۱۴ تا ۲۵ سال در محفل دوستان خود کسی را ندارند که با آنها تفاوت ملیتی، مذهبی و یا زبانی داشته باشد. در حالیکه این درصد در بین پاسخ دهندگان با سنین بالاتر کمتر است، یعنی ۱۴ درصد می باشد.

نمودار ۸: درصد سئوال شوندگانی که دوستی ندارند که با آنها به لحاظ های ملیتی ( قومی)، مذهبی و یا زبانی متفاوت باشند، در نمودار مشخص شده است.

توضیح: در سمت چپ سنین سئوال شوندگان و در سمت راست در صد آنها نوشته شده است.

از طرفی تعدادی ازسئوال شوندگان در گفت و گویی که با بنیاد تحقیقاتی آلمانی داشتند، گفتند که در محفل خود کسی را نمی شناسند که با آنها به لحاظ ملیت، مذهب و یا زبانی متمایز باشد.

پاسخ های سئوال شوندگان به سئوالی در مورد زبان هایی که صحبت می کنند، می توان متوجه شد که جوانان به محیط های همگن خود محدود هستند. از سئوال شوندگانی که به این سئوال پاسخ دادند، ۱۷ درصد از آنان ابراز داشتند که به هیچ زبانی به غیر از زبان مادری خود صحبت نمی کنند.

همچنین در این باره ۶۹ درصد از سئوال شوندگان اظهار داشتند که به زبان انگلیسی آشنایی کامل دارند و ۱۳ درصد زبان آلمانی را تکلم می کنند، در حالیکه ۷ درصد از شوندگان گفته اند که به زبان روسی و ۷ درصد دیگر به زبان فرانسوی تکلم می کنند.

در همین حال عملا مشخص شد که هیچ کدام از سئوال شوندگان برای یاد گرفتن زبان کشورهای همسایه خود تلاشی نکرده اند.

به گزارش بنیاد آلمانی فریدریخ ابرت؛ تنها یک سئوال شونده که پدرش آلبانیایی است، پاسخ داده که زبان آلبانی را تکلم می کند، دو نفر نیز گفته اند که به زبان رومانیایی تسلط دارند، در حالیکه تعدادکسانیکه گفته اند به زبان دیگری صحبت می کنند خیلی کم است.

چهار نفر اظهار داشتند که به زبان اسلواکی، ۱۵ نفر به زبان بلغاری ۷ نفر به زبان مقدونیه ای و ۱۱ نفر به زبان مجاری تسلط دارند.

تعداد کمی از جوانان در صربستان هستند که از رفتن به جمهوری های یوگسلاوی سابق که در دهه نود میلادی تحت تاثیر جنگ بودند به لحاظ قومیتی از رفتن به این کشورها ترس دارند و بسیاری از جوانان صربستان این کشورها را برای رفتن امن نمی دانند.

تقریبا ۵۰ درصد سئوال شوندگان از سفر کردن به کوزوو احساس نا امنی می کنند، در این باره اشاره می شود که از هر ۵ سئوال شونده یک نفر پاسخ داده است که از ماندن و رفتن به کرواسی احساس امنی نمی کند.

در حالیکه تعداد کمی از سئوال شوندگان از ماندن و رفتن به بوسنی و هرزگوین احساس نا امنی کرده اند.

سئوال شوندگان قومیت صرب اظهار داشتند که کم ترین رابطه ای با اشخاصی با ملیت مونته نگرویی و مقدونیه ای دارند. از طرف دیگر می توان گفت که رابطه نزدیکی نیز بین جوانان صرب با بوشنیاک ها ( مسلمانان بوسنیایی)، کروات ها، آلبانی ها و رومی ها ( کولی ها) وجود ندارد.

تقریبا از هر ۵ جوان در صربستان یعنی ۲۱ درصد از سئوال شوندگان گفته اند که برای آنها رابطه داشتن با هر ۶ گروه قومی که در بالا ذکر گردید، قابل قبول است. دو درصد از سئوال شوندگان در این رابطه بسیار تحمل ناپذیر بودند، در واقع بایستی گفت که این افراد هیچ گونه رابطه ای با تمامی گروه های قومی برای آنها قابل قبول نیست.

- توضیح؛ در این مورد نیز در بالا ذکر شد، به طور کلی بایستی اشاره شود که خیلی کم پیش می آید که صرب ها بتوانند با قومیت دیگر برای مدت زیادی بخوبی بجوشند. می بینیم که صرب های زیادی هستند که سالیان درازی را در خارج از کشور می گذرانند، اما با این وجود آنها غریبه هستند هر چند که از آنها به خوبی تعریف کنند.

به ویژه در بین جمهوری های برآمده از یوگسلاوی سابق که نمی توان بین شهروندان این کشورها کاملا رابطه نزدیک و دوستی را بطور عمیق مشاهده کرد، حتی مواقعیکه با هم باشند. البته نا گفته نمایند که با این حال بین اقوام های مختلف در منطقه ازدواج هایی صورت گرفته که درصد آنها قابل توجه نیست.

نمودار ۹: برداشت امنیت شخصی در کوزوو، کرواسی و بوسنی و هرزگوین.

توضیح ۱: سمت چپ از بالا به پائین: کوزوو- کرواسی- بوسنی و هرزگوین

توضیح ۲: در سمت چپ، رنگ ها از بالا به پائین: امنیت بسیار- بی خطر- نه امن و نه بی خطر- نا امن-  بسیار نا امن

نمودار ۱۰: فاصله قومی نسبت به اعضای اقوام مختلف ( به درصد).

توضیح۱- از سمت چپ به ترتیب از بالا به پایین: مردان و دختران صرب می توانند بصورت دوست و یا ازدواج با هم باشند-  پسران و دختران کروات می توانند  بصورت دوست و یا ازدواج با هم باشند- پسران و دختران آلبانی می توانند بصورت دوست و یا ازدواج با هم باشند- پسران و دختران رومی ( کولی ها) می توانند بصورت دوست و یا ازدواج با هم باشند- پسران و دختران بوشنیاک ( مسلمانان) می توانند بصورت دوست و یا ازدواج با هم باشند- پسران و دختران مونته نگرویی می توانند بصورت دوست و یا ازدواج با هم باشند- پسران و دختران مقدونیه که می توانند بصورت دوست و یا ازدواج با هم باشند.

توضیح ۲: پائین سمت چپ نمودار از بالا به پائین: بله، این کار من را آزار می دهد- خیر، مساله ای بنظرم نمی رسد.

-  نتیجه گیری

در مجموع با مطالبی که در بالا به آنها پرداخته شد، می بینیم که جوانان ارزش هایی را که برای روابط با عزیزانشان مهم است، ارزش خوبی قائل هستند و برای کسانیکه در فعالیت های سیاسی و مدنی مشارکت دارند، کمتر اهمیت می دهند.

جوانان در صربستان بدون در نظر گرفتن سن، جنسیت و وضعیت اقتصادی و مدنی زمانیکه صحبت از آینده خودشان در میان باشد خوش بین هستند، اما زمانیکه صحبت از آینده جامعه در میان باشد، شکاک و نا امید هستند.

 کمتر از ده درصد جوانان صربستان گفته اند که خدا برای آنها اصلا مهم نیست. برای آنها اعتقادات مذهبی در همبستگی های مثبت با اقتدار گرایی، قوم گرایی و فاصله قومی با رفتار و کردارهای اجتماعی مرتبط نیست.

از هر ۵ سئوال شونده در رابطه با دوستی و رابطه داشتن پاسخ داده شده که کسی را در حلقه دوستان خود که به لحاظ های ملی و یا مذهبی و یا زبانی به عنوان مقلد و یا نمونه ندارد.

در رابطه با آشنایی به زبان های دیگر بایستی گفت که هفده درصد از جوانان به زبان های دیگر منظور زبان های قومی در منطقه تکلم نمی کنند.

عملا هیچکس حتی به یک زبان خارجی که مربوط به اقلیت های قومی و یا کشورهایی که در همسایگی صربستان قرار دارند، مانند؛ آلبانی، کلرواتی، مقدونیه ای، مجاری، بلغاری و غیره صحبت نمی کند.