در این نوشتار به سفارش رایزنی فرهنگی ایران در ژاپن و به قلم خانم سارا شیرازی دانشجوی کارشناسی ارشد گروه مطالعات ژاپن دانشکده مطالعات جهان (دانشگاه تهران)، نیم نگاهی به سکه ها و پول های رایج ژاپن، تصاویر آنان و برخی آداب، رسوم و سنت های متداول پرداخته شده است که در ادامه مطالعه می فرمائید:
ژاپن جامعه ای است که استفاده از پول نقد، سکه و اسکناس هنوز در آن رواج بسیار دارد و بسیاری از ژاپنی ها بیشتر مایل هستند از پول نقد در خریدهایشان استفاده کنند.
هر چند امروزه درهمه ی شهرها و روستاها امکان استفاده از کارت های اعتباری نیز وجود دارد اما هر چه از شهر دور شوید در شهرهای کوچک و روستاها، هنوز اکثر فروشگاه ها و مغازه ها فقط با پول نقد معامله می کنند.
واحد پول ملی ژاپن، ین ژاپن که با علامت اختصاری ¥ نشان داده می شود که بر خلاف نوشتار مرسوم دلار، بعد از عدد نوشته می شود.
اسکناس های متداول به شکل یک هزار ینی، دوهزار ینی (محدود)، پنج هزارینی و ده هزار ینی چاپ و توزیع می شوند و سکه ها هم به شکل یک ینی، پنج ینی، ده ینی، پنجاه ینی، صد ینی و پانصد ینی هستند. اسکناسها و سکههای ژاپنی توسط بانک ژاپن در توکیو ضرب می شوند و کلمه ین از کانجی 円:en می آید که به معنای گرد است و به شکل گرد سکه ها که در ابتدا استفاده می شد اشاره داشته است.
واژه ژاپنی اسکناس اوساتسو است و در مرکز تمامی اسکناس های چاپ شده ژاپن، یک بیضی وجود دارد که اگر آن را در مقابل نور قرار دهید چهره شخصی که بر آن اسکناس باشد را می توان مشاهده نمود.
بر خلاف عرف متداول، تصاویر و چهرههای پادشاهان یا سیاستمداران بر روی اسکناس های ژاپنی نقش نبسته است بلکه ژاپن از سال ۱۹۶۹ به بعد دیگر از چهره اعضای خانواده سلطنتی بر روی اسکناس ها استفاده نمی کند و چهره نویسندگان، آموزگاران، پیشگامان هنر و و علوم استفاده می شود.
ژاپن تقریبا هر دو دهه چهره های اسکناس ها را تغییر می دهد و اسکناس هایی که در حال حاضر استفاده می شوند نیز در سال ۲۰۰۴ منتشر شده اند و پیش بینی می شود در سال ۲۰۲۴ تغییر یابند.
اسکناس یک هزار ینی
اسکناس یک هزار ینی ژاپن با تصویر هیدهیو نوگوچی(۱۸۷۶-۱۹۲۸)، دانشمند تاثیرگذار قرن بیستم منقش است.
یک باکتریشناس که مهمترین خدمت وی، شناسایی عامل بیماری سفلیس در بافت مغزی بیمارانی بود که از مننژوآنسفالیت رنج می بردند و از دیگر خدمات ماندگار او می توان به استفاده از سم مار در سرم ها، شناسایی پاتوژن سالک و بیماری کاریون و تب اوریا اشاره کرد که او را به نماد روابط عمیق ژاپن با نوآوریهای پزشکی مبدل کرده است.
نوگوچی می خواست پزشک شود اما سوختگی شدید دست چپ او که از حادثهای در کودکی ایجاد شده بود باعث گردید بیمارستان ها مایل به استخدام او نباشند لذا به آمریکا رفت و در آنجا به عنوان دستیار محقق در خصوص سم مار فعالیت نمود.
علی رغم اینکه در طول سالهای فعالیتش، یکی از برجسته ترین چهره های تحقیقات پزشکی محسوب می شد، اما یک سال پس از مرگش اعتبار وی زیر ذره بین رفت چرا که برخی از یافته هایش نادرست و یا غیر قابل بازآفرینی به نظر می رسید.
وزارت دارایی ژاپن اعلام کرده است اسکناس جدید هزار ینی (برای سال ۲۰۲۴) منقش به چهره شیباسابورو کیتاساتو خواهد بود.
وی در سال ۱۸۵۲ در کیوشو متولد شد و پس از دریافت مدرک پزشکی خود از دانشگاه توکیو در سال ۱۸۸۳، مدت کوتاهی قبل از رفتن به برلین به عنوان دانشیار در دانشگاه توکیو کارکرد. سپس برای تحصیل در کنار رابرت کوچ، باکتری شناس آلمانی به برلین رفت.
کیتاساتو در سال ۱۸۸۹، اولین فرد در جهان بود که موفق به رشد کشت ناب کزاز گردید و برای همکاری نزد فیزیولوژیست آلمانی امیل فون بهرینگ برای تولید یک سرم درمانی به منظور درمان این بیماری همراه با آنتیتوکسین برای دیفتری و سیاه زخم رفت. هم کیتاساتو و هم ون بوهرینگ نامزد دریافت اولین جایزه نوبل پزشکی در سال ۱۹۰۱ شدند، اما متأسفانه این جایزه فقط به فون Behring تعلق گرفت.
پشت اسکناس یکهزار ینی تصویر کوه فوجی و شکوفه های گیلاس نقش بسته است.
اسکناس دو هزار ینی
روی اسکناس تصویر سردر شوریمون در ناها، اوکیناوا و پشت آن تصویری از داستان کلاسیک ادبیات ژاپن،گنجی نوشته موراساکی شیکیبو نقش بسته است.
این اسکناس بسیار کمیاب است و فقط ۰.۹% از اسکناس ها چاپ شده را تشکیل می دهد و از این اسکناس نمی توان در ماشین های خودکار فروش (وندینگ ماشین ها) استفاده کرد. این اسکناس به مناسبت ورود به هزاره جدید در سال ۲۰۰۰ چاپ شد اما مورد استقبال قرار نگرفت.
اسکناس پنج هزارینی
هیگوچی، نخستین بانویی نیست که چهرهاش بر اسکناس ژاپنی نقش بسته است، اما او از نخستین بانوان دوران مدرن ژاپن است.
هیگوچی (۱۸۷۲-۱۸۹۶) نویسنده دوران میجی و اولین نویسنده برجسته دوران مدرن بود. او قربانی بیماری سل شد که جان بسیاری از مردمان ژاپن را در طی انقلاب صنعتی تا جنگ جهانی دوم گرفت.
پشت این اسکناس عکس صفحه های نمایشی تاشو بیوبو قراردارد که توسط اوگاتا کورین ترسیم شده است. نقش این صفحه تاشو از گلی است که درماه پنجم(می) شکوفه می کند.
اسکناس ده هزار ینی
روی این اسکناس چهره متفکر و نظریه پردازمعروف دوران میجی، فوکوزاوا یوکیچی (۱۸۳۵-۱۹۰۱) معروف به پدی روشنفکری ژاپن که دانشگاه کی ئو را نیز تاسیس نموده نقش بسته است و در پشت آن تصویری از ققنوس معروف معبد بییودواین در اوجی نزدیک به کیوتو ترسیم شده است.
این ققنوس پرنده اسطورهای چینی به نام فنگوان است که اعضای بدنش از حیوانات تشکیل شده است. سر خروس، بال طاووس، بدن فلس دار ماهی و پشت لاک پشت.
سکه ۵۰۰ ینی
این سکه اخرین سکهای است که در ژاپن ضرب شده است و جنس آن نقره بوده و بزرگترین سکه است و می توانید وزنش را در کیف پولتان احساس کنید.
جنس این سکه ترکیبی از نیکل، برنج و روی است.
تصویر روی آن از نوعی درخت پالونیا است که در کشورهای آسیایی یافت می شود.
سکه ۱۰۰ ینی
سکه صد ینی تقریبا معادل اسکناس یک دلاری است. این سکه نقره ای رنگ از جنس مس و نیکل است و رایج ترین سکه مورد استفاده روزانه مردم محسوب می شود و نقش شکوفههای گیلاس دارد.
برای خرید از وندینگ ماشین ها، شهربازی ها و مک دونالد این سکه از همه کاربردی تر است.
سکه ۵۰ ینی
گل داودوی که به عنوان گل تزیینی پرورش داده می شود نقش این سکه است. در ابتدا این سکه دارای سوراخ نبود اما بعدا برای این که تشخیص آنها در برابر سکه های ۱۰۰ ینی راحت تر باشند با سوارخ ضرب شدند.
سکه ۱۰ ینی
نقش این سکه طرح تالار ققنوس بیودوین معبد کیوتو است که جز میراث فرهنگی یونسکو می باشد و جنس آن را نیز برنز تشکیل می دهد.
سکه پنج ینی
این سکه مانند سکه ۵۰ ینی سوراخ دارد و برخلاف سکه های دیگر که ارزششان با اعداد مرسوم نوشته شده با کانجی نوشته شده است و گفته می شود این سکه نماد برنج (کشاورزی)، آب (شیلات) و صنعت است.
هنگام بازدید معابد در ژاپن چه معبد بودایی یا شینتو می توانید این سکه را اهدا کنید و قابل استفاده در دستگاه های وندینگ ماشین یا فروش بلیط نیستند و بیشتر در خرید حضوری می توان از آن استفاده کرد. لغت سرنوشت و پنج ین در زبان ژاپنی گوئن تلفظ می شود و به همین خاطر این سکه، سکه شانس نیز قلمداد شده است و معنای آن هم رابطه یا کراوات است. .
اهدا کننده این سکه به معبد انتظار رابطه ای خوب با خدایان را دارد.
سکه یک ینی
این سکه از آلومینیوم ساخته شده و با وزنی حدود یک گرم، به قدری سبک است که روی آب شناور می ماند. گفته می شود ساخت سکه یک ینی حدود سه ین هزینه دارد.
در ژاپن ضرب المثلی می گوید: کسی که با یک ین می خندد با یک ین هم گریه می کند، به این معنی که هر پولی ارزش دارد حتی یک ین.
تصویر این سکه از شاخه درخت است و از آنان معمولا نمی توان در وندینگ ماشین ها یا دستگاه های فروش بلیط استفاده کرد.
سینی پول
در ژاپن هیچ وقت هنگام حساب کردن، پول دست به دست نمی شود بلکه داخل یک سینی کوچک گذاشته می شود و در موارد نادری کارمند پول را دو دستی و با احترام تقدیم مشتری می کند. این سینی چندین اسم مختلف دارد:
تسوری توری که معنای لغوی آن سینی پول خرد است، موکوسی توری به معنای سینی چوبی، و کشو تری یا سینی پول و یا کوین تری که نام انگلیسی آن است.
در ژاپن تعدادی موزه ارز وجود دارد که به تاریخ پول در این کشور اختصاص داده شده است. موزه ارز بانک ژاپن در توکیو، موزه بانک پول توکیو- میتسوبیشی (UFG) در ناگویا و موزه بانک ژاپن در هوکایدو از جمله این موزه ها هستند.
در ژاپن مچاله و تا کردن اسکناس ها عمل ناپسندی است به همین دلیل اکثر اسکناس ها تمیز و بدون تاخوردگی هستند. اما با این وجود ژاپنی ها هنگامی که می خواهند پول عیدی بدهند به بانک رفته و اسکناس های نو برای عیدی می گیرند. از جمله سنت های مورد توجه در این زمینه این است که هنگام هدیه دادن پول و یا دریافت آن باید با دو دست پول را گرفت.
به این نکته هم باید اشاره کرد که معمولا با کمی خرید و هزینه کردن در ژاپن، به دلیل تنوع زیاد سکه ها از یک سو و رد و بدل شدن و محاسبه دقیق حتی در حد یک ین، حجم زیادی از سکه ها به طور دائم جمع می شوند و نگهداری انان را با معضل جدی مواجه ساخته اند هر چند که با توسعه خرید های آنلاین و کارت های اعتباری، به مرور کمرنگ تر شده است.
منابع
https://www.tokyocreative.com/articles/۱۹۱۹۰-traveler-trivia-the-faces-of-japanese-currency
https://www.japanvisitor.com/japan-travel-guide/japan-bank-notes-coins
https://matcha-jp.com/en/۱۳۵۹
https://learnjapanese۱۲۳.com/all-about-japanese-money/
نظر شما