کلیات

آئین یهود یکی از ادیان توحیدی است که پیامبران پر شمار آن، از قوم بنی اسرائیل منصوب گردیده اند و مجموعه متون مقدس این دین، با نام عهد عتیق شناخته می شود که به ویژه در مجموعه عهد عتیق، کتاب تورات حضرت موسی(ع) در حکم هسته مرکزی این دین بوده و بیانیه نهایی آن می باشد.[1]

این دین که دربرگیرنده نظام فقهی؛ حقوقی؛ تقویم و... ویژه خود است؛ سطوح مختلفی از دین عمومی و آئین ها و شرایع رایج در کنیسه های یهود، تا آئین های رازورزی و عرفانی کابالاه(Kabbalah) را در بر می گیرد.[2]

ما در این جستار، مجال بررسی ابعاد مختلف آئین یهود را نخواهیم داشت و  با ارائه تاریخ مختصری از پایگیری و گسترش آئین یهود در کشور ایتالیا، بحث خود را بر جایگاه این دین، در این کشور و روابط پیروان این دین با پیروان سایر ادیان در کشور ایتالیا، متمرکز می نمائیم.

تاریخ گسترش آئین یهود در کشور ایتالیا[3]

آئین یهود، قدیمی ترین دین توحیدی است که در منطقه جغرافیایی ای که امروزه ایتالیا نامیده می شود، گسترش یافته است.

مطابق اسناد تاریخی، در سایه روابط تجاری حوزه دریای مدیترانه، نخستیان یهودیان در سال های آغازین قرن دوم میلادی وارد شهر رم گردیدند و بسیاری از ایشان در این شهر ساکن شدند و این شهر تا کنون؛ به طور پیوسته، پذیرای یهودیان بوده است.

یهودیان ساکن در شهر رم، به میزانی از انسجام رسیده بودند که در قالب یک انجمن متشکل، می توانستند برده های یهودی در شهر رم را خریداری نموده و آزاد نمایند.

این روند با رشدی متعادل، حتی در سال های پس از گسترش مسیحیت در حوزه امپراطوری روم نیز ادامه یافت، به نحوی که در نشستی که در سال 1418 میلادی میان روحانیان یهود و کاتولیک در شهر رم صورت پذیرفت، ایشان مطالبات خود از پاپ Martino پنجم را، طی طوماری به نمایندگان کلیسای کاتولیک ارئه نمودند.

پس از دوره یهود ستیزی قرون آغازین به قدرت رسیدن مسیحیت در امپراطوری روم، آغاز جریان یهود ستیزی در دوره نوزایی را باید به جریان هایی نظیر اخراج یهودیان از اسپانیا در سال 1492 میلادی مربوط دانست.

در واقع، نسل جدید یهودیان ایتالیا که ریشه Italkim دارند، از شاخه های یهودیان Sefardita (یهودیان اسپانیایی) و Askenazita(یهودیان آلمانی) می باشند.

شمار زیادی از یهودیان مهاجر اسپانیایی در این دوره؛ که به ویژه در شهر ونیز ساکن گردیده بودند؛ به دلایلی که نیازمند تحلیل بیشتر است و از مجال این جستار خارج می باشد، از سال 1516، در شهر ونیز نیز، در محله ای جدا از دیگر شهروندان اسکان داده شدند.

نام محل اسکان یهودیان ونیز که Ghetto نامیده می شد، از آن پس، نامی مصطلح برای تمامی محلاتی که یهودیان را در آن ها اسکان داده و از دیگر شهروندان متمایز می گرداندند، شد.

اگر چه یهودیان ساکن در Ghetto با محدودیت هایی نظیر ممنوعیت خروج شبانه از  این محله مواجه بودند؛ اما، امکاناتی نظیر دایر نمودن بنگاه های چاپ و نشر کتاب را در اختیار داشتند؛ به نحوی که بخش اعظمی از متون یهودی که از میراث متون دینی یهودیان به جای مانده است، از طریق بنگاه های انتشاراتی Ghetto ونیز به چاپ رسیده است.

البته، روند فعالیت این بنگاه های انتشاراتی نیز بی مشکل نبوده است؛ به نحوی که به عنوان نمونه، اختلاف دو بنگاه انتشاراتی یهودی در سال 1553 میلادی بر سر حق امتیاز انتشار کتب مقدس یهودی تا آن جا بالا گرفت که در زمان پاپ Giulio دوم، تشکیلات کلیسایی نیز ناگزیر از دخالت در این دادگاه گردید.

علی رغم امتیازاتی که یهودیان ایتالیا از آن برخوردار بودند، اسکان ایشان در  Ghettoونیز تا سال 1797 میلادی که به دستور ناپلئون بناپارت دروازه این Ghetto را ویران نمودند، به قوت خود باقی بود.

موج جدید یهود ستیزی در کشور ایتالیا، به سال 1938 میلادی و تصویب قوانین نژادپرستانه حزب فاشیست در زمان موسیلینی باز می گردد؛ جریانی که طی جنگ جهانی دوم به اوج خود رسید؛ به نحوی که، برخی مورخین، بر این باور اند که مواردی از نسل کشی یهودیان در ایتالیا، در تاریخ هشتم سپتامبر سال 1943 میلادی به وقوع پیوسته است.

بدون شک امروزه وضع بر منوال دیگری است و Ghetto های بسیاری از شهرهای ایتالیا نظیر ونیز، Trieste  و... به عنوان آثار باستانی توسط گردشگران بازدید می شوند.

آمارهای جمعیتی یهودیان در ایتالیا[4]

در حال که برخی آمارهای غیر رسمی، شمار یهودیان ایتالیا را تا 45 هزار نفر تخمین زده اند و دیگر پایگاه های اطلاع رسانی یهودی، جمعیتی مابین 35 تا 38 هزار یهودی ایتالیایی را ذکر نموده اند؛ دقیق ترین آمارها، گویای حضور کمتر از30 هزار یهودی در جامعه ایتالیا می باشد. که این رقم تنها 0.1% از کل جامعه دینداران ایتالیا می باشد.

همین آمارها گویای آن است که، نیمی از یهودیان ایتالیایی در شهر رم سکونت دارند(تقریباً 13 تا 14 هزار یهودی) و پس از شهر رم، شهر میلان(تقریباً 10 هزار یهودی) بیشترین شمار یهودیان را در خود اسکان داده است و مابقی به صورت پراکنده در کل ایتالیا مستقر هستند

ساختار تشکیلاتی یهودیان در ایتالیا

نخستین ساختار ارتباطی یهودیان ایتالیا، از طریق ارتباط با کنیسه های یهودی در سراسر این کشور(حدود 50 کنیسه فعال در سراسر ایتالیا) [5]  شکل می گیرد. یهودیان از طریق حضور در این کنیسه ها برای انجام شعائر دینی؛ به ویژه در ایام مناسبت های مذهبی، با دیگر یهودیان این کشور در ارتباط می باشند. شایان ذکر است که بیش از نیمی از کنیسه های موجود در ایتالیا در طول زمان یا به صورت متروکه در آمده اند یا تخریب شده و یا تغییر کاربری داده شده اند و در حال حاضر فقط حدود 50 کنیسه فعال وجود دارند.

با مقایسه جمعیت یهودیان ایتالیا و تعداد تقریبی کنیسه های این کشور، به وضوح مشاهده می گردد که به طور تقریبی، برای هر 600 یهودی در کشور ایتالیا، یک کنیسه وجود دارد.

رسانه و ارتباطات

از دیگر مجاری ای که یهودیان ایتالیا را متشکل نموده و ایشان را با آئین و تاریخ و فرهنگ شان آشنا می سازد،  می توان به رسانه های یهودی فعال در ایتالیا اشاره نمود.

یهودیان ایتالیا، تقریباً هیچ شبکه تلویزیونی رسمی ای را در اختیار ندارند و ایده دراختیار گرفتن یک شبکه تلویزیونی یهودی در این کشور، از ایده تأسیس یک شبکه تلویزیونی اینترنتی فراتر نرفته است.

اما، یهودیان این کشور، در زمینه بهره گیری از ایستگاه های رادیویی به مراتب فعال تر بوده و با در اختیار داشتن ایستگاه رادیویی اینترنتی Shalom [6]، برنامه های متنوع تفریحی؛ خبری؛ آموزشی و... را به زبان ایتالیایی برای یهودیان ایتالیا پخش می نمایند.

فعالیت های رسانه ای یهودیان ایتالیا، درحوزه مطبوعات به مراتب گسترده تر بوده  و گروه خبری Joram Marino [7] اخبار روز جهان را به همراه اخبار مربوط به یهودیان ایتالیا و جهان پوشش می دهد.

از دیگر جراید پر مخاطب یهودی در کشور ایتالیا، همچنین، می توان از ماهنامه Italiaebraica نام برد.

بایت به این فهرست، مراکز انتشاراتی یهودی نظیر Mamash ، Lamed ، Lulav و... که دست اندر کار انتشار کتب با مضامین دینی یهودی و یهود شناسی در کشور ایتالیا می باشند را نیز بیفزاییم.

اما، گسترده ترین حوزه فعالیت اطلاع رسانی  برای مخاطبان یهودی در کشور ایتالیا توسط پایگاه های اطلاع رسانی اینترنتی صورت می پذیرد.

پایگاه های اطلاع رسانی اینترنتی یهودیان در ایتالیا

قریب به 60 پایگاه اطلاع رسانی اینترنتی رسمی یهودی در کشور ایتالیا فعال می باشند [8]  که در این میان، برخی از این پایگاه های اطلاع رسانی اینترنتی، از حیث حوزه عملکرد و شمار مخاطبان، دارای اهمیت بیشتری می باشند که در ادامه به معرفی اجمالی یکی از این پایگاه ها خواهیم پرداخت.

پایگاه اطلاع رسانی"جنگل راستان"[9]

این پایگاه اطلاع رسانی وابسته به انجمنی با همین نام می باشد که در تاریخ 24 ژانویه 2003 میلادی در پارک Monte Stella شهر میلان،  تأسیس یافته است.

این انجمن که تحت حمایت مجمع یهودیان شهر میلان می باشد و از حمایت و پشتیبانی اتحادیه مجامع یهودی ایتالیا نیز برخوردار است؛ زیر نظر یک کمیته ویژه، با حفظ و نشر اسناد تاریخی در خصوص نسل کشی مفروض یهودیان، به اطلاع رسانی در خصوص اخبار و اسناد و مدارک مربوط به نسل کشی در سراسر جهان پرداخته و در حوزه فرهنگ یهودی؛ فعالیت های هنری یهودیان و انتشار کتاب با موضوعات دینی، فرهنگی، هنری و... مربوط به یهودیان ایتالیا فعال می باشد.

مؤسسات و سازمان های یهودیان ایتالیا

لایه بعدی تشکیلات یهودیان ایتالیا را باید در سازمان ها و مؤسسات فعال در این کشور جستجو نمود. به طور کلی این سازمان ها و مؤسسات را می توان به دو گروه عمده تقسیم نمود.

 در گروه نخست، سازمان ها و مؤسساتی جای می گیرند که توسط یهودیان ایتالیا بنیاد نهاده شده و مگر معدود سازمان ها و مؤسساتی که ساختار و عملکردی مستقل دارند؛ قریب به اتفاق این سازمان ها و مؤسسات تحت حمایت مستقیم و غیر مستقیم سازمان ها و مؤسسات بین المللی یهودی بوده که این امر از  درج نام و لوگوی این سازمان های بین المللی در کتب منتشره؛ پوسترها و اعلان های تبلیغاتی مربوط به رخدادهای فرهنگی و سیاسی ترتیب داده شده توسط این سازمان ها و مؤسسات ایتالیایی، به خوبی قابل تشخیص است.

تقریباً؛ قریب به اتفاق این مؤسسات و سازمان های بین المللی یهودی، خود تحت حمایت مستقیم یا غیر مستقیم رژیم اشغال گر قدس می باشند که نظر به این امر، رویکرد صهیونیستی این سازمان ها و مؤسسات بین المللی و انعکاس آن در رویه سازمان ها و مؤسسات ایتالیایی قابل پیش بینی می باشد.

امری که تا حد زیادی، در رویکرد لایه های سابق الذکر تشکیلات یهودیان ایتالیا نیز، قابل تشخیص است.

اما، گروه دوم سازمان ها و مؤسسات ایتالیایی، سازمان ها و مؤسسات دولتی ای هستند که با هزینه های دولتی، اداره گردیده و فلسفه بنیاد یافتن یا حمایت از آن ها، به رویکردهای فرهنگی و سیاسی اتحادیه اروپا و دولت ایتالیا مربوط می باشد.

البته، در این راستا، از نقش مهم لابی یهودیان ایتالیا نیز نباید غافل بود. ما در پایان این بخش به بررسی این لابی باز خواهیم گشت؛ اما، در این بخش از  جستار حاضر، قصد داریم که برخی از مؤسسات و سازمان های یهودی فعال درایتالیا را با دقت بیشتر مورد بررسی قرار دهیم.

مؤسسات و سازمان های یهودی غیر دولتی ایتالیا

در ادامه به معرفی برخی از مهم ترین سازمان ها و مؤسسات یهودی غیر دولتی در ایتالیا خواهیم پرداخت.

مرکز یهودی ایتالیا[10]

این مرکز که بر مبنای مجوز رسمی دولت ایتالیا در سال 1989 تأسیس یافته است، هدف خود را بر تربیت غیر رسمی یهودیان ایتالیا در سطوح سنی مختلف؛ از دوره کودکی تا کهن سالی، بر اساس فرهنگ و آئین های یهودی بنیاد نهاده است.

این مرکز برای نیل به این هدف، با برنامه ریزی طرح های فرهنگی و تربیتی متعدد و متنوع برای سطوح سنی مختلف یهودیان ایتالیا، این برنامه ها را در قالب رخداد ها و فعالیت های تربیتی و فرهنگی، اجرا نموده و علاوه بر اطلاع رسانی در خصوص فرهنگ و آئین یهود به مخاطبان خود؛ ایشان را در جریان اخبار یهودیان ایتالیا و جهان قرار داده و برخی خدمات اجتماعی نظیر خدمات مشاوره ای و مددکاری نیز به ایشان ارائه می نماید.

انجمن Levchadash [11]

این انجمن که دفاتر اصلی آن در شهر بیت المقدس و نیویورک می باشد، زیر نظر اتحادیه جهانی یهودیت پیشرو WUPJ[12]  اداره می گردد و علاوه بر فعالیت د ر حوزه چاپ و نشر کتب یهودی و خبررسانی در حوزه اخبار یهودیان ایتالیا و جهان، مراسم ویژه مناسبات مذهبی آئین یهود را برپا نموده و دوره های آموزشی در حوزه فرهنگ و آئین یهودی نیز، برگزار می نماید.

بنیاد جوانان یهودی ایتالیا[13]

این بنیاد که از قدیمی ترین تشکیلات یهودیان ایتالیا می باشد و هسته مرکزی و اولیه آن سابقه فعالیت مبارزاتی در مقابل فاشیست های ایتالیایی را نیز دارد؛ اطلاع رسانی؛ برنامه ریزی و فعالیت در حوزه امور مربوط به جوانان یهودی ایتالیا را در دستور کار خود قرار داده است.

مرکز اسناد تاریخ معاصر یهودیان ایتالیا CDEC [14]

این مرکز که هسته مرکزی آن، در سال 1955 میلادی توسط بنیاد جوانان یهودی ایتالیا FGEI نهاده شده است، با مجوز دولت ایتالیا، از تاریخ 16 آپریل 1990 آغاز به فعالیت نموده است.

فعالیت این مرکز نیز، تا حد زیادی، مترکز بر حفظ اسناد و مدارک تاریخی نسل کشی یهودیان؛ به ویژه در ایتالیا و یادآوری این رخداد مفروض در جامعه ایتالیا می باشد.

پیش از این اشاره نمودیم که لااقل قریب به شصت پایگاه اطلاع رسانی اینترنتی یهودی به زبان ایتالیایی فعال می باشند که بسیاری از آن ها، پایگاه های اطلاع رسانی سازمان ها و مؤسسسات غیر دولتی یهودیان ایتالیا می باشند. ما در مجال اندک این جستار، امکان بررسی تمامی این مؤسسات و سازمان ها را نخواهیم داشت؛ اما، پیش از  پایان دادن به این مبحث، ذکر این نکته ضروری می نماید که این سازمان ها و مؤسسات، طیف گسترده ای از فعالیت ها، اعم از فعالیت های موسیقیایی [15] و برپایی رقابت های ادبی بین نویسندگان یهودی ایتالیا [16] تا هماهنگی روابط اقتصادی ایتالیا و رژیم اشغالگر قدس [17] را بر عهده دارند.

مؤسسات و سازمان های یهودی دولتی ایتالیا

ظاهراً  تأسیس سازمان یا مؤسسه ای دولتی که بتوان آن را اختصاصاً یهودی نامید، در دستور کار دولت ایتالیا قرار  نداشته و ندارد و نوع حمایت دولت ایتالیا از یهودیان این کشور به شیوه دیگری است.

از مراکز؛ پژوهشگاه ها و دپارتمان های دانشگاهی دولتی و نیمه دولتی که در آن ها، مطالعات یهودشناسی صورت می پذیرد که بگذریم، بررسی موارد منحصر بفرد تأسیس یک بنیاد یا سازمان و مؤسسه تخصیص داده شده به یهودیان توسط دولت ایتالیا، گویای مطالب بسیاری خواهد بود.

ما هنوز  در این جستار، هسته مرکزی تشکیلات یهودیان ایتالیا را مورد بررسی قرار نداده ایم؛ اما،  پیشاپیش باید خاطر نشان نمائیم که،  با مطالعه این هسته مرکزی، ماهیت متمرکز تشکیلات یهودیان ایتالیا را مشاهده خواهیم نمود؛ فعالیت متمرکزی که تا این بخش از جستار حاضر نیز، جلوه هایی از آن  را مشاهده نموده ایم.

به عنوان نمونه، پایگاه های اطلاع رسانی مهم(از حیث حوزه فعالیت و جلب مخاطب) یهودیان ایتالیا، شاید به سختی به تعداد شصت پایگاه اطلاع رسانی برسد؛ اما، هر یک از این پایگاه ها، با برنامه ریزی بسیار دقیق، حوزه فعالیت بسیار گسترده ای را در برگرفته و تقریباً قریب به اتفاق آن ها، در ارتباط با یکدیگر و به صورت هم سو عمل می نمایند که این هم سویی، در قالب موارد، خالی از گرایشات صهیونیستی نمی باشد.

بر همین مبنا، صرف نظر از بخش اطلاع رسانی؛ آموزشی؛ فرهنگی؛ خدماتی و... که جامعه یهودیان ایتالیا را مخاطب قرار داده؛ منسجم ساخته و به شبکه یهودیان در سراسر جهان می پیوندد و در اکثریت موارد ایشان را برای حمایت از رژیم اشغالگر قدس بسیج می نماید؛ از حیث برون دینی و نظر به این مهم که، نسبت یهودی بودن و قومیت، باعث گردیده است که در آئین یهود تبلیغ دینی وجود نداشته باشد(برخلاف مسیحیت و اسلام)، این تعامل برون دینی بیش از تعاملی دینی یا فرهنگی، ماهیتی سیاسی یافته و در  نهایت؛ هم سو با تشکیلات یهودیان جهان، بر انتقال یک پیام متمرکز می باشد؛ پیامی که مستندسازی و مجاب نمودن جامعه جهانی در خصوص آن، به اخذ امتیاز توسط یهودیان از دولت مرکزی در هریک از کشورهایی که در آن ساکن می باشند انجامیده و در نهایت به اهداف رژیم اشغال گر قدس نیز، یاری می رساند.

این پیام را در یک جمله، به این نحو می توان خلاصه نمود که یهودیان به عنوان قومی صلح طلب، همواره در طول تاریخ، بی هیچ جرمی، قربانی تبعیض و نسل کشی بوده اند و این اتفاقات؛ به ویژه، آخرین بار، در جریان جنگ جهانی دوم رخ داده است.

بر اساس این پیام، حقی تاریخی از یهودیان در سراسر تاریخ و به ویژه در دوره معاصر و در جریان جنگ جهانی دوم زائل گردیده است که جامعه جهانی ملزم به جبران آن بوده و این جبران، طیفی از اعطای امتیاز به یهودیان ساکن در یک کشور؛ یا به رسمیت شناختن حکومت رژیم اشغال گر قدس را در بر می گیرد.

بدیهی است که این فضا درکشورهای مختلف غلظت متفاوتی دارد و به عنوان نمونه، در کشوری نظیر ایتالیا که سابقه رفتارهای یهودستیزانه را در جریان جنگ جهانی دوم و حکومت فاشیستی موسیلینی دارد، فضای عمومی جامعه برای اخذ این مطالبات و اعطای آن، مهیاتر می باشد و تنها امری که تا حدی آن را متعادل ساخته است، حضور واتیکان در این کشور و گرایشات مسیحی و در برخی موارد کمی یهودستیزانه برخی  فرقه های دینی افراطی کاتولیکی در این کشور می باشد.

حال، بار دیگر، به ماهیت متمرکز تشکیلات یهودیان در سراسر جهان و بالتبع در کشور ایتالیا باز می گردیم. نگاهی اجمالی به محتوای اخبار؛ ماهیت یادمانی و مستندسازی قریب به اتفاق مؤسسات و سازمان های یهودیان ایتالیا با موضوع مستندسازی و یادمان نسل کشی مفروض یهودیان از یک سو و یادآوری پیامی که یهودیان در صدد انتقال آن به جامعه جهانی هستند از سوی دیگر، تا جایی که در پس زمینه ماهیت متمرکز نحوه فعالیت ایشان نگریسته شود، این امر را محتمل می سازد که، د رعرصه مؤسسات و سازمان های دولتی یهودیان ایتالیا نیز ، در انتظار مؤسسه یا سازمان واحد و متمرکزی باشیم که این پیام را، از طریق دولت ایتالیا، با رسمیت بخشی و مستند سازی ای که ارائه یک پیام از یک مؤسسه دولتی به آن می دهد، انتقال دهد.

اصولا، این منطق فعالیت تشکیلات یهودیان ایتالیا است که با مراکزی محدود؛ اما بسیار منسجم؛ بدون آن که خیلی دیده شوند، تأثیر گذار بوده و پیام خود را منتقل می نمایند.

یافتن مؤسسه یا سازمان دولتی ای در ایتالیا که انتقال دهنده این پیام باشد، در عین حال نشان دهنده همکاری کامل دولت ایتالیا با یهودیان این کشور و موفقیت جامعه یهودیان این کشور برای اخذ امتیاز در بدنه دولت ایتالیا می باشد.

ما به این بحث به طور مفصل در ادامه این جستار خواهیم پرداخت؛ اما، در این بخش باید بگوئیم که چنین مؤسسه ای وجود دارد و این مؤسسه تقریباً تنها مؤسسه دولتی است که دولت ایتالیا به یهودیان این کشور اختصاص داده است.    

موزه ملی یهودیت ایتالیایی و Shoah (نسل کشی یهودیان)[18]

مطابق مجوز رسمی مصوب در تاریخ 17 آپریل سال 2003 میلادی، وزارت میراث و فعالیت های فرهنگی کشور ایتالیا؛ با همکاری مجمع یهودیان شهر Ferrara  ایتالیا و مرکز اسناد تاریخ معاصر یهودیان د رایتالیا CDEC ، طرح افتتاح موزه ملی یهودیت ایتالیایی و نسل کشی یودیان MEIS را در شهر Ferrara ایتالیا آغاز نمودند. این طرح  سرانجام در ماه دسامبر سال 2011 میلادی به نتیجه رسید و این موزه افتتاح گردید.

علاوه بر افتتاح  موزه دائمی ملی یهودیت ایتالیایی و Shoah (نسل کشی یهودیان)، مطابق تصمیمات پارلمان اتحادیه اروپا؛ مبنی بر یادمان نسل کشی یهودیان  در جریان جنگ جهانی دوم در راوپا، وزارت میراث و فعالیت های فرهنگی ایتالیا، با همکاری بنیاد موزه Shoah شهر رم(تأسیس یافته در ماه جولای سال 2008 میلادی)، این موزه را  در ارتباط با موزه Shoah در شهرهای اورشلیم، واشینگتن، برلین، لندن و پاریس، در شهر رم نیز؛ به طور موقت برپا نمود.

انجمن های یهودیان ایتالیا[19]

در روند شناسایی هسته مرکزی تشکیلات یهودیان ایتالیا در این جستار، حلقه دیگری از این تشکیلات را که نزدیک ترین حلقه به تشکیلات مرکزی یهودیان ایتالیا می باشد، باید در انجمن های محلی یهودیان ایتالیا جستجو نمود.

تقریباً هیچ شهری در ایتالیا وجود ندارد که یهودیان در آن ساکن نباشند و یک حلقه یا انجمن یهودی در آن تأسیس نشده باشد. هم اینک نیز، 42 حلقه فعال و 21 انجمن یهودی در سراسر ایتالیا فعالیت می نمایند؛ البته، شمار انجمن های فعال یهودیان ایتالیا پیش از این، بیش از دو برابر رقم فعلی یعنی 48 انجمن فعال بوده است که در سال های اخیر؛ به ویژه در جنوب این کشور، از شمار این انجمن ها کاسته شده است.

علت کاسته شدن از شمار این انجمن ها، از یک سو،  مهاجرت خارجی یهودیان ایتالیا به دیگر کشورها؛ به ویژه به اراضی اشغالی و از سوی دیگر،  مهاجرت داخلی ایشان و متمرکز گردیدن شان در شهرهای بزرگ مرکزی و شمالی ایتالیا بوده است.

هم اینک، شهرهای بولونیا؛ فرارا؛ جنوا؛ مانتووا؛ میلان؛ مودنا؛ پادووا؛ پارما؛ تورین؛ تریئسته؛ ونیز؛ ورونا؛ آنکونا؛ فلورانس؛ ورچللی؛ لیوورنو؛ پیزا؛ رم و...  در کشور ایتالیا، دارای انجمن مرکزی یهودی بوده که برخی از این انجمن ها، یک یا دو مرکز وابسته را نیز در شهرهای مجاور در بر می گیرند(به استثناء شهر تورین که به تنهایی دارای 10 مرکز وابسته می باشد).

اتحادیه انجمن های یهودیان ایتالیا UCEI [20]

از لابی یهودی فعال در ایتالیا که بگذریم، اتحادیه انجمن های یهودیان ایتالیا، هسته مرکزی تشکیلات یهودیان ایتالیا را تشکیل می دهد. این اتحادیه که مدیریت بیست و یک انجمن یهودی فعال سابق الذکر را بر عهده دارد، از تاریخ 27 فوریه 1987 به طور غیر رسمی آغاز به فعالیت نموده است و پس از گذشت دو سال فعالیت، در سال 1989 مجوز رسمی فعالیت دریافت نموده است؛ مجوزی که در تاریخ 6 نوامبر 1996 مجدداً مورد بازبینی قرارگرفته است و نهایتاً صورت فعلی آن را یافته است.

این اتحادیه که توسط دولت ایتالیا در این کشور و سایر سازمان ها و مؤسسات و بنیادها و انجمن های بین المللی یهودیان به عنوان مرجع نهایی و رسمی برنامه ریزی؛ تصمیم گیری و فعالیت های مدیریتی امور مربوط به یهودیان ایتالیا شناخته می شود؛ مدیریت 21 انجمن محلی فعال یهودیان در سراسر ایتالیا را برعهده دارد و ارتباط داخلی یهودیان ایتالیا با یکدیگر و ارتباط ایشان با سایر سازمان ها و مؤسسات ایتالیایی و بین المللی را فراهم می نماید.

ساختار و تشکیلات اتحادیه انجمن های یهودیان ایتالیا[21]

مجمع نمایندگان انجمن ها(21 انجمن): این نشست هر چهار سال یک بار برگزار می گردد.

مجمع روحانیون یهودی(Rubbi): این مجمع با حضور Rubbi های هر یک از انجمن ها و Rubbi های مهمان تشکیل می گردد.

شورای منتخب روحانیان: این شورا متشکل از سهRubbi   می باشد که از بین روحانیان یهودی ایتالیا انتخاب گردیده و برنامه ریزی و تصمیم گیری و نظارت بر امور دینی در عملکرد اتحادیه را بر عهده دارند.

شورای مرکزی اتحادیه: این شورا که تصمیم گیری ها و برنامه ریزی های نهایی اتحادیه در آن صورت می پذیرد، متشکل از 18 عضو برگزیده از نمایندگان انجمن های محلی و 3  Rubbi  عضو شورای منتخب روحانیان می باشد که در جریان نشست نمایندگان انجمن ها، از میان ایشان انتخاب گردیده و برای مدت چهار سال به فعالیت می پردازند.

رئیس اتحادیه: رئیس اتحادیه که از میان اعضای شورای مرکزی اتحادیه برگزیده می شود، به عنوان نماینده اتحادیه، مدیریت آن را برای مدت 4 سال برعهده دارد.

کمیته اجرایی اتحادیه: این کمیته که از رئیس اتحادیه؛ معاون وی؛ اعضاء شورای 3 نفره Rubbi ها و سه عضو منتخب از میان اعضاء شورای مرکزی اتحادیه تشکیل یافته است، مدیریت فعالیت های اجرایی اتحادیه را بر عهده دارد.

دوایر اتحادیه انجمن های یهودیان ایتالیا[22]

از مهم ترین دوایر  اتحادیه انجمن های یهودیان ایتالیا، می توان به دایره اصلی کالج های اموزشی و دایره اصلی دپارتمان ها اشاره نمود که در ادامه به معرفی اجمالی آن ها خواهیم پرداخت:

کالج ها:

کالج احکام

کالج اتحاد

کالج تعطیلات خانواده(این کالج زیر نظر دپارتمان تربیت و فرهنگ اتحادیه اداره می گردد).

دپارتمان ها:

تربیت و فرهنگ DEC

اطلاعات و روابط بین الملل DIRE

باید به بخش های فوق، دبیرخانه عمومی اتحادیه و مدیریت های مالی و اداری آن را نیز بیفزائیم.

ساختار حقوقی

از اساس نامه و آئین نامه داخلی اتحادیه انجمن های یهودیان ایتالیا که بگذریم، ساختار حقوقی جامعه ایتالیا نیز، آزادی دینی یهودیان این کشور را به رسمیت می شناسد.

بر همین مبنا، علاوه بر قوانین سابق الذکر که در حکم مجوز رسمی فعالیت سازمان ها؛ مؤسسات؛ انجمن ها و اتحلدیه انجمن های یهودیان ایتالیا می باشد و حوزه گسترده ای از فعالیت های مذهبی؛ فرهنگی؛ اقتصادی و حقوقی و... را در بر می گیرد؛ بر اساس قانون اساسی جمهوری ایتالیا که ضامن حقوق بشر  و من جمله آزادی دینی می باشد، اعیاد مذهبی و تعطیلات یهودیان به رسمیت شناخته شده و ایشان مجاز به تأسیس مدارس خود و تدریس مفاد درسی خود می باشند و ساختار حقوقی مناسباتی نظیر ازدواج و تدفین نیز نزد ایشان، مطابق آئین و شعائرشان برگزار می گردد و مالکیت اماکن مقدسه و میراث فرهنگی یهودیان ایتالیا نیز به  ایشان واگذار گردیده است. [23]

در همین راستا، وزارت آموزش؛ دانشگاه و تحقیق در ایتالیا، قانون تأسیس مدارس یهودی و استقلال مواد درسی یهودیان ایتالیا را مورد تائید قرار داده است[24] و وزارت داخله این کشور نیز، در دستور العملی که در تاریخ 4 اکتبر سال جاری میلادی منتشر نموده است، تعطیلی روز شنبه یهودیان و 17 عید مذهبی دیگر ایشان را به عنوان تعطیلات رسمی که مدیران ادارات و کارفرمایان موظف به ارائه مرخصی به کارمندان یهودی خود هستند، به رسمیت شناخته است.[25]

همچنین، قانون شماره 175 مصوب 17 آگوست 2005  نیز،  وظیفه حفظ میراث فرهنگی یهودیان ایتالیا را بر عهده وزارت میراث و فعالیت های فرهنگی این کشور نهاده  است.[26]

علاوه بر این، قانون شماره 211 مصوب 20 جولای 2002 میلادی، روز 27 ژانویه که مصادف با ویران نمودن دروازه های اردوگاه کار اجباری Auschwitz می باشد را به عنوان روز یادمان نسل کشی یهودیان در جنگ جهانی دوم مقرر نموده است.[27]

البته مقرر نمودن این روز برای یادمان نسل کشی یهودیان در جریان جنگ جهانی دوم، اختصاص به ایتالیا نداشته و حسب مصوبه پارلمان اروپا، جنبه بین المللی دارد.

لابی یهود در ایتالیا

بخش اعظم کلیت تشکیلات یهودیان ایتالیا که تا کنون از آن سخن گفته شد را باید زیر مجموعه تشکیلات کلان تر و بین المللی ای دانست که تشکیلات یهودیان در هر یک از کشورهای جهان را در ارتباط با تشکیلات دیگر کشورها قرار داده و برای تشکیلات جهانی یهودیان، برنامه ریزی و تصمیم گیری نموده و این تشکیلات را مدیریت می نماید.

به عنوان نمونه، یکی از بزرگ ترین تشکیلات بین المللی یهودیان در سطح جهانی، مجمع جهانی یهودیانWJC  می باشد [28]  که اتحادیه انجمن های یهودیان ایتالیا با آن در ارتباط است.

یا برای ذکر نمونه ای دیگر، می توان به فعالیت های شورای پارلمانی یهودیان IJCP اشاره نمود که  قصد دارد، نمایندگان یهودی پارلمان های کشور های مختلف را در ارتباط با یکدیگر قرار داده تا این نمایندگان از نفوذ خود در پارلمان کشور متبوع شان، در جهت تصویب قوانینی در راستای منافع تشکیلات جهانی یهودیان بهره گیرند.

برای به  پایان رساندن این بخش از جستار حاضر، باید بیفزائیم که؛ مطابق تحقیقات اخیر، قریب به 40 مدیر ارشد در رسانه های عمومی؛ حدود 30 روزنامه نگار و نویسنده تراز اول، به همراه قریب به 20 کارگردان و هنرپیشه سوپراستار تأتر؛ سینما و تلویزیون و بیش از 160 استاد رتبه اول دانشگاه در کشور ایتالیا، یهودی می باشند که از میان ایشان، لااقل بیش از 50 نفر، به طور صریح و بی پرده از صهیونیزم دفاع می نمایند.

همچنین، باید به این تعداد از حامیان سرشناس صهیونیزم در ایتالیا، بیش از 20 عضو فعال اتحادیه انجمن های یهودیان ایتالیا که گرایشات صهیونیستی دارند را نیز افزود..[29]

منابع

 

1. ر. ا. هیوم، ادیان زنده جهان، ترجمه ع. ر. گواهی، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، تهران 1382.
2. ج. ر. هینلز، راهنمای ادیان زنده، ترجمه ع. ر. گواهی، بوستان کتاب، قم 1385.
3. www.wikipedia.it
4. www.ansa.it
5. www.radioshalom.it
6. www.italiaebraica.it
7. www.culturaebraica.it
8. www.albertomelis.it
9. www.binario21.org
10. www.gariwo.net
11. www.pitgliani.it
12. www.levchadash.info
13. Wupj.org
14. Fgei.org
15. www.cdec.it
16. www.italia-israel.org
17. www.museodellashoah.it
18. www.ucei.it
19. www.governo.it
20. www.miur.it
21. www.interno.gov.it
22. www.camera.it
23. www.worldjewishcongress.org
24. www.radioislam.org