مقدمه

وزارت آموزش و پرورش در ژاپن با ارائه بودجه های مضاعف برای پیشرفت آموزش، مکمل بین تمرکز و تمرکززدایی است. مقامات محلی تقریباً نیمی از هزینه های آموزش را تأمین می کنند. همچنین میزان هزینه های دولت برای آموزش ژاپن از حدود 20 درصد کل درآمد ملی فراتر می رود و این وجوه اغلب به خوبی برای خدمت به فرآیند آموزشی استفاده می شود.

مقامات محلی (شهرداری) شهری در تأمین مالی آموزش و پرورش در دولت مرکزی مشارکت دارند و هر یک از مقامات محلی حمایت های مالی لازم را از مؤسسات آموزشی انجام میدهند.

کمک‌های مالی افراد و سازمان‌ها نقش بیشتری در تأمین مالی آموزش بازی می‌کنند، مانند کمکهای مالی پیوسته از سوی بانک‌ها، و سرمایه داران که در تأمین مالی برنامه‌های آموزشی ژاپن مشارکت می‌کنند.

هزینه‌های مؤسسات آموزشی (اعم از دولتی و خصوصی) با دولت ژاپن است و یارانه‌های مالی به همه نهادهای آموزشی، دولتی و خصوصی، دانش‌آموزان و خانواده‌ها ارائه می‌شود و بخش خصوصی در آنجا از بودجه آموزشی حمایت می‌کند.

مؤسسات آموزشی به طور کلی نیاز به حمایت و کمک دارند. یعنی تخصیص پیشاپیش مجموعه ای از منابع مالی و مادی به مؤسسات آموزشی به منظور پیشبرد روند آموزشی در آنها، علاوه بر بالا بردن راندمان کار و کیفیت آنها، شامل خدماتی است که به فراگیران، چه در مدارس و چه در دانشگاه ها ارائه می کنند، مانند ساخت مدرسه و مرمت و یا گسترش مدرسه، نوسازی مبلمان مدرسه و تامین مالی فعالیت های آموزشی، طبق برنامه های مالی مطالعه شده و حساب شده.

مقاله حاضر ویژگی‌های کلی تجربه ژاپن در جستجوی منابع مالی اضافی برای سیستم آموزشی خود، مانند کمک‌های مالی بانکی، مالیات‌های بازار سهام و همچنین کمک‌های افراد مسن و سایر ارگان‌های اجتماعی را ارائه می‌کند تا از این تجربه بهره‌مند شوید.

1. سیستم آموزشی ژاپن

سیستم آموزشی ژاپن به چهار مرحله تقسیم می شود: دبستان، مدت تحصیل 6 سال، دبیرستان راهنمایی، مدت تحصیل 3 سال، دبیرستان، مدت تحصیل 3 سال و دانشگاه. مدت تحصیل در آن بین 2 تا 4 سال تحصیلی است و مدارس خصوصی زیادی وجود دارند که یک برنامه شش ساله ارائه می دهند که سطوح متوسطه و دبیرستان و مدارس تخصصی را ادغام می کند. ممکن است یک برنامه پنج ساله ارائه دهد که شامل دبیرستان علاوه بر دو سال کالج راهنمایی است.

در آموزش عالی دو گزینه وجود دارد: کالج متوسطه (دو سال) یا دانشگاه (چهار سال).

سال تحصیلی معمولاً از آوریل آغاز می شود و در مارس سال بعد به پایان می رسد و شامل سه ترم تابستان، زمستان و بهار است که شامل دو تعطیلات کوتاه بهاری و زمستانی و یک ماه تعطیلات تابستانی می شود. در مورد آموزش ابتدایی (از شش سالگی شروع می شود) علاوه بر سه سال آموزش متوسطه - در مجموع نه سال تحصیل - اجباری است.

مطالعه (ادوارد، 1996) قبلاً تأیید کرده است که سیستم آموزشی ژاپن الگویی برای سیستم‌های آموزشی بسیار متمرکز در نظر گرفته می‌شود، زیرا وزارت آموزش ژاپن مرکز اختیاراتی است که تمام جزئیات دوره را در همه موضوعات تعیین می‌کند. برنامه درسی با جزئیات دقیقی که در آن محتوا و تعداد ساعات تعیین می شود، به تفصیل آمده است. کادر آموزشی. علاوه بر این، کتاب‌های مدرسه باید مطابق با استانداردهای ملی تعیین‌شده توسط وزارتخانه باشد و تأییدیه وزارتخانه برای هر کتابی که در مدارس ژاپن تدریس می‌شود الزامی است و بخش خصوصی این امکان را دارد که کتاب‌ها را چاپ کرده و به دانش‌آموزان بفروشد.

در مورد مدارس، آنها توسط وزارت آموزش و پرورش اداره می شوند و در هر منطقه یک شورای آموزشی وابسته به این وزارتخانه وجود دارد که همه مدارس را کنترل می کند و در برخی مناطق این شورا، مدارس متوسطه را کنترل می کند. در مورد مدارس ابتدایی و راهنمایی، شورای محلی است که آنها را کنترل می کند.

بنابراین، مدیریت آموزش در ژاپن با ادغام بین تمرکز و تمرکززدایی از طریق ارائه بودجه های مضاعف برای پیشرفت آموزش مشخص می شود، به طوری که مقامات محلی تقریباً نیمی از هزینه های آموزشی را به عهده می گیرند، علیرغم حجم بالای هزینه های دولت برای آموزش ژاپن که بیش از 20 درصد کل درآمد ملی است و این پول معمولاً به خوبی در خدمت فرآیند آموزشی استفاده می شود.

بیش از دو سوم هزینه های آموزشی در ژاپن به مرحله اجباری و حدود یک پنجم به آموزش خصوصی می رود.

سولارز (2017) در "مروری بر آموزش در ژاپن در طول سال 2016 " معتقد است: تحلیل‌های اقتصادی در زمینه آموزش و رویکردهای مالی آن تأیید می‌کند که عادات کمک مالی به تأمین مالی برنامه‌های آموزشی ژاپن کمک می‌کند و به نظر می‌رسد این کمک‌های مالی برای تأمین مالی فعالیت‌های آموزشی تا پایان زندگی یک ژاپنی ادامه دارد.

مطالعه وزارت آموزش و پرورش (1994) به سیستم آموزشی در ژاپن، برنامه های تأمین مالی آن و تأثیر آن بر رشد سریع اقتصاد ملی ژاپن، به لطف اضافه شدن دبیرستان های صنعتی پیشرفته و مدارس فنی و حرفه ای و همچنین به دلیل وابستگی طرح های مالی به تامین مالی خصوصی (28%) از میزان تامین مالی آموزش و پرورش پرداخته است.

این مطالعه، میزان هزینه‌های آموزشی در ژاپن به همراه سایر منابع مالی و همچنین حجم هزینه‌های هر یک از نهاده‌های آموزشی (معلم، ساختمان، تجهیزات و تجهیزات) را برای رسیدن به اهداف آموزشی برنامه ریزی شده در مراحل مختلف آموزش روشن کرده است.

از جمله برجسته‌ترین یافته‌های این مطالعه این بود که هزینه‌های عمومی برای آموزش در ژاپن در سال 1993 به 5158 میلیارد دلار رسید.  7.16 درصد از بودجه دولتی و به میزان 9.5 درصد از تولید ملی ژاپن و این حجم عظیم هزینه های آموزش و پرورش، تأثیر مهمی بر رشد سریع اقتصاد ملی ژاپن و دستیابی به جهش های بزرگ در بخش های آن داشت.

در گزارش توسعه جهانی برای سال 1990، تخصیص ژاپن در زمینه آموزش از بودجه عمومی بالغ بر 5.16 درصد بوده است که نشان دهنده علاقه ژاپنی ها و اشتیاق آنها برای ارائه خدمات آموزشی با کیفیت است. به طور کلی، بیش از دو سوم هزینه های آموزشی در ژاپن به مرحله اجباری و حدود یک پنجم به آموزش خصوصی می رود.

برتون و کلارک (2006) همچنین به تجزیه و تحلیل منابع مالی برای آموزش در ژاپن پرداختند، زیرا بخش بزرگی از درآمد ملی در آنجا از زمان‌های دور صرف آموزش می‌شود و بنابراین هزینه‌های کلان برای آموزش مردم ژاپن، باعث ایجاد پایگاه گسترده ای از متفکران، کارشناسان و تکنسین ها شد. دولت بیش از 12 درصد از کل بودجه ملی خود را صرف آموزش می کنند.

اگرچه نسبت هزینه ها یا مخارج هر دانشجوی دانشکده های فنی به نسبت درآمد خانواده این دانشجویان تعیین می شود، اما حدود یک پنجم هزینه های ملی صرف مدارس خصوصی میشود.

در حالی که آموزش ابتدایی به دانش آموزان رایگان ارائه می شود و خانواده های ژاپنی در برخی از هزینه ها ( در حدود 11 درصد از ارزش کل هزینه های آموزش ابتدایی و 15 درصد از ارزش کل هزینه های دوره متوسطه راهنمایی و در حدود 5.23 درصد از کل هزینه‌های دبیرستان،) مشارکت می کنند. با این حال، مبلغی که دولت ژاپن برای آموزش هزینه می‌کند، در مقایسه با هزینه‌ای که والدین برای فعالیت‌های آموزشی فرزندانشان، چه در آموزش عمومی و چه در آموزش عالی می‌پردازند، بسیار بیشتر است.

طرح های علمی توسعه آموزشی در ژاپن پس از هدایت نظرات دانشگاه های آنجا در سال 2006 میلادی که اولویت های اصلاحات آموزشی را در تمرکز بر تبدیل نظام آموزشی به یک سیستم چند مسیره پس از مرحله آموزش پایه رایگان و اجباری که در آن نهادها متعدد و متنوع هستند مشخص کردند. (3-6). انتخاب های آموزشی برای دانش آموزان، موسسات بیشتر و فرصت های بیشتر آموزشی را فراهم می کنند و آموزش خصوصی نقش فزاینده ای در سرمایه گذاری در آموزش ایفا می کند. کل هزینه های دولت برای آموزش مدارس در سال 2012 بالغ بر 26 تریلیون ین بود که 85 درصد آن صرف آموزش اجباری یعنی مقطع ابتدایی و متوسط اول(راهنمایی) شد.

در مورد دولت های محلی، آنها اولین بار 8 تریلیون ین و بار دوم 4 تریلیون ین هزینه کردند، در حالی که سازمان اتحادیه مدارس حدود 4 تریلیون ین هزینه کرد و سپس هزینه های دولتی و محلی برای آموزش اجباری و به دنبال آن اموزش دوره متوسطه(دبیرستان) و مهد کودک افزایش یافت. ژاپن در بودجه دولتی برای سال مالی 2018 نزدیک به 4 تریلیون ین (35.6 میلیارد دلار) برای اقدامات متمرکز بر آموزش به عنوان بخشی از استراتژی برای تسریع رشد کشور اختصاص داده است. در حالی که این بودجه برای توسعه " استراتژی رشد ژاپن" تخصیص داده شده است، دولت از سال مالی 2018 ، هزینه های خود در سایر زمینه ها مانند کارهای عمومی را 10 درصد کاهش داده است. این مبلغ (4 تریلیون ین) برای اقداماتی که شامل حمایت مالی از استعدادها میشود، با تخصیص پولی که با کاهش مخارج دولت در سایر بخش های خدماتی صرفه جویی شده است، یرای آموزش رایگان هزینه شد.

طبق آمار و شاخص‌ها (OECD، 2018)، که هزینه‌های عمومی ژاپن در آموزش و پرورش نسبت به کل تولید ناخالص داخلی آنجا رصد شده است، زیرا کل هزینه‌های عمومی برای آموزش نسبت به تولید ناخالص داخلی GDP در ژاپن 3.5906 درصد بوده است. در سال 2014، و بر اساس منابع رسمی و اطلاهات جمع اوری شده ی گروه مربوط به شاخص های توسعه برای بانک جهانی، کل هزینه های عمومی آموزش و پرورش به عنوان درصدی از تولید ناخالص داخلی در سال 2016 به میزان  3.5 درصد بوده است. و علیرغم کاهش هزینه های عمومی، سهم تولید ناخالص داخلی در سال های اخیر برای حمایت از اموزش( اعم از دولتی و خصوصی، اداره آموزش، یارانه به نهادهای خصوصی، دانش آموزان، خانواده ها و سایر نهادهای بخش خصوصی در آموزش و پرورش)، در طول دوره 1993 تا 2016 تمایل به افزایش داشته و در پایان سال 2016 به میزان 3.5 درصد رسیده است.

در مورد تأمین مالی آموزش خصوصی در ژاپن، گزارش های(2018 ) OECDبیان کردند که تنها (5٪) مدارس ژاپن خصوصی در نظر گرفته می شوند و (71.3٪) دانش آموزان در این مدارس باید هزینه های تحصیل در آنها را بپردازند، در حالی که مدارس بین المللی موجود در اکثر شهرهای بزرگ، از نظر دولت ژاپن معتبر نیستند و بودجه ای برای آنها فراهم نمی کنند.

مدارس بین المللی (که توسط دولت ژاپن تایید نشده است)

• مدرسه آمریکایی در ژاپن.

• آکادمی کانادا.

• آکادمی مسیحی در مدرسه بین المللی کلمبیا ژاپن.

• مدرسه آلمانی توکیو یوکوهاما.

• آکادمی بین المللی مسیحی ناگویا.

• آکادمی، و بسیاری دیگر (ژاپن، 2018).

همانطور که گفته شد، خانواده های ژاپنی در برخی از هزینه ها در زمینه تأمین مالی آموزش و پرورش سهیم هستند که حدود 11 درصد از ارزش کل هزینه های آموزش ابتدایی، 15 درصد از ارزش کل هزینه های دوره متوسطه راهنمایی و حدود 5.23 درصد از کل هزینه های مربوط به سطح متوسطه دبیرستان آموزش و پرورش را شامل می شود.

2. تامین مالی آموزش و پرورش ژاپن

مقامات محلی ژاپن(شهرداری) در دولت مرکزی - و برای دهه ها - در تامین مالی آموزش مشارکت داشته اند، زیرا هر مقام محلی از طریق مالیات و منابع دیگر مانند کمک های مالی بانکی و مالیات سهام، حمایت مادی لازم را از موسسات آموزشی در آن ارائه می کند.

و همچنین کمک های فردی مقامات بیشترین نقش را در تأمین مالی آموزش دارند. آنها همچنین هزینه های تحصیل را به عنوان منبع بودجه برای آموزش تحمیل می کنند، بین 10 تا 30 درصد نسبت هزینه های آموزش.

وزارت آموزش و پرورش، فرهنگ، ورزش، علم و فناوری MEXT مسئول تمام آموزش در ژاپن است. این وزارتخانه در مورد تأسیس مؤسسات آموزشی جدید تصمیم می گیرد و بودجه همه مؤسسات آموزشی ملی و کمک های بلاعوض را برای مؤسسات خصوصی تعیین می کند.

مدارس ابتدایی و متوسطه توسط کمیته آموزش یا فرماندار هر استان ایجاد می شود. وزارتخانه همچنین مسئول مستقیم نظارت بر تعدادی از سازمان های تحقیقاتی است.

سیستم آموزشی ژاپن ساختار متمرکزی دارد. MEXT دستورالعمل هایی را منتشر می کند که این برنامه درسی ملی آموزش ابتدایی، متوسطه اول و دوم برای هر دو دوره پیش دبستانی تا پایه های متوسطه کاربرد دارد.

در سال 2003، قانون شرکت ملی دانشگاه با همه ملیت تصویب شد. دانشگاه ها در 1 آوریل 2004 به شرکت تبدیل شدند. سطح استقلال موسسات آموزشی را بهبود بخشد.

دانشگاه ها از آن زمان مجاز به تصمیم گیری مستقل در مورد موضوعات مختلف از جمله کارکنان و تخصیص بودجه. این گزینه برای دانشگاه های دولتی محلی نیز باز است آموزش اجباری شامل آموزش ابتدایی (دوره 6 ساله) و پایین تر است. تحصیلات متوسطه (دوره 3 ساله) که در مجموع 9 سال به طول می انجامد

در سال 2009، MEXT،  پروژه ی بین المللی سازی دانشگاه ها، با هدف جذب سیصدهزار دانشجوی خارجی قبل از سال  2020 را تامین مالی و اغاز کرد.

 افزایش میزان آموزش ارائه شده به زبان انگلیسی (به ویژه در سطح کارشناسی ارشد و دکترا) و همچنین بهبود خدمات برای دانشجویان بین المللی در این برنامه دیده شده است.

 سیزده دانشگاه اصلی به عنوان بخشی از این طرح، طی 5 سال آینده، سالانه 200 تا 400 میلیون ین دریافت خواهد کرد تا بتوانند به مراکز بین‌المللی‌سازی پیشرو تبدیل شوند.( دانشگاه های توهوکو، تسوکوبا، توکیو، ناگویا، کیوتو، اوزاکا، کیو، کیوشو، سوفیا، میجی، واسدا، دوشیشا و ریتسومیکن).

مترجم و پژوهشگر: محمدعلی هژبری

رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در ژاپن( توکیو)

https://suijer.journals.ekb.eg/article_174765.html

Sohag University International Journal of Educational Research 

Pages 1-6 Volume 4, Issue 4 - Serial Number 4
July 2021