«مرکز آموزش متخصص CAI- کای»  به پیگیری، درمان و آموزش کودکان عقب مانده ذهنی بویژه آن دسته از کودکانی که در هماهنگی با جامعه با مشکلات زیادی روبرو و نیاز به کمک‌های ویژه‌ای دارند، اشتغال دارد.

در ابتدا گزارش مختصری از «مرکز آموزش متخصص CAI» و خدمت‌رسانی‌های ارائه شده و نوع بهره‌برداری و . . . تقدیم حضور می‌گردد.  هدف مرکز:

توانمندسازی کودکان با نیازهای ویژه؛ بخصوص آنانی که از قشر بی‌بضاعت جامعه بوده و توانائی مالی ندارند، از طریق فراهم آوردن فرصت‌ها و ایجاد امکانات آموزشی با کیفیت بسیار عالی که با بقیه مراکز همسو در جامعه رقابت می‌کند.

• آشنایی با مرکز:

«مرکز  آموزش متخصص – کای- CAI Centre For Special Wducatin» با در نظر گرفتن میزان ادراک، رشد عقلی، سطح تحصیلی و مهارت‌های زندگی، به ارائه خدمات به کودکان با نیازهای ویژه می‌پردازد. بعلاوه خدماتی که به روان‌شناسان، مشاوران خانواده، و مراکز درمانی و مشکلات گوناگون روانی؛ در اختیار گذاشته می‌شود. «مرکز آموزش متخصص- کای» وابسته به انجمن «الابرار» می‌باشد. این انجمن در سال 2003 با مجوز رسمی وزارت کشور لبنان طی شماره (78أد) تأسیس شده است.

این مرکز که بنا به خدمات ارائه شده نام‌گذاری شده است: (مشاوره- Consultation)، (تشخیص دادن- Assessment) و (اقدام نمودن Intervention) در اوائل سال 2017 در شهر صیدا و در منطقه‌ای دور از ازدحام بیش از حد این شهر، که به نام «جاده نبیه بری» معروف است، تأسیس گردید.

این مرکز که در طبقه دوم یک ساختمان دو طبقه‌ای واقع شده است، جهت ارائه فعال‌ترین شیوه‌های درمانی و حفظ پایداری خود اقدام به آماده‌سازی مرکز با مناسبت‌ترین تجهیزاتی که از کشورهای مختلف مانند: انگلیس، بلژیک، ترکیه، لبنان و غیره آورده است، شروع به فعالیت نمود.

این مرکز توانسته است با استفاده از پژوهش‌های انجام شده در کشورهای پیشرفته مانند آمریکا و انگلیس که حتی در بقیه کشورهای عربی به ندرت دیده می‌شود، به مفاهیم کلی در زمینه‌ی نهادینه کردن رفع این معضله بعنوان یک مؤلفه بلند مدت، به راه‌حل‌هایی پی برده و به طراحی و ایجاد بالاترین درجه تشخیص و حل مشکلات بپردازد، به نحوی که دستیابی به درمان مشکلات روانی، میزان ادراک، رشد عقلی، مشکلات گفتاری و . . . با  کیفیت بسیار بالا؛ غیر ممکن نباشد.

• خدمات ارائه شده:

بهره‌برداران مرکز آموزش متخصص- کای (CAI Centre) شامل کودکان، نوجوانان و حتی کسانی که با مشکلات ذیل روبرو می‌باشند، هستند:

• مشکلات آموزشی و عدم یادگیری
• اختلالات زبانی و مشکلات زبان و گفتاری
• اختلالات ناشی از بیش‌فعالی و عدم تمرکز (ADHD)
• سندورم داون و سندروم X شکننده
• مشکلات و اختلالات روانی
• مشکلات خانوادگی و اجتماعی

• خدمات ارائه شده:

مرکز کای طی قراردادی که در سال 2018 با وزارتخانه خدمت‌های اجتماعی «وزارة الشؤون الاجتماعیة» امضا نمود از طرف آن وزاتخانه حمایت می‌شود. این قرارداد پس از بازدیدهای زیادی که وزارتخانه از مرکز کای داشته و کلیه خدمات ارائه شده توسط مرکز و همچنین تجهیزات موجود را مورد ارزیابی قرار داده، به امضا رسید. لازم به ذکر است که این بازدیدها سالانه انجام و مرکز مورد ارزیابی  وزارتخانه قرار میگیرد.

مرکز کای پس از بازدیدهای زیادی که وزارتخانه خدمت‌های اجتماعی «وزارة الشؤون الاجتماعیة» از آن مرکز داشته و کلیه خدمات ارائه شده و همچنین تجهیزات موجود را مورد ارزیابی نموده، در سال 2018 قراردادی فیما بین به امضا رساند که در اثر آن مرکز کای از حمایت‌های گوناگون آن وزارتخانه بهره‌مند می‌شود. لازم به ذکر است این بازدیدها در حال تکرار و مرکز کای سالانه مورد ارزیابی وزارتخانه قرار می‌گیرد.

همچنین مرکز کای از وزیر آموزش وقت آقای اکرم شهیب مجوز بازدید از مؤسسات خصوصی همسو دریافت تا بتواند از روش کار آنان مطلع شود و نیز از شهرداری منطقه «حارة صیدا» شهر صیدا مجوزی دریافت کرده که مرکز کای در محدوده جغرافیایی خود فعالیت ‌نماید.

همچنین مرکز کای با حمایت‌کنندگان مالی خود به توافق رسیده است که مجموعه‌ای از پروژه‌های مربوط به ارائه خدمات به کودکان پناهنده در رده سنی پائین را انجام دهد و آخرین آن با سازمان بین‌المللی AVSI بوده که با کمک یونیسف و بقیه حمایت‌کنندگان به نتیجه رسید.

همچنین جمعیت «الابرار» نیز مبالغ نقدی به قیمت شصت ملیون لیر در سال به تعدادی از بهره‌برداران پرداخت می‌نماید. بعلاوه کمک‌های دیگری که بصورت رایگان توسط مرکز کای مانند مشورت‌های مجانی و جلسه‌های تدخل سریع و اقدام فوری، تقدیم می‌گردد.

این جلسات توسط برخی از اشخاص متخصص مرکز پوشش داده می‌شود تا بتوان آن بخشی از کودکان کم بضاعت و یا آن دسته از کودکانی که از لحاظ مالی در محدودیت قرار دارند را درمان نمود.

مرکز کای زیر نظر خانم دکتر سکینه النابلسی استاد دانشگاه و فارغ‌التحصیل رشته آموزش تخصصی از دانشگاه اکستر انگلیس (The University Of Exeter بهمراه تیمی از متخصصان رشته‌های روان‌شناسی و آموزشی تخصصی، مدیریت می‌شود.

• ذینفعان از این مرکز:

در سال 2017 مرکز کای شروع به فعالیت کرده و همچنان ادامه دارد، و تاکنون بیش از هزار نفر از ساکنین شهر صیدا و محیط آن و نیز کودکان مناطق نزدیک شهر صیدا از خدمت‌های ارائه شده این مرکز بهره‌مند شده و بخش اعظم آنان کسانی هستند با درآمدهای محدود که نیاز مبرم به کمک‌های مرکز دارند و نیز افرادی از بیروت، بقاع و دیگر مناطق لبنان به مرکز مراجعه کرده و خواستار کمک می‌باشند.

همچنین خارج از مرزهای لبنان بهره‌بردارانی هستند که از دور توسط مرکز حمایت می‌شوند. لازم به ذکر است کمک‌های ارائه شده منحصر به مذهب معینی نیست بلکه شامل کلیه‌ی مذاهب اسلامی بوده و احیاناً افراد مسیحی نیز از این خدمات بهره‌مند می‌شوند.

• همکاری با جامعه بومی:

این مرکز که وابسته به وزارتخانه خدمت‌های اجتماعی «وزارة الشؤون الاجتماعیة» بوده و در سال 2018 با مجوز رسمی از طرف وزارت کشور لبنان شروع به فعالیت کرده است در هماهنگی کامل به مراکز و مؤسسات همسو در شهر صیدا و بقیه شهرهای جنوب لبنان و نیز در کل کشور لبنان می‌باشد و با توجه به اینکه تیم شاغل مرکز از متخصصانی هستند که با مدارک دانشگاهی و عضویت در سندیکاهای مربوطه انجام وظیفه می‌نمایند؛ برخی از مؤسسات طی توافقنامه‌هایی مشترک؛ درمان کودکان خود را به مرکز کای موکول می‌نمایند.

• کارشناسان و خدمات ارائه شده:

کمک‌های مرکز که بیشتر تشخیص و درمان می‌باشد توسط تیم متخصص به تشخیص و درمان عناوین ذیل می‌پردازد:

• تشخیص مشکلات روانی و إیجاد زمینه های تربیتی جهت حل آن
• تربیت و پرورش کودکان دارای اختلالات روانی

• درمان حرکات ناشی از اختلالات روانی

• درمان گفتاری

• درمان حالت‌های بحران‌پذیر

• شطرنج بازی و فعالیت‌های دیگر به‌منظور توسعه مهارت‌های اجتماعی

• مشورت در حل مشکلات روانی و مشکلات خانوادگی

ک- برگزاری دوره‌های آموزشی در زمینه روان‌شناسی و آموزش ویژه والدین و همچنین استادان و متخصصان.

• پروژه‌های بعدی:

مرکز کای اقدام به تجهیز و آماده‌سازی مرکز دیگری به نام «مرکز رؤی للتدخل المبکر- مرکز روی جهت ورود سریع» ویژه کودکان با نیازهای ویژه که در مرحله‌ی عمری کوچک بسر می‌برند، نموده است. این مرکز که در طبقه دوم مجتمع السیده الزهراء(س) در شهر صیدا مستقر است تاکنون و با توجه به عدم تأمین بودجه، آغاز بکار نکرده است.

• برنامه‌ریزی و پیشنهادات همکاری:

عطف به نامه دریافتی، و ارائه پیشنهادات آن سازمان، پیشنهادات دیگری را مطرح و به‌منظور تعیین اولویت‌ها بحث و مذاکره خواهیم نمود تا بتوان آن را از حالت پیشنهادات خارج کرده و به یک دستور العمل پنج‌گانه تبدیل نمائیم.

این مرکز در صدد انجام فعالیت‌هایی مشترک به‌منظور ایجاد و گسترش همکاری در زمینه‌های آموزشی، پژوهشی و غیره با توجه به نیازها و  امکانات طرفین است که با عناوین ذیل تقدیم می شود:

• بازدید از مراکز و مؤسسات فعال در جمهوری اسلامی ایران که در زمینه آموزش و پرورش کودکان استثنایی فعالیت‌ داشته به‌منظور  بهره‌برداری از تجربیات آنان در بکارگیری گزینه‌های مختلفی که به کودکان ارائه و آنان را قادر به افزایش تجربه محیطی خود جهت کسب اطلاعات بیشتری می‌سازد. و همچنین راهکارهای مطرح شده برای والدین و مربیان تا بتوانند در رشد بهینه کودکان خود با این شرائط ویژه فعال باشند. همچنین مرکز کای از مسئولین آن مراکز و مؤسسات جهت سفر به لبنان و آشنایی با روشن کار در مراکز و مؤسسات لبنانی همسو دعوت می‌نماید. بنابر این و با برگزاری کارگاه‌های مشترک می‌توان کلیه تجربیات دو طرف بشکل عمیقتر و مؤثرتر و به طور مشخص و واضح مطرح گردد.
• همچنین مرکز کای خواستار دریافت امکانات و تجهیزاتی است که در زمینه یادگیری مؤثر و نیز قادر به ایجاد امکانات آموزشی جهت سازماندهی روش‌های جدید و ارائه آن به کودکان که با در نظر گرفتن فرهنگ‌های مختلف آنان قادر به ایجاد موقعیت آموزشی مناسبی است که کودکان را به روش یادگیری صحیح هدایت می‌کند.
• توافق برای «خواهرخواندگی» دو مؤسسه آموزشی ایران و لبنان به‌منظور کمک‌رسانی به کودکان تا بتوانند قادر به استقلالیت بوده و زندگی محترمانه‌ای داشته باشند. لذا ضروریست جامعه  لبنان را با سازمان تربیت و آموزش کودکان با نیازهای ویژه در ایران معرفی و در این راستا عناوین ذیل درخواست می‌شود:

• پیگیری اوضاع کودکان و اجرای آزمایش‌های «روانی- تربیتی» مناسب با روحیه هر کدام بویژه در سال‌های اول کودکی.
• حمایت از کودکانی که به مرحله تحصیل رسیده به‌منظور سنجش توان‌مندی‌ها و تشویق آنان جهت کسب مهارت‌های مختلف بخصوص کارهای دستی تا بتواند استقلالیت مادی داشته باشند.
• آموزش والدین و تمرین آنان به روش‌های جدید در رفتار با کودکان.
• آگاهی جامعه به‌منظور ایجاد رابطه دوستانه با این قشر از کودکان.
• فراهم کردن ابزارهای مناسب برای معلولان جسمی و حرکتی
• تجهیز یک کتابخانه متخصص با کتاب‌های مناسب با وضعیت کودکان و آموزش تیمی قادر به برقراری ارتباط و تشویق کودکان به کتاب‌خواندن و قصه‌شنیدن.
• برگزاری کارگاه‌های‌ آموزشی ویژه والدین و اساتید جهت یادگیری روش‌های جدید در زمینه: تعلیم و تربیت، تشخیص و درمان، تئاتر ویژه کودکان عقب‌مانده و غیره
• حمایت مالی از تحقیقات و پژوهش‌های مربوط به بهبود وضعیت کودکان عقب‌افتاده.

همچنین مرکز کای درخواست دارد که از مرکز رؤی (که در بخش پروژه‌های جدید توضیح داده شد) حمایت‌های لازم انجام تا آن مرکز قادر به شروع فعالیت باشد.

در خاتمه خواهشمند است مطالب ذکر شده مورد مطالعه قرار گرفته تا جهت تعدیل و تغییر آن به روش‌های مناسب با نمایندگانی از طرف آن وزارتخانه‌ی محترم و یا با رایزنی محترم فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در لبنان مورد بحث و بررسی قرار گرفته تا گام‌های احتمالی که می‌تواند در پیشرفت و بهبودی وضعیت کودکان با نیازهای ویژه مؤثر باشد را برداشته و به نتیجه‌های مثبتی دست یافت.

دکتر سکینه عفیف النابلسی

آدرس: صیدا- جادة الرئیس نبیه بری_ بنایة الجبیلی- ط2- هاتف: 00961(7737840- 3090643)

ایمیل: cai.id.info@gmail.com