در سال­های اخیر، تعداد ازدواج ­ها در چین همچنان کاهش یافته و میانگین سن ازدواج جوانان، روز به روز افزایش می ­یابد. بر اساس آمار توسعۀ امور مدنی که در طول سال­ها توسط وزارت امور مدنی منتشر شده، نسبت افراد 20 تا 24 ساله در میزان ثبت ازدواج همچنان کاهش یافته است و این نسبت در دهۀ گذشته، به نصف کاهش یافته است. از سال 2013، نسبت ثبت ازدواج بین سنین 25 تا 29 سال برای اولین بار از کل جمعیت متأهل فراتر رفته و به گروه سنی با بالاترین نسبت تبدیل شده است.

علاوه بر این، نسبت ازدواج افراد 30 تا 34 ساله در دهۀ گذشته به %8 افزایش یافته است. تعداد ازدواج­ها بر اساس گروه سنی در آمار 2018-2020 منتشر شده و نشان می­دهد که از سال 2005 تا 2012، نسبت شهروندان 20 تا 24 ساله که ازدواج خود را در کل جمعیت ازدواج ثبت کرده اند، همواره در رتبۀ اول قرار دارد، اما در کل، روند نزولی وجود دارد. از ٪47 در سال 2005 به ٪35.5 در سال 2012، هنوز هم بیشترین نسبت را تشکیل می­دهد، اما تنها 1.3 درصد بالاتر از نسبت گروه سنی 25 تا 29 ساله است. در سال 2013، گروه سنی 25 تا 29 ساله برای اولین بار بیشترین نسبت را داشت. پس از آن، نسبت گروه سنی 20 تا 24 ساله به­سرعت کاهش یافت و تا سال 2020 به 18.6 درصد رسید، یعنی کاهش 19 درصدی نسبت به سال 2010.

در مقابل، گروه سنی بالای 30 ساله، روند رشد قابل توجهی را نشان داده است. به طور خاص، نسبت گروه سنی 30 تا 34 از ٪11.3 در سال 2010 به ٪19.3 در سال 2020 یعنی 8 درصد افزایش یافته است.

تغییر در ساختار ازدواج در سنین مختلف در طول سال­ها

به­ طورکلی، سن ازدواج، به ­ویژه ازدواج اول در میان جوانان، به تعویق افتاده است. با توجه به «گزارش سال 2006 تا 2016 در مورد وضعیت باروری چین - بر اساس تجزیه و تحلیل بررسی نمونۀ وضعیت باروری ملی 2017»، سن ازدواج اول برای زنان از 23.6 ساله در سال 2006 به 26.3 ساله در سال 2016 افزایش یافته است، یعنی در 10 سال گذشته 2.7 ساله افزایش یافته است.

هو گانگ (Hu gang)، رئیس انجمن تحقیقات شهری چین جنوبی و استاد دانشگاه جینان، تجزیه و تحلیل کرد که بسیاری از مردم در شهرهای بزرگ دارای تعداد نسبتاً طولانی از سال­های تحصیل هستند، به ­ویژه کسانی که برای مدرک کارشناسی ارشد یا دکترا تحصیل کرده اند و بعداً ازدواج خواهند کرد. به عنوان مثال، فارغ التحصیلان کارشناسی ارشد به طور کلی 25 یا 26 ساله، و پس از چند سال کار، تقریباً 30 ساله هستند.علاوه بر این، در شهرهای بزرگ، فشار خرید خانه و کار نیز نسبتاً زیاد است و مفاهیم ایدئولوژیک مردم نیز تغییرات بزرگی داشته است. با توجه به عوامل مختلف، سن ازدواج به طور مداوم به تعویق می­ افتد.

داده­های ازدواج سراسر کشور در سال 2023

بر اساس آمار وزارت امور مدنی، تعداد ثبت ازدواج در سراسر کشور در سال 2023 به 7.68 میلیون زوج رسید که نسبت به سال گذشته، حدود 12.4 درصد افزایش داشته است. تعداد ثبت طلاق 2.593 میلیون زوج بود که 286000 زوج کاهش داشت.

در سال 2022، 6.835 میلیون ثبت ازدواج و 2.879 میلیون ثبت طلاق در سراسر کشور صورت گرفت. در مقابل، تعداد ثبت ازدواج در سراسر کشور به میزان 845000  زوج  افزایش یافت، یعنی حدود ٪12.4. تعداد ثبت طلاق 286000 زوج بود و حدود 9.9 درصد کاهش یافته است.

پیش از این، تعداد ثبت ازدواج در سراسر کشور در طول سال­های زیادی کاهش یافته بود. بر اساس آمار وزارت امور مدنی، داده­های ثبت ازدواج ملی در سال 2013، 13.469 میلیون زوج بود که در سال 2014 سال به سال کاهش یافت و سپس به زیر 10 میلیون در سال 2019 و 7.636 میلیون زوج در سال 2021 کاهش یافت و در سال 2021 به زیر 8 میلیون زوج رسید. این تغییر در داده­ ها، نشان دهندۀ روند جدید ازدواج و وضعیت خانواده در چین است. بازگشت تعداد ثبت ازدواج ممکن است تحت تأثیر عوامل مختلفی از جمله توسعۀ پایدار اقتصاد اجتماعی، بهینه ­سازی محیط سیاست و تغییر مفاهیم شخصی ازدواج و عشق قرار گیرد.

ازدواج نکردن در میان جوانان چینی در حال افزایش است

براساس تحلیل ارائه شده در چهارم ژانویه   2024با افزایش سن جمعیت چین و کاهش نیروی کار، این کشور با چالش‌های جمعیتی بزرگی مواجه شده است. بر اساس داده‌های منتشر شده ، بیش از نیمی از چینی‌های 25 تا 29 ساله در سال 2023 مجرد ماندند. این تعداد با میزان ازدواج برای همان گروه سنی در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته همخوانی دارد، اما در مقایسه با ارقام مربوط به سال‌های اخیر، افت شدیدی داشته است.

برای بسیاری از جوانان چینی، دلایل زیادی برای پرهیز از ازدواج وجود دارد. ژانگ یو 32 ساله در پاسخ به این سؤال که چرا ازدواج نکرده است، می­گوید: «ازدواج، زایمان و وام خانه و ماشین، همه انواع بدهی هستند که اضافۀ برداشت از آینده است. زمانی که رکود اقتصادی آشکار است، اگر منبع درآمدی وجود نداشته باشد، تنها کاری که از دستمان برمی­آید این است که هزینه‌هایمان را کاهش دهیم». ژانگ در شمال شرقی چین، در یک شرکت زیرساختی کار می­کند که در سال 2023 کاهش حقوق را اعمال کرد. او می­گوید: «حقوق­ها حدود 30٪ کاهش یافته است و من پنهانی خوشحالم که ازدواج نکرده ام و بچه دار نشده ام. در غیر این صورت، در دردسر بزرگی می­افتادم».

اقتصاد کند چین و میزان چشمگیر بیکاری جوانان در سال 2023 بر نگرانی­هایی افزوده است که جوانان چینی با آن دست به گریبانند. تحلیلگران به چشم­انداز اقتصادی چین در سال 2024 خوش­بین نیستند. جیسی ژانگ یک مجرد 27 ساله از پکن است که در حال حاضر با والدینش زندگی می­کند. او با تمسخر خود و وضعیت اسفناکش، خود را «بازندۀ ناامید در جامعه» می­نامد و می­گوید: «بدون شغل، نمی­توان همسری پیدا کرد». با این حال، می­افزاید که با توجه به شرایط فعلی­اش، مجرد بودن راحت تر از ازدواج است و «یک نفر به اندازه کافی غذا دارد و تمام خانواده گرسنه نیستند و با وجود اینکه پدر و مادرم می­توانند زندگی مرا در خانه تأمین کنند، خانواده ام از نظر مالی در وضعیت خوبی نیستند و ازدواج هزینه بیشتری دارد».

 فانگ زو، مدرس دانشگاه کالیفرنیا، برکلی، ارتباطی بین میزان کاهش ازدواج و بیکاری جوانان می­بیند. او بر این باور است که پرهیز از رقابت شدید یا انتظارات اجتماعی، نه تنها بر شغل جوانان، بلکه بر برنامه­ های ازدواج نیز تأثیر گذاشته است. طبق گزارش ادارۀ ملی آمار چین، میزان بیکاری شهری این کشور در میان جوانان 16 تا 24 ساله در ژوئن 2023 به رکورد 21.3 درصد رسیده است. پس از آن، مقامات چینی انتشار این رقم را متوقف کردند. برخی برآوردها این میزان را تا 40 درصد اعلام می­کنند. ژانگ گفت به دلایل مالی، دوستانش حتی اگر متأهل باشند، حاضر به بچه­دار شدن نیستند. او همچنین چندین زن را ملاقات کرده است که به ­وضوح گفته اند می­خواهند ازدواجی با درآمد دوگانه، اما بدون فرزند داشته باشند.

«سالنامۀ آمار جمعیت و اشتغال چین 2023» که در دسامبر گذشته منتشر شد، نشان می‌دهد که در میان افراد در هر سنی، میزان ازدواج در گروه سنی 25 تا 29 سال 51.3 درصد، در گروه سنی 30 تا 34 سال 18.4 درصد و 8 درصد است. 

سیاست­های مربوط به ازدواج

 برخی از دولت ­های محلی، سیاست­هایی را برای ترویج ازدواج اعمال کرده اند. دولت شهرستان چانگشان در استان ژجیانگ، به عروس­های تازه ازدواج کرده 25 ساله و کمتر، 150 دلار پاداش می­دهد - مبلغ کمی که انتقادات آنلاین فراوانی را به دنبال داشت. یکی از کامنت‌گذاران گفته است: «اگر ازدواج چیز خوبی است، چرا باید برای آن تلاش کنید؟ چه کسی دلش پول مفت نمی‌خواهد؟» بر اساس گزارش غول رسانه­ های اجتماعی چین یعنی تِنسِنت، میانگین هزینۀ هر زوج برای ازدواج در سال 2020، حدود 25000 دلار بوده است. در حالی که این گزارش می‌گوید به نظر نمی‌رسد که همه‌گیری کرونا تأثیری بر هزینه‌ها داشته باشد، اما کووید باعث شد برخی از والدین، بیشتر بر موضوع سلامت تمرکز کنند، نه بر اجبار تنها فرزندشان برای ازدواج. اقدامات سختگیرانۀ چین برای مقابله با کرونا، بیرون رفتن یا تهیۀ مایحتاج زندگی روزمره را برای مردم دشوار کرد و بسیاری از جوانان مجبور شدند برنامه­ های خود را برای ازدواج و زایمان کنار بگذارند.

 بر اساس «سالنامه آماری چین 2023»، تعداد کل شهروندان چینی که اولین بار در سال 2022 ازدواج کردند، 10.5 میلیون نفر بود که نسبت به سال پیش از آن، بیش از یک میلیون کاهش داشت. بر اساس آخرین گزارش سه ماهۀ آماری منتشر شده توسط وزارت امور مدنی چین، تعداد کل زوج­هایی که در سال 2022 ازدواج کرده اند 6.8 میلیون نفر بوده است که نسبت به سال 2021 کاهش 10.5 درصدی داشته و پایین ­ترین سطح از سال 1986 بدین سوی است. این در مقایسه با 13.47 میلیون زوج است که در سال 2013 ازدواج کردند.

 سن ازدواج چینی ­ها نیز بالا رفته است. میانگین سنی زوج­هایی که برای ازدواج ثبت نام می­کنند به­تدریج از زیر 24 سال در سال 2013 به بالای 30 سال در آخرین آمار تغییر کرده است. اگرچه میزان ازدواج در سال 2023 تا حدودی افزایش یافت، اما تعداد طلاق نیز فزونی یافت.  در سه فصل اول سال 2023، چین 5.7 میلیون ازدواج و 2 میلیون طلاق را ثبت کرده است.  در مقایسه با مدت مشابه در سال 2022، ثبت ازدواج 245000 جفت و ثبت طلاق 330000 جفت افزایش یافته است.

 در ماه اکتبر، رئیس جمهور چین، شی جین پینگ، گفت لازم است زنان «فرهنگ جدید ازدواج و فرزندآوری را فعالانه گسترش دهند و راهنمایی جوانان در زمنیۀ ازدواج، زایمان و تشکیل خانواده را تقویت کنند». شو، مدرس دانشگاه UC Berkeley، گفت این امر باعث شده است که بسیاری بپرسند چرا باید از این توصیه پیروی کنند. «به عنوان یک زن، من مدرک دانشگاهی دارم. شما می­خواهید من شغلم را رها کنم، همسر و مادر خوبی باشم و به شما خدمت کنم؟ چرا باید چنین زندگی کنم؟»

 تحلیل

سن ازدواج برای جوانان در چین به تعویق افتاده است . به نظر می­ رسد میانگین سنی ازدواج از زیر 24 سال در سال 2013 به بالای 30 سال در2024 طبق آخرین آمار تغییر کرده است. نسبت 30 تا 34 ساله به طور قابل توجهی افزایش یافته است. دلایل کاهش میزان ازدواج در چین، با دیگر کشورها همسانی دارد. در رأس تمام معضلات، اقتصاد جایگاه نخست را دارد. افزایش میزان بیکاری جوانان به بالای بیست درصد، هزینه ­های سنگین مراسم ازدواج، اجاره یا خرید خانه و سنگینی اقساط خانه و خودرو، مهم­ترین دلایل این کاهش است.منتقدان معتقدند دولت نیز نتوانسته است مشوق­ های جدی و کارآمدی برای حل این مشکل به جوانان ارائه کند. شاید بتوان گفت که زندگی مجردی ، اندک اندک به عنوان یک هنجار عادی در جامعۀ چین، در حال پذیرفته شدن است. این پرسش نیازمند تأمل ویژه است که سبک زندگی چینی امروز را در بخش خانواده به چه میزان می توان متأثر از فرهنگ های دیگر، دانست و یا این که آن را بدون ارجاع به رفتارشناسی فرهنگی بین المللی می توان مطالعه و گزارش کرد؟

منابع

سایت اقتصاد و مالی (CNB.com)

https://news.sina.com.cn/o/2021-12-23/doc-ikyamrmz0707023.shtml

https://baijiahao.baidu.com/s?id=1793785065709226461&wfr=spider&for=pc

https://www.voanews.com/a/china-faces-record-high-unmarried-rate-among-young-people/7426303.html