تحولات اصلی در قانون مهاجرت آلمان عبارتند از:

تابعیت چندگانه

افرادی که برای دریافت تابعیت آلمانی اقدام کرده‌اند دیگر مجبور نیستند که از تابعیت پیشین خود صرف نظر کنند.

تسریع روند

افراد می‌توانند پس از پنج سال زندگی در آلمان برای دریافت تابعیت آلمانی اقدام کنند. این میزان پیشتر هشت سال بود.

قدردانی از دستاوردهای ویژه مهاجران

مهاجرانی که بنابر اعلام وزیر کشور آلمان «دستاوردهای ویژه‌ای در ادغام» کسب کرده‌اند، می‌توانند به جای پنج سال، پس از سه سال سکونت در آلمان درخواست تابعیت کنند. این دستاوردها بیش از یادگرفتن زبان آلمانی است و مربوط به ممتازی در تحصیل و یا زندگی حرفه‌ای، شرکت در فعالیت‌های اجتماعی و یا اقدام برای کسب مناصب دولتی است.

تسهیل تابعیت فرزندان مهاجران

همه کودکانی که در آلمان از والدین خارجی متولد می‌شوند، در صورتی که یکی از والدینشان دست‌کم پنج سال در آلمان زندگی کرده و شهروندی دائم این کشور را دریافت کرده باشد، مجاز به اخذ تابعیت آلمانی خواهد بود.

مقررات بحث برانگیز پیشین که فرزندان شهروندان خارجی را مجبور می‌کرد که پس از ۱۸ سالکی تابعیت خود را انتخاب کنند، اکنون لغو شده است.

مقررات ویژه برای نسل موسوم به «کارگر مهمان»

نسل موسوم به «کارگر مهمان» یعنی شهروندان عمدتا ترکیه‌ای که در ۱۹۶۰ میلادی برای کار به آلمان غربی مهاجرت کرده بودند، برای دریافت شهروندی آلمان دیگر الزامی به شرکت در آزمون تابعیت ندارند و تنها باید مهارت‌های شفاهی زبان آلمانی خود را اثبات کنند. انتظار می‌رود که افراد بسیاری از این فرصت استفاده کنند. این برنامه همچنین برای افرادی که تحت برنامه‌ای مشابه به آلمان شرقی مهاجرت کردند را منتفع می‌کند.

تامین زندگی

اگرچه قوانین جدید دراصل برای همه اعمال می‌شود، اما کسانی که قصد اخذ تابعیت دارند همچنان باید ثابت کنند که می‌توانند از پس مخارج زندگی خود برآیند. «کارگران مهمان» از این شرط نیز مستثنی هستند.

تعهد به دموکراسی و مبارزه با نژادپرستی

تعهد به نظام دموکراتیک مندرج در قانون اساسی آلمان، همیشه برای هرکسی که درخواست تابعیت این کشور را دارد، یک اصل الزام‌آور بوده است. در حال حاضر هرکسی که مرتکب اعمال نژادپرستانه، یهودستیزانه یا سایر اقدامات غیر بشری شده‌اند و یا کسانی که چندهمسری هستند، واجد دریافت پاسپورت آلمانی نخواهند بود.

کسانی که به تازگی تابعیت آلمانی دریافت کرده‌اند نیز باید متعهد به حفاظت از زندگی یهودیان در این کشور باشند. انتظار می‌رود که سوال‌های آزمون تابعیت نیز بر همین اساس تغییر کند.

ایالت ساکسن-آنهالت اعطای تابعیت را به حمایت از اسرائیل مشروط کرد

بر اساس این قانون ایالت ساکسن-آنهالت به عنوان اولین ایالت در آلمان، تابعیت را به تعهد به حق بقای اسرائیل مشروط کرد. این قانون جدید روز چهارشنبه برای اولین بار اجرا شد. وزیر داخله این ایالت شرقی آلمان به این باور است که ۱۵ ایالت دیگر آلمان نیز اقدامات مشابهی را عملی کنند.

بخشنامه جدید ایالت زاکسن-آنهالت متقاضیان تابعیت آلمان را ملزم می‌کند که تعهد خود به مبارزه با یهودی‌ستیزی و هرگونه شکل از عدم تحمل را به صورت کتبی اعلام کنند. این ایالت پس از این از متقاضیان کسب شهروندی آلمان می‌خواهد به صورت کتبی تائید کنند که «حق موجودیت  اسرائیل را به رسمیت می‌شناسند و هر تلاش بر ضد موجودیت اسرائیل را محکوم می‌کنند. به ادارات محلی این ایالت هدایت داده شده است به خارجی‌هایی که این اعلامیه کتبی را امضا نکنند، تابعیت آلمانی ندهند. امتناع از امضای این سند باید در پرونده متقاضی نیز مستند شود تا برای مراجعات بعدی مدنظر گرفته شود.

این تعهد علاوه بر تعهدات قبلی به قانون اساسی آلمان و ارزش‌های دموکراتیک است. در شهر اشتندال، ۱۷ زن، مرد و کودک تابعیت آلمانی را دریافت کردند. این اقدام با واکنش‌های متفاوتی روبرو شده است.

قانون جدید ایالت ساکسن-آنهالت که تابعیت را به تعهد به حق بقای اسرائیل مشروط می‌کند، با انتقاداتی از سوی حقوقدانان، سیاستمداران و فعالان حقوق بشر روبرو شده است. فلکر بک، رئیس انجمن آلمان-اسرائیل، این قدم را به عنوان مهم اما همچنین فعالانه می‌داند اما به نظر یک نماینده پارلمانی حزب چپ، این اقدام منجر به تبعیض می‌شود.

منتقدان این قانون جدید معتقدند که این قانون غیرقانونی، تبعیض‌آمیز و مغایر با اصول دموکراتیک است.

مدافعان این قانون می‌گویند که این اقدام به حفاظت از ارزش‌های دموکراتیک آلمان و مبارزه با ضدیهودی کمک می‌کند.

بحث در مورد این قانون جدید همچنان ادامه دارد و مشخص نیست که آیا ایالت‌های دیگر آلمان نیز از این اقدام ساکسن-آنهالت پیروی خواهند کرد یا خیر.

منبع:  Bundesregierung.de - mdr