در گفتگو با مجله صدای اسلام

دیدگاههای رئیس مشیخت اسلامی صربستان در باره  نقش اسلام و رهبران دینی در فرایندهای جهانی

https://mesihat.org/2024/12/25/intervju-muftija-dr-mevlud-ef-dudic/

مرکز سلطنتی مطالعات استراتژیک اسلامی امان شما را در فهرست 500 مسلمان تأثیرگذار جهان قرار داد. این شناخت را چگونه می بینید؟

مفتی دودیچ: اول از همه، اجازه دهید به همه خانواده های قربانیان در نووی ساد تسلیت بگویم. همه مردم، صرف نظر از اینکه به چه دین یا ملتی تعلق دارند، از زمان وقوع این فاجعه در حال مبارزه هستند. برای من این شناخت افتخاری ویژه است و باید از جنبه شناخت به جامعه اسلامی و مسلمانان و در نتیجه به کشوری که در آن زندگی می کنیم نگاه کرد. من احساس افتخار می کنم که در جمع 500 نفر از روشنفکران و دانش پژوهان قرار گرفته ام و این برای من افتخار بزرگی است.

به تازگی سی امین سالگرد تشکیل جامعه اسلامی در مسکو برگزار شد. آیا شما آنجا بوده اید؟

مفتی دودیچ: ما با جامعه اسلامی روسیه و مسلمانان مسکو همکاری بسیار خوبی داریم. با توجه به اینکه بیش از 25 میلیون مسلمان در آنجا زندگی می کنند، به دعوت مفتی مفتی شیخ راویل گین الدین، رئیس شورای مفتیان روسیه، سفری دو روزه داشتم. آنها 30 سال فعالیت و وجود جامعه بی نظیر اسلامی در روسیه را جشن گرفتند. بیش از 150 نماینده از سراسر جهان در آن حضور داشتند. من نماینده جامعه اسلامی در صربستان بودم. این چهارمین بار است که از آن کشور و جامعه بازدید می کنم. قبل از بازدید از جامعه اسلامی و مسلمانان روسیه، تصور متفاوتی از جایگاه آنها داشتم، اما متقاعد شده بودم که مسلمانان مسکو و روسیه از آزادی بالایی برخوردارند. ما همکاری بسیار خوبی داریم و دو پروژه مشترک داریم که در حال انجام است و امیدواریم به زودی نمایندگان آنها از جامعه اسلامی ما بازدید کنند.

سال گذشته، شما عضو هیئتی متشکل از 30 نفر از علمای اسلامی از 14 کشور بودید که به دعوت مقامات محلی از استان سین کیانگ در چین بازدید کردند تا ببینند مقامات با اویغورها که اکثراً از دین اسلام هستند چگونه رفتار می کنند. رسانه های جهان گزارش می دهند که نسل کشی علیه آنها انجام می شود، اما شما در آنجا چه دیدید و متوجه شدید؟

مفتی دودیچ: خوب، دیدیم که به ما چه نشان دادند. جامعه اویغور بزرگترین جامعه چین است. من این فرصت را داشتم که در آن هیئت بزرگ با 24 دانشمند از سراسر جهان حضور داشته باشم. با توجه به اینکه هر از چند گاهی می‌شنوید که نسل‌کشی علیه اویغورها در چین انجام می‌شود، از سه شهر بزرگ دیدن کردیم. دیدیم برای ما چه آماده کردند. البته من هنوز فکر می کنم که چین توسط یک دولت کمونیستی آهنین اداره می شود و حقیقت جایی در وسط است. ما این فرصت را داشتیم که با رهبران مذهبی، نمایندگان مؤسسات آموزشی، ائمه جماعات، نمایندگان مجلس و وزرا دیدار کنیم. به نظر من چیزی در این میان است - نه آنچه به ما ارائه کردند و نه آنچه رسانه ها گزارش می دهند. بسیار خوشحالم که این فرصت را داشتم که در این هیئت بزرگ حضور داشته باشم. این اولین بار است که چنین هیئت بزرگی از اویغورها دیدن می کند و فکر می کنم "یخ شکن" بود. بعد از ما، دیگران این فرصت را خواهند داشت که از آن جامعه بازدید کنند و شاید برای بهبود و اصلاح جایگاه خود تلاش کنند. بر اساس آنچه دیدیم، نتوانستیم به این نتیجه برسیم که آنها در موقعیت فرعی هستند. ما را به جایی که می خواستند بردند. من نمی توانم در مورد آنچه در آنجا اتفاق می افتد و ما نمی دانیم صحبت کنم .

نقش کنونی اسلام را در فرآیندهای جهانی چگونه می بینید؟ آیا معتقدید که دین می تواند به عنوان عامل ثبات عمل کند؟

مفتی دودیچ: ادیان باید به عنوان عوامل ثبات عمل کنند. همه ما در خلقت برادر هستیم. ما در این دنیا آفریده شده ایم تا در انجام کارهای خوب رقابت کنیم، فارغ از اینکه متعلق به کدام دین و ملت است. البته من در قبال جامعه مسلمانان و اجرای صحیح اسلام در منطقه ای که ما زندگی می کنیم مسئول هستم. بیش از دو میلیارد نفر درجهان اسلام وجود دارد و اگر بخواهیم از زندگی رسمی و ضروری در اسلام صحبت کنیم، رقم ناچیزی نیست. یکی صورت است و دیگری جوهر. آنچه بسیار مهم است این است که امروزه دین باید نقش بسیار بیشتری ایفا کند. اگر ما خلیفه خدا بر روی زمین هستیم این به معنای نیکی کردن و دعوت به خیر و بازدارندگی از بدی است. اگر خداوند ما را آفریده، در هر یک از ما روحی دمیده است، ما مسئولیم که چگونه آن رسالت الهی را اجرا کنیم. اینکه آیا به معنای واقعی کلمه ما در حال اجرای امانتی هستیم که پذیرفتیم جانشین خدا در زمین باشیم یا نه - من واقعاً مطمئن نیستم. البته امروزه دین باید نقش بزرگتری ایفا کند. ما این اتفاق را در نووی ساد داشتیم و تاکنون 15 نفر فوت کرده اند. به نظر می رسد ما فراموش کرده ایم که فقط دیروز در طول روز بیش از 100 نفر در فلسطین کشته شدند. در کمتر از یک سال، بیش از 45000 نفر کشته شدند، سیل در اسپانیا و غیره رخ داد. یک آشفتگی در جهان وجود دارد. به نظر می رسد انسان سعی می کند نقش خالق را بازی کند. خداوند به ما می فرماید: « به سبب گناهانی که مردم مرتکب شده‌اند، فساد [و تباهی] در خشکی و دریا آشکار گشته است». از نظر قرآن انسان نمی تواند نقش خالق را ایفا کند، زیرا خدا ما را با تکلیف روشن آفریده است، صرف نظر از اینکه چه کسی متعلق به کدام دین است.

جامعه اسلامی در صربستان چگونه می تواند در انتشار پیام های صلح و مدارا کمک کند؟

مفتی دودیچ: جامعه اسلامی این کار را از طریق سیستم خود از کودکستان تا دانشگاه انجام می دهد. بسیار مهم است که کاری که ما از طریق سیستم خود انجام می دهیم ارسال پیام های صلح باشد. از طریق سیستم جماعات و مساجد ما، که 250 مورد از آنها را از پریبوی تا بویانوواچ، سوبوتیتسا، سومبور داریم. هر جمعه ائمه ما مومنان خود را خطاب قرار می دهند. هر شنبه یا یکشنبه با طلاب مکتب در مساجد کار می کنند و در آنجا درک صحیح دین را به مؤمنان خود آموزش می دهند. از ایمان می توان استفاده کرد و از آن سوء استفاده کرد. امروزه بسیاری از ایمان سوء استفاده می کنند، زیرا ایمان ها مانند یک بوم تمیز هستند و بسیاری از مردم به اندازه نیاز خود می گیرند. ما که در جوامع هستیم نباید اجازه دهیم مردم از طریق اینترنت و شبکه های اجتماعی تغذیه خود را انجام دهند. بزرگترین خطر در یادگیری دین از شبکه های اجتماعی است. ما از طریق سیستم مساجد، مهدکودک‌ها، مدارس قرآن، مدارس و دانشگاه‌ها و کار دائمی با مؤمنان، آنها را از منابع پاک اسلام تغذیه می‌کنیم و اجازه نمی‌دهیم مؤمنان درجای دیگری تغذیه شوند. احتمالاً به نفع کسی است که اسلام و مسلمانان را به عنوان یک خطر معرفی کند. اسلام برعکس همه چیزهایی است که امروزه بسیاری سعی در ارائه آن به ما دارند. وقتی از استانداردهای دوگانه استفاده شود خطرناک است. وقتی بریویک در نروژ 70 نفر را می کشد، تبدیل به "روان پریش" می شود، اما وقتی فردی با نام مسلمان در جایی کاری انجام می دهد، "تروریست" است. این بسیار خطرناک است، زیرا یک افراطی دیگر را ایجاد می کند. جامعه آنجاست که برای ایجاد تعادل در همه چیز مهم است. بسیار مهم است که یک جامعه اسلامی پایدار وجود داشته باشد که به مؤمنان درک صحیح ایمان را تربیت یا آموزش دهد.

رهبران مذهبی تا چه اندازه فعال هستند و آیا در مورد فرآیندهای سیاسی در صلح و ثبات کافی هستند؟

مفتی دودیچ: متأسفانه نیستند. اگر به معنای واقعی فعال بودند، اتفاقی که می افتد، نمی افتاد. من به رنج مردم بی گناه غزه برمی گردم. کلیساها و مساجد، بیمارستان ها، مدارس به یک اندازه تخریب شدند، روزنامه نگاران مسلمان و مسیحی کشته شدند و غیره. این مسئولیت بزرگ ما و قدرت های جهان است که بالاخره کاری کنیم وارد دومین سال بعد از 7 اکتبر  شدیم . پای میز مذاکره بنشینیم. عادلانه ترین راه حل، همانطور که همه می گویند، وجود دو کشور فلسطین و اسرائیل است. مطمئناً آنچه ما در اوکراین داریم خطر بزرگی است که ممکن است در برخی از کشورهای دیگر نیز وجود داشته باشد. در اینجا، سرنوشت توسط سیاستمدارانی ساخته می شود که تصمیم می گیرند جنگ به کجا گسترش یابد. کوچک ترهارنج می برند و نابود می شوند.

آیا معتقدید که جوانان می توانند در شکل دادن به آینده صلح و ثبات نقش داشته باشند؟

مفتی دودیچ: بله اما چگونه، اگر بسیاری از جناح ها و کسانی که برای بشریت آرزوی خیر ندارند از آنها سوء استفاده نکنند. امروز، ما این فناوری مدرن را داریم که هر چیزی را به انسان ارائه می‌دهد که برخلاف آنچه زمانی خانواده ما ارائه می‌کرده است. مادر نقش دانشگاه و بهترین معلم را بازی می کرد. خانواده امروز آن نقشی را که قبلا ایفا می کرد، بازی نمی کند. من می ترسم از کنترل ما خارج شود، چه کسی این جوانان را قالب می کند. اگر آنها را درست شکل دهیم، آینده ما بهتر از گذشته خواهد بود، اما اگر شخص دیگری وجود داشته باشد - هوش مصنوعی و فناوری مدرن، می ترسم در جهت مخالف پیش برود.

همانطور که گفتید آنچه ما را به هم پیوند می دهد ایمان است و امیدواریم عدالت و حقیقت پیروز شود و مسیر درست را پیدا کند.

مفتی دودیچ: ما هرگز نباید امید خود را از دست دهیم. باید ایمان راسخ داشته باشیم، قانع باشیم، به خدا توکل کنیم و به یکدیگر اعتماد کنیم. من بدبین نیستم که فکر کنم همه چیز از دست رفته است. ایمان راسخ، اعتماد، ایمان به یکدیگر، توکل به خدا و امید به آینده ای بهتر و شادتر.

1403/10/06