پارک جهانگیر یکی از پارک های عمومی کراچی است که در منطقه صدر در مرکز شهر واقع شده است. روبروی این پارک، بازار تاریخی دوره انگلیس به نام ایمپرس مارکت به یاد بود ملکه وکتوریا وجود دارد که بین سال های 1884 تا 1889 میلادی ساخته شده بود. این بازار انواع کالاهای خوراکی، ادویه، سبزی ها، گوشت، خشکبار و وسایل آشپزخانه و غیره را داراست. مساحت کلی زمین پارک جهانگیر شش هکتار است. این پارک میدان بازی کریکت نیز برای بازی و ورزش بازدیدکنندگان دارد. انواع درختان، سرسبزی چمن ها با گلهای رنگارنگ، فواره‌ها و مسیرهای پیاده‌رو دور تا دور، به زیبای پارک افزایش می‌دهد. پارک جهانگیر قبلاً یک اتاق مطالعه برای بازدیدکنندگان داشت که در آن همه روزنامه های روزانه و عصری کراچی به زبان های مختلف محلی و انگلیسی در دسترس بود. در سال 2017، دولت سند برای بازسازی این پارک۲۰۰ میلیون روپیه هزینه کرد. پارک تاریخی جهانگیر فقط مکانی برای اوقات فراغت نیست، بلکه گواهی بر میراث غنی و متنوع فرهنگی باستانی کراچی است. این پارک زیبا که به نام جهانگیر امپراتور مغول نامگذاری شده است، ریشه هایش به قرن نوزدهم میلادی باز می گردد، زمانی که به عنوان یک قبرستان استعمار بریتانیا عمل می کرد. با گذشت زمان، این پارک به یک مرکز پرجنب و جوش تفریحی و آینه بافت فرهنگی و اجتماعی شهر کراچی تبدیل شده است. بازدیدکنندگان می توانند اینجا درکنار طبیعت، آثار تاریخی را ببینند و از زیبایی های آن لذت ببرند.
تاریخچه
تاریخچه این پارک به قرن نوزدهم میلادی بازمی‌گردد، زمانی که این زمین به عنوان یک گورستان انگلیسی به عنوان «محل دفن اروپایی و بومی» شناخته می‌شد. این گورستان در سال1840 تأسیس شده بود که قبرهای مقامات و سربازان انگلیس و برخی از ساکنان محلی را در خود جای داده بود. قطعه زمین بزرگی متصل به قبرستان بریتانیایی بود که توسط یک زرتشتی خیر ایرانی به نام خان بهادر بهرامجی جهانگیری در سال 1893 به ساکنان کراچی اهدا شد و شامل قبرستان گردید. در سال 1920میلادی، زمانی که با رشد و توسعه شهر کراچی، نیاز به فضاهای عمومی برای شهروندان به طور فزاینده ای آشکار شد، شهرداری کراچی با پیشنهاد سرغلامحسین هدایت الله از مقامات دولتی سند، تصمیم تبدیل قبرستان به پارک را گرفت. این تصمیم، در آن زمان اگرچه بحث برانگیز بود، اما با هدف ارائه فضای تفریحی بسیار مورد نیاز برای جمعیت رو به رشد کراچی بود. نام این پارک، «جهانگیر» گذاشته شد و در سال 1925 افتتاح و با سرعت به مقصدی محبوب برای شهروندان کراچی تبدیل شد.
اهمیت فرهنگی
در طول چند دهه اخیر، پارک جهانگیر به چیزی بیش از یک پارک عمومی، به یک نمایشگاه کوچک فرهنگی از بافت اجتماعی متنوع کراچی تبدیل شده است. خانواده ها از هر طبقه و اقوام در اینجا دورهم جمع می شوند و فراتر از موانع اجتماعی و اقتصادی، کنار یکدیگر مشغول سرگرمی می شوند. کودکان در زمین های بازی به شادی می پردازند، و دوستان برای قدم زدن آرام گرد هم می آیند. این پارک همچنین میزبان رویدادهای فرهنگی، ورزشی، گردهمایی‌های سیاسی و مذهبی نیز است که نشان‌دهنده روحیه پرجنب وجوش و پویای شهر است. در سراسر پارک، بقایای گذشته آن به عنوان گورستان پراکنده است که یادآور تاریخ کراچی است. در حالی که بیشتر قبرها در طول ساخت و ساز پارک جابه‌جا شدند، برخی از سازه‌ها باقی مانده‌اند که به عنوان نشانه‌های تاریخی حفظ شده‌اند. فواره ها، با کنده کاری های پیچیده و طراحی زیبا، به عنوان شاهدی بر عظمت معماری دوران گذشته است. یکی دیگر از سازه های قابل توجه در این پارک، چاه باستانی است که گمان می رود بازدیدکنندگان این گورستان از آن استفاده می کردند. اگرچه این چاه دیگر کاربردی نیست، اما به عنوان یک پیوند ملموس به گذشته پارک عمل می کند.
قبل از بازسازی پارک جهانگیر در سال ۲۰۱۷، جلوی درب اصلی، روی پیاده رو نمایشگاه رنگارنگ دستفروشان دیده می شد. بیرون چهاردیواری پارک متصل به حصار، انواع و اقسام دکه ها وجود داشت. آنهایی که لباس های ارزان قیمت کهنه، اسباب بازی های بچه گانه و خوراکی ها و نوشیدنی های ارزان می فروختند همه جور سر و صدا می کردند.
در میان این افراد برخی طبیب های سنتی بومی بودند که ده ها کوزه شیشه ای و گلی تزئین شده بابرخی گیاهان بومی، روغن ها و محلول های مختلف داشتند. طبیب های سنتی بومی بیشتر گیاهان و خمیرهای کمیاب را برای تقویت بدن و جوان ساختن افراد مسن درست می کردند و با قیمت زیادی به مردم ساده می فروختند. دندانپزشکان سنتی بومی نیز در امتداد همان دیوار نشسته بودند که نه تنها دندان درد را درمان می کردند، بلکه دندان های دردناک را در ازای فقط ده روپیه می کشیدند. این دندانپزشکان همچنین انواع پودرهای بومی را برای تمیز کردن دندان می فروختند.
در کنار این افراد، فالگیرهای زیرک و با هوش بودند که از طوطی برای فال گرفتن استفاده می کردند، در ردیف هم می نشستند. دو طوطی در قفس بودند و چند پاکت کاغذی جلوی قفس ها گذاشته بودند. آنها برای یک فال پنج روپیه می گرفتند. هر وقت لازم بود برای کسی فال ببینند، طوطی را از قفس بیرون می آوردند وکنار پاکت ها می گذاشتند. وقتی طوطی پاکت نامه ای را بیرون می آورد، برگه ای از درون آن بیرون می آمد که از قبل چیزی در مورد سرنوشت و آینده مراجعین نوشته شده بود. پس از خواندن برگه، پنج روپیه دریافت می کردند و طوطی را دوباره در قفس می گذاشتند. دلایل گرفتاری ها و دعواهای خانگی، بیکاری، کم پولی و بیماری ها و همچنین راه حل آن در برگه از قبل نوشته می شد و فالگیر از آن قرائت می کرد. بالاخره همه مشکلات مراجعین با پرداخت ۵روپیه حل دانسته می شد. برخی از طالع بینان حقه باز، با کتاب های کهنه و قدیمی در آنجا می نشستند و از همان کتاب ها فال می گرفتند و از سرنوشت مردم می گفتند.
در میان آنها تعدادی ازکف بین ها هم بودند که ادعا می کردند با نگاه کردن به خطوط روی دست مردم، می توانند از سرنوشت آنها خبر دهند و چیزهایی از گذشته، حال و آینده را به آنها تعریف کنند. آنها تمام خطوط روی دستان پرسشگر را با عدسی شیشه ای به دقت بررسی می کردند، سپس هر خط را توضیح می دادند که خط ازدواج کدام است، خطوط قلب و ذهن نشان دهنده چه چیزی هستند و وضعیت خط ثروت چگونه است. آنهایی که دست خودشان را نشان می دادند، بعد از شنیدن مژده ها پنج یا ده روپیه به فالگیر می دادند و با خوشحالی می رفتند. در میان این افراد، گروهی از گوش پاک کن های باهوش نیز حضور داشتند که در تمیز کردن جیب مردم بیش از گوش مهارت داشتند. در سال ۲۰۱۷ میلادی پس از بازسازی پارک برای حفظ نظافت و زیبایی چشم انداز پارک، درب اصلی وپیاده روهای دوتا دور متصل به پارک توسط شهرداری کراچی از دست فروشان و مردم مرتبط به پیشه های مخلتف خالی گردید.
پارک جهانگیر به عنوان شاهدی بر تاریخ غنی و تنوع فرهنگی کراچی، مکانی است که در آن گذشته و حال به هم پیوند می دهند و به بازدیدکنندگان روحیه ای شاد القا می کند. این پارک چه به دنبال لحظه ای آرامش و چه در میان هرج و مرج شهری، تجربه ای منحصر به فرد و فراموش نشدنی را به بازدیدکنندگان ارائه می دهد. این پارک که بخشی از زمبن آن اهدایی یک ایرانی زرتشتی به اهلی کراچی است بهترین گواه بر درهم تنیدگی فرهنگی ایران و پاکستان است.
پارک جهانگیر همه روزه از ساعت ۷صبح تا ۷ شب باز است. ورود به پارک برای همه بازدیدکنندگان رایگان است که آن را به مقصدی سرگرمی قابل دسترس برای همه تبدیل می کند.
لینک منابع:
https://en.wikipedia.org/wiki/Jahangir_Park
https://audiala.com/en/pakistan/karachi/jahangir-park
https://dunya.com.pk/index.php/special-feature/2019-08-18/23541
نظر شما