آشوب، ترس وناامنی در نیجریه ادامه دارد

با پایان سال ۲۰۲۴، بسیاری از مردم نیجریه با یک مبارزه ناامیدکننده برای بقا، حفظ امنیت و بازگشت به امید روبه‌رو شدند. وضعیت امنیتی کشور به تصویری ویرانگر تبدیل شده بود که در تله‌ای پیچیده از تهدیدات داخلی و خارجی گرفتار شده و چهره‌ای هولناک از خونریزی، درد و ترس را به نمایش گذاشت. در این سال، بحران‌های امنیتی با شدت بیشتری نمایان شدند و همچنان سایه‌ای از وحشت و بی‌ثباتی بر زندگی روزمره مردم نیجریه سنگینی می‌کرد.

نیروی پلیس نیجریه، که به‌عنوان آژانس امنیتی اصلی کشور شناخته می‌شود، ضربه‌ای ویرانگر خورد، به طوری که ۱۴۰ افسر پلیس در سال ۲۰۲۴ تنها در قلمرو پایتخت فدرال جان خود را از دست دادند.

نیروهای نظامی نیز از این وضعیت مصون نماندند، به‌ویژه در کمین ۱۹ آوریل ۲۰۲۴ که شش نفر از نیروهای نظامی: دو افسر و چهار سرباز، در روستای کاراگا در ایالت نیجر جان خود را از دست دادند و قتل‌های دیگری که در مناطق شمال‌شرقی، جنوب‌شرقی و جنوب‌جنوب کشور مشاهده شد.

از دزدی‌های گسترده، شورش‌ها، آدم‌ربایی ها و سرقت‌های مسلحانه که کشور را تحت تأثیر قرار داده تا حضور تهدیدآمیز گروه‌هایی مانند دولت اسلامی در غرب آفریقا (ISWAP) و گروه‌های شورشی جدید اسلامی، تروریست‌های لاکوراوا در شمال‌غرب، تا درگیری‌های قومی-مذهبی میان گروه‌های مختلف نژادی و مذهبی، به‌ویژه در منطقه مرکزی، که به خشونت‌های محلی و تنش‌های افزایش‌یافته در جوامع منجر شد و در دلتای نیجر، جایی که دزدی نفت و خشونت‌های مرتبط تأثیرات منفی بر معیشت محلی و ثبات اقتصادی ملی گذاشت، سازمان‌های امنیتی کشور با دشواری‌های زیادی برای حفظ امنیت شهروندان مواجه بودند.

علاوه بر این، کشور با مشکلات حیاتی دیگری همچون رواج گروه‌های مرام‌گرا (کالت‌ها)، تجارت غیرقانونی مواد مخدر و سلاح، تأمین مالی تروریسم، پولشویی و تهدید رو به رشد جرایم سایبری، به‌ویژه در میان جوانان، که تهدیدی جدی برای ثبات و امنیت ملی بود، دست و پنجه نرم می‌کرد.

سال ۲۰۲۴ با سلسله‌ای از خسارات فاجعه‌آمیز به نیجریه‌ای‌های بی‌دفاع همراه بود. به‌ویژه در نواحی روستایی، مردم به‌طور دائم در ترس زندگی می‌کردند چراکه راهزنان به خانه‌هایشان حمله می‌کردند و در پی خود مرگ و ویرانی به جا می‌گذاشتند. صدای شلیک گلوله به یک پژواک آشنا تبدیل شده بود، خانواده‌ها مجبور به فرار برای نجات جان خود بودند.

اما این تنها خطر فوری نبود که این جوامع را ویران کرد. ترس مستمر از حمله همچنین منجر به از دست دادن معیشت آن‌ها شد. کشاورزان به‌قدری ترسیده بودند که نمی‌توانستند به مزارع خود رسیدگی کنند و محصولات و دام‌هایشان رها شده و نابود می‌شدند.

اقتصاد روستایی به‌طور آهسته در حال خفه شدن بود، چرا که افرادی که زمانی با افتخار و هدف بر روی زمین کار می‌کردند اکنون مجبور به پنهان شدن در ترس شدند، خانه‌ها و معیشتشان تحت تهدید مداوم راهزنان قرار داشت.

منطقه جنوب‌شرقی کشور شاهد افزایش خشونت‌هایی بود که توسط گروه‌های جدایی‌طلب به‌دلیل اعمال دستورات ماندن در خانه، که عملاً به حاکمیت نیجریه حمله می‌کردند، انجام شد. این وضعیت نگران‌کننده در ۱۸ نوامبر ۲۰۲۴ به اوج رسید، زمانی که مردان مسلح ناشناس حملات همزمانی را به جوامع آباتته و اوکپو در ایالت آنامبرا انجام دادند و یک مسیر از تخریب و مرگ بر جای گذاشتند، که شامل کشته شدن سه عضو نیروی شبه‌نظامی و یک شهروند بی‌گناه بود. این حملات بی‌معنی به کابوس‌های مکرری تبدیل شد که ترس و ناامنی را در میان مردم ایجاد کرد.

در سال مورد بررسی، حمله‌ای ویرانگر در آبا، ایالت آبیای نیجریه منجر به از کشته شدن ۱۱ نفر از جمله پنج نیروی نظامی و شش غیرنظامی شد. ارتش گروه جدایی‌طلب ممنوعه "مردم بایافرا" (IPOB) را مسئول این حادثه دانست.

در واقع، گزارشی از SMB Morgen، یک شرکت جمع‌آوری اطلاعات امنیتی و بازار متمرکز بر آفریقا، نشان داد که مبلغ شگفت‌آور ۴۱۹.۲ میلیون نایرا به عنوان باج بین جولای ۲۰۲۳ تا ژوئن ۲۰۲۴ در منطقه جنوب‌شرقی پرداخت شده است. این رقم هشداردهنده ۴۰ درصد از مجموع ۱.۰۴۸ میلیارد نایرا پرداخت شده در شش منطقه سیاسی کشور در همان دوره را شامل می‌شود، که ایالت آنامبرا بیشترین آسیب را دید، چرا که خانواده‌ها مبلغ ۳۵۰.۲ میلیون نایرا به عنوان باج  پرداخت کردند، که ۸۸ درصد از ۴۰۰ میلیون نایرا درخواست شده توسط آدم‌ربایان بود.

یک تفکیک از پرداخت‌های باج در ایالت‌های جنوب‌شرقی که در گزارش آمده، نشان می‌دهد که ایالت ایمو مبلغ ۳۹ میلیون نایرا، ایالت آبیه ۲۵ میلیون نایرا، و ایالت‌های انوگو و ابونی مقادیر کمتری پرداخت کردند، به ترتیب ۴ میلیون نایرا و ۱ میلیون نایرا در طول یک سال.

طبق داده‌های دیگری از اداره آمار نیجریه (NBS) در نظرسنجی تجربه جرم و ادراک امنیتی ۲۰۲۴، منطقه جنوب‌شرقی مبلغ ۸۵.۴ میلیارد نایرا پرداخت کرده است، که این مبلغ کمتر از ۱.۲ تریلیون نایرا پرداخت شده در منطقه شمال‌غربی است، که بیشترین سهم را در پرداخت‌ها داشته است.

متأسفانه، بسیاری از قربانیان آدم‌ربایی با وجود پرداخت مبلغ باج توسط خانواده‌هایشان به طور بی‌رحمانه‌ای کشته شدند. نمونه‌ای دلخراش از این وضعیت، مورد ژنرال ریچارد دورو (بازنشسته) بود که در سپتامبر ۲۰۲۴ در ایالت ایمو ربوده شد و خودروی او سرقت شد. خانواده‌اش مبلغ ۵۰,۰۰۰ دلار باج پرداخت کردند، اما به طرز شوکه‌کننده‌ای او توسط ربایندگانش کشته شد که بعدها توسط فرماندهی پلیس ایالت ایمو دستگیر شدند.

طبق گزارش، از مجموع ۲.۲ میلیون نیجریه‌ای که ربوده شدند، حداقل ۶۱۴,۹۳۷ نفر جان خود را از دست دادند که نشان‌دهنده نرخ مرگ‌ومیر ۱۲.۸درصدی است، در حالی که نرخ قتل در مناطق روستایی بیشتر بود و به ۳۳۵,۸۲۷ مورد رسید، در مقایسه با ۲۷۹,۱۱۰ مورد در مناطق شهری.

این گزارش همچنین نشان داد که منطقه شمال‌غربی بیشترین تعداد آدم‌ربایی‌ها را با ۱,۴۲۰,۳۰۷ مورد ثبت کرده است، که به‌دنبال آن منطقه شمال‌مرکزی با ۳۱۷,۸۳۷ مورد و منطقه جنوب‌شرقی با ۱۱۰,۴۳۲ مورد قرار دارند. افشاگری شگفت‌انگیزی از این گزارش نشان می‌دهد که در مجموع ۲.۲ میلیون نیجریه‌ای در سطح کشور قربانی آدم‌ربایی شدند.

در قاره آفریقا، نیجریه پس از آفریقای جنوبی به عنوان دومین کشور خطرناک آفریقا با امتیاز ۶۶.۷ در فهرست جرائم استاتیستا ۲۰۲۴ رتبه‌بندی شد.

مشکلات کشیشان کاتولیک

سال گذشته شاهد روند نگران‌کننده‌ای از آدم‌ربایی و کشتار کشیشان کاتولیک بود که مرتکبان هیچ احترامی برای مقام دینی آنان قائل نبودند. برخی از کشیشانی که در سال گذشته ربوده شدند عبارت بودند از: پدر توماس اویوده، رئیس مدرسه کوچک سمی‌ناری ایمان پاک، که در ۲۷ اکتبر ۲۰۲۴ ربوده شد و ۱۱ روز بعد آزاد شد؛ پدر کریستین اوچِگبو، که در ۶ نوامبر ۲۰۲۴ ربوده شد؛ پدر امانوئل آزو بیکه، که در ۵ نوامبر ۲۰۲۴ ربوده شد؛ پدر باسیل گبوزو، که در ۱۵ مه ۲۰۲۴ ربوده شد؛ پدران کنت کانوا و جود نواچوکو، که در فوریه ۲۰۲۴ ربوده شدند؛ و پدر کریستین ایکه، که در ۱۶ ژوئن ۲۰۲۴ ربوده شد.

رویکرد بی‌پروا به آدم‌ربایی

سال ۲۰۲۴ با افزایش چشمگیر آدم‌ربایی‌های دسته‌جمعی در سراسر نیجریه همراه بود که در پی خود ترس و عدم اطمینان به جا گذاشت. یکی از مهم‌ترین حوادث در ۱ فوریه رخ داد، زمانی که یک باند تروریستی حداقل ۶۰ مهمان عروسی را در منطقه حکومتی سابوا در ایالت کاتسینا ربود.

این حادثه با آدم‌ربایی ۲۸۰ دانش‌آموز و معلم از مدرسه متوسطه دولتی و مدرسه ابتدایی LEA در کوریگا، ایالت کادونا در ۷ مارس ادامه یافت. در همان ماه، تروریست‌ها ۸۷ نفر را در منطقه ایستگاه کاجورو در ایالت کادونا ربودند که بر فهرست رو به رشد آدم‌ربایی‌های دسته‌جمعی افزود.

این روند در طول سال ادامه یافت و حوادثی در آوریل، مه و ژوئن گزارش شد. در مه، آدم رباها بیش از ۵۰۰ نفر را ربودند و پنج نفر را در ۵۰ روستا در ایالت زامفارا کشتند، در حالی که چهار نفر از اعضای نیروی امنیتی و سه نفر از اهالی روستا را در ایالت نیجر کشتند. فراوانی و مقیاس این آدم‌ربایی‌های دسته‌جمعی نگرانی‌هایی را در مورد توانایی دولت در حفاظت از شهروندان ایجاد کرد.

با توجه به اینکه کشور همچنان از این حوادث متاثر است، واضح است که پرداختن به علل ریشه‌ای این آدم‌ربایی‌ها و اطمینان از ایمنی تمامی نیجریه‌ای‌ها در سال جاری باید در اولویت قرار گیرد.

جرم سایبری

جرم سایبری نیز در سال ۲۰۲۴ یک چالش امنیتی مهم در نیجریه به شمار می‌رفت، زیرا وابستگی فزاینده کشور به فناوری‌های دیجیتال، آسیب‌پذیری‌هایی را ایجاد کرد که توسط مجرمان سایبری مورد سوءاستفاده قرار گرفت. چشم‌انداز تهدیدات با افزایش حملات پیچیده، از جمله فیشینگ، باج‌افزار و سرقت اطلاعات از طریق ایمیل‌های تجاری، که منجر به ضررهای مالی قابل توجهی برای افراد، کسب‌وکارها و نهادهای دولتی شد، مشخص گردید.

مرکز جرم سایبری نیروی پلیس نیجریه، NPF-NCCC، مبلغ ۸.۸ میلیارد نایرا و ۱۹۹,۲۳۸ دلار که به طور غیرقانونی از قربانیان برداشت شده بود را بازیابی کرد. بیش از ۷۵۱ نفر در این زمینه دستگیر و محاکمه شدند.

علاوه بر این، این واحد ۶۸۵ دستگاه مورد استفاده در این فعالیت‌های غیرقانونی را بازیابی کرد که شامل تلفن‌های همراه، لپ‌تاپ‌ها، کامپیوترها، روترها، سرورها، پهپادها و دستگاه‌های Starlink می‌شد. همچنین ۱۶ خانه و ۳۹ قطعه زمین توقیف شد.

کمیسیون مبارزه با جرایم اقتصادی و مالی، EFCC، نسبت به تهدید فزاینده جرم سایبری در نیجریه هشدار داد و از ضرر بیش از ۵۰۰ میلیون دلار در اثر حملات سایبری سالانه خبر .

همچنین، یک نظرسنجی توسط کمیسیون ارتباطات نیجریه (NCC) نشان داد که آمار نگران‌کننده‌ای در مورد شیوع جرم سایبری در نیجریه وجود دارد، به طوری که بیش از ۹۰ درصد کسب‌وکارها به قربانی حملات سایبری تبدیل شده‌اند و خسارت میانگین این حملات بیش از ۱۰ میلیون نایرا بوده است.

نتیجه گیری :

انتظار می‌رفت که از بین بردن اهداف برجسته و دستگیری‌هایی که توسط ارتش و پلیس انجام شد، قابلیت‌های عملیاتی گروه‌های جنایتکار را به طور قابل توجهی تضعیف کند و در نهایت راه را برای یک نیجریه امن‌تر هموار کند. با این حال، این انتظار برآورده نشد. برخلاف پیش‌بینی‌ها، دزدان مسلح همچنان به آزار و قتل‌های خود ادامه دادند و به راحتی خلاء قدرت ایجاد شده توسط رهبران از بین رفته خود را پر کردند.

با ورود نیجریه به سال 2025، آشکار است که وضعیت امنیتی کشور نیازمند استراتژی‌های نوآورانه برای مقابله با تهدیدات نوظهور است. علیرغم تأکید مجدد رئیس ستاد کل نیروهای مسلح، ژنرال کریستوفر موسی، بر تقویت امنیت در سراسر نیجریه در سال 2025، تحلیلگران همچنان بر این باورند که این سال ممکن است شاهد افزایش تنش‌ها باشد.

آقای اوکچوکو ناوگونما، مدیر اجرایی مرکز قانون و حساب‌پذیری (RULAAC) می‌گوید: "منظره امنیتی نیجریه قرار است تحت تأثیر چند روند کلیدی قرار گیرد. تهدیدات امنیتی جاری همچنان کشور را آزار خواهند داد، و گروه‌های بوکوحرام و ISWAP با حفظ توانایی‌های عملیاتی خود، علی‌رغم شکست‌های احتمالی از حملات دولتی، به فعالیت‌های خود ادامه خواهند داد."

او افزود: «در پاسخ به تهدیدات رو به افزایش، احتمالاً پلیس اجتماعی به طور فزاینده‌ای خرد شده و جوامع به مکانیزم‌های دفاع شخصی و پلیس سنتی روی خواهند آورد. این تغییر می‌تواند به محیط امنیتی پیچیده‌تری منجر شود.»

با این حال، فرصت‌هایی برای پیشرفت وجود دارد. تمرکز بر عوامل اجتماعی-اقتصادی ممکن است به استراتژی‌های جامع‌تری منجر شود که علل ریشه‌ای مانند فقر و بیکاری را حل کند و در نهایت به ثبات بلندمدت کمک کند. همکاری بین‌المللی نیز می‌تواند به بهبود اشتراک‌گذاری اطلاعات و ظرفیت‌های امنیتی در میان نیروهای نیجریه کمک کند.

منابع:

https://www.aljazeera.com/features/2024/4/3/why-mass-kidnappings-still-plague-nigeria-a-decade-after-chibok-abductions

https://www.npr.org/2024/04/09/1241997352/nigeria-kidnap-mass-abduction-chibok-girls

https://ideas.repec.org/h/spr/aaechp/978-3-031-47168-1_3.html

https://www.bbc.com/news/world-africa-68612958

https://www.researchgate.net/publication/320411102_Cybercrimes_in_Nigeria_Analysis_Detection_and_Prevention

https://www.forbes.com/councils/forbestechcouncil/2024/04/29/cybercrime-and-the-challenge-of-static-legislations-in-nigeria/

http://www.irdiplomacy.ir/fa/news/2026159/%D8%A2%D8%AF%D9%85-%D8%B1%D8%A8%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%DB%8C%DA%A9-%D9%85%D9%86%D8%A8%D8%B9-%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D8%AF-%D9%85%D8%A7%D9%84%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D9%86%DB%8C%D8%AC%D8%B1%DB%8C%D9%87

https://www.vanguardngr.com/2025/01/insecurity-nigerians-lose-loved-ones-shed-tears-now-live-in-fear/

http://irdiplomacy.ir/fa/news/2029380/%DA%AF%D8%B1%D9%88%D9%87-%D8%AA%D8%B1%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C-%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D8%AF-%D9%85%D9%88%D8%B3%D9%88%D9%85-%D8%A8%D9%87-%D9%84%D8%A7%DA%A9%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%88%D8%A7

http://www.irdiplomacy.ir/fa/news/2027698/%D8%A2%DB%8C%D8%A7-%D9%86%DB%8C%D8%AC%D8%B1%DB%8C%D9%87-%D8%A7%D8%B2-%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%86-%D9%85%D9%86%D9%81%D8%AC%D8%B1-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%AF-%D8%B4%D8%AF-