تیک‌تاک، یکی از محبوب‌ترین شبکه‌های اجتماعی در جهان، در سال ۲۰۱۶ وارد بازار شد و به سرعت دل کاربران را با ویدئوهای کوتاه، که ایجاد و مشاهده آن‌ها آسان است، به دست آورد. در قزاقستان نیز این پلتفرم به بخشی جدایی‌ناپذیر از فرهنگ دیجیتال تبدیل شده است. در این مقاله به بررسی زمان ظهور تیک‌تاک در قزاقستان، تعداد کاربران این پلتفرم و گروه‌های جمعیتی که بیشترین استفاده را از آن دارند، خواهیم پرداخت.

تاریخچه ظهور و رشد کاربران تیک‌تاک در قزاقستان

تیک‌تاک از سال ۲۰۱۹ در قزاقستان محبوبیت پیدا کرد، زمانی که موج جهانی استفاده از این پلتفرم به این منطقه رسید. هر سال تعداد کاربران افزایش یافت و تا سال ۲۰۲۲ تعداد کاربران تیک‌تاک در قزاقستان به بیش از ۷ میلیون نفر رسید. اما بیشترین رشد در سال ۲۰۲۳ رخ داد، زمانی که تعداد کاربران با ۳۵.۴٪ افزایش به ۱۴.۱ میلیون نفر رسید. در ابتدای سال ۲۰۲۴، بیش از ۷۷.۵٪ از کاربران بزرگسال اینترنت در قزاقستان اپلیکیشن تیک‌تاک را داشتند که آن را به یکی از بزرگ‌ترین پلتفرم‌های اجتماعی در کشور تبدیل کرده است.

کاربران تیک‌تاک در قزاقستان

ترکیب سنی:

بیشتر کاربران تیک‌تاک جوانان ۱۸ تا ۲۴ ساله هستند که این الگو در اکثر کشورها مشاهده می‌شود.

گروه‌های سنی ۲۵ تا ۳۴ سال و بالای ۳۵ سال نیز حضور قابل توجهی دارند که نشان‌دهنده گسترش استفاده از این پلتفرم در میان نسل‌های مختلف است.

ترکیب جنسیتی:

۵۱.۱٪ از کاربران زن و ۴۸.۹٪ مرد هستند. این توزیع متعادل نشان‌دهنده محتوای متنوع تیک‌تاک است که برای هر دو جنس جذابیت دارد.

موضوعات محتوایی:

در قزاقستان موضوعات محبوب شامل مد، موسیقی، ویدیوهای طنز، و همچنین محتوای آموزشی و انگیزشی است. فرهنگ ملی نیز از طریق موسیقی، رقص‌ها و سنت‌ها به شکلی جذاب در تیک‌تاک نمایش داده می‌شود.

اهمیت تیک‌تاک برای جامعه و تجارت

تیک‌تاک به ابزاری مهم برای بیان دیدگاهها، ارتباطات و سرگرمی ها تبدیل شده است. این پلتفرم همچنین به‌طور فعال در تبلیغات تجاری مورد استفاده قرار می‌گیرد. برندهای قزاقستانی، از شرکت‌های بزرگ گرفته تا کسب‌وکارهای کوچک، به‌طور فزاینده‌ای تیک‌تاک را برای کمپین‌های بازاریابی انتخاب می‌کنند، که به آن‌ها امکان می‌دهد تا به یک مخاطب جوان و فعال دسترسی پیدا کنند. این پلتفرم همچنین فرصت‌های گسترده‌ای برای بلاگرها فراهم می‌کند تا از خلاقیت خود کسب درآمد کنند.

محدودیت شبکه‌های اجتماعی: تجربیات جهانی و چشم‌انداز قزاقستان

در بسیاری از کشورها، شبکه‌های اجتماعی به دلایل مختلف محدود می‌شوند. به عنوان مثال، در ایالات متحده، تیک‌تاک بارها به دلیل نگرانی‌های امنیت ملی مورد توجه مقامات قرار گرفته است. در هند، تیک‌تاک در سال ۲۰۲۰ به دلیل اختلافات سیاسی با چین و نگرانی از نشت اطلاعات کاربران ممنوع شد. اقدامات مشابهی در کشورهای دیگر نیز انجام شده است، جایی که اولویت با تضمین امنیت اطلاعات یا مبارزه با محتوای نامناسب بوده است.

دلایل محدودیت شبکه‌های اجتماعی معمولاً شامل موارد زیر است:

- تضمین امنیت ملی و حفاظت از اطلاعات کاربران.

- مقابله با اطلاعات نادرست، تحریک‌ها و محتواهای افراطی.

- اختلافات سیاسی با کشورهایی که پلتفرم‌ها در آن‌ها استقرار دارند.

برای اینکه در قزاقستان تصمیم به مسدود کردن تیک‌تاک گرفته شود، شرایط خاصی باید فراهم شود. این شرایط می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

- سوءظن به استفاده از پلتفرم برای انتشار اطلاعاتی که امنیت ملی را تهدید می‌کند.

- افزایش قابل توجه اطلاعات نادرست و تبلیغات از طریق این پلتفرم.

- ناآرامی‌های اجتماعی یا فشار سیاسی که نیاز به کنترل فضای اطلاعاتی را ایجاد کند.

- درخواست‌های عمومی مرتبط با تأثیر تیک‌تاک بر جوانان و ارزش‌های اخلاقی.

با این حال، باید توجه داشت که هرگونه محدودیت در شبکه‌های اجتماعی بحث‌های عمومی فعالی را به همراه خواهد داشت. برای قزاقستان، کلیدی‌ترین مسئله تعادل بین امنیت، آزادی بیان و منافع شهروندان است.

«آمریکا بارها و بارها نمونه‌ای از سیاست عمل‌گرایانه دولتی را ارائه می‌دهد که بر اساس اصل ساده‌ای استوار است: زیبا صحبت کن و آنچه را که لازم است، انجام بده. گاه این سؤال پیش می‌آید که قزاقستان تا چه حد باید در فیلتر کردن فضای اطلاعاتی سخت‌گیر باشد. شخصاً مخالف افراط و تفریط هستم و معتقدم که به‌طور کلی باید با اخبار جعلی، تحریک‌ها و سایر اشکال خشونت شناختی در سطح مفهومی مبارزه کرد. این باور من تا حدی ناشی از توضیحات دقیق رسانه‌ها و فرهنگ عامه آمریکاست»

همچنین آبیشف ادامه داد که خود آمریکایی‌ها سانسور شبکه‌های اجتماعی را انجام نمی‌دهند.

«اگر چیزی را دوست نداشته باشند، کل شبکه اجتماعی را مسدود می‌کنند. فیلم‌های کوتاه در YouTube، Facebook و Instagram وجود دارد، اما مقامات آمریکایی تنها TikTok خارجی را هدف قرار دادند و نگرانی‌های خود را در مورد این سرویس اعلام کردند، بدون اینکه تمایل خود را برای وادار کردن صاحبان آن به فروش شرکت به سرمایه‌گذاران آمریکایی پنهان کنند.

نیازی به توضیح بیشتر در مورد اشتهای سرویس‌های اطلاعاتی آمریکا نیست، موضوعی که مدت‌ها پیش توسط جولیان آسانژ و ادوارد اسنودن به اطلاع عموم رسیده است؛ این داستان قدیمی است. قابل ذکر است که مارک زاکربرگ اخیراً در مصاحبه‌ای با جو روگان از فشار شدید دولت برای مدیریت محتوای Facebook صحبت کرد. در همین حال، پاول دوروف، بنیان‌گذار Telegram، سال گذشته در مصاحبه‌ای با تاکر کارلسون گفت که شرکت‌های آمریکایی بیشتر از سرویس‌های اطلاعاتی بر مخالفان فشار می‌آورند.

فردی با تفنگ از خویشتن‌داری و محبت به همسایه موعظه می‌کند و هر کسی را که مظنون به نیت بد باشد، هدف قرار می‌دهد. این تلاش برای لکه‌دار کردن آمریکا نیست، زیرا در آنجا یک سیستم رقابتی پویا با نهادهای متعدد وجود دارد که افراد می‌توانند برای محافظت از خود به آنها مراجعه کنند. اما اگر نخبگان آن کشور به لزوم یک اقدام بحث‌برانگیز معتقد باشند، هیچ مقاومتی کارساز نیست. امنیت اساسی نیازمند تصمیم‌گیری‌های پیچیده است که گاه از مرزها فراتر می‌رود. این همان درسی است که آمریکایی‌ها بدون پنهان‌کاری به دیگران آموزش می‌دهند»

به گفته این تحلیلگر، قزاقستان نیازی به توضیح در مورد اهمیت امنیت ملی ندارد - این کشور ابزارهای کافی برای تضمین نظم داخلی دارد.

غزیز آبیشف جمع‌بندی کرد:

«دولت قزاقستان نیازی به توضیح این موضوع ندارد – انگیزه های سخت‌گیرانه کافی در اختیار دارد. اما عموم مردم قزاقستان نیز باید درک کنند که در زندگی، تقریباً هیچ وضعیتی به‌طور کامل سیاه و سفید نیست. هرچند که گروه‌های اجتماعی و سیاسی مختلف سعی در نشان دادن رویدادها به شکل سیاه و سفید دارند، آنها اغلب تمایل دارند رویکردهای ساده‌ای را پیشنهاد کنند و خود را قربانی یا اهریمن جلوه دهند»

نکته:

تیک‌تاک به یکی از عناصر کلیدی اکوسیستم دیجیتال قزاقستان تبدیل شده است و بیش از ۱۴.۱ میلیون کاربر را جذب کرده است که معادل ۷۷.۵٪ از جمعیت بزرگسال اینترنتی کشور است. این پلتفرم توسط گروه‌های سنی مختلف، به‌ویژه جوانان ۱۸ تا ۲۴ ساله، به‌طور فعال مورد استفاده قرار می‌گیرد و همچنین مخاطبان بالای ۲۵ سال را نیز جذب کرده است. توزیع جنسیتی کاربران نشان‌دهنده جهانی بودن و جذابیت محتوای تیک‌تاک است. این شبکه اجتماعی تأثیر قابل توجهی بر جوانان و دانش‌آموزان دارد و نه تنها به‌عنوان یک پلتفرم سرگرمی، بلکه به‌عنوان یک عامل مشوق و شکل‌دهنده در زندگی آن‌ها ظاهر شده است. تیک‌تاک به توسعه خلاقیت کمک می‌کند، به جوانان امکان می‌دهد همفکران خود را پیدا کنند و روندهای جدید را بیاموزند. با این حال، استفاده بیش از حد از این پلتفرم ممکن است مشکلاتی نظیر اتلاف وقت، کاهش عملکرد تحصیلی و تأثیرپذیری از محتوای منفی را به همراه داشته باشد.

برای کسب‌وکارها و هم چنین بلاگرها، تیک‌تاک به ابزاری قدرتمند برای تعامل با مخاطبان و پیشبرد ایده‌ها تبدیل شده است، با این حال، این پلتفرم نیاز به تنظیماتی دارد تا از کودکان و نوجوانان در برابر محتواهای ناامن و بیش از حد زمان بر  در محیط اینترنت محافظت کند.

برای قزاقستان، یافتن تعادلی بهینه بین آزادی بیان، خلاقیت و نیاز به تنظیم فضای دیجیتال از اهمیت بالایی برخوردار است. تیک‌تاک دارای پتانسیل عظیمی برای توسعه فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی است، اما استفاده موفقیت‌آمیز از آن نیازمند رویکردی دقیق به چالش‌های جهانی و محلی، به‌ویژه در مسائل مرتبط با تأثیر بر نسل جوان است.

آستانه قزاقستان
منبع:

https://turantimes.kz/obschestvo/۵۴۵۴۲-u-bolee-chem-۱۴۱-mln-kazahstancev-ustanovleno-prilozhenie-tiktok.html?utm_source=

https://www.caravan.kz/analytics/ssha-protiv-tiktok-smogut-li-vlasti-kazahstana-postupit-tak-zhe/