نام بنا: حویلی خیم سینگ بیدی (بیدی محل) 

موقعیت: کلر سیداں، ضلع راولپندی، پاکستان 

تاریخ ساخت: دهه ۱۸۶۰ 

سبک معماری: حویلی سنتی با تأثیرات مغولی و سیک 

پیشینه تاریخی 

حویلی خیم سینگ بیدی ، که به بیدی محل نیز معروف است، یک عمارت باشکوه قرن نوزدهمی است که توسط خیم سینگ بیدی (۱۸۳۲–۱۹۰۵) ساخته شده است. او یکی از زمین‌داران برجسته، مصلح اجتماعی و خیرخواهان دوره خود بود و ادعا می‌کرد که از نوادگان مستقیم گورو نانک، بنیان‌گذار آیین سیک، است. 

خیم سینگ بیدی نقش مهمی در جنبش اصلاحی "سینگ سبها" داشت که هدف آن احیای سنت‌های سیک و ترویج خط گورمکھی پنجابی در دوران استعمار بریتانیا بود. بیدی بیش از ۵۰ مدرسه تأسیس کرد و به فعالیت‌های خیریه پرداخت که باعث شد القاب و نشان‌های افتخاری از جمله شوالیه فرمانده امپراتوری هند را از بریتانیا دریافت کند. پس از مرگ او، خانواده‌اش نفوذ و املاک گسترده خود در منطقه کلر سیداں را حفظ کردند. 

در جریان تقسیم هند و پاکستان در سال ۱۹۴۷، این حویلی به پناهگاهی موقت برای بیش از ۳۰۰۰ نفر از هندوان و سیک‌های آواره تبدیل شد. بعدها این حویلی به دبیرستان پسرانه تغییر کاربری یافت که نشان‌دهنده تعهد خیم سینگ بیدی به آموزش بود. با این حال، دهه‌ها بی‌توجهی و فرسایش باعث رها شدن بنا شده و سقف‌ها، نقاشی‌های دیواری و سنگ‌تراشی آن به شدت آسیب دیده است. 

ویژگی‌های معماری 

ساختار و طراحی 

این حویلی یک سازه بزرگ با پنج طبقه است: یک زیرزمین، یک طبقه همکف و سه طبقه فوقانی. تخمین زده می‌شود که بیش از ۴۰ اتاق داشته باشد، اگرچه تعداد اتاق‌ها در منابع مختلف متفاوت است. بر اساس نقشه‌های دقیق تحقیقگر سلمی سلیم، تعداد اتاق‌ها احتمالاً بیشتر از برآوردهای قبلی است. 

ساختمان به دو بخش اصلی تقسیم می‌شود: 

1. منطقه مسکونی: این بخش حول یک حیاط مرکزی قرار دارد و به عنوان فضای زندگی استفاده می‌شده است. 

2. منطقه اجتماعی و مذهبی: این بخش شامل یک تالار بزرگ با پنجره جروکھا است که احتمالاً برای اجتماعات و مراسم مذهبی استفاده می‌شده است. 

حیاط مرکزی و نورگیر 

حیاط مرکزی قلب معماری این حویلی است که تهویه و نور طبیعی را فراهم می‌کند. رویدادها و اجراهایی که در این حیاط برگزار می‌شد، از پنجره‌های اتاق‌های اطراف قابل مشاهده بود و به ویژه به زنان امکان مشاهده خصوصی را می‌داد. 

نقاشی‌های دیواری و فرسکوها 

دیوارهای حویلی با نقاشی‌ها و فرسکوهایی که شخصیت‌های سیک، خدایان هندو و طرح‌های گل‌دار مغولی را نشان می‌دهند، تزئین شده‌اند. این آثار نشان‌دهنده فلسفه دینی فراگیر خیم سینگ بیدی هستند. 

- موضوعات: قدیسان سیک، زاهدان، خدایان هندو و طرح‌های گل‌دار. 

- وضعیت: بسیاری از نقاشی‌ها به دلیل رطوبت، گرافیتی و بی‌توجهی آسیب دیده‌اند. نقاشی‌هایی از گورو تگ بهادر و معبد طلایی به طور خاص آسیب دیده‌اند. 

مواد ساختمانی 

حویلی با استفاده از سنگ‌تراشی منظم (اشلار)، که از سنگ‌های خوش‌تراش و مقاوم تشکیل شده است، ساخته شده است. این سنگ‌ها با ملات آهک و الیاف کنف ترکیب شده‌اند تا استحکام بیشتری داشته باشند. در حالی که سنگ‌تراشی بنا تا حد زیادی سالم مانده است، اجزای چوبی، مانند کف‌پوش‌ها، به سرعت در حال پوسیدگی هستند. 

اهمیت و چالش‌های موجود 

حویلی خیم سینگ بیدی نمادی از میراث سیک، مدارا دینی و نبوغ معماری است. این بنا ترکیبی از سبک‌های مغولی، سیک و منطقه‌ای را نشان می‌دهد و غنای فرهنگی پنجاب قرن نوزدهم را به تصویر می‌کشد. 

چالش‌ها 

- فرسایش ساختاری: بنا به حال خود رها شده و نگهداری نشده است، در نتیجه به شدت آسیب دیده است. 

- آسیب به نقاشی‌ها: نقاشی‌های دیواری منحصر به فرد نیاز به مرمت فوری دارند تا از تخریب بیشتر جلوگیری شود. 

- بی‌توجهی: با وجود ارزش تاریخی، این حویلی توجه کمی برای حفظ و مرمت دریافت کرده است. 

نتیجه‌گیری 

حویلی خیم سینگ بیدی یک بنای فوق‌العاده از نظر تاریخی، فرهنگی و معماری است. اقدامات فوری برای مرمت و حفاظت از این بنا ضروری است تا شکوه آن بازگردانده شود و اهمیت تاریخی آن برای نسل‌های آینده حفظ شود. این حویلی همچنین پتانسیل تبدیل شدن به یک سایت میراثی را دارد که می‌تواند گردشگری و آگاهی درباره تاریخ سیک و دوره استعماری در پاکستان را ترویج کند.

https://www.orientalarchitecture.com/sid/1494/pakistan/rawalpindi/khem-singh-bedi%E2%80%99s-haveli