هشت مارس، روز جهانی زنان، نمادی از مبارزات پی‌گیرانه و مقاومت‌های زنان در برابر تبعیض‌ها و نابرابری‌ها در سطح جهان به شمار می‌رود؛ مگر در افغانستان این روز بار دیگر یادآور محدودیت‌ها، رنج‌ها و دردهای است که زنان تحت حاکمیت گروه طالبان متحمل شده‌اند. زنان افغانستان با تحولات سیاسی و اجتماعی که این کشور طی بیست سال اخیر گذرانده است، به شکل‌های مختلف از حقوق اساسی و ابتدایی خود محروم شده‌اند. روز جهانی زنان اکنون در افغانستان به‌ خصوص تحت حاکمیت گروه طالبان، باید به‌عنوان نداهایی از مقاومت، دلیری و پشت‌کار بی‌پایان در برابر ظلم و سرکوب‌های سیستماتیک این گروه مورد توجه قرار گیرد.

محرومیت‌های قانونی و اجتماعی زنان افغانستان

با به قدرت رسیدن مجدد گروه طالبان در ۱۵ اگِست ۲۰۲۱، زنان و دختران افغانستان به طور کامل از حقوق اساسی و ابتدایی خود محروم گردیدند. آموزش و تحصیل دختران بالاتر از کلاس ششم، از سوی این گروه ممنوع شد. بیش از پنجاه فرمان محدود کننده از سوی هبت‌الله رهبر گروه طالبان علیه زنان صادر گردید. حضور زنان به طور کامل از کار در ادارات‌ دولتی و موئسسات به‌شدت محدود گردید و اکثر زنان مجبور به ترک مشاغل خود شدند. زنان دیگر نمی‌توانند بدون همراه‌ مرد /محرم شرعی سفر کنند، حتی فعالیت‌های اجتماعی، فرهنگی و ورزشی زنان با ممنوعیت‌های شدید مواجه گردیده‌است.

این محدودیت‌ها و چالش‌ها تنها به عرصه‌های آموزش، تحصیل و کار ختم نمی‌شود، بلکه زندگی خصوصی زنان نیز تحت نظارت و سرکوب این گروه قرار گرفته است.

این وضعیت باعث شده است که زنان افغانستان دچار مشکلات جدی روحی و روانی شوند. با نبود آزادی، کار، تحصیل و حقوق ابتدایی بسیاری از آنان در کنج خانه‌های خود با ناامیدی و افسردگی مواجه هستند. از دست دادن کار، تحصیل و حتی حقوق اجتماعی به معنای دست کشیدن از هویت شخصی و اجتماعی زنان بوده است. در این میان، فقر و تنگ‌دستی به دلیل محدودیت‌ها، چالش‌ها و نبود فرصت‌های کاری برای زنان افزایش یافته و تعدادی زنان مجبور به فروش فرزندان خود یا روی آوردن به اقدامات خطرناک‌تر از جمله خودکشی شده‌اند تا از شرایط کنونی رهایی یابند.

مقاومت و مبارزات زنان افغانستان در سه‌ونیم سال گذشته

ضمن فرمان‌های محدود کننده، رنج‌ها و چالش‌ها، زنان افغانستان هرگز تسلیم نشدند. در حقیقت آنان نشان دادند که مبارزه و مقاومت جزئی از هویت و زندگی آنهاست. زنان افغانستانی در نقاط مختلف جهان به‌ خصوص در تحت حاکمیت گروه طالبان، علی‌رغم فرمان‌ها، خطرات و تهدیدات جانی همچنان علیه سیستم سرکوب‌گر گروه طالبان مبارزه کرده‌اند. جنبش‌های اعتراضی، شبکه‌های اجتماعی و فعالیت‌های مدنی نمونه‌هایی از این مبارزات هستند. زنان مقاوم افغانستان علیرغم محدودیت‌ها و چالش‌ها سعی می‌کنند تا صدای خود را به جهان برسانند و در برابر ظلم و بی‌عدالتی‌ها ایستادگی کنند. شجاعت و اراده زنان افغانستان در شرایطی که در برابر سرکوب شدید قرار دارند الهام‌بخش بسیاری از فعالان حقوق بشر در سرتاسر جهان است. مقاومت آنان در داخل کشور و حمایت‌های بی‌پایان از سوی جوامع بین‌المللی باعث شده است که گروه طالبان نتوانند آنان را از مبارزات‌شان بازدارند.

پیامدهای روحی و روانی زنان در سایه طالبان

زندگی تحت حاکمیت گروه طالبان تنها محدود به محرومیت‌های فیزیکی و اجتماعی نیست؛ بلکه فشارهای روحی و روانی نیز عواقب و پیامدهای جبران‌ناپذیری را برای زنان و دختران افغانستان در پی‌داشته است. اکثریت زنان در کشور با مشکلات شدید روحی و روانی دست‌وپنجه نرم می‌کنند. آنان از حق‌ زندگی، آموزش، تحصیل و کار محروم شده‌اند و هیچ‌گونه حمایت روانی و اجتماعی برای کمک به آنان وجود ندارد.

زنان و دختران نه تنها از دست دادن کار و حقوق اجتماعی خود را تجربه و لمس می‌کنند، بلکه شاهد تحقیر و تهدید همیشگی از سوی گروه طالبان نیز هستند. این ترس باعث شده تا زنان در سرتاسر افغانستان به‌ خصوص در روستاها و مناطق دورافتاده احساس درماندگی، انزوا و گوشه‌گیری کنند و بسیاری از آنان دیگر تحمل چنین شرایط طاقت‌فرسا را ندارند.

با این‌حال مقاومت شبانه‌روزی زنان افغانستان باعث شده است که گروه طالبان در مقابله با این اعتراضات و جنبش‌ها دچار تزلزل و شکاف‌هایی در درون خود شوند. اعتراضات و فعالیت‌های مدنی زنان در داخل و بیرون از کشور فشارهای روانی شدیدی بر گروه طالبان وارد کرده است. آنچه که برای گروه طالبان دردسرساز شده نقش کلیدی زنان در احیای امید و مقاومت در برابر حاکمیت استبدادی آنان است. این مقاومت‌ها و اعتراضات به شکستن انسجام درونی گروه طالبان و تهدید جدی برای ادامه قدرت این گروه تبدیل شده است.

این جنبش‌ها و مبارزات نه تنها بر شکاف‌های درونی گروه طالبان تأثیر گذاشته است، بلکه به جهان نشان داده است که گروه طالبان نه تنها به‌طور غیرقانونی حقوق زنان را نادیده می‌گیرد، بلکه از ایجاد فضای وحشت و استبداد با هدف سرکوب زنان نیز بهره‌برداری می‌کند. در شرایط که اندک امیدی برای ادامه دادن زندگی وجود ندارد، زنان افغانستان همچنان با اراده‌ای آهنین به تلاش‌های خستگی ناپذیر برای رسیدن به حقوق اساسی‌ خود ادامه می‌دهند. این مقاومت‌ها در مقابل سخت‌ترین شرایط و محدودیت‌ها انجام شده و اراده راسخ زنان در برابر ظلم و بی‌عدالتی‌ها را خاطر نشان می‌سازد.

ممنوعیت‌های مداوم زنان و دختران از آموزش، تحصیل و کار تحت حاکمیت گروه طالبان، یکی از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین محدودیتی است که آینده زنان و دختران کشور را به سوی تباهی و سیاهی سوق می‌دهد. محدودیت‌های این گروه نه تنها حقوق ابتدایی زنان را نقض کرده بلکه بر توسعه اجتماعی، اقتصادی و بهداشتی جامعه نیز تأثیرات منفی زیادی گذاشته است. مگر زنان افغانستان با مقاومت‌ها و مبارزات شجاعانه خود به مبارزه علیه این ظلم ادامه می‌دهند و امیدوار هستند به حقوق اساسی خود که همانا حق آرامش، زندگی، آموزش، تحصیل و کار می‌باشد، دست یابند.

منبع: خبرگزاری زنان افغانستان

لینک:

 https://www.afghanwomennews.com/%d8%b1%d9%88%d8%b2-%d8%ac%d9%87%d8%a7%d9%86%db%8c-%d8%b2%d9%86%d8%a7%d9%86%d8%9b-%d8%a7%d8%b2-%da%86%d8%a7%d9%84%d8%b4%d9%87%d8%a7-%d9%88-%d9%85%d8%ad%d8%b1%d9%88%d9%85%db%8c%d8%aa/