اصلی ترین و مهمترین مراسم مذهبی سالانه برای همه بودائیان در سراسر جهان روز وساک است که در سریلانکا با عنوان جشنواره وساک و در هند به عنوان بودا جایانتی و در مالزی وایساک پورنیما شناخته شده‌است. در واقع، این روز مقدس ترین روز در تقویم بودایی در نظر گرفته شده است روز وساک ( (Vesākha)) روزی است که به باور بوداییان، شخص بودا به درجهٔ شکستن چرخه تولدهای ادواری و به رستگاری (نیروانا) رسیده‌است. در این روز بودایی‌ها به معابد می‌روند و با تقدیم هدایا به راهبان، از آن‌ها می‌خواهند که برایشان دعا کنند. روشن کردن شمع و عود، به صدا درآوردن زنگ‌های ناقوسی‌شکل، تبرک شدن با آب‌های دعا خوانده، غسل مجسمه‌های بودا و پیشکش کردن غذا، لباس و میوه به راهبان از جمله آیین و رسوم متداول در روز وساک است. جشن وساک در روز کامل شدن ماه در ماه می می باشد.

کشورهای عضو یونسکو روز جهانی وساک ۲۰۲۵ را با سمپوزیومی با موضوع "کیهان‌شناسی بودایی و تبادل در جاده ابریشم: تعامل بین بودیسم و ‌تجارت در آسیای باستان" جشن گرفتند. این سمینار در ۱۲ مه ۲۰۲۵، در روز ماه کامل، در مقر یونسکو برگزار شد.   این سمینار توسط نمایندگی دائمی سریلانکا در یونسکو و با همکاری یونسکو برگزار شد.

ورا الغوری لاگوئیله، رئیس هیئت اجرایی، جینگ گو، معاون مدیرکل یونسکو، و رئیس مرکز بین‌المللی بودایی در پاریس، رئیس مشترک اتحادیه بوداییان فرانسه و رئیس سانگها نایاک از فرانسه به عنوان مهمانان افتخاری در این سمینار شرکت کردند و برای حضار سخنرانی کردند، در حالی که مانیشا گوناسکارا، سفیر و نماینده دائم سریلانکا در یونسکو، ریاست این رویداد را بر عهده داشت.

سخنرانی اصلی این سمینار توسط پروفسور اوسموند پوپراکی، مورخ، سکه‌شناس، مورخ هنر، باستان‌شناس مشهور و عضو متناظر آکادمی معتبر کتیبه‌ها و ادبیات فرانسه و مدیر تحقیقات بازنشسته مرکز ملی تحقیقات علمی فرانسه، ایراد شد.

پس از سخنرانی اصلی، یک میزگرد پرشور با حضور هیئتی از محققان برجسته از جمله ژان نوئل روبر، عضو آکادمی کتیبه‌شناسی فرانسه و استاد بازنشسته کالج ادبیات زیبای فرانسه؛ پروفسور وینسنت لفور، استاد باستان‌شناسی و تاریخ هنر جنوب و جنوب شرقی آسیا در دانشگاه سوربن و سرپرست سابق میراث فرهنگی؛ مدیر حفاظت و مجموعه‌ها در موزه ملی هنر آسیایی گیمه؛ دکتر آریان دِ ساکس، پژوهشگر مؤسسه باستان‌شناسی پان ژرمن؛ و دکتر شباهنگ مهرداد، نماینده پروژه جاده ابریشم یونسکو برگزار شد.

این سمینار نقش مهم بودیسم در پیوند تمدن‌های باستانی آسیا را بررسی کرد و بر تعامل پویا و رابطه همزیستی بین بودیسم و ‌تجارت در امتداد جاده ابریشم و اقیانوس هند تأکید ورزید. این امر نقش جوامع بودایی را به عنوان واسطه‌های فرهنگ، تجارت و سنت‌های هنری برجسته کرد و اهمیت پایدار آنها را در تقویت گفتگوی بین فرهنگی برجسته ساخت. این بحث‌ها نشان داد که چگونه تصاویر باستانی و نمادهای مرتبط را می‌توان به عنوان بیان بصری شبکه‌های اجتماعی، تجاری و فرهنگی در نظر گرفت و چگونه آنها الگوهای باستانی گردش در زمین و دریا را روشن می‌کنند.

پس از بحث و گفتگو، در جلسه پرسش و پاسخ، تبادل نظر پرشوری صورت گرفت. در این رویداد، سفرا و نمایندگان دائم در یونسکو، نمایندگان، اعضای دبیرخانه یونسکو، محققان، دانشگاهیان، دانشجویان، راهبان بودایی و مقامات دینی از بسیاری از کشورها حضور داشتند.

این سمینار پس از تصویب تصمیم تاریخی ۲۱۹ EX/۲۷، به مناسبت بزرگداشت روز جهانی وساک، توسط هیئت اجرایی یونسکو در دویست و نوزدهمین جلسه خود در سال ۲۰۲۴، برگزار می‌شود. از آن زمان، روز جهانی وساک هر ساله در مقر یونسکو جشن گرفته می‌شود. این تصمیم، تعهد پایدار یونسکو به ترویج صلح و گفتگوی بین فرهنگی از طریق ارزش‌های عمیق و جهانیِ تجسم‌یافته در وساک را برجسته می‌کند.

امسال، پیام روز وساک از سوی آدری آزولای، مدیرکل یونسکو، که سفیر و نماینده دائم سریلانکا در سخنرانی خود به آن اشاره کرد، جهان را به بازگشت به ارزش‌های اصلی مورد حمایت بودا فراخواند: «صلح، شفقت و سخاوت». پیام مدیرکل، تصمیم اتخاذ شده در دویست و نوزدهمین جلسه هیئت اجرایی و نقش سریلانکا در جشن سالانه وساک در یونسکو را برجسته کرد.

https://www.ft.lk/news/UNESCO-celebrates-International-Day-of-Vesak/۵۶-۷۷۶۵۷۳