در سال‌های اخیر، دولت چین با چالش‌های جدی جمعیتی مواجه شده است؛ کاهش نرخ ازدواج و زاد و ولد، پیر شدن جمعیت و افزایش تعداد مجردها از جمله این چالش‌ها هستند. در پاسخ به این وضعیت، دولت چین برنامه‌های متعددی را برای تشویق به ازدواج و فرزندآوری اجرا کرده است.
    کاهش نرخ ازدواج و زاد و ولد در چین به سطحی بی‌سابقه رسیده است. در سال 2022، شمار ثبت ازدواج‌ها در کل کشور به 6.835 میلیون جفت رسید که پایین‌ترین رقم از زمان شروع آمارگیری در سال 1986 است (بر اساس داده‌های وزارت امور مدنی)، و نسبت به اوج سال 2013 (13.469 میلیون جفت) نزدیک به %50 کاهش داشته است. در سال 2022، نرخ زاد و ولد کلی به 1.09 (با تخمین اداره جمعیت سازمان ملل) کاهش یافت که بسیار کمتر از سطح جانشینی نسل (2.1) است. تعداد نوزادان متولد شده به طور مداوم در ۶ سال گذشته کاهش یافته و در سال ۲۰۲۳ فقط حدود ۹.۰۲ میلیون نوزاد (بر اساس داده‌های ثبت ‌نام وزارت امنیت عمومی) متولد شده‌اند که پایین‌ترین رقم تاریخی است. در سال ۲۰۲۴، تنها ۶.۱ میلیون ازدواج ثبت شد که نسبت به سال قبل ۲۰.۵٪ کاهش داشته و کمترین میزان از زمان ثبت آمار در سال ۱۹۸۶ است. این روند نزولی، دولت چین را بر آن داشته تا با اجرای برنامه‌های مختلف، جوانان را به ازدواج و تشکیل خانواده ترغیب کند.

برنامه‌های همسریابی و تشویق به ازدواج در چین
1-    برگزاری رویدادهای همسریابی توسط دولت

دولت چین، به ویژه حزب کمونیست، اقدام به برگزاری رویدادهای همسریابی کرده است تا جوانان مجرد را به ازدواج تشویق کند. این برنامه‌ها شامل رویدادهای حضوری و همچنین توسعه اپلیکیشن‌های همسریابی می‌شود. هدف از این اقدامات، مقابله با کاهش نرخ زاد و ولد و پیر شدن جمعیت است. 
2-    ارائه مشوق‌های مالی برای ازدواج
برخی مناطق در چین، مانند شهر لولیانگ در استان شانشی، مشوق‌های مالی برای ازدواج ارائه می‌دهند. این مشوق‌ها شامل پاداش‌های نقدی و یارانه‌هایی برای زوج‌های تازه ازدواج‌ کرده است. با این حال، بسیاری از جوانان به دلیل هزینه‌های بالای زندگی و نگرانی‌های اقتصادی، همچنان تمایلی به ازدواج ندارند.
 
۳. پاداش برای معرفین در مناطق روستایی
در برخی مناطق روستایی، دولت به افرادی که مردان مجرد را با همسران آینده‌شان آشنا می‌کنند، پاداش نقدی می‌دهد. این اقدام به منظور کاهش تعداد مردان مجرد در مناطق روستایی و تعادل جنسیتی انجام می‌شود. 
۴. آموزش‌های مرتبط با ازدواج در دانشگاه‌ها
دانشگاه امور مدنی چین، برنامه‌ای آموزشی در زمینه خدمات و مدیریت ازدواج راه‌اندازی کرده است. این برنامه با هدف ترویج فرهنگ ازدواج و آموزش مشاوران خانواده و برنامه‌ریزان مراسم ازدواج طراحی شده است. 
۵. ساده‌سازی فرآیند ثبت ازدواج
6. حمایت اقتصادی و یارانه
 * در مناطق مختلف، استانداردهای کمک هزینه زایمان افزایش یافته است (مانند پکن، شانگهای و غیره)، مدت زمان مرخصی زایمان و مرخصی همسری تمدید شده و هزینه‌های درمانی زایمان جبران می ‌شود.
   * برخی استان‌ها (مانند ژه جیانگ و جیانگ ‌سو) به خانواده‌های دارای دو یا سه فرزند، کمک هزینه زایمان یک‌باره‌ای پرداخت می‌ کنند (برای مثال، ژه جیانگ به خانواده‌های دارای سه فرزند ۱۵ هزار یوان کمک هزینه می‌دهد).
   * بسیاری از مناطق اقدام به اتخاذ سیاست‌هایی برای ارائه تخفیف در خرید مسکن به خانواده‌های چند فرزند کرده‌اند، مانند کاهش نسبت پیش‌پرداخت یا افزایش مبلغ وام‌های املاک (مانند شهرهای چنگدو، چانگشا و غیره).
   *  ترویج توسعه و ایجاد مراکز مراقبت از کودکان دولتی و عمومی را ترویج و کاهش هزینه‌های پرورش کودکان .
   * تشویق شرکت‌ها و جوامع به ارائه خدمات نگهداری از کودکان
   * اجرای سیاست "دو کاهش" در آموزش اجباری، کاهش بار پرورش فرزندان بر دوش خانواده‌ها؛ برخی استان‌ها در حال کاوش برای تمدید مدت زمان آموزش اجباری (مانند گنجاندن دبیرستان در سیستم آموزش اجباری) هستند.
   * تأکید بر حفاظت از حقوق اشتغال زنان، ممنوعیت تبعیض بر اساس زایمان علیه متقاضیان شغل زن، و تشویق شرکت‌ها به اجرای سیستم کار انعطاف‌پذیر.
   * چندین استان مرخصی پدران را برای حضور در زایمان افزایش داده‌اند (مانند استان گانسو و هبئی که به بیش از ۳۰ روز رسیده است) و زوج‌ها را ترغیب به تقسیم مسئولیت‌های پرورش فرزندان می‌کنند.
   * برخی شهرها (مانند هانگژو) آزمایشات رایگان قبل از ازدواج و معاینات بهداشتی پیش از بارداری را ارائه می‌دهند.
   * از طریق رسانه‌ها ارزش‌های خانوادگی را ترویج کرده و ازدواج و فرزندآوری در سن مناسب را ترویج می دهد؛ در برخی مناطق فعالیت‌های دوست ‌یابی یا پلتفرم‌های خدمات ازدواج برگزار می شود.
   * اجرای سیاست "سه فرزند" در سال 2021، لغو هزینه‌های نگهداری اجتماعی و اصلاح قانون جمعیت و برنامه‌ریزی خانواده.
   * تقویت سیستم خدمات سالخوردگی، کاهش فشارهای مربوط به مراقبت از سالمندان برای خانواده‌های چند فرزندی؛ بهبود سیستم بهداشتی مادر و کودک.

 دولت چین اقداماتی برای ساده‌سازی فرآیند ثبت ازدواج انجام داده است تا موانع اداری و مالی بر سر راه زوج‌ها کاهش یابد. این اقدامات شامل کاهش هزینه‌ها و تسهیل مراحل ثبت رسمی ازدواج است.
 
چالش‌ها و موانع پیش‌رو
با وجود این اقدامات، نرخ ازدواج در چین همچنان در حال کاهش است. عوامل متعددی مانند هزینه‌های بالای زندگی، تغییر نگرش جوانان نسبت به ازدواج و نقش‌های سنتی جنسیتی، و افزایش تمایل به زندگی مجردی، از موانع اصلی افزایش نرخ ازدواج هستند. 
www.lemonde.fr/en/international/article/2024/04/03/chinese-communist-party-launches-speed-dating-program-to-halt-demographic-decline_6667285_4.html
www.timesofindia.indiatimes.com/world/china/how-china-is-tackling-declining-marriage-rates-with-cash-incentives-to-tie-the-knot/articleshow/118209185.cms
www.scmp.com/news/china/article/3250010/chinese-villages-offer-cash-rewards-matchmakers-anxieties-grow-over-rural-bachelor-crisis

www.reuters.com/world/china/chinese-university-announces-first-marriage-related-degree-course-2024-08-02/
www.france24.com/en/live-news/20250322-beijing-simplifies-marriages-to-encourage-chinese-to-wed
www.theguardian.com/world/2025/feb/12/china-marriage-statistics-plummet-record-low