ریشه‌های عید
عید قربان (که در زبان عربی به آن «عید الأضحی» گفته می‌شود) به یاد حضرت ابراهیم (ع) برگزار می‌شود که به فرمان خداوند حاضر شد فرزندش اسماعیل را قربانی کند. خداوند به دلیل ایمان و اطاعت ابراهیم، به جای فرزندش، گوسفندی را برای قربانی فرستاد. این داستان نمادی از ایمان، وفاداری ، فداکاری ، ایثار و مجاهدت است.
در قزاقستان، همانند سایر کشورهای مسلمان، عید قربان در دهم ماه ذی‌الحجه (بر اساس تقویم هجری قمری) و ۷۰ روز پس از عید سعید فطر برگزار می‌شود. این عید سه روز به طول می‌انجامد و آغاز آن هم‌زمان با پایان مناسک حج در مکه مکرمه است.
آمادگی برای عید
آمادگی برای عید قربان در قزاقستان از چند روز یا حتی چند هفته قبل آغاز می‌شود. خانواده‌ها خانه‌های خود را تمیز می‌کنند، لباس نو تهیه می‌کنند، مواد غذایی ابتیاع می کنند و حیوان قربانی را انتخاب می‌کنند. در مناطق روستایی، مردم معمولاً گوسفند یا گاو را از قبل خریداری کرده و تا روز عید از آن نگهداری می‌کنند. در شهرها نیز مردم از طریق بازارها یا مراکز خاص قربانی، حیوان مورد نظر خود را تهیه می‌کنند.
در کنار آمادگی‌های مادی، آمادگی معنوی نیز اهمیت دارد. مردم سعی می‌کنند بیشتر به عبادت بپردازند، قرآن تلاوت کنند، با کسانی که اختلاف داشته‌اند آشتی کنند و کارهای نیک انجام دهند. این دوران، زمانی برای پاک‌سازی درونی، تفکر و شکرگزاری به درگاه خداوند است.
مراسم قربانی
مهم‌ترین بخش عید قربان، قربانی کردن حیوان است. این عمل در قزاقستان طبق قوانین شرع اسلام انجام می‌شود. معمولاً گوسفند، بز، گاو یا شتر قربانی می‌شود. حیوان باید سالم، بدون نقص و در سن مناسب باشد. در مناطق روستایی این کار در حیاط خانه‌ها انجام می‌شود و در شهرها شهرداری‌ها و اداره دینی مسلمانان قزاقستان محل‌های خاصی را برای انجام این کار اختصاص می‌دهند. پیش از ذبح، بسم‌الله الرحمن الرحیم و دعای مخصوص خوانده می‌شود ، سپس حیوان قربانی می‌شود. گوشت قربانی به سه بخش تقسیم می‌شود: یک بخش برای خانواده، بخش دوم برای بستگان و همسایگان، و بخش سوم به نیازمندان و مستمندان اختصاص داده می‌شود. در سال‌های اخیر، سیستم‌های ثبت نام دیجیتال برای قربانی نیز رایج شده که از طریق اپلیکیشن‌ها یا سایت‌ها می‌توان هزینه قربانی را پرداخت کرد و قربانی به نیابت از فرد انجام می‌شود و گوشت آن به نیازمندان می‌رسد.
نماز و حضور در مساجد
روز عید با نماز عید آغاز می‌شود که صبح زود در مساجد یا میادین بزرگ برگزار می‌شود. در شهرهای قزاقستان، مساجد در این روز پر از جمعیت می‌شوند. هزاران نفر گرد هم می‌آیند تا نماز بخوانند، به خطبه‌های امام جماعت گوش دهند و شکر خداوند را به‌جای آورند. نماز عید افزون بر جنبه عبادی، نقش مهمی در ایجاد وحدت و همبستگی اجتماعی دارد. پس از نماز، مردم عید را به یکدیگر با عباراتی مانند « عید قربان قبول باشد!» تبریک می‌گویند، یکدیگر را در آغوش می‌گیرند و کودکان شیرینی و هدیه دریافت می‌کنند.
سنت‌های خانوادگی و میهمان‌نوازی
عید قربان همچنین عیدی خانوادگی است. اعضای خانواده گرد هم می‌آیند، گوشت قربانی را پخته و غذاهای سنتی نظیر بش‌برماق، پلو، مانتی، کازی، باورساق و شیرینی‌های خانگی تهیه می‌کنند. میهمان‌نوازی در این روز بسیار مهم است؛ خانواده‌ها فقط اقوام را دعوت نمی‌کنند، بلکه همسایگان، دوستان و حتی غریبه‌ها را نیز دعوت می‌کنند.
در فرهنگ قزاقی، قربانی کردن و سفره گستردن، فرصتی برای نشان دادن سخاوت، مهر و پیوندهای اجتماعی است، نه فقط مراسمی برای تجملات و خوردن.
اهمیت اجتماعی و کارهای خیر
یکی از مهم‌ترین جنبه‌های عید قربان در قزاقستان، تأکید بر کمک به نیازمندان است. این روز، زمانی است که کمک به فقرا، سالمندان، خانواده‌های پرجمعیت و یتیمان به یک فعالیت اجتماعی گسترده تبدیل می‌شود. سازمان‌های خیریه، داوطلبان، کارآفرینان و حتی مردم عادی در این امر مشارکت دارند.
گوشت قربانی به خانه نیازمندان، پرورشگاه‌ها، خانه سالمندان، مراکز نگهداری بیماران و دیگر مکان‌های اجتماعی فرستاده می‌شود. این اقدام‌ها پیوند میان اقشار مختلف جامعه را تقویت می‌کند.
در سال‌های اخیر، دانشجویان و جوانان نیز با راه‌اندازی پویش‌های خیریه، کمک‌های مالی، جمع‌آوری کرده و به‌صورت جمعی حیوان قربانی تهیه می‌کنند.
به رسمیت شناخته شدن از سوی دولت
عید قربان در قزاقستان به عنوان یک تعطیل رسمی شناخته شده است. دولت در این روز یک روز را تعطیل اعلام می‌کند تا مردم بتوانند نماز بخوانند و در مراسم‌ها شرکت کنند. دولت همچنین با همکاری اداره دینی مسلمانان، امنیت محل‌های برگزاری نماز و قربانی را تأمین می‌کند و خدمات بهداشتی فراهم می‌آورد.
مقامات دولتی نیز در این روز به مساجد می‌روند، به مسلمانان تبریک می‌گویند و بر اهمیت همزیستی مسالمت‌آمیز ادیان در کشور تأکید می‌کنند. در کشوری چندقومیتی و چنددینی نظیر قزاقستان، چنین حمایت‌هایی از همزیستی و احترام متقابل بسیار حیاتی است.
عید قربان به‌عنوان بخشی از بازگشت به معنویت
برای بسیاری از جوانان قزاق، عید قربان فرصتی برای بازگشت به هویت اسلامی و فرهنگی خود است. این عید باعث افزایش علاقه به آداب اسلامی، سنت‌های اجدادی و پیوند با جامعه می‌شود. در عین حال، عید قربان در قزاقستان با تعادل و مدارا برگزار می‌شود، بدون افراط یا نفی دیگر فرهنگ‌ها.
این نگاه معتدل به دین، نمونه‌ای از اسلام میانه‌رو در قزاقستان است که با شرایط مدرن هماهنگ شده و به تقویت پایه‌های معنوی جامعه کمک می‌کند.
نکته:
عید قربان در قزاقستان تنها یک مراسم دینی نیست، بلکه یک رویداد بزرگ اجتماعی و فرهنگی است که با ایمان، مهربانی، همبستگی و سخاوت آمیخته است. این عید، مردم با هر طبقه اجتماعی را به یکدیگر نزدیک می‌کند و یادآور این است که نزدیکی به خداوند، خدمت به خلق و زندگی در صلح با دیگران، ارزش‌هایی پایدار و جهانی هستند. عید قربان نقشی کلیدی در ترویج ارزش‌هایی همچون دلسوزی، بخشندگی، مسئولیت‌پذیری و کمک به همنوع دارد. این عید به ما یادآوری می‌کند که ثروت حقیقی در دارایی‌های مادی نیست، بلکه در توانایی ما برای بخشیدن، صلح و زندگی در هماهنگی با خود و جامعه است.
ان شاء الله عید سعید قربان برای همه مسلمانان جهان، آرامش، صلح ، رفاه و رشد معنوی و همزیستی همه ادیان و گروههای دینی در کنار هم به ارمغان بیاورد.
آستانه قزاقستان
منبع:
https://informburo.kz/stati/kurban-ait-kak-otmetit-glavnyi-musulmanskii-prazdnik
نظر شما