طبق گزارش منتشرشده‌ی مؤسسه‌ی IMPACT-se در روز دوشنبه، یهودستیزی به‌طور گسترده در کتاب‌های درسی پاکستان وجود دارد؛ با خصومت پایدار نسبت به یهودیان و نبود هرگونه اشاره‌ای به هولوکاست.
IMPACT-se که مخفف Institute for Monitoring Peace and Cultural Tolerance in School Education (مؤسسه پایش صلح و مدارا در آموزش مدرسه‌ای) است، برنامه درسی ملی پاکستان را از طریق بررسی کتاب‌های درسی سه نهاد آموزشی ــ پنجاب، سند، و مدیریت فدرال ــ ارزیابی کرده است.
این گزارش ۷۵ کتاب درسی تأییدشده‌ی دولتی را که موضوعات گوناگونی مانند آموزش اسلامی، تاریخ، علوم اجتماعی، انگلیسی و اردو را دربرمی‌گرفتند، بررسی کرد.
حدود ۹۶.۳٪ جمعیت جمهوری اسلامی پاکستان مسلمان هستند (۸۵ تا ۹۰ درصد سنی، ۱۰ تا ۱۵ درصد شیعه و ۰.۲٪ درصد احمدی). همچنین هندوها (۱.۶٪) و مسیحیان (۱.۶٪) اقلیت‌های کوچک جامعه را تشکیل می‌دهند.
یکی از یافته‌های کلیدی این گزارش، تصویرسازی منفی و مداوم از یهودیان بود. این گروه قومی اغلب خائن و بی‌وفا معرفی می‌شود.
برای نمونه، در یک کتاب درسی تعلیمات اسلامی پایه پنجم در ایالت سند، به دانش‌آموزان آموزش داده می‌شود که یهودیان "حضرت عیسی (ع) و مادرش را دچار رنج کردند".
در ادامه، یهودیان متهم می‌شوند که از بیم از دست دادن اقتدار دینی خود، علیه عیسی توطئه کردند. IMPACT-se توضیح داد که این تصویر با کلیشه‌های یهودستیزانه‌ی قرون وسطایی درباره‌ی نقش یهودیان در مصلوب‌شدن عیسی هم‌خوان است و بدون هیچ زمینه‌سازی یا توضیحی ارائه می‌شود.
این مؤسسه همچنین دریافت که در کتاب‌های درسی پاکستان، یهودیان اغلب از دریچه‌ی تاریخ صدر اسلام و تعامل پیامبر اسلام با قبایل یهودی مدینه تصویر می‌شوند؛ و این اغلب به شکل روایت‌های جمعی درباره‌ی اینکه "یهودیان" علیه پیامبر و مسلمانان اقدام کردند، بازتاب می‌یابد.
افزون بر این، یهودیت به‌طور کامل از بخش‌های ادیان مقایسه‌ای حذف شده، در حالی‌که ادیانی مانند هندوئیسم، مسیحیت، تائوئیسم و کنفوسیانیسم مورد بحث قرار گرفته‌اند.
با این حال، IMPACT-se نشانه‌هایی از تلاش برای ترویج مدارا و پذیرش غیرمسلمانان هم یافت. مثلاً در یک کتاب درسی اردو پایه هفتم آمده است: "تمام ادیان جهان صلح، هماهنگی، برادری و مدارا را آموزش می‌دهند. هیچ دینی پیروانش را به نفرت از دیگران تعلیم نمی‌دهد." IMPACT-se این را تلاشی برای تقویت احترام میان‌دینی دانست.
اسرائیل
این مؤسسه دریافت که کتاب‌های درسی پاکستان، سیاست خارجی کشور را "از دریچه‌ی هویت اسلامی و غرور ملی" ارائه می‌دهند و پاکستان را "پیشگام جهان اسلام" معرفی می‌کنند.
این امر به‌ویژه در مورد کشورهای "رقیب" مانند هند و اسرائیل برجسته می‌شود.
به گفته IMPACT-se: " رقابت‌های پاکستان، به‌ویژه با هند، با اصطلاحاتی مطلق‌گرایانه مانند "کشور دشمن" توصیف می‌شود. مشارکت پاکستان در حمایت از کشورهای خاورمیانه "در جنگشان علیه اسرائیل" به‌عنوان ایجاد جبهه‌ی متحد مسلمانان معرفی می‌شود، در حالی‌که اختلافات درونی مسلمانان نادیده گرفته می‌شود".
این گزارش همچنین اشاره می‌کند که "تغییرات پس از توافق‌نامه‌های عادی‌سازی میان چند کشور عربی و اسرائیل" نیز در محتوای درسی بازتاب یافته است.
یک کتاب مطالعات پاکستان پایه دوازدهم، اسرائیل را مسئول وخامت بحران انسانی در غزه ــ به‌ویژه پس از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ ــ معرفی می‌کند، بدون آنکه هیچ اشاره‌ای به کشتار حماس شده باشد.
به گفته IMPACT-se، این کتاب "اسرائیل را تنها متجاوز و منبع فاجعه انسانی معرفی می‌کند، بی‌آنکه به بستر گسترده‌تر درگیری پرداخته باشد".
مارکوس شف، مدیرعامل IMPACT-se، گفت: "اسرائیل به‌عنوان یک دشمن معرفی شده و به‌طور تکان‌دهنده‌ای به‌طور انحصاری مسئول جنگ کنونی غزه دانسته می‌شود".
او افزود: "آنچه امروز در کلاس‌های درس آموزش داده می‌شود، دیدگاه جهانی آینده پاکستان را شکل خواهد داد ــ از جمله روابط آن با اسرائیل و مردم یهود".
شف خواستار اصلاحات درسی شد که اولویت آن فراگیری، احترام بیشتر به یهودیان و دیگران، و "آموزش صلح‌جویانه‌تر" باشد.
با این حال، IMPACT-se یادآور شد که کتاب‌های درسی پاکستان اسرائیل را روی نقشه جهان به رسمیت می‌شناسند.
سایر یافته‌ها
این مؤسسه گزارش داد که ارزش‌های اسلامی در سراسر برنامه‌ی درسی تنیده شده‌اند، حتی در موضوعاتی مانند ریاضیات، اطلاعات عمومی و اردو.
در چندین کتاب تعلیمات اسلامی، جهاد اساساً به‌عنوان مبارزه‌ی فیزیکی یا دفاع مسلحانه توصیف شده است. IMPACT-se افزود که این نوع تعریف، مقاومت مسلحانه در برابر بی‌عدالتی را مشروع جلوه می‌دهد.
یک کتاب تعلیمات اسلامی پایه نهم، جهاد را وظیفه‌ی اخلاقی برای دفاع از مظلومان معرفی می‌کند و اقدام نظامی را تکلیف دینی با "هدف گسترده‌تر و شریف‌تر" می‌داند. IMPACT-se گفت که این برداشت، خشونت را تحت عنوان وظیفه‌ی اخلاقی بدون هیچ محدودیتی توجیه می‌کند.
افزون بر این، نقش پاکستان در جنگ شوروی-افغان به‌عنوان جهاد دینی ارائه می‌شود؛ که به گفته IMPACT-se، نوعی ستایش از جنگ‌جویی است و هیچ اشاره‌ای به پیامدهای منفی مانند تروریسم و بی‌ثباتی منطقه‌ای ندارد.
در مجموع، IMPACT-se نتیجه گرفت که بحث درباره‌ی جهاد فاقد توضیح کافی زمینه‌ای است و این امر می‌تواند درک دانش‌آموزان را محدود کند.
نظر شما