جواهر لعل نهرو (از تولد تا نخست وزیری)

جواهر لعل نهرو، پدر ایندیرا گاندی، فعال سیاسی، رهبر جنبش استقلال ملی و اولین نخست وزیر هند پس از استقلال هند، می باشد. وی در ۱۴ نوامبر ۱۸۸۹ در الله آباد، هند متولد شد. در سال ۱۹۱۹، به عضویت کنگره ملی هند در آمد و به جنبش استقلال مهاتما گاندی رهبر ملی هند پیوست. در سال ۱۹۴۷، هندوستان به دو کشور مستقل از هم تقسیم شد و پاکستان به عنوان یک کشور مستقل مسلمان برسمیت شناخته شد و هند کنونی به عنوان یک کشور با جمعیت غالب هندو باقی ماند، سپس بریتانیا عقب نشینی کرد و نهرو اولین نخست وزیر هند شد. او در تاریخ ۲۷ می ۱۹۶۴، در دهلی نو، درگذشت.

زندگی قبل از وارد شدن به سیاست

پدر جواهر لعل نهرو وکیلی مشهور و همچنین یکی از معاونان مهاتما گاندی بود. او تا سن ۱۶ سالگی زیر نظر مجموعه ای از زبان آموختگان انگلیسی و معلمان تحصیل در خانه، تحت تعلیم و تربیت بود. سپس او تحصیلات خود را در انگلستان، ابتدا در مدرسه ی هارو و پس از آن در کالج ترینیتی، در کمبریج، جایی که مدرک لیسانس علوم طبیعی را کسب کرد، ادامه داد. سپس او در سال ۱۹۱۲ پیش از بازگشت به هند مشغول به تحصیل در رشته حقوق در اینر تمپل در شهر لندن شد. بعد از اتمام تحصیلات، او سال ها در رشته حقوق فعالیت کرد. چهار سال بعد، نهرو با کمالا کائول ازدواج کرد. تنها فرزندشان، ایندیرا پریادارشینی، در سال ۱۹۱۷ متولد شد. همانند پدرش، ایندیرا بعدا به عنوان نخست وزیر هند با نام ایندیرا گاندی خدمت کرد. نهرو به خانواده ای با اعضای موفق تعلق دارد. یکی از خواهرهای او، ویجایا لاکشمی پاندیت، بعدها نخستین زن رئیس مجمع عمومی سازمان ملل متحد شد.

وارد شدن به سیاست

در سال ۱۹۱۹، در حالی که او در قطار مسافرت می کرد، نهرو به خاطر خبر قتل عام در جالیانوالا باغ بدست سرهنگ دوم بریتانیایی رینالد دایر، بسیار آشفته شد. آن قتل عام، که همچنین به عنوان قتل عام آمریتسر نیز معروف است، حادثه ای بود که در آن ۳۷۹ نفر کشته و حداقل ۱۲۰۰ زخمی شدند. نیروهای بریتانیایی مستقر در آن جا، به مدت ۱۰ دقیقه، بدون توقف، تعداد زیادی از سربازان غیر مسلح را به رگبار بستند. پس از شنیدن واقعه رینالد دایر، نهرو قسم خورد تا با انگلیسها مبارزه کند و این حادثه کل مسیر زندگی او را تغییر داد.

این برهه از تاریخ هند بخاطر موج فعالیتهای ملی و سرکوبهای دولتی جلوه گر است. نهرو به کنگره ملی هند، یکی از دو حزب عمده سیاسی هند پیوست. او به شدت تحت تاثیر رهبر حزب، مهاتما گاندی، قرار گرفت. اصرار گاندی برای اقدام به تغییر و استقلال از بریتانیایی ها، توجه نهرو را به خود جلب کرد.

بریتانیا به راحتی با درخواست های هند برای آزادی و استقلال کنار نیامد و در اواخر سال ۱۹۲۱، رهبران و کارگران حزب کنگره بعضی از استان ها از فعالیت منع شدند. نهرو در این زمان برای اولین بار به زندان رفت. در طول ۲۴ سال آینده، او در مجموع بیش از نه سال از عمرش را در زندان گذراند. نهرو زمانی از نظر سیاسی چپ گرا شد که در زندان بود و مارکسیسم را مطالعه می کرد. گرچه او خود را به آن فلسفه و ریکرد علاقمند می دید، اما با برخی از روش هایش مخالف بود، از آن پس تفکرات اقتصادی نهرو، مارکسیستی بود، که با شرایط مورد نیاز برای هند سازگار شده بودند.

حرکت به سوی استقلال هندوستان

در سال ۱۹۲۸، پس از سالها مبارزه برای رهایی هند، جواهر لعل نهرو به عنوان رئیس جمهور کنگره ملی هند برگزیده شد. در حقیقت مهاتما گاندی با حمایت از نهرو  امیدوار بود که جوانان هند را به این حزب جذب کند. در سال بعد پی‌گیری‌های نهرو منجر به برگزاری جلسه تاریخی در لاهور شد که استقلال کامل را به عنوان هداف سیاسی هند اعلام کرد. در نوامبر ۱۹۳۰ کنفرانسهای میزگردی آغاز گردید که در لندن برگزار می شد و مقامات بریتانیایی و هندی برای استقلال احتمالی کار می کردند.

پس از مرگ پدر نهرو در سال ۱۹۳۱، او بیشتر از پیش در حزب کنگره حضور داشت و به گاندی نزدیک تر شد و به امضای پیمان گاندی-ایروین رسید. این پیمان در ماه مارس سال ۱۹۳۱ توسط گاندی و لرد ایروین ویتنام بریتانیایی امضا شد، این پیمان بین ارتش انگلیس و جنبش استقلال هند اعلام بسته شد. بر اساس این پیمان، بریتانیا موافقت کرد که تمام زندانیان سیاسی را آزاد کند و گاندی در مقابل موافقت کرد که جنبش نافرمانی مدنی را که برای سال ها فعال بود را متوقف کند.

متأسفانه، این قرارداد در هندوستان تحت کنترل بریتانیا، در یک شرایط آرام فوراً اجرا نشد و نهرو و گاندی، هر دو، در اوایل سال ۱۹۳۲ به اتهام تلاش برای ایجاد جنبش نافرمانی مدنی زندانی شدند. هیچ فردی در سومین کنفرانس میزگرد شرکت نکرد. گاندی بلافاصله پس از بازگشتش از دومین جلسه میزگرد به عنوان تنها نماینده هند در کنفرانس، زندانی شد. کنفرانس سوم و نهایی برگزار شد که در نتیجه آن از سال ۱۹۳۵، دولت هند به عنوان یک نظام حکومتی مستقل قادر به برگزاری انتخابات استانی شد. تا زمانی که قانون ۱۹۳۵ امضا شد، هندیها نهرو را به عنوان وارث سیاسی گاندی میشناختند، اما تا اوایل دهه ۱۹۴۰ گاندی او را به عنوان جانشین سیاسی اش معرفی نکرده بود. گاندی بلاخره در ژانویه سال ۱۹۴۱ گفت: " جواهر لعل نهرو و من در اوایل همکاری باهم تفاوت داشتیم، با این حال چند سال است که گفته ام و می گویم که ... جواهر لعل جانشین من خواهد شد".

جنگ جهانی دوم

در آغاز جنگ جهانی دوم در سپتامبر ۱۹۳۹، وکیل انگلیسی لرد لینلایتگو، هند را به حضور نظامی بدون مشورت با وزارتخانه های استانی خودمختار، مکلف ساخت. در پاسخ، نمایندگان استانها از حزب کنگره کناره گرفتند و گاندی یک جنبش نافرمانی مدنی محدود براه انداخت که در نتیجه ی آن او و نهرو دوباره زندانی شدند.

نهرو کمی بیش از یک سال را در زندان گذراند و سه روز پیش از آنکه بندر پرل هاربر در هاوایی توسط ژاپنی ها بمباران شود، با دیگر زندانیان کنگره آزاد شد. هنگامی که نیروهای ژاپنی در بهار ۱۹۴۲ به مرزهای هند نزدیک شدند، دولت بریتانیا تصمیم گرفت تا هند برای مبارزه با این تهدید جدید تشویق کند، اما گاندی که هنوز رهبری جنبش را در دست داشت، چیزی کمتر از استقلال را قبول نکرد و خواست که انگلیس هند را برای همیشه ترک کند. نهرو با بی میلی به گاندی در جنبش «سخت‌گیری» (Satygraha) پیوست و هردوی آنها دوباره تقریبا برای سه سال دستگیر و زندانی شدند.

تا سال ۱۹۴۷، پس از دو سال خلاصی نهرو از زندان ، خصومت بین حزب کنگره و مسلم لیگ، بالا گرفت. آخرین نایب رئیس بریتانیا، لوئیس مونت باتنن، به بهانه ی نهایی کردن نقشه بریتانیا برای عقب نشینی، هند را مجبور به قبول پیمان جدیدی کرد که در پی آن، به‌رغم همه پنهان‌کاری‌ها و انکارهای قبلی، نهرو در نهایت با توافق با مونت باتنن و مسلم لیگ برای تقسیم هند در اوت ۱۹۴۷ برای ایجاد پاکستان کشور جدید برای مسلمان و باقیماندن هند با عمده ی جمعیت هندو، موافقت کرد. پس از آن بریتانیا از هند خارج شد و نهرو اولین نخست وزیر پس از استقلال  هند شد.

منابع:

https://www.pmindia.gov.in/en/former_pm/shri-jawaharlal-nehru/

https://www.constitutionofindia.net/members/jawaharlal-nehru/

https://en.wikipedia.org/wiki/Jawaharlal_Nehru