ناوراتری
سفری در شب‌های مقدس جشن‌های ناواراتری
ناوراتری (به سانسکریت: नवरात्रि، رومی‌شده: Navarātri) یکی از جشنواره‌های مهم و سالانه هندوهاست که به افتخار الهه «دورگا»، جلوه‌ای از آدی‌پاراشاکتی (الهه والای آفرینش و نیرو) برگزار می‌شود.
واژه «ناوا» به معنای «نه» و «راتری» به معنای «شب» است. این جشنواره نه شب و ده روز به طول می‌انجامد و در تقویم هندو چهار بار در سال به صورت فصلی پیش‌بینی شده است، اما در عمل، مهم‌ترین و بزرگ‌ترین آن شارادا ناوراتری است که در آغاز پاییز و پس از فصل باران‌های موسمی برگزار می‌شود. علاوه بر آن، چایترا ناوراتری در بهار نیز اهمیت فراوانی دارد. دو ناوراتری دیگر، موسوم به «گوپتا ناوراتری» (پنهان)، در ماه‌های ماگا و آشادا برگزار می‌شوند.
فلسفه و اهمیت جشن
ناوراتری به‌طور ویژه به احترام نیروی زنانه و الهی، یا «دیوی»، برگزار می‌شود. باور بر این است که شادی و برکت زندگی روزمره جلوه‌ای از حضور اوست. شرکت در پوجا (آیین نیایش) فرصتی برای رهایی از دغدغه‌های دنیوی، ورود به مراقبه عمیق، روزه‌داری، دعا و دیگر اعمال معنوی است.در طول این نه شب، دیوی در نُه شکل مختلف که به «ناوا دورگا» مشهور است، پرستش می‌شود. هر روز جشن به یکی از این اشکال اختصاص دارد:
- شایلاپوتری – دختر کوه هیمالیا
- برهماچارینی – تجسم ریاضت و آرامش
- چاندراگانتا – نماد شجاعت و زیبایی
- کوشماندا – آفریننده هستی و نیروهای طبیعت
- اسکنداماتا – مادر اسکندا (کارتیکیه)
- کاتیایانی – الهه جنگاور و پیروزمند
- کالاراتری – چهره هراس‌انگیز و نابودکننده اهریمن
- ماهاگاوری – نماد صلح و روشنایی
- سیدیداتری – بخشنده کمال و توانایی‌های برتر
شیوه‌های برگزاری
شیوه‌های برگزاری ناوراتری در مناطق مختلف هند متفاوت است:
در ایالت‌های شرقی و شمال‌شرقی، ناوراتری مترادف با دورگا پوجا است؛ زمانی که پیروزی الهه دورگا بر دیو بوفالو، ماهیشاسورا، جشن گرفته می‌شود. در جنوب هند، بیشتر بر پیروزی دورگا یا کالی تأکید می‌شود. در غرب هند، به‌ویژه گجرات، مراسم با آرتی (نیایش دسته‌جمعی) و سپس اجرای رقص‌های سنتی گاربا و داندیا ادامه می‌یابد.
وجه مشترک همه این آیین‌ها، بزرگداشت پیروزی خیر بر شر است.
جنبه‌های فرهنگی
ناوراتری تنها یک آیین مذهبی نیست، بلکه یک رخداد فرهنگی و اجتماعی نیز به شمار می‌آید. از مهم‌ترین نمودهای آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- برپایی پاندال‌ها (سازه‌های موقت برای نیایش و نمایش هنری)
- تلاوت افسانه‌ها و متون مقدس
- اجرای نمایش‌ها و رقص‌های سنتی و کلاسیک
- گردهمایی‌های خانوادگی و اجتماعی
- روزه‌داری و رعایت رژیم غذایی ویژه (بدون گوشت، تخم‌مرغ، پیاز، سیر و …)
در روز دهم، موسوم به ویجایادشامی یا دسرا، پایان جشن با نماد نابودی شر همراه است: یا با غرق کردن پیکره‌های الهه در آب‌های جاری، یا با سوزاندن تندیس نمادین دیوها. بیست روز بعد از آن نیز جشن بزرگ دیوالی (جشن نور) برگزار می‌شود.
سنت‌های خاص
در جنوب هند، روز نهم به «آیودها پوجا» اختصاص دارد. در این روز ابزار کار، کتاب‌ها، آلات موسیقی و حتی سلاح‌ها تقدیس و نیایش می‌شوند. دانش‌آموزان و هنرمندان نیز در این روز به الهه ساراسواتی، ایزدبانوی دانش و هنر، ادای احترام می‌کنند. کشاورزان و صنعتگران ابزار کار خود را می‌آرایند و دعا می‌خوانند.
منابع:
نظر شما