مقدمه :

اندونزی یک کشور مجمع الجزایراست که دارای اقوام، فرهنگ ها و زبان های مختلف است. اندونزی دارای ۱۷.۵۰۴ جزیره، ۱.۳۴۰ گروه قومی و ۵۴۶ زبان است. با این حال برغم تلاش استعمار برای تفرقه و جدایی به برکت پانچاسیلا، این ملت توانسته با هم متحد و یک کشور و یک ملت بزرگ را بسازند. برای درک کامل اندونزی، باید معنای فلسفی پانچاسیلا را از تاریخ این ملت درک کرد. مبارزات این ملت برای استقلال، تاریخ این ملت را به یک واقعه مهم برای ورود به دوره جدیدی از یک کشور مستقل و مقتدرتبدیل کرده است. بنابراین برای تأسیس یک ملت، لازم است که پایه و اساس کشوری ایجاد شود که بتواند از تنوع و پیشینه آن حمایت کنند. به همین دلیل است، پانچاسیلا به عنوان اساس ایدئولوژی دراندونزی حضور و نمود پیدا کرده است. پنچاسیلا (Pancasila) فلسفه و اساس کشور جمهوری اندونزی است که از پنج اصل تشکیل شده است. این نام از دو کلمه سانسکریت گرفته شده است: "पञ्च" (pañca) به معنی پنج و "शीला" (śīla) به معنی اصل. پنچاسیلا فرمول و راهنمای زندگی ملی و دولتی برای همه اندونزیایی‌ها است. پنج ایدئولوژی اصلی که پنچاسیلا را تشکیل می‌دهند، پنج اصل پنچاسیلا هستند. ایدئولوژی اصلی در بند چهارم مقدمه قانون اساسی ۱۹۴۵ بیان شده است:

۱. اعتقاد به خدای یکتا

۲. بشریت عادل و متمدن

۳. وحدت اندونزی

۴. دموکراسی با هدایت خرد مشورت و نمایندگی و

۵. عدالت اجتماعی برای همه مردم اندونزی.

با وجود تغییراتی در محتوا و ترتیب پنج اصل پنچاسیلا، که در چندین مرحله در طول تدوین آن در سال ۱۹۴۵ رخ داد، اول ژوئن به عنوان سالروز تولد پنچاسیلا گرامی داشته می‌شود.

تاریخچه تدوین و تولد پنچاسیلا

         سپر پنچاسیلا با پنج نماد.

در اول مارس 1945 کمیته تحقیق برای کارهای مقدماتی برای استقلال به ریاست دکتر کانجِنگ رادن تومنگونگ راجیمان وِدیودینِگرات تشکیل شد. دکتر راجیمان در سخنرانی افتتاحیه خود، سوالی را در مورد پایه و اساس دولت اندونزی که قرار بود تأسیس شود، از اعضای مجلس پرسید. در تلاش برای تدوین پنچاسیلا به عنوان پایه رسمی دولت، پیشنهادهای شخصی توسط کمیته تحقیق برای کارهای مقدماتی برای استقلال اندونزی ارائه شد. محمد یمین طی سخنرانی در 29 مه 1945 پنج اصل را تدوین کرد. این اصول شامل: ملیت، انسانیت، الوهیت، دموکراسی و رفاه مردم بود. وی اظهار داشت که پنج اصلی که تدوین کرده ریشه در تاریخ، تمدن، مذهب و نظام دیرینه دولتی در اندونزی دارد. پنچاسیلا توسط سوکارنو در اول ژوئن 1945، در یک سخنرانی خودجوش که بعدها به عنوان تولد پنچاسیلا شناخته شد، مطرح شد. سوکارنو ایده پایه و اساس دولت خود را که آن را "پنچاسیلا" نامید، مطرح کرد. این ایده‌ها شامل موارد زیر بود: ملیت اندونزیایی یا ملی‌گرایی، انسانیت یا بین‌المللی‌گرایی، اجماع یا دموکراسی، رفاه اجتماعی و یک الوهیت فرهیخته. نام "پنچاسیلا" توسط سوکارنو در سخنرانی خود در اول ژوئن ابداع شد و گفت: اکنون اصول زیادی وجود دارد: ملیت، بین‌المللی‌گرایی، اجماع، رفاه و الوهیت، پنج عدد. اسمش پنچا دارما نیست، اما من به توصیه یکی از دوستان زبان‌شناس مان - که پنچاسیلا نام دارد - آن را به این شکل نامگذاری کردم. سیلا به معنای اصل یا پایه است و بر اساس این پنج اصل است که ما دولت اندونزی را که ابدی و جاودانه است، تأسیس کردیم.

قبل از پایان اولین جلسه، کمیته کوچکی تشکیل شد تا پنچاسیلا را به عنوان پایه و اساس دولت بر اساس سخنرانی سوکارنو در اول ژوئن ۱۹۴۵ اصلاح  و از این سند به عنوان متن اعلام استقلال اندونزی استفاده کند. از این کمیته کوچک، نه نفر معروف به کمیته نه نفره، برای انجام این کار انتخاب شدند. طرح آنها در ۲۲ ژوئن ۱۹۴۵ تصویب شد که بعداً منشور جاکارتا نامگذاری شد.

پس از آنکه فرمول پنچاسیلا رسماً به عنوان ایدئولوژی دولت پذیرفته شد، چندین سند برای تثبیت آن تصویب شد:

• فرمول اول: منشور جاکارتا - 22 ژوئن 1945
• فرمول دوم: مقدمه قانون اساسی 1945 - 18 آگوست 1945
• فرمول سوم: مقدمه قانون اساسی جمهوری اندونزی - 27 دسامبر 1949
• فرمول چهارم: مقدمه قانون اساسی موقت - 15 آگوست 1950
• فرمول پنجم: فرمول اول الهام‌بخش فرمول دوم بود و با قانون اساسی یک کل واحد تشکیل داد (اشاره به حکم ریاست جمهوری 5 ژوئیه 1959).

در 1 ژوئن 2016، رئیس جمهور جوکو ویدودو حکم ریاست جمهوری شماره 24 سال 2016 را در مورد روز پنچاسیلا امضا کرد و آن را از سال 2017 به عنوان یک تعطیل ملی تعیین کرد.

روز تقدس پنچاسیلا

در 30 سپتامبر 1965، حادثه‌ای که به جنبش 30 سپتامبر (G30S) معروف است، رخ داد. این حادثه همچنان در مورد عاملان و انگیزه‌های پشت صحنه آن، موضوع بحث در میان دانشگاهیان است. با این حال مقامات نظامی و بزرگترین گروه‌های مذهبی در آن زمان شایعاتی را منتشر کردند مبنی بر اینکه این حادثه تلاشی از سوی حزب کمونیست اندونزی (PKI) برای تبدیل عناصر پنچاسیلا به ایدئولوژی کمونیستی، انحلال حزب کمونیست اندونزی و توجیه قتل عام‌های اندونزی در سال‌های 1965-1966 بوده است.

در آن روز شش ژنرال، یک کاپیتان و چندین نفر دیگر توسط افرادی که دولت آنها را تلاش برای کودتا توصیف کرد، کشته شدند. ناآرامی‌های ناشی از خود جنبش G30S در نهایت توسط مقامات نظامی اندونزی سرکوب شد. سپس دولت نظم نوین، 30 سپتامبر را به عنوان روز بزرگداشت جنبش 30 سپتامبر (G30S) و 1 اکتبر را به عنوان روز تقدس پنچاسیلا تعیین کرد.

عملکرد و جایگاه پنچاسیلا

در زیر برخی از عملکردها و جایگاه‌های پنچاسیلا در دولت یکپارچه جمهوری اندونزی آمده است.

1. پنچاسیلا به عنوان روح ملت اندونزی: به عنوان ارزش‌ های زندگی در جامعه اندونزی از طریق بسط ابزاری به عنوان راهنمایی برای زندگی، نمایانگر آرمان‌هایی که باید به آنها دست یافت و مطابق با روح ملت اندونزی است، و به این دلیل که پنچاسیلا با تولد ملت اندونزی متولد شد.
2. پنچاسیلا به عنوان شخصیت ملت اندونزی: به عنوان مظهر شخصیت ملت اندونزی عمل می‌کند و آن را از سایر ملت‌ها متمایز می‌کند، یعنی نگرش ذهنی، رفتاری و کرداری ملت اندونزی.
3. پنچاسیلا به عنوان جهان بینی ملت اندونزی: نمایانگر تبلور تجربیات زندگی در تاریخ ملت اندونزی است که نگرش‌ها، شخصیت، رفتار، ارزش‌ها، هنجارها و اخلاقیاتی را شکل داده که منجر به ایجاد یک جهان‌بینی شده است.
4. پنچاسیلا به عنوان پایه و اساس دولت اندونزی: زندگی ملت اندونزی و دولت اندونزی را تنظیم می‌کند و تمام اجرای سیستم دولتی اندونزی را مطابق با پنچاسیلا تنظیم می‌کند.
5. پنچاسیلا به عنوان منبع تمام منابع قانونی برای جمهوری اندونزی: به عنوان تمام منابع قانونی در اندونزی، زیرا تمام جنبه‌های زندگی کشور اندونزی مبتنی بر پنچاسیلا است و همچنین باید مبتنی بر قانون باشد. تمام اعمال قدرت در جامعه باید مبتنی بر قانون باشد.
6. پنچاسیلا به عنوان توافق اصیل ملت اندونزی در زمان تأسیس آن: زیرا در زمان تأسیس آن، پنچاسیلا توافق اصیلی بود که توسط بنیانگذاران ملت برای اجرا، حفظ و نگهداری آن توافق شده بود.
7. پنچاسیلا به عنوان آرمان‌ها و اهداف ملت اندونزی: زیرا پنچاسیلا آرمان‌ها و اهداف دولت اندونزی را در بر می‌گیرد، که تبدیل پنچاسیلا به معیار یا پایه‌ای برای متحد کردن ملت است.

نکات اجرای پنچاسیلا

بر اساس تصویب مجلس مشورتی خلق شماره 2 سال 1978

اول. اعتقاد به خدای یکتا

1. اعتقاد و تقوای به خدای یکتا بر اساس دین و عقیده هر فرد، بر اساس انسانیت عادلانه و متمدن.
2. احترام و همکاری با سایر پیروان ادیان و عقاید مختلف برای تقویت زندگی هماهنگ.
3. احترام متقابل به آزادی در انجام عبادت بر اساس دین و عقیده هر فرد.
4. عدم تحمیل دین یا عقیده به دیگران.

دوم. انسانیت عادلانه و متمدن

1. به رسمیت شناختن برابری حقوق و وظایف بین همه انسان‌ها.
2. دوست داشتن یکدیگر.
3. ایجاد روحیه بردباری.
4. عدم خودسری نسبت به دیگران.
5. احترام به ارزش‌های بشردوستانه.
6. دوست داشتن به انجام فعالیت‌های بشردوستانه.
7. جرات دفاع از حقیقت و عدالت.
8. ایجاد روحیه احترام و همکاری با سایر ملت‌ها، زیرا ملت اندونزی بخشی از تمام بشریت هستند.

سوم. وحدت اندونزی

1. قرار دادن وحدت، یکپارچگی، منافع و امنیت ملت و کشور بالاتر از منافع شخصی یا گروهی.
2. تمایل به فداکاری برای منافع ملت و کشور.
3. عشق به میهن و ملت.
4. افتخار به اندونزیایی بودن و داشتن اندونزی به عنوان میهن و سرزمین مادری.
5. پیشبرد تعامل اجتماعی به خاطر وحدت و یکپارچگی ملی، بر اساس شعار "Bhinneka Tunggal Ika" (وحدت در تنوع).

چهارم. دموکراسی با هدایت خرد مشورت و نمایندگی.

1. اولویت دادن به منافع دولت و جامعه.
2. عدم تحمیل اراده خود بر دیگران.
3. اولویت دادن به مشورت در تصمیم‌گیری برای منافع مشترک.
4. پذیرش روحیه خانوادگی برای رسیدن به اجماع از طریق مشورت.
5. پذیرش و اجرای نتایج مشورت با حسن نیت و وسعت صدر.
6. انجام مشورت با عقل سلیم و مطابق با وجدانی شریف.
7. تصمیمات گرفته شده باید از نظر اخلاقی در برابر خداوند یکتا پاسخگو باشند و کرامت انسانی و ارزش‌های حقیقت و عدالت را حفظ کنند.

پنجم. عدالت اجتماعی برای همه مردم اندونزی

1. توسعه اعمال شریفی که منعکس کننده نگرش و فضایی خانوادگی و همکاری متقابل باشد.
2. انصاف در موضع گیری.
3. حفظ بین حقوق و تعهدات.
4. احترام به حقوق دیگران.
5. کمک به دیگران.
6. خودداری از استثمار دیگران.
7. عدم انجام اسراف.
8. نداشتن سبک زندگی لوکس و ولخرجانه.
9. عدم شرکت در اعمالی که به منافع عمومی آسیب می‌رساند.
10.  مایل بودن به سخت کوشی.
11.  احترام به کار دیگران و قدردانی از آنها.
12.  تلاش مشترک برای دستیابی به پیشرفت عادلانه و عدالت اجتماعی.

بر اساس تصویب مجلس مشورتی خلق شماره 1 سال 2003

اصل اول

ستاره

1. ملت اندونزی اعتقاد و تقوای خود را به خداوند یگانه ابراز می‌کنند.
2. به خداوند یگانه مطابق با ادیان و باورهای خود و بر اساس انسانیت عادلانه و متمدن اعتقاد و تقوا دارند.
3. به پیروان سایر ادیان با باورهای متفاوت به خداوند یگانه احترام گذاشته و با آنها همکاری می کنند.
4. هماهنگی و همزیستی بین جوامع مذهبی را نسبت به خداوند یگانه ایجاد می کنند.
5. دین و اعتقاد به خداوند یگانه مسائلی هستند که به رابطه بین انسان و خداوند یگانه مربوط می‌شوند.
6. موضع احترام متقابل به آزادی در انجام عبادت مطابق با ادیان و باورهای مربوطه خود را توسعه می دهند.
7. دین و اعتقاد به خداوند یگانه را به دیگران تحمیل نمی کنند.

اصل دوم

زنجیره

1. انسان‌ها را مطابق با شرافت و کرامتشان به عنوان مخلوقات خداوند یگانه می شناسند و با آنها رفتار می کنند.
2. برابری کرامت، وظایف و حقوق اساسی بشر برای هر انسان را بدون تمایز بر اساس قومیت، تبار، مذهب، عقیده، جنسیت، جایگاه اجتماعی، رنگ پوست و غیره به رسمیت می شناسند.
3. نگرشی مبتنی بر عشق متقابل به همنوعان ایجاد می کنند.
4. نگرشی مبتنی بر تحمل و بردباری متقابل ایجاد می کنند.
5. نسبت به دیگران خودسرانه عمل نمی کنند.
6. از ارزش‌های بشردوستانه حمایت می کنند.
7. از انجام فعالیت‌های بشردوستانه لذت می برند.
8. شجاعانه از حقیقت و عدالت دفاع می کنند.
9. ملت اندونزی خود را بخشی از تمام بشریت می‌دانند.
10.  نگرشی مبتنی بر احترام و همکاری با سایر ملت‌ها ایجاد می کنند.

اصل سوم

درخت انجیر هندی

1. به قرار دادن وحدت و یکپارچگی، و همچنین منافع و امنیت ملت و دولت به عنوان منافع مشترک بالاتر از منافع شخصی و گروهی قادر اند.
2. به فداکاری برای منافع ملت و دولت در صورت لزوم قادر اند.
3. حس عشق به میهن و ملت را در خود ایجاد می کنند.
4. حس غرور نسبت به ملت و میهن اندونزی را ایجاد می کنند.
5. نظم جهانی مبتنی بر آزادی، صلح ابدی و عدالت اجتماعی را حفظ می کنند.
6. وحدت اندونزی بر اساس "Bhinneka Tunggal Ika" (وحدت در کثرت) را توسعه می دهند.
7. تعامل اجتماعی به منظور وحدت ملی را پیشبرد می کنند.

اصل چهارم

سر گاو نر

1. هر انسانی به عنوان شهروند و تبعه اندونزی، از جایگاه، حقوق و تعهدات یکسانی برخوردار است.
2. اراده خود را به دیگران تحمیل نمی کنند.
3. به مشورت در تصمیم‌گیری برای خیر عمومی اولویت می دهند.
4. مشورت با روحیه رفاقت و خانوادگی را انجام می دهند.
5. از هر تصمیمی که در نتیجه مشورت گرفته می‌شود احترام و حمایت می کنند.
6. نتایج مشورت با حسن نیت و احساس مسئولیت را می پذیرند و اجرا می کنند.
7. به منافع عمومی بر منافع شخصی و گروهی در مشورت‌ها اولویت می دهند.
8. مشورت‌ها با عقل سلیم و مطابق با وجدانی پاک انجام می‌شوند.
9. تصمیمات گرفته شده می‌توانند از نظر اخلاقی در برابر خداوند یگانه پاسخگو باشند، از شرافت و کرامت انسانی حمایت کنند، ارزش‌های حقیقت و عدالت، وحدت و یکپارچگی را برای خیر عمومی در اولویت قرار دهند.
10.  نمایندگان قابل اعتماد را برای انجام مشورت‌ها به کار بگیرند.

اصل پنجم

برنج و پنبه

1. موضع گیری‌ها و رفتارهای شریفی را توسعه دهند که منعکس کننده حس خانوادگی و همکاری متقابل باشد.
2. موضع عادلانه‌ای نسبت به دیگران ایجاد کنند.
3. تعادل بین حقوق و تعهدات را حفظ کنند.
4. به حقوق دیگران احترام بگذارید.
5. از کمک به دیگران لذت ببرند تا بتوانند روی پای خود بایستند.
6. از حقوق مالکیت برای اهداف استثمارگرانه استفاده نکنند.
7. از حقوق مالکیت برای فعالیت‌های بیهوده، سبک زندگی لوکس یا اسراف استفاده نکنند.
8. از حقوق مالکیت برای تضاد یا آسیب رساندن به منافع یا طرف های عمومی استفاده نکنند.
9. از کار سخت لذت ببرند.
10.  از کار دیگران که به پیشرفت و رفاه عمومی کمک می‌کند، قدردانی کنند.
11.  از انجام فعالیت‌هایی برای تحقق پیشرفت عادلانه و عدالت اجتماعی لذت ببرند.

توهین به پنچاسیلا توسط قانون جزای اندونزی ممنوع است، زیرا پنچاسیلا در نشان ملی اندونزی گنجانده شده است. طبق قانون شماره 24 سال 2009، ماده 68، توهین به پنچاسیلا حداکثر پنج سال زندان یا جریمه نقدی تا 500 میلیون روپیه مجازات دارد.

نتیجه گیری :

انتظار این است که همه شهروندان اندونزی نگرش ‌ها و رفتارهای مبتنی بر پنچاسیلا را داشته باشند. کارشناسان و روانشناسان براین باورند درتوضیح و پیش ‌بینی این نگرش‌ ها و رفتارها از طریق تحقیقات تجربی می توان نقش پانچاسیلا را به روشنی دریافت. مطالعات متعددی در مورد روانشناسی پنچاسیلا در اندونزی نیز انجام شده است. اولین مطالعات روی آزمون روان‌سنجی اعتبار همزمان پنچاسیلا بودن، شواهدی را ارائه داد که نشان می‌ داد معیارهای رفتاری برای اصول اول تا پنجم پنچاسیلا به ترتیب با معیارهای (1) نگرش نسبت به خدا، (2) همانندسازی با بشریت، (3) میهن‌پرستی، (4) حمایت از اصول دموکراتیک و (5) انسان‌دوستی مطابقت دارند. اندازه‌گیری پنچاسیلا بودن همچنین با فضایل شخصیتی تعالی، انسانیت، شجاعت، خویشتن‌داری و عدالت مطابقت داشت. نتایج مطالعات روانشناسی همچنین نشان داد که هویت مذهبی، پنچاسیلا بودن جوانان اندونزیایی را کاهش نمی‌دهد، بلکه تقویت می‌کند.

منابع :

https://kemlu.go.id/

https://kemenag.go.id/

https://www.antaranews.com/

https://www.kompas.com/