رئیس‌جمهور قزاقستان یادآور شد که در پیام خود، هدف روشنی برای تبدیل قزاقستان به کشوری کاملاً دیجیتال طی سه سال تعیین شده است.
قاسم جومارت توقایف در ابتدای سخنرانی خود خاطرنشان کرد که علم و فناوری اهمیت استراتژیک برای همه دولت‌ها دارد.
– در کشورهای پیشرفته، به توسعه آن‌ها توجه ویژه‌ای می‌شود. همه ما شاهد دگرگونی دنیای مدرن هستیم. وضعیت ژئوپلیتیک جهانی همچنان ناپایدار است و تهدیدها و چالش‌های متعددی پابرجا هستند. اما همانطور که یک ضرب‌المثل چینی می‌گوید: «جایی که خطر نهفته است، همیشه فرصتی نیز پنهان است.» زمان سرمایه‌گذاری، دانش و فناوری‌های پیشرفته فرا رسیده است. امروز، جایگاه هر کشوری در جهان بر اساس سطح توسعه علم تعیین می‌شود. رشد اقتصادی نیز مستقیماً با علم مرتبط است، این یک اصل بدیهی است. رقابت برای دستیابی به فناوری‌های پیشرفته بین دولت‌های مختلف، از جمله در آسیای مرکزی، آغاز شده است. این یک روند کاملاً قابل درک و طبیعی است. بنابراین، برای دستیابی به نتایج ملموس، ما باید تلاش‌های خود را در این حوزه متمرکز کنیم.
رئیس‌جمهور یادآور شد که در پیام خود، هدف روشنی برای تبدیل قزاقستان به کشوری کاملاً دیجیتال طی سه سال تعیین شده است. وی همچنین خاطرنشان کرد که لازم است از پتانسیل هوش مصنوعی به طور کامل استفاده شود و آن را در همه حوزه‌ها پیاده‌سازی کرد.
– چند روز پیش در سخنرانی خود در نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد، اولویت‌های توسعه کشورمان را ارائه کردم. من همچنین جامعه جهانی را از موضع قزاقستان در مورد روندهای جهانی مطلع ساختم. برای دستیابی به وحدت و شکوفایی در سراسر سیاره، بشریت باید احترام متقابل، برابری و همکاری را انتخاب کند. تنها از این طریق می‌توانیم روابط خوبی بین دولت‌ها برقرار کنیم. همانطور که می‌دانید، در جریان سفر رسمی من به چین در اوایل سپتامبر، ۷۰ قرارداد سرمایه‌گذاری به ارزش کل ۱۵ میلیارد دلار امضا شد. در سفر اخیرم به ایالات متحده، مجموعه‌ای از دیدارها را با مدیران شرکت‌های بزرگ جهانی، از جمله شرکت‌های آمازون و متا که در زمینه توسعه هوش مصنوعی و فناوری‌های پیشرفته فعالیت می‌کنند، برگزار کردم. همچنین گفتگوهایی با مدیران شرکت‌های مالی و سرمایه‌گذاری گلدمن ساکس، بلک‌استون، مدیریت سرمایه سربروس و سیتی‌گروپ انجام شد. قراردادهای تجاری با Wabtec، PepsiCo و سایر شرکت‌های بزرگ امضا شد. در مجموع، در چارچوب این سفر، ۱۱ توافق‌نامه به ارزش بیش از ۵.۲ میلیارد دلار که بخش‌های کلیدی اقتصاد را پوشش می‌دهد، امضا شد.
رئیس‌جمهور تأکید کرد: اگر می‌خواهیم آینده‌ای روشن برای کشورمان تضمین کنیم، باید از هم‌اکنون شروع به پیاده‌سازی مؤثر فناوری‌های پیشرفته و هوش مصنوعی کنیم.
– به همین دلیل است که دولت در سال‌های اخیر توجه ویژه‌ای به توسعه علم داخلی داشته است. طی پنج سال گذشته، حجم سرمایه‌گذاری در آموزش و علم پنج برابر افزایش یافته است. تعداد دانشگاه‌های تحقیقاتی در حال افزایش است و ارتباطات آن‌ها با بخش تولید در حال تقویت است. در حال حاضر، حدود ۳۰۰ پروژه تجاری راه‌اندازی شده است. بدین ترتیب، زنجیره «دانشگاه – تحقیقات – نوآوری – تجارت» در حال شکل‌گیری است. برای دادن انگیزه قوی به این فرآیند، باید هر چه زودتر اجرای آن را تکمیل کرد. روابط مشارکتی با ۴۰ دانشگاه معتبر جهانی برقرار شده است. امروز ۳۳ شعبه از دانشگاه‌های خارجی در کشور ما افتتاح شده است. پارک‌های فناوری و مراکز مهندسی در حال ایجاد هستند. اعتبار آکادمی ملی علوم به طور قابل توجهی تقویت شده است. شوراهای علمی در تمام مناطق شروع به کار کرده‌اند. توجه ویژه‌ای به حفاظت از منافع دانشمندان می‌شود. قانون جدید «درباره علم و سیاست فناوری» به تصویب رسیده و مدل حقوقی جدیدی برای مدیریت علم شکل گرفته است. یکی از وظایف کلیدی همچنان تقویت پتانسیل نیروی انسانی علم داخلی است که باید در کانون توجه ویژه باشد. باید شرایط مساعدی برای دانشمندان جوان ایجاد کرد. در مجموع، کارهای زیادی در پیش است. برای اینکه در حاشیه پیشرفت باقی نمانیم، باید متحد شویم و تمام نیروهای خود را برای دستیابی به اهداف تعیین‌شده هدایت کنیم.
رئیس‌جمهور از دانشمندانی که در جلسه شورای ملی علوم و فناوری سخنرانی کردند، نظرات خود را به اشتراک گذاشتند و مشکلات مهمی را مطرح کردند، تشکر کرد. وی خاطرنشان کرد که تمام پیشنهادات مطرح‌شده مورد توجه قرار خواهند گرفت.
– تأمین امنیت و استقلال انرژی کشور یک وظیفه استراتژیک است. امروز ما در حال پیاده‌سازی فناوری‌های پیشرفته در بخش‌های مختلف صنعت و اجرای پروژه‌های بزرگ هستیم. برای اجرای موفقیت‌آمیز آن‌ها، کشور باید حجم کافی برق داشته باشد. به همین دلیل ما کار بر روی نوسازی جامع منابع انرژی را آغاز کرده‌ایم. مهم‌تر از همه، ما به توسعه انرژی هسته‌ای پرداخته‌ایم. در همه‌پرسی سراسری، تصمیم برای ساخت نیروگاه هسته‌ای اتخاذ شد. بدون شک، انرژی هسته‌ای منبع انرژی بسیار مهم و ضروری برای قزاقستان است. در عین حال، نه تنها ما، بلکه سایر کشورها نیز فعالانه در حال توسعه این صنعت هستند. در حال حاضر ۴۱۶ راکتور هسته‌ای در جهان فعال است. در ایالات متحده ۹۴ راکتور هسته‌ای فعال است، در حالی که این کشور اورانیوم کافی تولید نمی‌کند. قزاقستان ۲۴ درصد از عرضه این سوخت به بازار آمریکا را تأمین می‌کند. وضعیت مشابهی در فرانسه وجود دارد، جایی که بیش از ۵۰ نیروگاه اورانیوم استخراج‌شده در کشور ما را دریافت می‌کنند. تا به امروز، ۳۱ کشور در نیروگاه‌های هسته‌ای انرژی تولید می‌کنند. بدین ترتیب، از هر شش کشور یک کشور از اتم صلح‌آمیز استفاده می‌کند و حدود ۲۰ کشور دیگر قصد ساخت راکتورهای هسته‌ای را دارند. قزاقستان اهمیت زیادی برای همکاری با کشورهایی که دارای فناوری‌های پیشرفته در این زمینه هستند، قائل است.
رئیس‌جمهور از آغاز ساخت اولین نیروگاه هسته‌ای در قزاقستان خبر داد. این پروژه توسط کنسرسیوم بین‌المللی به رهبری «روس‌اتم» اجرا می‌شود.
– در جریان مذاکرات با این شرکت، آژانس مربوطه و دولت باید، قبل از هر چیز، بر اساس منافع کشورمان عمل کنند. تمام توافق‌نامه‌های امضاشده باید عادلانه، متوازن و سازنده باشند. نباید اجازه استفاده نسنجیده و ناکارآمد از ثروت طبیعی خود، به ویژه اورانیوم، را بدهیم. امروز من به طور ویژه توجه دانشمندان و کل جامعه علمی را به این مشکل بسیار مهم جلب می‌کنم. بدون شک، ما به یک نیروگاه محدود نخواهیم شد. لازم است از هم‌اکنون برنامه‌ریزی برای ساخت دومین و سومین نیروگاه هسته‌ای آغاز شود. در جریان بحث در مورد این موضوع در دیدار ما با رئیس‌جمهور چین، توافقی برای گسترش همکاری دو کشور در زمینه اتم صلح‌آمیز حاصل شد. در خود چین، تنها در پانزده سال آینده، ۷۶ راکتور جدید راه‌اندازی خواهد شد. همسایه شرقی ما یکی از رهبران جهانی در این صنعت است.
رئیس‌جمهور یادآور شد که توسعه انرژی هسته‌ای بدون منابع معدنی استراتژیک غیرممکن است.
– قزاقستان ذخایر کافی از فلزات کمیاب مورد نیاز برای این صنعت را در اختیار دارد. کشور ما در میان رهبران جهانی در استخراج اورانیوم قرار دارد. ۴۰ درصد از کل ذخایر اورانیوم در اعماق خاک قزاقستان متمرکز است. باید از این مزیت به درستی استفاده کرد. ساخت نیروگاه هسته‌ای نقش اورانیوم در اقتصاد را به طور اساسی تغییر خواهد داد. اگر قبلاً این ثروت منحصراً برای صادرات هدایت می‌شد، در آینده در داخل کشور نیز مورد تقاضا قرار خواهد گرفت. باید از امروز برای این تغییرات آماده شد، باید تحلیل دقیقی انجام شود. دانشمندان ما باید این را در نظر بگیرند. در مجموع، پایگاه علمی صنعت هسته‌ای از مدت‌ها پیش در قزاقستان شکل گرفته است. در زمان خود، دانشمند برجسته، آکادمیسین کانیش ساتپایف، پیشنهاداتی را برای توسعه فیزیک هسته‌ای در قزاقستان به شورای وزیران اتحاد جماهیر شوروی ارسال کرد. قبلاً در سال ۱۹۵۷، مؤسسه فیزیک هسته‌ای در آلماتی افتتاح شد. دقیقاً از آن دوره بود که زیرساخت‌های علمی و فناوری مطابق با الزامات جهانی در کشور شروع به شکل‌گیری کرد. در آستانه، آلماتی و کورچاتوف، تأسیسات ویژه‌ای راه‌اندازی شد که امروزه به طور فعال توسط دانشمندان داخلی و خارجی مورد استفاده قرار می‌گیرد. تا همین اواخر، قزاقستان عمدتاً مواد خام صادر می‌کرد، اکنون ما به طور مداوم در حال افزایش مراحل پردازش در چرخه سوخت هسته‌ای هستیم. به عنوان مثال، در سال ۲۰۲۱، کارخانه‌ای برای تولید مجموعه‌های سوخت در کشور افتتاح شد. راه‌اندازی نیروگاه هسته‌ای امکان تکمیل کامل چرخه تولید را فراهم می‌کند. به لطف این، انرژی هسته‌ای از بازارهای خارجی مستقل شده و به یک صنعت کامل اقتصاد ملی تبدیل خواهد شد. این یک کار بسیار دشوار است، بنابراین مسئولیت بزرگی بر عهده دانشمندان ما است.
در ادامه، رئیس‌جمهور به مسائل مبرم توسعه علم هسته‌ای در کشور پرداخت و تأکید کرد که، قبل از هر چیز، باید پتانسیل نیروی انسانی این صنعت را افزایش داد.
– کشور به شدت با کمبود مهندسان و متخصصان فنی واجد شرایط، از جمله در حوزه هسته‌ای، مواجه است. بدون شک، این یک مسئله بسیار مبرم است. وضعیت باید فوراً اصلاح شود. امروز ۹۰ درصد فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌ها لیسانس هستند. در عین حال، سهم دکترای علوم (PhD) حتی به ۱ درصد هم نمی‌رسد. بنابراین، لازم است تعداد گرنت‌ها (بورسیه‌های) تحصیلی در مقطع دکترا افزایش یابد و اولویت باید به تخصص‌های فنی داده شود. به دستور من، حدود ۷۰ درصد از بورسیه‌های برنامه «بولاشاک» (آینده) قبلاً به دانشجویان رشته‌های مهندسی و فنی اختصاص یافته است. سال گذشته تصمیمی مبنی بر ارائه بیش از ۵۰ بورسیه سالانه در زمینه هوش مصنوعی اتخاذ شد. از سال آینده، سالانه ۲۰ سهمیه برای آماده‌سازی متخصصان برای صنعت هسته‌ای اختصاص خواهد یافت. این گامی مهم در مسیر تبدیل قزاقستان به یک ملت تکنوکرات است.
قاسم جومارت توقایف توجه را به این نکته جلب کرد که امروزه کاربران منابع زیرزمینی (شرکت‌های معدنی) یک درصد از درآمد خود را به توسعه علم اختصاص می‌دهند.
– این اقدام نباید به عنوان مالیات، بلکه به عنوان سهمی در تقویت پتانسیل فناوری کشور درک شود. دولت باید استفاده مؤثر و شفاف از این وجوه را از یک مرکز واحد تضمین کند. باید به ایجاد شهرهای علمی هسته‌ای (اتم‌گرادها) توجه ویژه‌ای شود. بر پایه مؤسسه فیزیک هسته‌ای در آلماتی، باید امکان‌سنجی ایجاد یک راکتور تحقیقاتی چندمنظوره بررسی شود. با توجه به پتانسیل این مؤسسه، می‌تواند هسته شهر علمی جدید کشور شود. در عین حال، باید توانایی‌های مالی دولت را در نظر گرفت و پروژه‌های چند میلیارد دلاری را «پراکنده» نکرد. این امر در مورد سایر پروژه‌های مشابه نیز صدق می‌کند. با در نظر گرفتن چشم‌انداز ساخت نیروگاه هسته‌ای در منطقه آبای، باید طرح دقیقی برای شهر علمی در کورچاتوف تهیه شود. آکادمی علوم، استانداری منطقه و مرکز ملی هسته‌ای باید در این کار مشارکت داشته باشند. به موازات آن، باید شرایطی برای استقرار تأسیسات مهندسی و تولیدی در آنجا ایجاد شود. باید مکانیسم‌های مؤثری برای مشارکت دولتی-خصوصی جهت تقویت زیرساخت‌های هسته‌ای توسعه یابد.
یکی دیگر از حوزه‌های بسیار مهم که در این سخنرانی به آن اشاره شد، توسعه پزشکی هسته‌ای بود.
– استفاده از فناوری‌های پیشرفته هسته‌ای امکان افزایش قابل توجه کارایی سیستم بهداشت ملی، به ویژه در درمان بیماری‌های انکولوژی (سرطان) و قلبی-عروقی را فراهم می‌کند. وظیفه دولت، اطمینان از توسعه و پیاده‌سازی رادیوداروهای داخلی و همچنین ایجاد شبکه‌ای از مراکز پزشکی هسته‌ای بر پایه کلینیک‌ها و دانشگاه‌های پیشرو است.
قاسم جومارت توقایف یادآور شد که موضوع اصلی پیام اخیر وی، نوسازی همه‌جانبه اقتصاد از طریق دیجیتالی‌سازی گسترده و پیاده‌سازی فناوری هوش مصنوعی بوده است.
– این وظیفه به طور کامل به حوزه علم و به ویژه به چنین صنعت نوآورانه‌ای مانند صنعت هسته‌ای نیز مربوط می‌شود. راه‌حل‌های دیجیتال امکان مدیریت شایسته کل چرخه عمر تأسیسات هسته‌ای را فراهم می‌کنند. در عین حال، آن‌ها هزینه‌ها را کاهش می‌دهند، کارایی و ایمنی همه فرآیندها را افزایش می‌دهند. هوش مصنوعی این قابلیت‌ها را چندین برابر تقویت می‌کند. اکنون دنیای توسعه‌یافته وارد دوران بازسازی اساسی و نوسازی اقتصاد بر اساس یک ساختار فناوری جدید شده است. بسیاری از کشورها دقیقاً در چنین دوره‌های سرنوشت‌ساز تاریخی تمام توانایی‌های خود را جمع‌آوری کرده و جهش قدرتمندی در توسعه انجام داده‌اند و در رقابت علمی و فناوری پیشی گرفته‌اند. نمونه‌های تاریخی نیز وجود دارد. در قرون ۱۵-۱۶، چین بزرگترین اقتصاد جهان را داشت. سهم اقتصاد چین در تولید ناخالص داخلی جهانی در آن زمان به بیش از ۶۰ درصد رسید. از اینجا مفاهیمی مانند «زیر آسمان» (امپراتوری آسمانی)، «دولت میانی» و مراسم پروتکلی مربوط به تعظیم در برابر امپراتورها، از جمله برای نمایندگان خارجی، پدید آمد. اما سپس در انگلستان انقلاب صنعتی رخ داد، موتورهای احتراق داخلی ظاهر شدند. این انقلاب از کنار چین گذشت و پس از آن در جریان به اصطلاح جنگ‌های تریاک، قربانی دو تجاوز خارجی شد. به افتخار رهبران بعدی چین در دوران مدرن، درس‌های تاریخی آموخته شد، اولویت به علم، فناوری‌های پیشرفته و هوش مصنوعی داده شد. نتیجه مشهود است – چین به یک رهبر جهانی تبدیل شده است، قدرتی که اکنون همه کشورها با آن حساب می‌کنند. بنابراین، در مرحله کنونی، دیجیتالی‌سازی گسترده و پیاده‌سازی وسیع هوش مصنوعی، در واقع، استراتژی ملی ما است. آینده کشور ما، جایگاه آن در میان کشورهای پیشرفته جهان، به اجرای آن بستگی دارد. دیجیتالی‌سازی کامل امکان بهبود قابل توجه کیفیت زندگی شهروندان، ایجاد پایه‌ای محکم برای پیشرفت علمی و فناوری پایدار قزاقستان را فراهم می‌کند. من تردیدی در درستی این مسیر استراتژیک ندارم. چنین سیاستی حمایت گسترده‌ای در میان جوانان پیدا می‌کند که روندهای پیشرفته را به خوبی احساس می‌کنند و پذیرای نوآوری‌های فناورانه هستند. با این حال، نمی‌توان انکار کرد که در جامعه تردیدهایی در مورد این موضوع وجود دارد، همانطور که در مورد سایر مشکلات دستور کار ما نیز وجود دارد. ما هرگز در این مورد کمبودی نداشته‌ایم. اما باید چنین نگرش‌هایی را نیز در نظر گرفت. برای برخی افراد، چنین وظایفی بیشتر به نظر اظهاری می‌آیند تا عملی و مستقر بر زمین. من در پیام خود تأکید کردم که کشور ما راه دیگری ندارد. اگر از پیشرفت عقب بمانیم، در معرض خطر آسیب‌پذیری و ضعف قرار می‌گیریم و به نیروهای خارجی وابسته می‌شویم. ما حق نداریم در توسعه خود از پیشرفت جهانی عقب بمانیم، در صف آخر حرکت کنیم. این یک رقابت نیست، ماهیت چیز دیگری است. در نهایت، این مسئله بقای قزاقستان به عنوان یک کشور مستقل است.
قاسم جومارت توقایف به طور جداگانه به اهداف و وظایف اصلی سیاست دولت پرداخت.
– من اغلب می‌گویم که مأموریت اصلی من تأمین امنیت، تقویت حاکمیت و استقلال کشورمان، و ایجاد پایه‌ای محکم برای توسعه پایدار اجتماعی-اقتصادی کشور در این زمان آشفته است. و تمام تصمیمات من دقیقاً توسط این وظایف مبرم دیکته شده است. دیجیتالی‌سازی و پیاده‌سازی هوش مصنوعی یک فرآیند بنیادی و بلندمدت است. عوارض جانبی و تأثیر آن بر اقتصاد جهانی باید مورد مطالعه و بررسی قرار گیرد. اما این روند فناوری جدید، آینده همه ملت‌ها و دولت‌ها را از پیش تعیین خواهد کرد. در این زمینه هیچ الگوی تثبیت‌شده‌ای وجود ندارد، بنابراین ما باید قاطعانه عمل کنیم، از گرفتن جسورانه‌ترین تصمیم‌ها نترسیم. تنها از این طریق می‌توانیم مأموریت تاریخی محول‌شده به ما را تحقق بخشیم – جایگاهی شایسته در نظم نوین جهانی در حال شکل‌گیری کسب کنیم.
همانطور که رئیس‌جمهور اشاره کرد، همکاری بین‌المللی نقش مهمی در تقویت پتانسیل علمی و فناوری صنعت هسته‌ای ایفا می‌کند.
– در این زمینه ما قبلاً نتایج خوبی داشته‌ایم. مشارکت مؤثری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA)، مؤسسه مشترک تحقیقات هسته‌ای در روسیه، دانشگاه جهانی هسته‌ای در ایالات متحده، مرکز اروپایی تحقیقات هسته‌ای (CERN) در سوئیس و سایر مراکز تحقیقاتی مشهور برقرار شده است. دانشمندان ما در پروژه‌های علمی جهانی در زمینه همجوشی گرماهسته‌ای، علم مواد هسته‌ای، فناوری‌های تابشی مشارکت دارند. مشارکت در چنین ابتکارات مهم بین‌المللی نه تنها پتانسیل بالای علم هسته‌ای ما را نشان می‌دهد، بلکه به جذب سرمایه‌گذاری، انتقال فناوری‌های منحصر به فرد و صلاحیت‌ها کمک می‌کند. دولت باید مشارکت بین‌المللی در زمینه علم هسته‌ای را فعال‌تر کند. همچنین مهم است که امکان مشارکت قزاقستان در پروژه‌های تحقیقاتی چندجانبه بررسی شود. آژانس انرژی اتمی باید یک برنامه علمی-فنی بلندمدت برای توسعه علم هسته‌ای با مکانیسم‌های مالی مشخص تدوین کند.
رئیس‌جمهور متقاعد است که ساخت اولین نیروگاه هسته‌ای تنها آغاز یک کار بزرگ است. باید تلاش‌هایی برای شکل‌دهی به یک صنعت هسته‌ای رقابت‌پذیر و مستقل انجام شود که امکان تأمین استقلال انرژی کشور را فراهم کند.
– در حال حاضر، آژانس انرژی اتمی در حال تدوین سند استراتژیک مربوطه است که در آن باید راه‌اندازی راکتورهای مدولار کوچک در مناطق کمبود انرژی پیش‌بینی شود. من در اجلاس‌های جهانی آب و هوا در دبی و باکو شرکت کردم. برداشت‌های خود را با همکاران و اعضای دولت به اشتراک گذاشتم و صریحاً اعلام کردم که همه آنچه اتفاق می‌افتد بیشتر شبیه یک کلاهبرداری بزرگ است. نخست‌وزیر اولژاس بکتنوف می‌تواند سخنان مرا تأیید کند. چند روز پیش، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، از تریبون سازمان ملل بیانیه مشابهی ارائه داد: «تغییرات آب و هوایی بزرگترین کلاهبرداری است که تاکنون در جهان انجام شده است.» بنابراین، قزاقستان برنامه‌های رسمی خود را برای انجام کربن‌زدایی کامل طی ۳۵ سال اعلام کرد. در حال حاضر، قزاقستان ۱۱۸ میلیارد کیلووات انرژی تولید می‌کند. این کافی نیست. واضح است که با توسعه دیجیتالی‌سازی و هوش مصنوعی، نیاز کشور به انرژی به سرعت افزایش خواهد یافت. بنابراین، لازم است از منابع انرژی به طور مؤثر استفاده شود. قبل از هر چیز، صحبت از زغال‌سنگ است. قزاقستان سالانه ۱۱۳ میلیون تن زغال‌سنگ استخراج می‌کند و از این نظر در بین ده کشور برتر جهان قرار دارد. این دارایی ما است، دستاوردی که باید به طور منطقی از آن استفاده کرد. رئیس‌جمهور ایالات متحده به درستی گفت: «من باد را دوست ندارم، من زغال‌سنگ را دوست دارم.» در واقع، نیروگاه‌های بادی، و همچنین انرژی تولیدی توسط آن‌ها، بسیار گران تمام می‌شوند. علاوه بر این، چنین نیروگاه‌هایی خود می‌توانند آسیب جدی به طبیعت وارد کنند. فناوری‌های پیشرفته مدرن امکان تصفیه مؤثر زغال‌سنگ را فراهم می‌کنند تا به محیط زیست آسیب نرساند. در عین حال، استفاده از آن ارزان‌تر از انرژی باد، خورشید و گاز است.
رئیس‌جمهور تأکید کرد که کار در این راستا نباید به چارچوب یک اداره یا یک صنعت محدود شود.
– ایجاد انرژی هسته‌ای یک وظیفه بزرگ ملی است. با وجود اینکه تولید انرژی هسته‌ای یکی از پاک‌ترین منابع انرژی محسوب می‌شود، در ساخت نیروگاه هسته‌ای رعایت استانداردهای زیست‌محیطی الزامی است. ایجاد تعامل سازنده بین سازمان‌های علمی و اجتماعی مهم است. برای غلبه بر رادیوفوبیا (هراس از تشعشع) در بخش مشخصی از شهروندان، باید کار توضیحی جامعی انجام شود. در اجرای پروژه‌های هسته‌ای، باید منافع کسب‌وکارهای محلی را در نظر گرفت و حداکثر سطح محتوای قزاقستانی (استفاده از توان داخلی) را تضمین کرد. برای تولید محصولاتی در شرکت‌های ما که مطابق با استانداردهای بالای این صنعت باشند، هماهنگی نزدیک تلاش‌های دانشمندان، مهندسان و صنعتگران مورد نیاز خواهد بود. من بر این باورم که انرژی هسته‌ای انگیزه‌ای برای آماده‌سازی کادرهای فنی حرفه‌ای با مشخصات گسترده خواهد داد. ما باید به یک قدرت دیجیتال با آموزش فنی توسعه‌یافته تبدیل شویم. این مسئله اهمیت ویژه‌ای دارد، زیرا پایه‌های شیوه زندگی ملی ما را تحت تأثیر قرار می‌دهد. کار در این راستا به طور مداوم ادامه خواهد یافت. احمد بایتورسینوف می‌گفت: «هرچه علم و هنر بیشتر توسعه یابد، رنج و سختی کمتر می‌شود». دستاوردهای علمی باید در همه حوزه‌ها کاربرد گسترده‌ای پیدا کنند. بدون شک، بدون علم نمی‌توان به رفاه واقعی دست یافت. جایی که دانش نیست، ناگزیر تاریکی و جهل حاکم می‌شود. دقیقاً به همین دلیل است که باید فرهنگ علم و آموزش را در جامعه تثبیت کرد و همچنین بودجه اضافی برای دانشمندان شایسته، به ویژه متخصصان جوان، تأمین کرد.
سپس قاسم جومارت توقایف به مسئله افزایش سواد مردم در زمینه‌های مالی، اطلاعاتی، دیجیتال و سایر حوزه‌ها پرداخت.
– دانشمندان همیشه باید در خط مقدم سازندگی باشند. اکنون افراد زیادی پیدا شده‌اند که از طریق شبکه‌های اجتماعی به دیگران پند می‌دهند. در میان آن‌ها کم نیستند کسانی که اطلاعات نادرست منتشر می‌کنند و جامعه را به گمراهی می‌کشانند. برخی از جوانان، تحت تأثیر منفی چنین افراد ناآگاه و دارای منافع شخصی، انواع شایعات یا مطالب تحریک‌آمیز را در اینترنت منتشر می‌کنند که باعث ایجاد اختلاف در جامعه می‌شود. اما در اینجا یک نکته ظریف وجود دارد. ادارات مربوطه، با استفاده از فناوری‌های مدرن، هویت و محل سکونت افرادی را که چنین مطالب مخربی را منتشر می‌کنند، شناسایی می‌کنند. با چنین جوانانی، با توجه به سنشان، فعلاً کار توضیحی انجام می‌شود. با این حال، اگر چنین اقداماتی ادامه یابد، ارگان‌های مربوطه مجبور خواهند شد اقدامات دیگری را در چارچوب مفهوم «قانون و نظم» اتخاذ کنند. در چنین وضعیتی، شایسته نیست که دانشمندان سکوت کنند. آن‌ها باید کار توضیحی همه‌جانبه‌ای را در میان جوانان و در کل جامعه انجام دهند. هیچ کس ادعا نمی‌کند که فعالیت دولت و استانداران بی‌عیب و نقص است. اما، هنگام انتقاد، باید این کار را سنجیده و عاقلانه انجام داد، نه اینکه آن را به اختلاف و تحریک کشاند. ثبات در کشور مهمترین اولویت است. افکار عمومی در مورد مسائل مختلف مبرم باید بر اساس موضع متخصصان واجد شرایط شکل گیرد.
در عین حال، رئیس‌جمهور توجه ویژه‌ای به مأموریت روشنگری دانشمندان داشت.
– شما حوزه خود را عمیقاً می‌شناسید، ماهیت و اهمیت کار انجام‌شده را درک می‌کنید. بسیار مهم است که این دانش را به جوانان منتقل کنید و در میان آن‌ها خوش‌بینی اجتماعی ایجاد کنید. با وجود چنین زمان دشواری، ما در مسیر درستی حرکت می‌کنیم. کشور ما با اطمینان به جلو حرکت می‌کند و بر همه مشکلات غلبه می‌کند. طی پنج سال، حجم تولید ناخالص داخلی کشور از ۱۸۱ به ۲۹۱ میلیارد دلار افزایش یافته است. تنها در ۸ ماهه امسال، رشد اقتصادی ۶.۵ درصد بوده است. ذخایر بین‌المللی کشور و دارایی‌های صندوق ملی از ۱۱۶ میلیارد دلار فراتر رفته است. به ویژه، ذخایر بین‌المللی ما به رکورد ۵۴.۶ میلیارد دلار رسیده است. همه این‌ها را سایر دولت‌ها و سازمان‌های معتبر به رسمیت می‌شناسند. به عنوان مثال، آژانس استاندارد اند پورز (Standard & Poor's) رتبه پیش‌بینی توسعه کشور را از «پایدار» به «مثبت» تغییر داد. همانطور که گفته می‌شود، «از بیرون بهتر دیده می‌شود». اعتماد جامعه جهانی به قزاقستان ثابت می‌کند که ما در مسیر درستی حرکت می‌کنیم. اما باید به وضوح درک کرد که جایگاه‌های بالا در رتبه‌بندی‌های بین‌المللی برای ما هدف نهایی نیست و، به طریق اولی، دلیلی برای غره شدن به افتخارات نیست. وظیفه اصلی ما افزایش مستمر رفاه مردم و تقویت رقابت‌پذیری کشور است. دقیقاً به همین دلیل است که ما قاطعانه در مسیر پر پیچ و خم اصلاحات گام برمی‌داریم که اغلب با مشکلات و تحولات دردناک همراه است. پیشرفت واقعی کشور به طریق دیگری ممکن نیست. ما یک هدف مشترک داریم – ساختن قزاقستانی عادلانه، قوی، پاک و امن. من مطمئن هستم که جامعه علمی سهم قابل توجهی در دستیابی به آن خواهد داشت.
جمع بندی
سخنرانی رئیس‌جمهور قزاقستان، نقشه راه روشنی را برای این کشور در راستای تبدیل شدن به یک قدرت فناورانه، با اتکا بر دو بال «هوش مصنوعی» و «انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز» ترسیم می‌کند. این چرخش استراتژیک قزاقستان به سمت بومی‌سازی فناوری‌های پیشرفته، تکمیل چرخه سوخت هسته‌ای و رفع کمبود جدی نیروی انسانی متخصص، فرصت‌های قابل توجهی را برای همکاری با جمهوری اسلامی ایران فراهم می‌آورد.
با توجه به تاکید صریح توقایف بر کمبود مهندسان و متخصصان فنی (به ویژه در سطح دکترا) و نیاز به توسعه سریع زیرساخت‌های علمی و پزشکی هسته‌ای، ایران می‌تواند شریکی کلیدی برای آستانه باشد. تجربیات ایران در دستیابی به چرخه کامل سوخت هسته‌ای، بومی‌سازی دانش فنی در این حوزه، و همچنین پیشرفت‌های قابل توجه در زمینه هوش مصنوعی، دیجیتالی‌سازی و تربیت نیروی انسانی مهندسی، دقیقاً با اولویت‌های اعلام شده قزاقستان هم‌پوشانی دارد.
بنابراین، همکاری در زمینه‌هایی چون هوش مصنوعی، پزشکی هسته‌ای، تبادل دانشجو و استاد در رشته‌های فنی-مهندسی و انتقال تجربیات در تکمیل زنجیره ارزش اورانیوم (از استخراج تا تولید سوخت)، می‌تواند به یک مشارکت راهبردی برد-برد منجر شود که استقلال فناورانه هر دو کشور را در نظم نوین جهانی تقویت می‌کند.
آلماتی قزاقستان
منابع:
https://www.inform.kz/amp/nesmotrya-na-neprostoe-vremya-mi-idem-pravilnim-kursom-prezident-6a9a41
https://vecher.kz/ru/article/tokaev-vystupil-na-zasedanii-nasionalnogo-soveta-po-nauke-i-tehnologiiam.html
نظر شما