هشدار فیلد مارشال[1] به دشمنان در حالی‌که پاکستان از دو سو گرفتار تهدید همسایگان خود است  از یک ‌سو افغانستان که پس از قطع «آب و غذا» به تهاجم روی آورده، و از سوی دیگر هندِ دشمن که بار دیگر در اندیشه حمله‌ای تازه است  فضای منطقه بار دیگر ملتهب شده است. حکومت افغانستان گرفتار توهّمات بسیاری است و بخشی از این تصوّرات نادرست را حامی و دلسوز ظاهری‌اش، هند، در ذهن او کاشته است. این دو کشور با یکدیگر اتحادی تشکیل داده‌اند. پس از آن استقبال گرم و صمیمی که از رهبر افغانستان در خاک هند صورت گرفت و روابط نزدیک آن دو آشکار شد، بار دیگر رؤیای «افغانستان بزرگ» در ذهن او زنده شده است؛ رؤیایی که برای تحققش، حملات خود را از سر گرفته است.

اگرچه اکنون آتش‌بس برقرار شده است، اما بعید نیست که جوهر امضای آن هنوز خشک نشده، بی‌اثر گردد، زیرا نیت و اهداف افغانستان نیکو به نظر نمی‌رسد.

فیلد مارشال(رییس ستاد ارتش پاکستان) عاصم منیر در مراسم رژه‌ی دانش‌آموختگان دوره‌های بلندمدت، فنی، بانوان نظامی و دوره‌های تلفیقی در آکادمی نظامی «کاکول» (مهمترین منطقه آموزش نظامی پاکستان)طی سخنانی اظهار داشت:

«پاکستان در نبرد حق، توان نظامی و دفاعی خود را به جهانیان ثابت کرده است، و اگر هند بار دیگر در پی تجاوز برآید، پاکستان پاسخی خواهد داد که فراتر از تمامی انتظارهای دشمن باشد.»

حقیقت آن است که اگر در دهه‌ی ۱۹۸۰ میلادی، ارتش پاکستان، سازمان اطلاعاتی «آی‌اِس‌آی» و مردم این کشور فداکاری نمی‌کردند، امروز کشوری به نام افغانستان وجود نداشت. این‌که امروز رهبران افغانستان می‌گویند: «پیش از آن‌که ما را تحریک کنید، از آمریکا، ناتو و اتحاد جماهیر شوروی بپرسید»، در واقع چیزی جز ناسپاسی تاریخی نیست.

پاکستان طی چهل سال گذشته، بهای جنگ افغانستان را با خون، اقتصاد و امنیت خود پرداخته است. میلیون‌ها پاکستانی شهید، زخمی یا آواره شدند، با این حال پاکستان هرگز درهای خود را بر روی افغانستان نبست.

اکنون که گروه‌های تروریستی از خاک افغانستان علیه پاکستان دست به عملیات می‌زنند، پاکستان حق مشروع دفاع از خود را دارد. اگر دولت افغانستان مطابق تعهدات خود با تروریست‌ها برخورد نکند، پاکستان نمی‌تواند تماشاگر خاموش بماند.

این زمان، زمانِ صدور بیانیه‌های احساسی نیست، بلکه زمانِ پذیرش مسئولیت‌هاست. موضع پاکستان روشن و صریح است: اجازه نخواهد داد که خاک افغانستان برای اقدامات تروریستی مورد استفاده قرار گیرد. اگر دولت کابل قادر نیست بر سرزمین خود تسلط یابد، دست‌کم باید از پند و اندرز دادن به دیگران خودداری کند.

در گذرگاه مرزی تورخم، ده‌هزار کانتینر سیب در انتظار مانده‌اند و شمار زیادی از افغان‌ها در دو سوی مرز سرگردان‌اند. بیماران بسیاری که برای درمان به پیشاور و دیگر شهرهای پاکستان آمده‌اند، پس از حملات اخیر افغانستان، اکنون تاوان و رنج این شرایط را می‌پردازند. وضعیت در دیگر گذرگاه‌های مرزی میان پاکستان و افغانستان نیز چنین است.

هیچ تردیدی نیست که نیروهای مسلح پاکستان با اراده و استقامت خود، دشمن را شکست داده و اعتماد ملت را بیش از پیش استوار ساخته‌اند. ارتش پاکستان با پشتیبانی مردم، از مرزهای کشور دفاع کرده و همواره آماده دفاع خواهد بود. در عملیات «بنیان مرصوص»، ملت پاکستان همچون دیوار فولادین در کنار نیروهای مسلح ایستاد و این عملیات اعتماد ملت به ارتش را دوچندان کرد.

فیلد مارشال عاصم منیر در پایان تأکید کرد:

«از مردم افغانستان می‌خواهیم به جای خشونتِ بی‌پایان، صلح و امنیت مشترک را برگزینند.»

پاکستان با افغانستان طولانی‌ترین مرز را در اختیار دارد و هرگاه تصمیم به نصب سیم‌خاردار و حصار مرزی گرفته شده، این حصار چند بار ویران شده است. مسئلهٔ پناهجویان افغان موضوعی مجزاست؛ هیچ کشوری در جهان چنین شمار عظیمی از پناهجویان را طی چهل سال به‌طور مستمر میزبانی نکرده است. همسایهٔ دیگر، ایران، جمعیت پناهجویان را از خاک خود بیرون راند؛ اکنون نوبت پاکستان است که چنین کند.

اگر سرلشکر فیلدمارشال سید عاصم منیر اراده کند، می‌تواند ظرف مدتی کوتاه میلیون‌ها پناهجوی افغان را از سراسر کشور به مرز وطن‌شان بازگرداند؛ اما اگر کار بر عهدهٔ دولت بماند، شاید حتی طی بیست سال آینده نیز نتوان این بازگشت را سامان داد؛ زیرا نیروهای مسلح قادرند فوراً عمل کنند، در حالی که دولت‌ها در طرح‌ریزی بر پایهٔ کندی و کوتاهی عمل می‌کنندنقصی که طی پنجاه سال گذشته ملت را به بهای سنگینی گرفتار کرده است.

به‌نظر می‌رسد راهِکار برای حلِ دائم این معضلات، دستیابی پاکستان به کنترلِ مسیرهای حیاتی و شریانِ عبور در افغانستان است؛ امری که اگر تأمین شود، بسیاری از مشکلات ریشه‌ای منطقه برای همیشه قابل حل خواهد بود؛ این همان کمربند (پاسگاه) واخان است.

طول این نوار مرزی از شرق تا غرب ۳۱۰ کیلومتر و پهنای آن حدود ۱۵ کیلومتر است؛ در بخش شرقی، در دامنه‌های کوه «بابا تنگی»، پهنا به حدود ۱۰ کیلومتر کاهش می‌یابد. همین منطقه است که از مسیرهای سوخته، رباط و سوماتاش به استان سین‌کیانگ چین متصل می‌شود. بخش مرزی واخان از جانب پامیر با ناحیهٔ قرقیزهای افغان هم‌مرز است. در روزگاران کهن، قبایل ساکن در مرزهای این کشورها از این گذرگاه برای دادوستد و رفت‌وآمد استفاده می‌کردند.

دروازه‌ پاس، که پاکستان را به افغانستان متصل می‌کرد، پس از مداخلهٔ اتحاد جماهیر شوروی در افغانستان، به روی تجارت بسته شد؛ اما ارتباط میان چَه‌پُرسَن و واخان همچنان برقرار ماند و علت آن وجود چند گذرگاه باستانی چون «ارشاد پاس» بود که هنوز برخی مردم جرئت عبور از آن‌ها را دارند. در این مناطق، رفت‌وآمد مردم از کشوری به کشور دیگر تقریباً بدون هیچ محدودیت مرزی انجام می‌شود.

فیلدمارشال عاصم منیر به درستی هشدار داده است که «هند، پس از ناکامی در تجاوز مستقیم علیه پاکستان، اکنون تروریسم را با پشتیبانی دولتی به‌عنوان سیاستی ترجیحی در پیش گرفته است.»

حقیقت این است که دشمنان پاکستان تلاش کرده‌اند تا ما را از درون دچار آشفتگی و تضعیف کنند؛ در چنین ایامی سخت لازم است که ما با حفظ اتحاد در صفوفِ خود، در کنار نیروهای مسلحِ کشور بایستیم تا بتوانیم پاسخی کوبنده به دشمنان دهیم.[2]

نویسنده:مشتاق احمد قریشی[3]

ترجمه: دکتر عسکری

منابع: رونامه جنگ[4]