فقر، نادانی و بیسوادی قدرت سه گانه ای است که اگر شرایط برای دست به دست دادن این سه عامل وجود داشته باشد، می تواند قدرتمندترین جامعه ها را ویران کند، وخطر جهل و نادانی بر جامعه های بشری از خطر مشکل بزرگ کرونا نیز بیشتر است . زیرا که فقر ، فقر به بار می آورد و نتیجه بیسوادی، جهل و نادانی است .

و بنابر گزارش های منتشره از سوی یونیسکو، کشور فلسطین یکی از کشورهایی است که توانسته در دو دهه اخیر فعالیت های مثبتی در محو بیسوادی در بین فلسطینی ها اجرا و نسبت بیسوادی را در بین دو جنس مذکر و مونث فلسطینی کم کند .

به مناسبت روز جهانی مبارزه با بیسوادی، در این گزارش و بنابر آمار منتشر شده از موسسه مرکزی آمار فلسطینی، مطالبی پیرامون بیسوادی در فلسطین مطرح می گردد .

فلسطین ضمن بهترین کشورهای جهان در مبارزه با بیسوادی بشمار می آید 

مبارزه با بی سوادی در هر کشوری مشکلات خاص خود را دارد، اما در فلسطین با وجود اشغالگران و مشکلات اقتصادی و اجتماعی این مشکلات چند برابر است اما بنابر آمار مرکز آمار فلسطینی، این کشور کمترین میانگین بیسوادی را در جهان دارد، به گونه ای که در سال ۲۰۱۸م و در مقایسه با ۲۵.۲ % افراد ۱۵ سال به بالا کشورهای عربی و ۱۳.۷ % مردم جهان، که بی سوادند، این نسبت در فلسطین ۲.۶ % می باشد .

البته این موفقیت به سادگی به دست نیامده است، بلکه موسسات دولتی با همکاری بسیار خوب مردم فلسطین در ۱۸۷ مرکز مبارزه با بیسوادی در این کشور ( ۱۶۲ مرکز در کرانه باختری و ۲۵ مرکز در غزه) دست به دست همدیگر دادند و با تحمل مشکلات فراوان به نسبت بالای سواد رسیدند، که در این مراکز در سال تحصیلی ۲۰۱۹م/۲۰۱۸م تعداد ۲۳۰۷ سواد آموز ( ۱۰۳۵ مذکر و ۱۲۷۲ مونث) سواد آموزی کردند .

نسبت کم بی سوادی در فلسطین

همه ارگان هایی که در رابطه با از بین بردن بی سوادی و نادانی در فلسطین تلاش می کنند، نیروهای خود را بسیج کردند تا این کشور به درجه ای در این زمینه برسد که قابل توجه است مثلا در سال ۲۰۱۹م نسبت بیسوادی در فلسطین به ۶/۲ % رسید در حالیکه این نسبت در سال ۱۹۹۷م، ۹/۱۳ % بود . و آمار منتشر شده توسط مراکز آماری فلسطین بیانگر این مطلب است که در دو دهه گذشته، مبارزه با بیسوادی در میان بانوان بیشتر و سریعتر از اقایان است، به گونه ای نسبت بیسودان در میان بانوان در فلسطین از نسبت ۳/۲۰ % در سال ۱۹۹۷م به نسبت ۱/۴ % در سال ۲۰۱۹م کاهش یافت و این نسبت در میان آقایان ۸/۷ % در سال ۱۹۹۷م، به نسبت ۲/۱ %در سال ۲۰۱۹م رسید . و این کاهش در هر دو بخش فلسطین یعنی کرانه باختری و غزه صورت گرفته است . البته نسبت بیسوادی در کرانه باختری ۹/۲ % و در غزه ۲/۲ % در سال ۲۰۱۹م می باشد که مجموع آن دو ۱/۴ % می شود .

زن فلسطینی دشمن سرسخت بیسوادی

زن فلسطینی در مبارزه با بیسوادی نقش دوگانه ای داشت از یکسو می خواست توانایی و شخصیت اجتماعی خود را به عنوان نیمی از جامعه فلسطینی به اثبات برساند و از سوی دیگر به عنوان مادر خود را موظف می دانست تا با مبارزه با بیسوادی فرزندان و خانواده اگاه و تحصیلکرده بوجود بیاورد . لذا با تلاش دوچندا ن در این زمینه، توانست در دو دهه گذشته جایگاه خیلی مناسبی در جامعه به دست اورد و همانطوریکه قبلا گفته شد، نسبت بیسوادی از سال ۱۹۹۷م تا۲۰۱۹م در میان بانوان فلسطینی بسیار کاهش یافت .

"صادق الخضور" سخنگوی وزارت اموزش و پرورش پیرامون اختلاف نسبت بین آقایان و بانوان در نسبت بیسوادی می گوید : این اختلاف موجود نتیجه ازدواج های زودهنگام دختران فلسطینی است، زیراکه کلاس های محو بیسوادی ویژه افراد ۱۵ سال به بالا می باشد . همچنین وی در رابطه با اختلاف موجود بین نسبت بیسوادی در بین بانوان در کرانه باختری و غزه توضیح داد که این نسبت در بیت کسانی که در شهرها و اردوگاه ها زندگی می کنند (بانوان غزه) کمتر از کسانی که در روستاها ( بسیاری از بانوان فلسطینی کرانه باختری) زندگی می کنند می باشد. البته تاثیر اشغالگری در این رابطه نیز مشخص است که تاثیر اشغالگری در کرانه باختری بیشتر می باشد . عامل دیگر این است که بنابر آمار موجود بیشتر بیسوادان فلسطینی بزرگسال هستند و در گروه سنی بیش از ۶۵ سال، تعداد زنان خیلی بیشتر از مردان می باشد به گونه ای که در مقابل هر یک مرد، ۵ زن سالخورده وجود دارد . و همین امر بیانگر این است که برای تشویق این گروه سنی به شرکت در کلاس های مبارزه با بیسوادی، لازم است برنامه های ویژه ای تهیه و تدوین شود .  

"ماهر صبیح" رئیس اداره آمار آموزش و فرهنگ در سازمان مرکزی آمار فلسطین نیز پیرامون اختلاف نسبت بین آقایان و بانوان در نسبت بیسوادی توضیح می دهد که واقعیت این است که نسبت بیسوادی در فلسطین بسیار کم است و این نسبت بین مردان کمتر از بانوان و در "کرانه باختری" بیشتر از "غزه" است .  وی در ادامه می گوید در میان هر ۱۰۰۰ فلسطینی فقط ۱۲ بیسواد وجود دارد ولی در میان هر ۱۰۰۰ خانم، ۴۱ بیسواد دیده می شود .  همچنین وی پیرامون علت بیشتر بودان بیسوادان در میان خانم ها، می گوید : آموزش قبلا فقط مخصوص آقایان بود و اولیاء فقط پسران را به مدرسه می فرستادند و دختران را در خانه نگه می داشتند . البته این نسبت بین بانوان بین ۱۵ تا ۲۰ سال و یا ۳۰ تا ۴۰ سال فقط ۸ بیسواد در ۱۰۰۰ فلسطینی می باشد .

صبیح در ادامه توضیح می دهخد که در دو دهه اخیر مبارزه با بی سوادی بسیار شدت پیداکرده و در این مدت نسبت بیسوادان ۸۰ % کمتر شده است .

 بیسوادی در روستاها بیشتر است

آمار نشان می دهد که نسبت بیسوادان فلسطینی در روستاها ۲/۳ % ، در اردوگاه ها ۶/۲ % و در شهر ها ۵/۲ %  می باشد .

خانم "رنا المصری" مدیر کل حمایت اجتماعی وزارت توسعه اجتماعی، پیرامون برنامه اموزش بین دختران و پسران می گوید : این برنامه بر دو محور استوار است ، اول معلم تحصیلکرده که در مراکز مبارزه با بیسوادی ککه زیر نظر این وزارتخانه تدریس می کند و دیگری آموزشیار مبارزه با بیسوادی است که از طریق وزارت اموزش و پرورش در کلاسهای محو بیسوادی به دانش اموزات درس می دهد . که ما در کرانه باختری و غزه ۸ مرکز مبارزه با بیسوادی داریم که ۲۳۰ سواد اموز دختر و پسر در ان شرکت می کنند . همچنین ما تلاش می کنیم که افرادی که به هر دلیلی از مدرسه فرار کرده اند را به این مراکز جذب کنیم . و معمولا سن پسران سواد اموز در این مراکز کمتر از دختران می باشد . و دلیل ان این است که پسران در نوجوانی مدرسه را ترک می کنند تا کاری برای امرار معاش پیدا کنند . البته در اینجا مسئله عجیبی وجود دارد و ان این است که برخی از دخترانی که سال نهم و دهم دبیرستان را می گذرانند ولی همچنان از بیسوادی رنج می برند و دلیل ان این است که در نظام آموزش و پرورش فلسطینی نسبت رد شدن دانش آموزان مشخص است و به همین دلیل برخی از دختران خود به خود پس از پایان هر سال تحصیلی به کلاس بالاتر می روند در حالیکه سزاوار این ترقی نیستند .

همچنین بنابر آداب و سنن روستاییان فلسطینی، آنها مایل نیستنددختران خود را به روستاهای دیگر یا شهره برای تحصیل بفرستند، لذا دختران نیز مجبور به ترک تحصیل و مدرسه می شوند، البته ازدواج زود هنگام نیز یکی از عوامل ترک مدرسه توسط دختران کم سن و سال می باشد .

خانم المصری می گوید : با توجه به اینکه بیشتر مراکز مبارزه با بیسوادی در شهرها فعالیت می کنند، لذا نسبت بیسوادان در روستاها بیشتر از شهرها می باشد .

در پایان با توجه به شرایط کرونایی موجود و برای حفظ سلامتی سواد آموزان، فعالیت های مبارزه با بیسوادی تعطیل نشده است بلکه روش تدرس و شکل برگزاری کلاس ها تغییر کرده است .

نمودار کاهش نسبت بیسوادان از سال ۱۹۹۷م تا سال ۲۰۱۹م

http://www.alhayat-j.com/ar_page.php?id=۵۷۹۷f۵۳y۹۱۸۴۸۵۳۱Y۵۷۹۷f۵۳ – ۹/۱۲/۲۰۲۰م