همه انسان‌های روی زمین از حقوق برابر برخوردارند و بشریت خواستار این است که حقوق نه‌تنها بشر بلکه هر موجود زنده‌ای نیز حفظ شود؛ اما متأسفانه در جامعه ما با بعضی از افراد بدتر از حیوانات رفتار می‌شود و گویا آن‌ها را در زمره انسان‌ها محسوب نمی‌کنند. یکی از این طبقات محروم، دوجنسه ها می‌باشند. راستی چرا فراموش می‌کنیم که اگر ما سالم و بدون عیب هستیم این امر نشانه برتری ما نیست و فقط لطف خداوند متعال است که شامل حال ما گردیده است. چرا این کبر و غرور در وجود ما سرایت کرده است که اگر ما کامل هستیم، این برتری ماست و اگر کسی فاقد این کمال است کمتر از ما می‌باشد. وقتی همه انسان‌ها در نظر خداوند برابرند و خداوند متعال هیچ کم و کاستی در حقوق آنان قائل نشده است، ما کیستیم که کسی را پست و حقیر بدانیم؟!

دوجنسه ها نیز مانند سایر افراد، نیازهای اساسی دارند که مهم‌ترین آن‌ها غذا، پوشاک و سرپناه است. هرچند در جامعه ما معمولا کسی به فکر فقرا و نیازمندان نیست، اما در صورت لزوم، حداقل افراد ثروتمند جامعه حاضر می‌شوند به آن‌ها کمک نمایند؛ اما متأسفانه، این جنس سوم نه از پشتیبانی دولت برخوردار است و نه از سوی مردم و جامعه به آن کمک می‌شود. نه آنان از فرصت شغلی برخوردارند و نه از امکانات کسب ‌و کار. تأمین نیازهای اساسی تمام شهروندان از جمله این افراد وظیفه دولت است؛ اما کسانی که حتی از سوی پدر و مادرشان پذیرفته نمی‌شوند چه کسی آنان را خواهند پذیرفت. در چنین شرایطی آنان به که روی ‌آورند و به کجا بروند؟ آن‌ها که زندگی و سرنوشتشان با ناراحتی و اندوه گره‌ خورده است، از سنین کودکی و نوجوانی به‌تنهایی برای بقا و ادامه زندگی تلاش می‌کنند. در محافل عروسی به گدایی و یا رقص می‌پردازند تا از این راه لقمه نانی به دست آورند و زندگی خود را بگذرانند.

در شرایط کنونی که به دلیل شیوع ویروس کرونا چرخ اقتصاد تمام جهان از حرکت ایستاده و تقریبا تمام راه‌های کسب درآمد مسدود شده‌اند، کسانی که از قبل با فقر و تنگدستی دست ‌و  پنجه نرم می‌کردند و هیچ ذخیره‌ایندارند چگونه مخارج خود را تأمین می‌کنند؟ این یک پرسش بسیار مهم و اساسی است. در این میان، افراد دوجنسه به‌طور خاص قابل‌ذکرند که برای رفع گرسنگی دچار مسائل و مشکلات فراوان مواجه‌اند. وقتی در این زمینه با فرزانه، رئیس اتحادیه دوجنسه های ایالت خیبرپختونخوا گفتگو کردیم، وی اظهار داشت: دوجنسه ها در سرتاسر  پاکستان با رقص و آواز کسب درآمد می‌کنند؛ اما اکنون که به دلیل کرونا محفلی برگزار نمی‌شود این افراد در معرض خطرند. آنان در برنامه «احساس» دولت (مطابق برنامه احساس دولتی به متاثرین از کرونا کم مالی کرد) نیز نادیده گرفته شدند؛ آن‌ها حساب بانکی یا ملک هم ندارند تا در این شرایط بتوانند به کمک آن مخارج خود را تأمین کنند. به‌جز رابعه بصری نماینده مجلس ایالتی، هیچ‌یک از دولت‌های فدرال و ایالتی و یا وزرای آن‌ها به افراد دوجنسه کمک نکردند. فقط تعداد اندکی از مخیرین بودند که در این زمینه اقدام نموده و به آنان مقداری آذوقه و یا کمک مالی اعطا کردند. دولت باید صندوق جداگانه‌ای برای ما ایجاد کند تا ما نیز با عزت و آبرو زندگی کنیم. در این روزهای شیوع بیماری کرونا معلوم نیست چه تعداد از افراد دوجنسه بی‌خانمان شده‌اند. آن‌ها قادر به پرداخت اجازه خانه نیستند؛ نه پولی در جیب‌دارند و آذوقه و نه خانه و سرپناه. پس چگونه زندگی خود را بگذرانیم. با توجه به این شرایط، اکنون تصمیم گرفته‌ایم که به خیابان‌ها برویم. چندین بار دست به راهپیمایی و تظاهرات زدیم و گفتیم که به ما شغل داده شود؛ اما کسی به فریادمان نرسید. اکنون ما خواستاریم که حداقل اجازه برگزاری محافل داده شود تا بتوانیم مخارج زندگی خود را تأمین کنیم و از گرسنگی نمیریم. علاوه بر این، زندگی دوجنسه های سالمند نیز با مشکلات فراوانی همراه است و از این ‌رو بودجه جداگانه‌ای باید برای آنان در نظر گرفته و حقوقی مانند بازنشستگی به آنان پرداخت شود. در برنامه امداد ”بی‌نظیر“ چرا سهم و حقوق دوجنسه ها، که با وجود پدر و مادر نیز مانند یتیمان و در عالم بی‌کسی و درماندگی زندگی می‌کنند؛ در نظر گرفته نشده است؟ جامعه ما را نیز باید  در زمره انسان‌ها محسوب کند و امکاناتی که برای سایر  پاکستانی‌ها فراهم است برای ما نیز باید در نظر گرفته شود. چرا زندگی را بر ما دشوار می‌سازند؟

تا جایی که به حمایت قانونی از افراد دوجنسه مربوط می‌شود، با وجود گذشت دو سال از تصویب قانون در این زمینه، هنوز برای ایجاد خانه‌های امن برای دوجنسه های ایالت خیبر پختونخوا اقدام نشده است و همچنین قانون آموزش رایگان و اجباری از جمله سوادآموزی به اجرا گذاشته نشده است. در نتیجه، امروز نیز بسیاری از این افراد توسط اربابان و رئیسان گروه‌های خود مورد استثمار قرار می‌گیرند و افرادی که سن و سال کمتری دارند به دلیل نداشتن خانه‌های دولتی از امنیت محروم‌اند. دولت همچنین وظیفه آموزش رایگان و اجباری به دوجنسه ها را بر اساس ماده 25A   قانون اساسی جمهوری اسلامی پاکستان را بر عهده دارد. با این ‌حال، تاکنون چنین قانونی تصویب نشده است. به گفته فرزانه، رئیس اتحادیه دوجنسه ها، فقط در پیشاور بیش از هزار تن از افراد دوجنسه وجود دارند. نگهت اورکزئی، عضو کارگروه دولت مرکزی برای حمایت از دوجنسه ها در خیبرپختونخوا (تأسیس‌شده در ۲۹ می ۲۰۱۸) و عضو کمیته حقوق دوجنسه ها در مجلس این ایالت در زمینه حمایت از حقوق دوجنسه ها می‌گوید: من قطعنامه‌ای را برای اجرای قانون مذکور در مجلس ایالتی سابق به تصویب رساندم؛ درحالی‌که چندین مرتبه این موضوع را یادآور شده‌ام؛ اما عملا این قانون جدی گرفته نشد. بر اساس آمارهای رسمی وزارت کشور، اداره پلیس و سازمان حقوق بشر، در چهار سال گذشته ۱۹ تن از دوجنسه ها کشته شدند، اما در دو ماه گذشته هیچ حادثه‌ای از خشونت گزارش نشده است. بر اساس این قانون، مسئولیت فرزندان دوجنسه با والدین آنان خواهد بود و در صورت اعمال خشونت بر فرزندان و یا اخراج آن‌ها از خانه، والدین مجازات خواهند شد. وی افزود: در این زمینه روش های عملیاتی استاندارد پلیس تعیین گردیده و آموزش‌های لازم ارائه‌شده است. بر اساس اطلاعاتی که از اداره بهبود اجتماعی گرفته‌شده است، بودجه‌ای برای دوجنسه ها اختصاص داده نشده است؛ درحالی‌که سیاست مربوط به دوجنسه ها تنظیم و به وزارت قانون فرستاده‌شده است که پس از تصویب آن، این سیاست به مجلس ارائه خواهد شد. تلاش می‌شود که این سیاست به‌صورت جامع تنظیم گردد.

قمر نسیم، عضو کارگروه کمیته حفاظت از حقوق دوجنسه ها در ایالت خیبرپختونخوا، عضو کمیته ویژه سروزیر برای دفاع از حقوق دوجنسه ها و مسئول ارتباطات سازمان بلیوینز (که در امور دوجنسه ها فعالیت می‌کند) در گفتگویی دراین‌باره اظهار داشت: نیاز فوری به تمرکز بر آموزش دوجنسه ها وجود دارد. به آن‌ها باید وام اشتغال و مسکن بهتر ارائه شود. شرایط آنان زمانی بهبود خواهد یافت که از قانونی که درباره آن‌ها وضع‌شده است پیروی شود. درحالی‌که انمول، دبیر کل اتحادیه دوجنسه های ایالت خیبرپختونخوا می‌گوید: هیچ اقدامی برای دوجنسه ها جز افزودن گزینه جنسیت برای آنان در کارت ملی، گذرنامه و کارت درمان انجام‌نشده است. در چنین شرایطی ایجاد مراکز ایمنی و خانه‌های امن برای دوجنسه ها آرزوی احمقانه‌ای بیش نیست.

هیچ اقدام عملی در این زمینه انجام‌نشده است. باید یک منطقه مخصوص دوجنسه ها در هر بخش از سوی دولت ایجاد گردد و خدمات آموزش ‌و پرورش نیز به این افراد ارائه شود.

جامعه دوجنسه ها در کشور همسایه ما، هند، نسبتا باثبات‌تر، توانمندتر و مرفه‌تر است. بسیاری از افراد دوجنسه در این کشور در ادارات مهم دولت کار می‌کنند. دولت همچنین از آنان حمایت می‌کند. به همین ترتیب، در ایران قوانینی برای به رسمیت شناخته شدن رسمی افراد دوجنسه تنظیم‌ شده است؛ اما به نظر می‌رسد دولت پاکستان فقط ادعا می‌کند و در عمل تقریبا هیچ اقدامی انجام نمی‌شود.

نویسنده: نسرین جبین

جنگ