منبع:شبکه آلمان

دوران طلایی اسلام، دوره‌ای در تاریخ اسلام است که فلسفه، فرهنگ و علوم اسلامی رشد زیادی داشت. در آن دوران، هنرمندان، فیلسوفان، دانش‌پژوهان، شاعران، نویسندگان، پزشکان و دیگر دانشمندان جهان اسلام، نقش به سزایی در رشد، پیشرفت و تکامل جهان اسلام ایفا کردند. یکی از برجسته‌ترین چهره‌های این دوران، پزشک و فیلسوف ایرانی است که ما او را با نام ابن‌سینا می‌شناسیم. سایت قنطره در گفت‌وگو با پیتر آدامسون، استاد فلسفه در دانشگاه لودویگ ماکسیمیلیان مونیخ، زندگی بوعلی سینا و تاثیر این دانشمند ایرانی در شکوفایی فلسفه اسلامی را مورد بررسی قرار داده است که در ادامه می‌خوانید:

قرن هشتم میلادی، امپراتوری اسلامی مرزهای خود را از آندلس تا یونان و ازبکستان گسترش داده بود. در آن دوران، دانشمندان مسلمان، متون مهم را بررسی و به عربی ترجمه می‌کردند. بدین‌ ترتیب، فلسفه یونان نیز به مرزهای اسلامی راه یافت و مسلمانان توانستند اطلاعات مهمی در این باره به دست آورند.

پیتر آدامسون، استاد فلسفه در دانشگاه لودویگ ماکسیمیلیان مونیخ درباره ورود فلسفه یونان به جهان اسلام می‌گوید:«جهان اسلام به خوبی پذیرای علوم مختلف بود. مسلمانان تلاش می‌کردند تا از تجارب اندیشمندان و دانشمندان غیرمسلمان استفاده کنند و در مقابل علوم و کتب اسلامی را در سراسر جهان ترویج دهند. جالب است، بدانید که ورود فلسفه به دنیای اسلام نیز با نهضت ترجمه آثار فلسفه یونان آغاز شد. برخی معتقدند که الکِنْدی، ریاضی‌دان و فیلسوف عرب، نخستین حکیم اسلامی بود که به آثار حکمای یونان دسترسی داشت و به ترجمه آثار ارسطو و تفسیر و بیان آن‌ها پرداخت.  بسیاری نیز معتقدند که شکل‌گیری فلسفه اسلامی به دست فارابی صورت پذیرفت و احتمالاً به همین دلیل است که او را در مقایسه با ارسطو، معلم ثانی نامیده‌اند. بعدها دانشمندان مسلمان راه آن‌ها را ادامه دادند. بدین ترتیب، فلسفه اسلامی در سراسر جهان گسترش یافت.»

ابن‌سینا نیز از جمله دانشمندانی بود که در گسترش فلسفه اسلامی، نقش به‌سزایی داشت. او در سال ۹۸۰ میلادی در ازبکستان فعلی متولد شد. در آن زمان، امپراتوری اسلامی با مشکلات مختلفی روبرو شده بود. قدرت از یک‌سو در اختیار حاکمان محلی و از سوی دیگر در اختیار خلیفه در بغداد بود. این بی‌ثباتی سیاسی باعث درگیری‌های زیادی در امپراتوری اسلامی شد. با وجود این نابسامانی سیاسی، مراکز فرهنگی در سراسر امپراتوری اسلامی در حال رشد بود. پزشکان و دانشمندان در شهرهایی مانند اصفهان و همدان مورد حمایت شاهزدگان و حاکمان محلی قرار می‌گرفتند. ابن‌سینا یکی از آن دانشمندان بود. او به کتابخانه‌های بسیار غنی دسترسی پیدا کرد و توانست آثار جالینوس، اقلیدس و همچنین ارسطو را مطالعه کند.

آدامسون درباره ابن‌سینا می‌گوید:«ابن‌سینا تنها فلسفه یونان را تفسیر نکرد، او نقش مهمی در رشد فلسفه اسلامی داشت. این دانشمند ایرانی تا سن ۱۰ سالگی، قرآن و ادبیات عرب را آموخت و در ۱۶ سالگی در حوزه پزشکی به شهرت رسید و در ۱۸ سالگی، منطق، طبیعیات، نجوم، هندسه و ریاضیات را فرا گرفت و این چنین، توانست فیلسوفی جامع الاطراف شود. وی در زمره فیلسوفان بزرگ جهان قرار دارد و در واقع فلسفه ابن سینا سرآغازی برای توسعه فلسفه اسلامی شد.»

کتاب „قانون “ ابن‌سینا تا قرن نوزدهم در آموزش پزشکی استفاده می‌شد. از این‌رو، بسیاری او را تنها به عنوان متخصص در رشته طب می‌شناسند. این در حالی است که وی آثار بسیار خوبی در فلسفه، عرفان و رشته‌های دیگر دارد. او به خصوص به عنوان یک فیلسوف نیز شناخته می‌شود. در فلسفه، ابن‌ سینا، پیش‌ از هر چیز پیرو ارسطو است.‌ در واقع او، نکات‌ مبهم‌ تفکر ارسطو را روشن‌ می‌سازد و  می‌کوشد که‌ به‌ یاری‌ عناصری‌ از اندیشه‌های‌ نوافلاطونی،‌ نظام‌ فلسفی‌ نوینی‌ شکل دهد. هستی‌شناسی‌ محور اصلی‌ نظام‌ فلسفی‌ ابن‌ سینا را تشکیل‌ می‌دهد که‌ هم‌ در متافیزیک‌ و هم ‌در خداشناسی‌ او، نقش‌ تعیین‌ کننده‌ای‌ داراست‌.

آدامسون درباره فلسفه ابن‌سینا می‌گوید:« به اعتقاد ابن‌سینا، هر موجودی، واجب الوجود یا ممکن الوجود است. یعنی اگر هستی برای ذات موجودی، ضروری باشد، واجب الوجود و اگر هستی یا نیستی برای ذات آن ضروری نباشد،‌ ممکن الوجود نامیده می‌شود. مبحث‌ واجب‌ الوجود و ممکن‌ الوجود در هستی‌شناسی‌ ابن‌ سینا پیوند تنگاتنگی‌ با خداشناسی‌ وی‌ دارد و در آثار او به دفعات آمده است. ابن‌سینا همواره‌ بر این‌ نکته‌ تأکید می‌کند که‌ واجب‌ الوجود، هستی‌ محض‌ است‌ و دارای‌ چیستی‌ نیست‌. او از این فرمول برای اثبات وجود خداوند استفاده می‌کند.»

از نظر پیتر آدامسون، ابن‌سینا یکی از تأثیرگذارترین فیلسوفان قرون وسطی است:«تعداد کمی از فلاسفه وجود دارند که برای سال‌ها، نظریات‌شان بازخوردهای زیادی در سطح جهان داشته است. از این رو، نام‌هایی مانند افلاطون، ارسطو، پلوتینوس در دوران باستان، کانت در فلسفه آلمان و ابن‌سینا در فلسفه اسلامی از جمله فیلسوفانی هستند که نظرات‌شان سال‌ها در سراسر جهان مورد بحث قرار گرفته است.»

لینک گزارش:

https://www.deutschlandfunk.de/islamischer-universalgelehrter-avicenna-praegend-wie-nur.886.de.html?dram%3Aarticle_id=492616