خانواده از ابتدای تاریخ، اصلی‌ترین نهاد اجتماعی است. به همین ‌دلیل از دیرباز در بسیاری از کشورها سیاست‌ها و قوانین مختلفی برای حمایت از این نهاد ایجاد شده است و برخی از دولت‌ها حتی برای اجرای سیاست‌های جمعیتی و خانوادگی خود، متولی مشخصی را تعیین کرده‌اند. در آلمان، ۶۶ سال است که وزارت‌خانه‌ای برای حمایت از خانواده تاسیس شده است. این وزارت‌خانه در حال حاضر با نام وزارت امور خانواده، سالمندان، زنان و جوانان در حال فعالیت است و در حوزه‌های خانواده، سالمندان، کودک و نوجوان، سیاست برابر و همکاری‌های بین‌المللی فعالیت می‌کند. در این گزارش سعی داریم تا تاریخچه، سیاست‌ها و برنامه‌های این وزارتخانه را مورد بررسی قرار دهیم:

تاریخچه

دهه ۵۰ میلادی را می‌توان، دوره تحول سیاست‌های خانواده در آلمان دانست. دولت کُنراد آدِناؤر در سال ۱۹۵۳، برای اولین‌بار وزارت‌خانه‌ای برای نهاد خانواده تاسیس و فرانتس جوزف ویرملینگ را به عنوان اولین وزیر خانواده در آلمان منصوب کرد. ویرملینگ یکسال پیش از آن، برای اولین‌بار قانون حفاظت از مادر  را مطرح کرده بود. براساس این قانون، زنان شاغل می‌توانستند شش هفته پیش از تولد فرزند خود، مرخصی بگیرند و در طول این مدت به جای حقوق ماهانه، کمک هزینه زایمان دریافت کنند. البته این تنها فعالیت ویرملینگ در راستای حفاظت از نهاد خانواده نبود. او دو سال پس از تاسیس وزارت خانواده، یعنی در سال ۱۹۵۵ نیز قانون کمک‌هزینه برای فرزندان را مطرح کرد. بعدها در سال ۱۹۶۲ که بورنو هک به عنوان وزیر خانواده منصوب شد، جوانان نیز در مرکز توجه مسئولان وزرات‌خانه قرار گرفتند. ۱۴ سال پس از آن، در سال ۱۹۷۶، قوانین مربوط به خانواده در آلمان به طور کلی تغییر کرد. زنان و مردان در خانواده جایگاهی یکسان پیدا کردند و حتی زنان می‌توانستند در زمان ازدواج، فامیل همسر خود را به عنوان نام‌خانوادگی خود انتخاب نکنند. چند سال بعد، آنتیه هوبر از دیگر وزرای خانواده آلمان، قانون مرخصی زایمان تا شش ماه را مطرح کرد. قانونی که در زمان ریاست ریتا زوسموس بر وزارت خانواده کامل‌تر شد. در آن زمان، قوانین مهمی برای حمایت از مادران و پدران شاغل تصویب شد. قوانینی که تا به امروز به مادر یا پدر این فرصت را داده است تا بدون آنکه موقعیت شغلی خود را از دست بدهند، تا مدت سه سال در مرخصی زایمان باشند. آنگلا مرکل نیز یکی دیگر از وزرای خانواده دولت فدرال بود که اصلاحات زیادی در حوزه زنان و جوانان ایجاد کرد. در زمان او، قوانینی برای مقابله با خشونت جوانان راستگرا و حمایت از کودکان وضع شد. همچنین در سال ۱۹۹۴ نیز قانون جدید تساوی حقوق زن و مرد در آلمان به تصویب رسید که به طرز چشمگیری، وضعیت اجتماعی و شغلی زنان را بهبود بخشید. چهار سال پس از آن، کمک‌هزینه برای فرزندان اول تا سوم از ۴۰ یورو به ۱۴۵ یورو افزایش یافت و کمک‌هزینه جدیدی برای مراقبت و آموزش از هر کودک نیز در نظر گرفته شد. بعدها در سال ۲۰۰۲، مسئولان وزارت خانواده به این نتیجه رسیدند که آلمان به فرزندآوری بیشتری نیاز دارد و بر همین اساس تلاش کردند تا زیرساخت‌های مربوط به آن را ایجاد کنند. پس از آن، وزارت خانواده فدرال در سال ۲۰۰۴، پروژه “اتحاد برای خانواده” را مطرح کرد. هدف این پروژه، همکاری اتاق‌های بازرگانی و صنایع دستی، اتحادیه‌های تجاری، دولت فدرال، محققان و شرکت‌های بزرگ برای بهبود شرایط خانواده‌ها بود. در این راستا،  پروژه بزرگ “همکاری‌های محلی برای خانواده‌ها” نیز شکل گرفت که توانست شبکه‌ای از گروه‌های مهم را در زمینه توسعه خانواده گرد هم جمع کند. این گروه‌ها هنوز هم در جهت نیازسنجی خانواده‌ها فعالیت می‌کنند. وزارت خانواده فدرال از سال ۲۰۰۹،  اقدامات بیشتری برای تحکیم و حمایت از خانواده‌ها انجام داد. براساس این سیاست‌ها، از سال ۲۰۰۹، برنامه‌ریزی‌های خانوادگی، مشاوره‌های مربوط به بارداری و فرزندخواندگی نیز صورت می‌گیرد. همچنین در سال ۲۰۱۱، قوانین موثری برای حمایت از کودکان در برابر خشونت وضع شد. مسئولان این وزارت‌خانه در سال ۲۰۱۷ نیز به دلیل قدرت گرفتن گروه‌های راستگرا، بودجه زیادی را برای حمایت از گسترش صلح‌ و همچنین مقابله با افراط‌گرایی در جامعه اختصاص دادند.

سیاست‌های بخش خانواده

همان‌طور که گفته شد، یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های وزارت خانواده، زنان، سالمندان و جوانان، اعطای کمک‌های مالی و تامین زیرساخت‌ها برای توسعه نهاد خانواده در آلمان است. کمک‌هزینه والدین در این راستا در نظر گرفته شده است. این کمک‌هزینه، به خانواده‌ها کمک می‌کند تا بدون نگرانی مالی، بتوانند زمان بیشتری را با فرزند خود سپری کنند.براساس گزارشی که بر روی سایت وزارت خانواده قرار گرفته است، این کمک‌هزینه به مدت ۱۴ ماه برای مراقبت از کودکان، به والدین اعطا می‌شود. مبلغ این کمک‌هزینه به درآمد والدین بستگی دارد و مبلغ کمک‌هزینه حداقل ۳۰۰ یورو و حداکثر ۱۸۰۰ یورو در ماه است. یکی دیگر از فعالیت‌ها در این بخش، حمایت از مادران شاغل است. براساس قوانین فدرال، در طول زمان بارداری، امکان لغو قرارداد مادران از سوی کارفرما وجود ندارد. والدین می‌توانند از زمان بدو تولد فرزند، تا ۳ سال از مرخصی والدین استفاده کنند. یکی از مقررات مهم در این ارتباط، قانون حفاظت از مادران است که به موجب آن، زنان باردار نباید در طول ۶ هفته آخر بارداری‌شان کار کنند، مگر آنکه صریحاً تمایل خود را برای انجام کار ابراز کنند. همچنین امکان کار مادران به مدت ۸ هفته پس از زایمان نیز وجود ندارد. برای کسانی که دچار زایمان زودروس هستند و یا چندقلو دارند، این دوره زمانی به ۱۲ هفته افزایش خواهد یافت. در کنار این فعالیت‌ها، اقدامات دیگری نیز با هدف توسعه نهاد خانواده در آلمان انجام می‌شود.

سیاست‌های بخش سالمندان

در بخش سالمندان نیز تلاش می‌شود تا شرایط مناسبی برای زندگی مستقل سالمندان ایجاد شود، کیفیت مراکز مراقبت و حمایت از سالمندان افزایش یابد و همچنین قوانین بیشتری در راستای حمایت و محافظت از سالمندان تصویب شود. معمولا افراد سالمند ترجیح می‌دهند که پس از بازنشستگی به فعالیت خود در جامعه ادامه دهند، به همین دلیل مراکزی برای ملاقات و گفت‌وگو نسل‌های مختلف در جامعه آلمان ایجاد شده است. البته علاوه بر دولت، سایر بخش‌های بازرگانی و صنایع دستی، ادارات محلی، صنعت، مسکن و سازمان‌های مربوط به سالمندان نیز با برنامه‌های متفاوت و ایجاد شرایط مناسب، به افراد سالمند کمک می‌کنند تا در زندگی اجتماعی مشارکت بیشتری داشته باشند. تأمین مسکن سالمندان نیز یکی دیگر از کارهایی است که در راستای حمایت از سالمندان انجام می‌شود. از سوی دیگر، اگر فرد سالمند در شرایط حادی قرار داشته باشد، بستگان نزدیک او می‌توانند از مرخصی مراقبت استفاده کنند. همچنین همه شهروندان در آلمان می‌توانند برای همراهی بستگان نزدیک خود در روزهای آخر زندگی سه ماه مرخصی بگیرند. هنگام مراقبت از یک فرد سالخورده، بستگان او حتی ممکن است، مجبور شوند به مدت ۶ ماه پشت سر هم یا با فاصله زمانی مرخصی بگیرند. البته آنها می‌توانند از وام بدون بهره برای جبران درآمد خود استفاده کنند. حتی وقتی بستگان نزدیک، نیاز به مراقبت طولانی‌تری دارند، افراد می‌توانند حداکثر تا ۲۴ ماه مرخصی بگیرند و وام بدون بهره در این زمینه نیز دریافت کنند.

سیاست‌های برابری

علاوه بر این‌ها، وزارت‌خانواده، سالمندان، زنان و جوانان برنامه‌ها و ابتکاراتی را برای توانمندسازی زنان در سیاست، جامعه و اقتصاد ارائه می‌دهد. همچنین مقابله با خشونت‌ علیه زنان در وزارتخانه نیز از دیگر فعالیت‌های مهمی است که در این بخش انجام می‌شود. این وزارت‌خانه از افراد آسیب‌دیده و نیازمند نیز حمایت می‌کند.

سیاست‌های بخش جوانان

وزارت امور خانواده، سالمندان، زنان و جوانان در سطح ملی مسئولیت تامین رفاه همه کودکان و جوانان در آلمان را برعهده دارد. قانون حمایت از جوانان در زمینه محافظت از کودکان و نوجوانان در حوزه عمومی طراحی شده است. در این راستا، حفاظت از کودکان و جوانان، آموزش رسانه‌ای برای کودکان، برنامه‌ریزی برای آینده کودکان و رفاه جوانان، ادغام جوانان مهاجر و بالا بردن سطح بردباری جوانان جامعه در اولویت کار این وزارت‌خانه قرار دارد.

منبع: سایت وزارت خانواده، سالمندان، زنان و جوانان

ینک خبر:

https://www.bmfsfj.de/bmfsfj