محمدیه که به معنای پیروان محمد است در ۱۸ نوامبر ۱۹۱۲ میلادی در منطقه کاومان استان جوگجاکارتا تاسیس شد. دید این سازمان بیشتر براساس دستور قرآنی از آیه ۱۰۴ سوره آل عمران می باشد که خداوند متعال می فرماید: " و باید برخی از شما مسلمانان ، خلق را به خیر و صلاح دعوت کنند و امر به نیکوکاری و نهی از بدکاری کنند ، و اینها (که واسطه هدایت خلق هستند) رستگار خواهند بود". با توجه به اهمیت و جایگاه این سازمان در اندونزی، به بررسی زندگینامه و فعالیت های روسای ادوار مختلف آن از بدو تاسیس تا به امروز بقرار ذیل پرداخته شده است:
کیایی حاجی احمد دحلان یا در دوران بچگی به نام محمد درویش (متولد جوگجاکارتا، ۱ آگوست ۱۸۶۸ میلادی و متوفای جوگجاکارتا، ۲۳ فوریه ۱۹۲۳ میلادی در ۵۴ سالگی) قهرمان ملی اندونزی و بنیانگذار سازمان اسلامی محمدیه بود. پدرش کیایی حاجی ابوبکر در آن زمان روحانی و مبلغ و خطیب برجسته ای در مسجد جامع سلطنت جوگجاکارتا بود و مادر احمد دحلان دختر حاجی ابراهیم بود که در آن زمان رئیس دفتر امور دینی سلطنت جوگجاکارتا بود.
احمد دحلان در ۱۵ سالگی به حج رفت و پنج سال در مکه زندگی کرد. در این دوره، وی شروع به تعامل با افکار اصلاح طلب در اسلام، مانند محمد عبده، الافغانی، رشید رضا و ابن تیمیه کرد. وقتی در سال ۱۸۸۸ به روستای خود بازگشت، نام خود را از محمد درویش به احمد دحلان تغییر داد.
کیایی حاجی ابراهیم (متولد جوگجاکارتا، ۷ مه ۱۸۷۴ و متوفای جوگجاکارتا، ۱۳ اکتبر ۱۹۳۲ در ۵۸ سالگی) دومین رئیس محمدیه بود که جایگزین کیایی حاجی احمد دحلان شد. پدرش کیایی حاجی فاضل، قاضی دادگستری سلطنت جوگجاکارتا در زمان سری سلطان هامِنکوبووانو هفتم بود. او نیز برادر کوچکتر خانم احمد دحلان بود.
کیایی ابراهیم عالم دینی بود که قرآن را حفظ می کرد (حافظ)، در هنر خواندن قرآن (قرائت یا تلاوت) متخصص بود و به زبان عربی مسلط بود. در دوران ریاست او، بسیاری از شعب محمدیه در نقاط مختلف اندونزی تأسیس شد.
دوران کودکی حاجی ابراهیم تحت مراقبت والدینش قرار گرفت و از ۵ سالگی به او آموزش قرآن آموختند. وی در ۱۷ سالگی به زیارت حج رفت و تقریباً ۷ تا ۸ سال در مکه به تحصیل ادامه داد. در سال ۱۹۰۲، او به دلیل پیر بودن پدرش به وطن بازگشت.
کیایی حاجی هشام (متولد جوگجاکارتا، ۱۰ نوامبر ۱۸۸۳ و متوفای ۲۰ مه ۱۹۴۵ در ۶۱ سالگی) سومین رئیس سازمان اسلامی محمدیه است. وی شاگرد مستقیم کیایی حاجی احمد دحلان بود.
محمدیه در دوران ریاست هشام یک مدرسه سه ساله ابتدایی با الزامات و برنامه درسی مشابه آموزشگاه هلندی آن زمان افتتاح کرد. پس از آن، مدرسه راهنمایی محمدیه نیز به عنوان ادامه توسط وی راه اندازی شد. بنابراین، مدارس ابتدایی سه ساله و راهنمایی محمدیه در اندونزی، به ویژه در جزیره جاوه ظهور کرد. هنگامی که دولت استعمار هلند یک مدرسه استاندارد، یعنی یک مدرسه ابتدایی شش ساله را افتتاح کرد، محمدیه نیز مدرسه ای مشابه آن تأسیس کرد. محمدیه مدرسه قرآنی را نیز تاسیس کرد تا به تلاش های جامعه کاتولیک که مدرسه کتاب مقدس را تاسیس کرده بودند، برسند.
سیاست هشام در جهت نوسازی مدارس محمدیه بود، به طوری که آنها با پیشرفت تحصیلی مدارس تأسیس شده توسط دولت استعمار مطابقت داشتند. او فکر می کرد افرادی که می خواهند فرزندان خود را به مدارس دولتی بفرستند، نیازی به فرستادن آنها به مدارس تأسیس شده توسط دولت استعمار ندارند، زیرا محمدیه خود مدارس عمومی تأسیس کرد که دارای کیفیتی مشابه مدارس دولتی هستند، ضمناً آموزش مذهبی برای فرزندان نیز ارائه می شوند. اگرچه باید شرایط سختی را برآورده می کردند، اما بسیاری از مدارسی که توسط محمدیه تأسیس شده بود در نهایت از طرف دولت استعمار در آن زمان به رسمیت شناخته شد.
به لطف توسعه سریع آموزش محمدیه در دوره هشام، در پایان سال ۱۹۳۲، محمدیه دارای ۱۰۳ مدرسه ابتدایی سه ساله، ۴۷ مدرسه استاندارد، ۶۹ مدرسه بومی هلندی و ۲۵ مدرسه ابتدایی پنج ساله بود. مدارس محمدیه در آن زمان یکی از مؤسسات آموزشی بومی بود که می توانست به پیشرفت آموزشی مدارس هلند، مدارس کاتولیک و مدارس پروتستان برسند.
"کیایی حاجی مَس منصور (متولد سورابایا، جاوه شرقی، ۲۵ ژوئن ۱۸۹۶ و متوفای ۲۵ آوریل ۱۹۴۶ در سن ۴۹ سالگی) چهارمین رئیس سازمان اسلامی محمدیه و از شخصیت های اسلامی اندونزی و قهرمان ملی بود.
وی در سال ۱۹۰۸، به توصیه والدین خود به زیارت حج رفت و در مکه تحصیل کرد. پس از حدود چهار سال تحصیل در آنجا، اوضاع سیاسی عربستان او را مجبور به مهاجرت به مصر کرد.
در مصر، او در الازهر زیر نظر شیخ احمد مشکویه تحصیل کرد. جو مصر در آن زمان به شدت روحیه احیا و تجدید ملی گرایی را تقویت و پرورش می داد. بسیاری از چهره ها روحیه مردم مصر را پرورش می دهند، هم از طریق رسانه های جمعی و هم سخنرانی ها. مَس منصور نیز با خواندن مقالاتی که در رسانه های جمعی منتشر شده و گوش دادن به سخنرانی ها، از این شرایط استفاده کرد. او تقریباً دو سال در مصر بود. قبل از بازگشت به وطن، ابتدا یک سال در مکه توقف کرد و در سال ۱۹۱۵ به اندونزی بازگشت.
مس منصور همچنین تألیفات ارزشمند بسیاری را تولید کرد. افکار تجدیدی وی در رسانه های جمعی و کتاب ها منتشر شد. به نظر وی، رسانه های جمعی و کتاب وسیله ای برای بیان افکار خود و دعوت جوانان به ارائه افکار به صورت مکتوب است. مس منصور از طریق آن مسلمانان را به ترک شرک و ارتدوکسی یا جمود دعوت می کرد.
هنگامی که جنگ استقلال آغاز شد، مس منصور هنوز به طور کامل از بیماری خود بهبود نیافته بود. با این حال، او به مبارزه برای تشویق صفوف جوانان برای مبارزه با ورود نیروهای هلندی ادامه داد. سرانجام او توسط سربازان هلندی دستگیر و در سورابایا، جاوه شرقی زندانی شد. در بحبوحه جنگ استقلال که برپا داشت، مس منصور در زندان در ۲۵ آوریل ۱۹۴۶ درگذشت. جنازه وی در سورابایا به خاک سپرده شد.
کی باگوس هادی کوسومو (متولد جوگجاکارتا، ۲۴ نوامبر ۱۸۹۰ و متوفای جاکارتا، ۴ نوامبر ۱۹۵۴ در ۶۳ سالگی) پنجمین رئیس سازمان اسلامی محمدیه است. وی عضو نهاد "بررسی تلاش های مقدماتی برای استقلال" بود. او با نام رادِن هدایت در ۱۱ ربیع الاخیر ۱۳۰۸ هـ ق. متولد شد. کی باگوس فرزند یک مقام دینی اسلامی در کاخ جوگجاکارتا بود.
او یک رهبر محمدیه است که نقش مهمی در تهیه مقدمه قانون اساسی ۱۹۴۵ در کمیته آمادگی استقلال اندونزی ایفا کرد. در ۱۷ آگوست ۱۹۴۵ مقدمه قانون اساسی ۱۹۴۵ قبل از اعلامیه استقلال قرائت شد. محتوای مقدمه قانون اساسی ۱۹۴۵ منشور جاکارتا است که می گوید، "دولت بر اساس باور به خدا با الزام به اجرای شریعت اسلامی برای پیروان آن است." پس از مرگ وی، دولت جمهوری اندونزی وی را به عنوان قهرمان پیشگام استقلال ملی اندونزی توسط رئیس جمهور جوکووی در سال ۲۰۱۵ منصوب کرد.
احمد رشید سوتان منصور (متولد شهر آگام، سوماترای غربی، ۱۵ دسامبر ۱۸۹۵ و متوفای جاکارتا، ۲۵ مارس ۱۹۸۵ در ۸۹ سالگی) ششمین رئیس سازمان اسلامی محمدیه است. وی از چهره های برجسته و روحانی و سیاستمدار اندونزیایی بود. او قابل احترام ترین شخصیت از جمله استعمارگران هلندی بود.
او از دوران جوانی نگرش ضد استعماری داشت. از نظر وی، استعمار نه تنها بسیار مغایر با ذات و فطرت انسان است، بلکه حتی اغلب سعی در جلوگیری و تنگ کردن حرکت گسترش یا تبلیغ اسلام به طور مستقیم و آشکار یا غیرمستقیم و پنهان دارد، مانند کمک به احزاب زندیق و مأموریت مسیحی در گسترش دین آنها. سخنان احمد رشید توانست روح تبلیغ را در بین جوانان آن زمان، از جمله بویا حمکا (حاج عبدالملک کریم امرالله، نخستین رئیس مجلس علمای اندونزی از ۱۹۷۵ تا ۱۹۸۱ میلادی)، برانگیزد و الهام بخشد. این جمله در کتاب نوشته شده توسط بویا حمکا به شرح زیر نوشته شده است:
"وقتی تمام زندگی خود را به خاطر خدا و رسول خدا سپردید، آنگاه لذت دین را احساس خواهید کرد. به طوری که حتی اگر به دلیل تلاش برای حمایت از دین رنج می برید، این رنج نیز خوشمزه احساس می شود.
کیایی حاجی محمد یونس انیس (متولد جوگجاکارتا، ۳ مه ۱۹۰۳ و متوفای ۱۹۷۹ میلادی) هفتمین رئیس محمدیه برای دوره ۱۹۵۹-۱۹۶۲ میلادی بود.
یونس انیس در مناطق مختلفی مانند سیگلی، آچه دارالسلام، پادانگ پنجانگ، سوماترای غربی و همچنین در ماکاسار و آلابیو، کالیمانتان جنوبی زندگی زندگی کرد.
یونس انیس همچنین به عنوان سازمان دهنده و مدیر شناخته شد. یونس در دوران رهبری خود از ایده شخصیت محمدیه محافظت می کرد.
کیایی حاجی احمد بَدَوی (متولد جوگجاکارتا، ۵ فوریه ۱۹۰۲ و متوفای جوگجاکارتا، ۲۵ آوریل ۱۹۶۹ میلادی در ۶۷ سالگی)، هشتمین رئیس محمدیه برای دوره ۱۹۶۲-۱۹۶۵ میلادی و مشاور شخصی رئیس جمهور سوکارنو در زمینه دین (۱۹۶۳) بود
آثار: کتاب منقول شعب الایمان (به زبان جاوا)، کتاب نکاح (به زبان عربی جاوه)، کتاب مناسک حج (به زبان جاوه)، مائه (صد) حدیث (عربی)، مذکِّرات فی تسجیل الاسلام (عربی) و غیره.
کیایی حاجی فقیه عثمان (متولد ۲ مارس ۱۹۰۴ و متوفای ۳ اکتبر ۱۹۶۸ میلادی در ۶۴ سالگی) نهمین رئیس سازمان اسلامی محمدیه است. وی یک فعال اسلامی در اندونزی و سیاستمدار حزب مَشومی (مخفف مجلس شورای مسلمین اندونزی) بود. ایشان در دو دوره وزیر امور دین اندونزی نیز منصوب شد.
کیایی حاجی عبدالرزاق فخرالدین (متولد جوگجاکارتا، ۱۴ فوریه ۱۹۱۵ و متوفای شهر سولو، جاوه میانی، ۱۷ مارس ۱۹۹۵ در سن ۸۰ سالگی) دهمین رئیس سازمان اسلامی محمدیه بود . وی از ۱۹۶۸ تا ۱۹۹۰ خدمت کرد. او در سال ۱۹۳۴ توسط سازمان محمدیه برای مأموریت تبلیغی به عنوان معلم در ده مدرسه و به عنوان مبلغ در منطقه پالمبانگ به مدت ده سال اعزام شد.
خدمت وی نه تنها در محمدیه، بلکه در دولت و دانشگاه ها نیز بود. او به عنوان رئیس دفتر امور دینی منطقه واتِس، جوگجاکارتا (۱۹۴۷) خدمت کرده بود. چندی نگذشت که در موقعیت خود قرار گرفت، وی به جنبشی در برابر هلندی ها پیوست. در سالهای ۱۹۵۰-۱۹۵۹، وی در دفتر امور دینی جوگجاکارتا منصوب شد و همزمان یک استاد فوق العاده در زمینه مطالعات اسلام شناسی در دانشگاه ها بود.
کیایی حاجی احمد ازهر بصیر (متولد جوگجاکارتا، ۲۱ نوامبر ۱۹۲۸ و متوفای جوگجاکارتا، ۲۸ ژوئن ۱۹۹۴ در سن ۶۵ سالگی) یازدهمین رئیس سازمان اسلامی محمدیه است. وی یک شخصیت فکری کاریزماتیک و مبارز برای یک جنگ به نام سبیل بود که به عنوان یک روحانی ساده شناخته می شد.
تحصیلات عالی: کالج اسلامی دولتی جوگجاکارتا؛ گروه ادب دانشکده ادبیات دانشگاه بغداد، عراق؛ مطالعات اسلامی دانشکده دارالعلوم دانشگاه قاهره، مصر.
سوابق: رئیس جوانان محمدیه؛ استاد دانشگاه گاجامادا، جوگجاکارتا؛ استاد دانشگاه اسلامی دولتی سونان کالیجاگا، جوگجاکارتا؛ استاد دانشگاه محمدیه جوگجاکارتا؛ عضو شورای ترجیح محمدیه؛ رئیس محمدیه؛ رئیس مجلس علمای اندونزی دوره ۱۹۹۰-۱۹۹۵ میلادی؛ هیئت نظارت شرعی بانک معاملات اندونزی؛ عضو مجلس ۱۹۹۳ تا ۱۹۹۸ میلادی؛ عضو مرکز فقه سازمان کنفرانس اسلامی.
برخی از آثار وی عبارتند از:
۱. تأمل در مسائل اسلامی (پیرامون فلسفه، قانون، سیاست و اقتصاد)؛ کلیات اقتصاد اسلامی؛ احکام میراث اسلامی؛ آموزش جنسی؛ تصویری از انسان مسلمان؛ شرح حدیث ؛ مأموریت محمدیه؛ فلسفه عبادت در اسلام؛ احکام و قانون ازدواج اسلامی؛ دولت و حکومت در اسلام؛ مکتب معتزله (عقل گرایی در فلسفه اسلامی)؛ نقش دین در رشد اخلاقی پانچاسیلا؛ دین اسلام.
پروفسور دکتر حاجی محمد امین رئیس (متولد سوراکارتا، جاوه میانی، ۲۶ آوریل ۱۹۴۴، ۷۷ سالگی) دوازدهمین رئیس سازمان اسلامی محمدیه است. او یک سیاستمدار اندونزیایی و شخصیت سازمان محمدیه است که از زمان تأسیس حزب امت در ۲۹ آوریل ۲۰۲۱ به عنوان رئیس شورای آن فعالیت کرده است. علاوه بر این، وی همچنین به عنوان رئیس مجلس شورای خلق جمهوری اندونزی از ۳ اکتبر ۱۹۹۹ تا ۳۰ سپتامبر ۲۰۰۴ خدمت کرد.
نام وی در صحنه سیاسی اندونزی به عنوان یکی از افرادی که از سیاست های دولت نظم نوین در زمان رئیس جمهور سوهارتو انتقاد می کرد ، ظاهر شد. پس از احیای احزاب سیاسی در دوران ریاست جمهوری حبیبی، وی در اعلام تاسیس حزب امانت ملی (PAN) پیوست. وی از زمان تاسیس این حزب تا سال ۲۰۰۵ به عنوان رئیس خدمت کرد.
امین جدایی خود را از حزبی که ایجاد تاسیس کرده بود اعلام کرد، زیرا احساس می کردحزب PAN مانند گذشته با اصول و ایده های او مطابقت ندارد. وی به همراه چند شخصیت سیاسی دیگر در آوریل ۲۰۲۱ "حزب امت" را بنیان نهاد و داماد خود را که یک متخصص تلماتیک است، یعنی رضا رحمادی، منصوب کرد.
از زمان فارغ التحصیلی از دانشکده علوم سیاسی و اجتماعی دانشگاه گاجامادا، جوگجاکارتا در سال ۱۹۶۸ و فارغ التحصیلی از لیسانس دانشکده تربیت دانشگاه سونان کالیجاگا، جوگجاکارتا (۱۹۶۹)، امین رئیس به کشورهای مختلف سفر کرد و در سال ۱۹۸۴ با مدرک فوق لیسانس از دانشگاه نوتردام، ایندیانا (۱۹۷۴) و دکترای علوم سیاسی از دانشگاه شیکاگو، ایلینوی، ایالات متحده بازگشت.
شایان ذکر است که امین رئیس کتابی از علی شریعتی را از انگلیسی به زبان اندونزی تحت عنوان اندونزیایی "وظایف اندیشمندان مسلمان" ترجمه کرد و مورد استقبال جامعه آن زمان قرار گرفت و بارها چاپ و منتشر شد.
پروفسور دکتر حاجی احمد شافعی معارف (متولد سیجونجونگ، سوماترای غربی، ۳۱ مه ۱۹۳۵، ۸۶ سالگی) سیزدهمین رئیس سازمان اسلامی محمدیه است. او روحانی و دانشمند اندونزیایی است، که به عنوان رئیس محمدیه، رئیس کنفرانس جهانی دین برای صلح و بنیانگذار موسسه معارف خدمت کرده است.
تحصیلات عالی: لیسانس دانشکده معارف اسلامی دانشگاه دولتی جوگجاکارتا (۱۹۶۸)، فوق لیسانس گروه تاریخ دانشگاه اوهایو، ایالات متحده (۱۹۸۰) و دکترای برنامه مطالعات زبان و تمدن خاور نزدیک، دانشگاه شیکاگو، ایالات متحده آمریکا.
وی در زمانی که در شیکاگو بود، به شدت درگیر مطالعه قرآن با راهنمایی فضل الرحمن، اصلاحگر تفکر اسلامی بود. در آنجا نیز او معمولاً با مرحوم نور خالص مجید و امین رئیس، بحث های فشرده ای را انجام می داد.
وی پس از خدمت به به عنوان رئیس محمدیه، اکنون در موسسه معارف (Maarif Institute) فعال است. وی علاوه بر سخنرانی در تعدادی از سمینارها، در نوشتن نیز کوشا است. بیشتر نوشته های او درباره مسائل اسلامی است و در تعدادی از رسانه های چاپی منتشر می شود. علاوه بر این، او همچنین افکار خود را در قالب کتاب نوشت، مانند "پویایی اسلام" و "اسلام، چرا که نه؟" و "اسلام و مسایل کشورداری". وی دلیل این آثار، در سال ۲۰۰۸ جایزه Ramon Magsaysay را از دولت فیلیپین دریافت کرد.
پروفسور دکتر کیایی حاجی محمد سراج الدین شمس الدین یا معرف به دین شمس الدین (متولد سومباوا، نوسا تنگگارای غربی، ۳۱ آگوست ۱۹۵۸ میلادی، ۶۲ سالگی)، چهاردهمین رئیس سازمان اسلامی محمدیه و یک شخصیت محمدیه است. وی نیز به عنوان رئیس مجلس علمای اندونزی (MUI) بجای کیایی حاجی سهل محفوظ که در روز جمعه ۲۴ ژانویه ۲۰۱۴ درگذشت، منصوب شد.
تحصیلات: حوزه علمیه مدرن دارالسلام گونتور، جاوه شرقی (۱۹۷۵)؛ فوق لیسانس گروه مقارنه ادیان دانشکده اصول الدین دانشگاه اسلامی دولتی شریف هدایت الله جاکارتا (۱۹۸۰)؛ (دکتر ، ۱۹۸۰)؛ فوق لیسانس برنامه مطالعات اسلامی دانشگاه کالیفرنیا، لس آنجلس در ایالات متحده (۱۹۸۸)؛ دکترای مطالعات اسلامی دانشگاه کالیفرنیا، لس آنجلس در ایالات متحده (۱۹۹۱).
برخی از سمت های مهم: رئیس مرکز گفتگو و همکاری بین تمدنها (۲۰۰۷ تاکنون)؛ رئیس انجمن جهانی صلح؛ رئیس افتخاری کنفرانس جهانی مذاهب برای صلح مستقر در نیویورک؛ رئیس کمیته آسیایی ادیان برای صلح مستقر در توکیو؛ رئیس کمیته اندونزیایی ادیان برای صلح؛ عضو شورای تحقیقات ملی (۱۹۹۳–۱۹۹۸)؛ استاد در دانشگاههای مختلف.
پروفسور دکتر کیایی حاجی حیدر نصیر (متولد باندونگ، جاوه غربی، ۲۵ فوریه ۱۹۵۸ میلادی، ۶۳ سالگی) پانزدهمین رئیس سازمان اسلامی محمدیه است که از سال ۲۰۱۵ تاکنون این مسوولیت را بعهده دارد. حیدر از زمان دانشجویی در انجمن دانشجویان محمدیه فعالیت می کرد. وی همچنین سردبیر مجله صدای محمدیه بود و مقالات زیادی درباره محمدیه نوشته است. کتاب وی با عنوان "محمدیه به عنوان یک جنبش نوسازی" به یکی از کتاب های مرجع تبدیل شده است. مقاله های وی را می توان در مجله صدای محمدیه نیز پیدا کرد.
تحصیلات عالی: لیسانس دانشکده توسعه جامعه روستایی جوگجاکارتا؛ فوق لیسانس جامعه شناسی دانشگاه گاجامادا جوگجاکارتا؛ دکترای جامعه شناسی دانشگاه گاجامادا جوگجاکارتا؛ درجه پروفسور جامعه شناسی واحد کاری دانشگاه محمدیه جوگجاکارتا.
نظر شما