ژاپن در عرصه جهانی و منطقه ای به عنوان یکی از مهمترین کشورهای مطرح در حوزه سینما و انیمیشن می باشد که توانسته سهم فراوانی را در حوزه اقتصادی و درآمدهای فزاینده ای را در این زمینه به خود اختصاص دهد.
در همین ارتباط می توان جشنواره های فیلم در این کشور را نیز به عنوان برخی از برترین ها معرفی کرد که توانسته نقش به سزایی را در تعامل و همکاری جهانی از یک سو و معرفی دستاوردها و ظرفیت های این حوزه از سوی دیگر را برای ژاپن به ارمغان آورد.
جشنواره های فیلم در دو دهه گذشته، به قول ژاپنی ها مانند جوانه های بامبو در سراسر ژاپن رشد کرده اند.
از اوکیناوا در جنوب کشور گرفته تا ساپورو در شمال ژاپن، سالانه بیش از ۱۰۰ جشنواره فیلم در این کشور برگزار می گردد که این جشنواره ها در هر دو سطح ملی و بین المللی برپا می شوند و اگرچه به دلیل موانعی که از لحاظ زبانی و فرهنگی وجود دارد، در نهایت تعداد کمی از فیلم های خارجی موفق به اکران و حضور در جشنواره می شوند.
جشنواره های بین المللی، از پذیرش فیلم های خارجی از تمام دنیا استقبال می کنند که نمونه اخیر ان جشنوار بین المللی فیلم توکیو با حضور چند فیلم و هنرمند وکارگردان ایرانی بوده است.
مهم ترین جشنواره فیلمی که در این کشور برگزار می گردد، جشنواره فیلم توکیو است و در ادامه به فهرست برخی دیگر از جشنواره های مهم به شرح زیر اشاره می گردد:
- جشنواره بین‌المللی فیلم توکیو [۱] (Tokyo International Film Festival)
این جشنواره در سال ۱۹۸۵ به عنوان نخستین جشنواره بزرگ فیلم ژاپن افتتاح شد. پس از آغاز به کار، در سال های بعد، همواره فیلم ها و فیلمسازان استثنایی از سراسر جهان را مورد توجه قرار می دهد. این جشنواره از سال ۱۹۸۵ تا ۱۹۹۱ به صورت هر دوسال یک بار و پس از آن به صورت سالانه برگزار می‌شد.
جشنواره بین المللی توکیو در لیست جشنواره‌های رقابتی آسیایی مورد تایید انجمن تهیه‌کنندگان جهانی فیلم [۲](FIAPF، فیاپف) قرار دارد و به همراه جشنواره بین المللی فیلم هنگ کنگ و جشنواره بین المللی فیلم بوسان، از مهم ترین جشنواره های فیلم آسیا نیز به شمار می رود. هرچند که این جشنواره مورد تایید انجمن تهیه‌کنندگان جهانی فیلم می باشد اما عمدتا فیلم هایی را که در جشنواره های عمومی حضور ندارند مورد هدف قرار می دهد.
جشنواره فیلم توکیو که بزرگترین رویداد سینمایی ژاپن به شمار می‌رود، معمولاً در ماه اکتبر و در دو منطقه روپونگی و شیبویای شهر توکیو برگزار می‌شود. جایزه بزرگ این جشنواره به نام ساکورا به بهترین فیلم بخش مسابقه اهدا می‌شود. جشنواره فیلم توکیو توسط بنیاد توسعه بین‌المللی سینمای ژاپن با همکاری و پشتیبانی دولت ژاپن برگزار می گردد. سی امین سالگرد تاسیس تیف در سال (۲۰۱۷) با حضور ۷۹۰,۲۰۱ شرکت کننده با ۱۱ درصد افزایش نسبت به سال ۲۰۱۶ برگزار شد. سازمان UNIJAPAN میزبان این جشنواره است که در دومین هفته فیلم رایزنی فرهنگی ایران در ژاپن نیز با نمایندگی فرهنگی کشورمان همکاری داشته است.
مرکز آسیایی بنیاد ژاپن و شهرداری توکیو نیز از میزبانان مشترک این جشنواره می باشند. آژانس امور فرهنگی ( نهاد ویژه ای از وزارت آموزش،فرهنگ، ورزش، علم و تکنولوژی) و وزارت اقتصاد، تجارت و صنعت از حامیان جشنواره بین المللی فیلم توکیو می باشند.
در سال ۲۰۱۹ و سی و دومین جشنواره بین المللی فیلم توکیو، سعید روستایی به عنوان بهترین کارگردان، نوید محمد زاده بهترین بازیگر برگزیده شدند و و رضا جمالی کارگردان فیلم پیرمردان هرگز نمی میرند هم جایزه روح آسیا را به دست آورد.در این جشنواره محسن تنابنده با فیلم قسم نیز حضور داشت.
جشنواره بین المللی فیلم مستند یاماگاتا[۳] (Yamagata International Documentary Film Festival) هر دو سال یکبار در ماه اکتبر در شهر یاماگاتای ژاپن برگزار می شود. این جشنواره که برای نخستین بار در اکتبر ۱۹۸۹ برپا شد، یکی از قدیمی ترین جشنواره های فیلم مستند در جهان و یکی از مشهورترین جشنواره های آسیا است. فضای جشنواره صمیمی است و فیلمسازان آسیایی فرصت خوبی برای دیدار با همتایان غربی خود دارند.
جشنواره بین المللی فیلم مستند یاماگاتا می کوشد بهترین آثار مستند از سراسر جهان را به نمایش در آورد.
بخش های متنوع این جشنواره عبارتند از:
§ بخش مسابقه بین الملل: فیلم های بلند این بخش از بین تمام آثار رسیده از سراسر جهان انتخاب و ۱۵ اثر برجسته سینمایی در این بخش نمایش داده می شوند.
§ آثار جدید سینمای آسیا: بهترین آثار سینمای معاصر آسیا در این بخش به نمایش در می آیند.
§ فیلم های علمی: در این بخش فیلم های مربوط به جذابیت های دنیای طبیعی، مکانیزم های زندگی و دنیای بی نهایت نمایش داده می شوند.
این جشنواره همچنین شامل برنامه های ویژه ای از جمله کارگاه فیلمسازی برای فیلمسازان نسل جدید آسیا، آثار جدید سینمای مستند ژاپن و سایر نمایش های ویژه به همراه جلسات بحث و گفتگو و نقد و بررسی است.
- جشنواره بین المللی فیلم اُکیناوا [۴](Okinawa International Movie Festival)
جشنواره بین المللی فیلم اُکیناوا به صورت سالانه در شهرهای گینووان و ناها (مرکز استان اکیناوا) که در جزیره اُکیناوای ژاپن قرار دارند، برگزار می گردد. این جشنوار در سال ٢٠٠٩، با مورد هدف قرار دادن فیلم های کمدی سراسر جهان و با تمرکز بر موضوع "خنده و صلح" توسط شرکت عظیم سرگرمی "یوشیموتو کوگیو " [۵]که بیش از یک قرن از تأسیس آن می گذرد، بنیاد نهاده شد.
جشنواره بین المللی انیمیشن هیروشیما،[۶] (Hiroshima International Animation Festival) هر دو سال یکبار در شهر هیروشیمای ژاپن برگزار می شود. این جشنواره در سال ١٩٨٥ توسط آسیفا[۷] (انجمن بین المللی سازندگان و علاقه مندان فیلم های انیمیشن در فرانسه) به عنوان "جشنواره بین المللی پویانمایی برای صلح جهانی" ایجاد شد.
شهر هیروشیما به دلیل بمباران اتمی که در سال ۱۹۴۵ طی جنگ جهانی دوم در آن رخ داد، مکان برگزاری این جشنواره انتخاب شد. جشنواره بین المللی انیمیشن هیروشیما به همراه جشنواره های بین‌المللی انیمیشن انسی، جشنواره بین‌المللی انیمیشن اتاوا، و جشنواره انیمیشن زاگرب، از معتبرترین و جز چهار جشنواره بزرگتر انیمیشن دنیا است. در سال ۲۰۱۰ این جشنواره ۱۹۳۷ انیمیشن از ۵۷ کشور و منطقه به همراه ۳۴،۰۰۰ شرکت کننده داشت.
- جشنواره فیلم های آسیایی اوساکا[۸] (Osaka Asian Film Festival)
جشنواره فیلم آسیایی اساکا، هر سال در ماه مارس در شهر اوساکای ژاپن برگزار می شود. این جشنواره از سال ۲۰۰۵ آغاز به کار کرد و در حال حاضر فیلم های آسیایی را معرفی می کند.
- جشنواره فیلم توکیو فیلمکس[۹] (Tokyo Filmex)
جشنواره بین‌المللی فیلم توکیو فیلمکس یک جشنواره بین‌المللی فیلم است که هرسال در توکیو برگزار می‌شود. این جشنواره در سال ۲۰۰۰ توسط دفتر کیتانو پایه‌گذاری شد. دفتر کیتانو، شرکت استعدادیابی و تولید فیلم متعلق به تاکشی کیتانو، کمدین و کارگردان سرشناس ژاپنی است. دفتر کیتانو یکی از برگزارکنندگان اصلی جشنواره می باشد.
در چهاردهمین دوره جشنواره فیلمکس توکیو[۱۰] در نوامبر ۲۰۱۳، محسن مخملباف، کارگردان ایرانی، رییس هیئت داوران جشنواره بود. تمرکز این جشنواره در بخش مسابقه معمولا بر سینمای خاورمیانه، آسیای مرکزی و آسیای شرقی است.
همانطور که قبلا ذکر شد، سالانه جشنواره های فیلم متعددی در سراسر ژاپن برگزار می شود، که به برخی مهم ترین آنها اشاره شد. علاوه بر آن جشنواره های دیگری نیز در ژاپن برگزار می شوند. این جشنواره ها عبارتند از: جشنواره بین المللی فیلم نارا، جشنواره فیلم کوتاه ساپورو، جشنواره فیلم بین المللی یوباری ، جشنواره فیلم ماینیچی، جشنواره فیلم ورزشی کوبه، جشنواره فیلم کوییر، جشنواره بین المللی فیلم کوتاه کان-کن، جشنواره فیلم دانشجویی دانشگاه واسدا، جشنواره بین المللی فیلم کیوتو، جشنواره فیلم کودک یوفویین.
در ژاپن جشنواره فیلم های هندی و فرانسوی نیز برگزار می گردد. همچنین جشنواره هایی مخصوص اکران فیلم های ژاپنی در خارج از ژاپن به ویژه در کشورهای جنوب شرق آسیا (آسه آن)، استرالیا و هند برپا می شود.
جشنواره فیلم های ژاپنی در سیدنی، استرالیا از سال ۱۹۹۷ آغاز شده است و اکنون یکی از بزرگترین جشنواره فیلم ژاپنی در دنیا است.
بنیاد ژاپن مسئول و متصدی جشنواره های برون مرزی فیلم های ژاپنی است. هدف این بنیاد در برگزاری این جشنواره در کشـور های خارجی و معرفی فرهنگ ژاپن از طریق نمایش فیلم های ژاپنی است و تنها نهاد این کشور است که مسئولیت اجرای جامع برنامه های تبادل فرهنگی بین المللی در سراسر جهان را بر عهده دارد.
تهیه و تنظیم: دکتر میلاد دلفان
نظر شما