با پایان یافتن جنگ جهانی دوم در سال 1945 میلادی و اعدام موسولینی (آخرین نخست وزیر پادشاهی ایتالیا)، دیکتاتور ایتالیایی و بنیانگذار حزب فاشیست، جمهوری ایتالیا در دوم ماه ژوئن سال 1946 تشکیل و با انتخاب د نیکولا به عنوان اولین رئیس جمهور، نخست وزیر خود به نام آلچیده د گاسپری رسماً فعالیت خود را آغاز نمود.

با گذشت بیش از 77 سال از پایان جنگ دوم جهانی، ایتالیا تا به امروز 68 بار شاهد انتخاب نخست وزیر بوده است، این بدان معنا است که هر دولت به صورت میانگین تقریبا یک سال (کوتاهترین 11 روز و طولانی ترین، چهار سال)  در این سمت باقی مانده و درگیریهای بین جناحی و عدم کسب رای اعتماد از سوی مجلس باعث شده که تا کنون دولت ایتالیا 67 بار سقوط دولت را تجربه کرده باشد.

حضور 34 حزب سیاسی در مجلس ایتالیا و فعالیت آنها در عرصه سیاسی و چالشهای بین ایشان یکی از دلایل اصلی تزلزل دولت ایتالیا می باشد، ولی این بدان معنا نیست که این تزلزل دولت، توانسته باشد در رشد اقتصادی کشور و در سیاست های کلان کشور تاثیر منفی بسزایی داشته باشد.

علیرغم این مشکلات، کشور ایتالیا در رده هفت کشور صنعتی دنیا به شمار می رود و در سیاستگذاری کلان اتحادیه اروپا نقش مهمی را ایفا می نماید.

بعد از سقوط دولت برلوسکونی در سال 2011 تا پایان دولت دراگی در 22 اکتبر سال 2022، تمامی نخست وزیران ایتالیا نه از طریق رای گیری عمومی، بلکه به صورت انتصابی از سوی رئیس جمهور و یا از طریق ائتلاف احزاب مجلس انتخاب شدند. علت آن هم شرایط و چالشهای خاصی بود که ایتالیا در طی مقاطع مختلف با آن روبرو بود. مانند افزایش بدهی عمومی دولت در سال 2011 و متعاقب آن  خطر ورشکستگی دولت که باعث سقوط دولت برلوسکونی شد و رئیس جمهور آن زمان، آقای ناپولیتانو سریعاً با انتخاب یک دولت تکنوکرات به رهبری ماریو مونتی، ایتالیا را از خطر ورشکستگی نجات داد. بحران های دیگر اقتصادی و شرایط ویژه دوران کووید از دیگر چالش هایی هستند که باعث شد رئیس جمهور با انتصاب نخست وزیر، بدون رای گیری عمومی موافقت نماید.

در حال حاضر خانم جورجا ملونی (اولین نخست وزیر زن ایتالیا) بعد از تقریبا ده سال توانست از طریق برگزاری انتخابات عمومی، از اول آبان ماه، پست ریاست قوه مجریه ایتالیا را برعهده بگیرد و می بایست با چالشهای فراوان سیاسی و اقتصادی ایتالیا دست و پنجه نرم نماید.

خانم ملونی با ائتلاف احزاب سیاسی راستگرای ایتالیا به قدرت رسید، که ممکن است در موازنه سیاستهای اروپا، در صورت برسر قدرت ماندن، تغییرات محسوسی را  ایجاد نماید. نقطه قوت وی این است که از بدو تشکیل حزب برادران ایتالیا، با توجه به اینکه در دولت های پیشین، سهمی نداشته، این اولین بار است که مردم ایتالیا سیاست و برنامه های اقتصادی این حزب را مورد آزمایش قرار می دهند.

به استثنای وزیر فرهنگ، وزیر بهداشت و درمان، وزیر کشور، وزیر ورزش و جوانان و همچنین وزیر کار که مستقل بوده و هیچگونه وابستگی جناحی ندارند، تمامی  وزرای (21 وزیر باقیمانده)  انتخابی دولت ملونی از احزاب راستگرای ایتالیا می باشند.

این بدان معنی است که احزاب میانه رو و چپ گرای ایتالیا عملا برای اولین بار هیچگونه قدرتی در تعیین سیاستهای کلان کشور نداشته و دولت خانم ملونی نیازی به آرای ایشان در مجلس ندارد و تنها با حمایت احزاب ائتلافی حامی خویش، می تواند تصمیم های دولت را به اجرا درآورد.

فراسوی تحولات سیاسی و اقتصادی آینده ایتالیا، در صورت بر سر قدرت ماندن خانم ملونی و مسائل عدیده داخلی ایتالیا که در گام اول باید بدان بپردازد. وعده های ایشان در کارزار تبلیغاتی خود مانند تأکید بر سیاست‌های سخت‌گیرانه علیه مهاجران و خارجی‌ها، مقابله سرسختانه با سازمان‌های غیردولتی که در نجات پناهجویان در دریای مدیترانه و رساندن آنها به سواحل ایتالیا مشارکت دارند یا حتی تهدید به محاصره دریایی سواحل برخی از کشورهای آفریقایی مهاجرخیز، تا کاهش مالیات، ارتقا و بهبود بخشیدن به سیستم بهداشت و درمان را به مردم داده است، که با این وجود، کار دشواری پیش رو دارد که آینده همه چیز را مشخص خواهد نمود.

سیاستهای فرهنگی دولت جدید

با در نظر گرفتن غنای تاریخی و تمدنی ایتالیا، خانم ملونی در خصوص سیاست فرهنگی کشور، اولویت های خویش را بر افزایش بهره وری از جاذبه های توریستی ایتالیا، گسترش و تقویت زبان ایتالیایی در دنیا و بکارگیری نیروهای جوان و متعاقباً تکنولوژی و فناوریهای پیشرفته در بخش فرهنگ و هنر متمرکز نموده است.

از سوی دیگر، از میان 1154 سایت ثبت شده در لیست میراث فرهنگی بشریت (897 اثر فرهنگی، 218 اثر طبیعی و 39 اثر ترکیبی) در میان 167 کشور دنیا، ایتالیا با تعداد 58 اثر، رتبه اول را به خود اختصاص داده است، ولی با تعداد 59 میلیون توریست در سال، رتبه پنجم، بعد از فرانسه، اسپانیا، آمریکا و چین را به خود اختصاص داده است و نیز صنعت گردشگری در اقتصاد ایتالیا نقشی بسیار مهمی را ایفا می نماید. با این وجود خانم ملونی در نظر دارد با ارائه تسهیلات لازم در خصوص  شناساندن ارزش جاذبه های توریستی این کشور، نسبت افزایش تعداد گردشگر فرهنگی اقدام نماید.

زبان ایتالیایی به جز ایتالیا در چند کشور دیگر اروپایی گسترش دارد و تقریبا 68 میلیون نفر به این زبان صحبت می کنند و جایگاه بیست و سوم را در بین زبانهای دنیا، از نظر تعداد مردمانی که به این زبان صحبت می کنند، در خود جای داده است. خانم ملونی در نظر دارد در خصوص نشر و گسترش زبان ایتالیایی در دیگر کشورها، با اختصاص بودجه ای مناسب تلاش نماید.

یکی دیگر از سیاست های نخست وزیر جدید ایتالیا خانم ملونی، بکار گیری نیروی جوان در صنعت توریسم ایتالیا است که 13% تولید ناخالص کشور را تامین می کند، این مهم می تواند تحولی عظیمی برای این کشور به صورت سالانه، درآمدی برابر با 80 میلیارد یورو رقم بزند. با توجه به سیاست جذب جوانان و استفاده از تکنولوژی پیشرفته در این صنعت که خانم ملونی در صدد است از آن استفاده کند، عاقلانه به نظر می رسد.

انتخاب وزیر فرهنگ ایتالیا

وزیر فرهنگ ایتالیا آقای جنّارو سن جولیانو روزنامه نگار و نویسنده ایتالیایی متولد سال 1962شهر ناپل در ایتالیا می باشد، نامبرده در گذشته مدیر روزنامه رم، بخش خبر شبکه دوم دولتی ایتالیا و معاون بخش خبر شبکه یک دولتی ایتالیا و روزنامه کثیر الانتشار لیبرو را برعهده داشته است و از اول آبان سال 1401 به سمت وزیر فرهنگ ایتالیا منصوب شد.

نامبرده فارغ التحصیل رشته علوم قضایی از دانشگاه فدریکو دوم ناپل و دارای مدرک دکترا در رشته حقوق و اقتصاد می باشد. در سال 2015 در شصت و هفمین دوره موسسه عالی مطالعاتی وزارت دفاع شرکت و کتابی را با عنوان مجاهدت در نیروهای خارجی را با همکاری دیگر محققین منتشر کرد.

در دوران جوانی یکی از اعضای سازمان جبهه جوانان (با ایدئولوژی نئوفاشیسم و راست افراطی) بوده که بعد از تعدیل گرایشهای سیاسی خود، در نهایت از سوی حزب خانه آزادی، کاندیدِ انتخابات سال 2001 مجلس ایتالیا شد و موفق به کسب رای لازم نگردید.

هرچند در حال حاضر ایشان در سمت وزیر فرهنگ گرایش سیاسی خود را مستقل معرفی کرده و اعلام نموده که دارای هیچگونه موضع گیری سیاسی نیست ولی با مرور اجمالی به سابقه فعالیتهای آقای سن جولیانو می توان به راحتی دریافت که نامبرده از جناح سیاسی راست حمایت می کند.

نتیجه:

با قدرت گرفتن مجدد جناح راست در ایتالیا می توان این چشم انداز را ترسیم نمود که در تعاملات فرهنگی کشور ایتالیا تفاوت های محسوسی ایجاد گردد، ولی آنچه که می تواند باعث تمایز دولت فعلی با دیگر دولتهای راست ایتالیا گردد، گرایش های ملی گرایی (ناسیونالیسم) است که در این دولت بیشتر مشهود است. ملونی علاوه بر ایتالیایی، سه زبان انگلیسی، فرانسوی و اسپانیایی را روان صحبت می‌کند و کتاب بیوگرافی‌اش با اشاراتی که به آثار مختلف ادب و هنری دارد، نشان از کارنامه‌ای است که با کتابخوانی و مسائل فرهنگی غیرمحافظه‌کار سروکار داشته است.

ملونی در سخنرانی‌هایش گاه و بی‌گاه بر اهمیت و ارزش‌های محافظه‌کارانه و درک و دریافت‌های سنتی از خانواده تأکید کرده است، و برای زنان بچه‌داری که بخواهند به کار برگردند شرایط بهتری فراهم می‌کند. خانم ملونی در تمامی اظهارات خود، چه قبل و یا بعد از انتخاب شدن به سمتِ نخست وزیری، همواره بر مستقل بودن سیاست ایتالیا از اروپا و آمریکا تاکید کرده است و اذعان داشته که در راستای حفظ منافع ملی کشور، حاضر به تبعیت از سیاست دیکته شده از سوی دیگر کشورهای صاحب قدرت نیست. به عنوان نمونه می توان به انتقاد شدیدالحن اخیر وی از مکرون رئیس جمهور فرانسه بود که در خصوص توانایی ایشان در اداره دولت ابراز تردید نموده بود و یا انتقاد از بایدن رئیس جمهور آمریکا در خصوص وادار کردن اروپا به حمایت از اوکراین و تحریم نفت و گاز روسیه.

آنچه که نباید از آن غافل بود حمایت 90 میلیارد یورویی اتحادیه اروپا از ایتالیا است که در زمان نخست وزیر سابق ایتالیا مورد تصویب قرار گرفت و مقرر شده، طی چند مرحله در اختیار ایتالیا قرار گیرد و قسط اول آن در شهریور ماه پرداخت شد. سوال اینجاست که آیا سیاست خانم ملونی در راستای حفظ منافع ملی، حتی به قیمت مخالفت با سیاستهای اتحادیه اروپا، می تواند این اتحادیه را همچنان در اعطای کمک های مالی خود همراه کند؟ این سوالی است که برای یافتن پاسخ آن باید صبر کرد.