درایتالیا؛ نرخ باروری، که میانگین تعداد فرزندان متولد شده توسط هر زن در سن باروری را اندازه‌گیری می‌کند، در ژانویه تا ژوئیه به ۱.۱۳ کاهش یافته است، در حالی که سال گذشته کمترین میزان ۱.۱۸ را ثبت کرده بود.کاهش طولانی مدت نرخ زاد و ولد در ایتالیا یک وضعیت اضطراری ملی محسوب می‌شود. اما با وجود وعده‌های نخست‌وزیر جورجیا ملونی و اسلاف او برای مقابله با این مشکل، هیچ‌کس هنوز نتوانسته جلوی این کاهش را بگیرد.

در گزارش جداگانه‌ای که روز سه‌شنبه منتشر شد، ISTAT اعلام کرد که پیر شدن مداوم جمعیت و افزایش تدریجی سن بازنشستگی منجر به نیروی کار مسن‌تر خواهد شد.در این گزارش آمده است که تا سال ۲۰۵۰ سهم افراد شاغل یا جویای کار در گروه سنی ۵۵ تا ۶۴ سال از ۶۱ درصد در سال گذشته به ۷۰ درصد افزایش خواهد یافت، در حالی که این رقم در گروه سنی ۶۵ تا ۷۴ سال از ۱۱ درصد به ۱۶ درصد خواهد رسید. گزارش های منتشر شده (اکتبر2025) نشان می دهد با تشدید بحران جمعیتی، روند نزولی شدید زاد و ولد در ایتالیا ادامه دارد .

بر اساس داده‌های منتشر شده توسط آژانس ملی آمار ایتالیا (ISTAT) در روز سه‌شنبه، در سال ۲۰۲۴ تعداد ۳۶۹ هزار و ۹۴۴ نوزاد در ایتالیا متولد شده‌اند که نسبت به ۳۷۹ هزار و ۸۹۰ تولد در سال قبل از آن، ۲.۶ درصد کاهش داشته است .

تعداد تولدها در ایتالیا در سال ۲۰۲۴، کمترین میزان از زمان شروع ثبت آمار در سال ۱۸۶۱، پس از اتحاد ایتالیا، است و این رقم برای شانزدهمین سال متوالی کاهش یافته است.این روند نزولی از سال ۲۰۰۸، زمانی که اوج تولدها (۵۷۶۰۰۰) در دهه ۲۰۰۰ رخ داد، به طور پیوسته در حال پیشرفت بوده است.داده‌های اولیه برای هفت ماه اول سال ۲۰۲۵ نشان می‌دهد که این روند منفی همچنان ادامه دارد و تعداد نوزادان در مقایسه با مدت مشابه در سال ۲۰۲۴، ۶.۳ درصد کاهش یافته است.

باروری

نرخ باروری - میانگین تعداد فرزندان به ازای هر زن در سن باروری - سال گذشته به پایین‌ترین حد خود یعنی ۱.۱۸ رسید که نسبت به ۱.۲۰ در سال ۲۰۲۳ کاهش یافته است.ارقام موقت برای ژانویه تا ژوئیه ۲۰۲۵ حاکی از کاهش بیشتر به ۱.۱۳ است.داده‌ها تصویری از کاهش مداوم باروری را ترسیم می‌کنند: از ۲.۰۱ فرزند به ازای هر زن برای نسل ۱۹۴۷ (آخرین نسلی که به آستانه جایگزینی نسلی رسیدند) به ۱.۴۴ فرزند برای زنانی که در سال ۱۹۷۵ متولد شده‌اند (که در سال ۲۰۲۴ ۴۹ ساله می‌شوند).کاهش باروری در هر نسل با افزایش تعداد زنان بدون فرزند همراه است.

این رقم برای زنان متولد ۱۹۴۷، ۱۰ درصد بود، با این حال در گروه ۱۹۷۵، زنان بدون فرزند تقریباً یک چهارم از کل (۲۳ درصد) را تشکیل می‌دهند.

عوامل

گزارش ISTAT تأکید می‌کند که کاهش زاد و ولد در طول این سال‌ها با کاهش تعداد والدین بالقوه مرتبط است که به نسل‌های کوچک‌تر و متولد شده از اواسط دهه 1970، زمانی که باروری شروع به کاهش کرد، تعلق دارند.ناامنی شغلی، به ویژه رواج قراردادهای کاری موقت، و  دستمزدهای پایین نیز تأثیر زیادی بر کاهش نرخ زاد و ولد در ایتالیا دارند.

تولدهای غیر ایتالیایی

با این حال، این کاهش با تعداد نسبتاً ثابت تولدهایی که حداقل یکی از والدین آنها خارجی است، جبران می‌شود.

این تعداد تولد که ۲۱.۸ درصد از کل تولدها را تشکیل می‌دهند، از ۸۰۹۴۲ مورد در سال ۲۰۲۳ به ۸۰۷۶۱ مورد در سال گذشته افزایش یافته است.بیشترین تعداد تولد در این دسته در سال ۲۰۲۴، از یک یا چند والدین غیر ایتالیایی، مربوط به رومانیایی (۱۰۵۳۲)، مراکشی (۹۴۴۸) و آلبانیایی (۹۱۱۵) بوده است.

بر اساس گزارش 21اکتبر ایستات یا همان مرکز آمار ایتالیا وضعیت نرخ باروری در استان های شمالی بهتر از استان های جنوبی است که طبعا می تواند بخاطر شکاف اقتصادی و طبقاتی و کیفیت زندگی بین شمال و جنوب ایتالیا باشد.

نام‌های برتر

محبوب‌ترین نام پسرانه در بین والدین جدید در ایتالیا همچنان لئوناردو است که از سال ۲۰۱۸ این جایگاه را حفظ کرده و پس از آن ادواردو و توماسو قرار دارند.

برای دختران، وضعیت در مقایسه با سال ۲۰۲۳ بدون تغییر باقی مانده است، به طوری که صوفیا در رتبه اول و پس از آن آرورا و گینورا قرار دارند.از جمله محبوب‌ترین نام‌ها برای پسران متولد ایتالیا در سال ۲۰۲۴ از والدین غیرایتالیایی می‌توان به رایان، آدام، امیر و لیام اشاره کرد، در حالی که برای دختران نام‌های محبوب صوفیه، سارا و امیره هستند.

جمعیت رو به پیری

همزمان با کاهش نرخ زاد و ولد، جمعیت ایتالیا همچنان رو به پیری است.

از اول ژانویه ۲۰۲۵، میانگین سنی در ایتالیا به ۴۶.۸ سال افزایش یافت و افراد بالای ۶۵ سال اکنون تقریباً یک چهارم (۲۴.۷ درصد) از کل جمعیت را تشکیل می‌دهند.کاهش مداوم زاد و ولد، همراه با افزایش سن جمعیت، چالش ملی بزرگی را برای آینده اجتماعی و اقتصادی ایتالیا رقم می‌زند.

این در حالی است که فیلیپ کاپلی ؛  مارس ۲۰۲۴ در مقاله ای با عنوان هرم وارونه، بحران جمعیتی در ایتالیا در نشریه زتا، (دپارتمان روزنامه نگاری و ارتباطات اندیشکده لوئیس) نوشت، گفت:

از سال ۲۰۰۸ تاکنون ۱۸۳۰۰۰ تولد از دست رفته است. برای جلوگیری از افتادن در «تله باروری پایین»، سیاست‌های سیستماتیک مورد نیاز است.

برای اولین بار از زمان اتحاد ایتالیا، در سال ۲۰۲۲ تعداد تولدها در کشور ما به زیر چهارصد هزار نفر رسید. در آخرین گزارش موسسه ملی آمار (Istat)، تنها ۳۹۳۰۰۰ تولد ثبت شده است که هفت هزار کمتر از سال ۲۰۲۱ و ۱۸۳۰۰۰ کمتر از سال ۲۰۰۸ است، زمانی که بالاترین مقدار دهه ۲۰۰۰ (۵۷۶۶۵۹) گزارش شد. تخمین‌ها برای شش ماه اول سال ۲۰۲۳ کاهش بیشتر ۳۵۰۰ نوزاد را نشان می‌دهد. نرخ باروری کل (TFR)، شاخصی که میانگین تعداد فرزندان به ازای هر زن را اندازه‌گیری می‌کند، دو سال پیش ۱.۲۴ بود که سومین پایین‌ترین نرخ در اروپا بود و اکنون ۱.۲۲ است.

این کاهش عمدتاً به دلیل محدودیت دسترسی به زنان در سن باروری است: افراد سی ساله امروزی در اواسط دهه 1990، در اوج دوره موسوم به «کاهش زاد و ولد»، مرحله چهل ساله کاهش نرخ باروری، که در سال 1995 به پایین‌ترین نقطه خود یعنی 1.19 رسید، متولد شده‌اند. بهبود بعدی بین سال‌های 2002 تا 2008، که جمعیت‌شناسان آن را «جهش زاد و ولد» می‌نامند، عمدتاً به دلیل سهم خارجی‌ها بوده است. در سال‌های اخیر، این سهم نیز کاهش یافته است، همانطور که ماریا ریتا تستا، استاد جمعیت‌شناسی در دانشگاه لوئیس گیدو کارلی در رم، توضیح می‌دهد: «از سال 2019، باروری زنان ایتالیایی بدون تغییر در 1.18 فرزند به ازای هر زن باقی مانده است، در حالی که باروری مهاجران نزدیک به 2 فرزند بوده و به 1.87 کاهش یافته است.» کسانی که به ایتالیا می‌آیند، حتی از کشورهایی با نرخ زاد و ولد بسیار بالا، با زمینه اجتماعی-اقتصادی سازگار می‌شوند و با همان مشکلاتی روبرو می‌شوند که بومیان در ایجاد تعادل بین مراقبت از کودک و شغل با آن مواجه هستند.

نرخ باروری کل و نرخ تولد کل ساکنان ایتالیا بین سال‌های ۲۰۰۲ تا ۲۰۲۲ (پردازش ما بر اساس داده‌های Istat)

معکوس شدن روند در دهه ۲۰۱۰ به وضوح توسط نمودار بالا نشان داده شده است، که نرخ باروری کل ساکنان را با نرخ زاد و ولد، یعنی نسبت تعداد تولدها در یک سال به میانگین جمعیت، ضرب در هزار، مرتبط می‌کند. اوج سال ۲۰۰۸ با کاهش مداوم در هر دو شاخص دنبال می‌شود، و منحنی در سال‌های اخیر به سطوح نگران‌کننده‌ای کاهش یافته است. در پس کاهش زاد و ولد در ایتالیا، گسترش ارزش‌های پسامدرن نیز وجود دارد که در دهه ۱۹۸۰ در اروپا آغاز شد و منجر به تعویق مداوم و تدریجی مادری شد. این تأخیر تا حدی با افزایش باروری خارج از ازدواج در کشورهای شمال اروپا جبران شده است، در حالی که در ایتالیا، این میزان تنها در دو دهه گذشته افزایش یافته است: در سال ۱۹۹۵، نسبت زاد و ولد از زوج‌های مجرد ۸٪ از کل بود، امروز ۴۱.۵٪ است، با این حال نرخ زاد و ولد همچنان در حال کاهش است. تستا می‌گوید: «یکی از توضیحات در تفاوت‌های جنسیتی بسیار بارز نهفته است.» علاوه بر شکاف گسترده در نرخ اشتغال - نرخ اشتغال زنان ۵۵ درصد است که چهارده درصد کمتر از میانگین اتحادیه اروپا است، در حالی که نرخ اشتغال مردان ۷۵ درصد است - توزیع متفاوتی از وظایف در بین زوج‌ها هنوز وجود دارد: زنان کسانی هستند که در درجه اول مسئول کارهای خانه و مراقبت از کودکان هستند. علاوه بر این، تغییر ارزش‌ها در یک وضعیت اقتصادی نامطلوب در حال وقوع است. رکود اقتصادی با عدم قطعیت ناشی از جنگ‌ها و «اضطراب اقلیمی»، نگرانی در مورد تغییرات اقلیمی، که به ویژه نسل‌های جوان را تحت تأثیر قرار می‌دهد، تشدید می‌شود.

جمعیت‌شناسی با اینرسی شدید مشخص می‌شود؛ از سالی به سال دیگر، تغییر کوچک به نظر می‌رسد، اما در درازمدت، اثرات آن ویرانگر است: در شصت سال، ایتالیا ۶۰ درصد از تولدهای خود را از دست داده است. از جمله دلایل آن می‌توان به تعویق افتادن میانگین سن تولد فرزند اشاره کرد. نمودار Istat در زیر، با نرخ باروری خاص بر اساس سن زنان در سال‌های ۱۹۹۵، ۲۰۱۰ و ۲۰۲۲، گویای همه چیز است: نوزده سال پیش، این مقدار کمی کمتر از سی سال بود، در حالی که در آخرین نظرسنجی، این مقدار ۳۲.۴ است که برای ایتالیایی‌ها (۳۲.۹) بیشتر از خارجی‌ها (۲۹.۶) است.

داده‌های نگران‌کننده نه تنها کاهش جمعیت است که برای اولین بار در سال ۲۰۲۳ به زیر شصت میلیون نفر رسید، بلکه پیری قابل توجه ناشی از آن نیز هست. به ازای هر ۱۰۰ جوان، اکنون ۱۸۴ سالمند وجود دارد. گوستاو دِ سانتیس، استاد جمعیت‌شناسی دانشگاه علوم سیاسی «سزاره آلفیری» در فلورانس، می‌گوید: «مدتی است که هرم سنی واژگون شده است: پایه آن که از نسل‌های جدید تشکیل شده، بسیار باریک است، در حالی که رأس آن که توسط گروه‌های بالای شصت و پنج سال تشکیل شده است، همچنان در حال گسترش است. روند نزولی زاد و ولد پیامدهای نگران‌کننده‌ای برای اقتصاد و سیستم بازنشستگی دارد. راه‌حل‌های احتمالی در افکار عمومی محبوب نیستند.» دِ سانتیس ادامه می‌دهد: «کار طولانی‌تر، کاهش حقوق بازنشستگی یا باز کردن درهای مهاجرت راه‌حل‌های محبوبی نیستند.» علاوه بر این، خارجی‌ها به دو دلیل برای بهبود وضعیت کافی نیستند. دلیل اول این است که آنها گزینشی عمل می‌کنند: به طور متوسط ​​فرزندان کمتری نسبت به هموطنان خود که در کشور خود می‌مانند، دارند. دوم اینکه ایتالیا اغلب برای آنها فقط یک توقفگاه موقت است: این استاد دانشگاه توضیح می‌دهد: «آنها برای پیدا کردن کار می‌آیند، اما پس از پس‌انداز مقداری پول، به خانه برمی‌گردند»

برای زنان ایتالیایی، شکاف بین اهداف و دستاوردهای تولید مثلی نیز به طور فزاینده‌ای مشهود است: آنها آرزوی دو فرزند دارند، اما بیشتر و بیشتر اوقات فقط یک فرزند دارند. این «شکاف باروری» است که اگر در طول زمان تأیید شود، می‌تواند منجر به دام باروری پایین شود، همانطور که پروفسور تستا نظریه‌پردازی کرده است: «اگر تعداد تولدها برای مدت طولانی زیر سطح جایگزینی دو تولد به ازای هر زن باقی بماند، زوج‌ها مدل خانواده تک فرزندی را به عنوان مرجع اتخاذ می‌کنند. تغییر جاه‌طلبی‌های نسل‌های جوان‌تر، منحنی باروری را حتی پایین‌تر می‌برد و باعث ایجاد یک چرخه معیوب برگشت‌ناپذیر می‌شود.»

در مواجهه با این بحران، ضروری است که سیاست‌هایی را در نظر بگیریم که بتوانند این روند را معکوس کنند. این جمعیت‌شناس می‌گوید: «بسته‌های سیاستی مداوم، انعطاف‌پذیر و متمایز، مانند بسته‌هایی که توسط کشورهای اروپای شمالی اتخاذ شده‌اند، مورد نیاز است.» برای اینکه این بسته‌ها اثرات ملموسی داشته باشند، باید حداقل سی سال دوام داشته باشند و نه تنها زنان، بلکه زوج‌های جوان را نیز هدف قرار دهند. آلمان بر آشتی کار و خانواده تمرکز کرده است: مرخصی زایمان و مرخصی پدری همراه با دسترسی آسان‌تر به مراقبت از کودک. کشورهای اسکاندیناوی برابری جنسیتی را دنبال کرده‌اند و از فرانسه می‌توانیم از تنوع حمایت‌ها الگوبرداری کنیم. تستا نتیجه می‌گیرد: «من آن را یک رویکرد سیستمی می‌نامم که فراتر از مرزهای سیاست خانواده است.»

یک راه‌حل غیرجمعیتی برای بحران زاد و ولد مورد نیاز است.

منابع:

اصل گزارش مرکز آمار ایتالیا

https://www.istat.it/wp-content/uploads/2025/10/Natalita-e-fecondita-della-popolazione-residente_Anno-2024.pdf

https://zetaluiss.it/2024/03/29/births-crisis-italy/

https://www.reuters.com/world/italys-births-set-sink-new-record-low-2025-2025-10-21/

https://www.wantedinrome.com/news/italys-birth-rate-hits-new-record-low.html