در پس‌زمینه تحولات جهانی، در قرقیزستان تمایلی به افزایش فعالیت‌های جنبش‌ها، سازمان‌ها و فرقه‌های ممنوعه مذهبی وجود داشته است و در حال حاضر دولت باید به این تمایل خطرناک توجه کند و سازمان‌های متولی این امر باید فعال‌تر و به طور منظم با جوامع دینی و مومنان همکاری کنند. این دیدگاه را قنات‌بیک مورْزاخلیلوف، کارشناس حوزه دین، در کنفرانسی با موضوع «آسیای مرکزی: چالش‌های تروریسم و افراط‌گرایی بین‌المللی در شرایط شکل‌گیری نظم نوین جهانی و مبانی قانونی مقابله» بیان کرد. متن کامل سخنرانی ایشان به شرح ذیل می‌باشد.
«می‌خواهم توجه را به موردی جلب کنم که همین روزهای گذشته اتفاق افتاد. امام جماعت مسجدی در بخش توقْتوقول یکی از پیروان «انکار یقین» را مورد ضرب و شتم قرار داد و نظرات بسیار بدی در شبکه‌های اجتماعی راجع به این اتفاق ابراز شد. برخی‌ها می‌گویند که چنین امامان را باید کشت و خود رویه «انکار یقین» را باید از بین بُرد.
ما باید به ائمه توجه کنیم. در قرقیزستان 3854 سازمان مذهبی وجود دارد که بیش از 80 درصد آنها اسلامی هستند. فعالیت مؤسسات مذهبی و آموزشی دینی توسط اداره دین مسلمانان قرقیزستان (مفتیات) هماهنگ می‌شوند و مفتیات نهاد ناظر بر جماعت‌های مسلمانان است، اما علاوه بر مفتیات، جماعت‌های بسیاری دیگر در قرقیزستان وجود دارد. از این گروه‌های مذهبی، 21 سازمان از سال 2003 تا 2017 توسط دادگاه‌های مختلف کشور به عنوان سازمان‌های تروریستی و افراطی شناخته شدند. از این میان، دو سازمان «جیش المهدی» و «انکار یقین» در قرقیزستان ریشه دارند. ما هم باید به این موضوع فکر کنیم.
بر اساس تحلیل روند نهادینه شدن جامعه مسلمانان در قرقیزستان مدرن از سال 1991 تا به امروز، ما به این نتیجه رسیدیم که جریان‌های جهانی و غیرجهانی در کشور ما فعالیت می‌کنند. هدف جریان‌های جهانی اعمال نفوذ در حوزه‌های سیاسی، مالی، اجتماعی، آموزشی و غیره است و فعالیت جریان‌های غیرجهانی صرفاً معطوف به حوزه دینی است.
در قرقیزستان جوامعی مانند «نورجولار» متعلق به جریان‌های جهانی هستند. آنها برای دانشجویان خانه و آپارتمان اجاره می‌کنند و به آنها آموزش می‌دهند. جنبش ترکی «سلیمان‌جیلار» در سراسر قرقیزستان حدود 20 پانسیون، مدارس بانوان و مؤسسات آموزشی مختلف دارد. جنبش اجتماعی «خدمت» وجود دارد، که توسط پیروان فتح الله گولن تأسیس شده است. پیروان جنبش «اخوان المسلمین» نیز هستند که مال مصر است، اما آنها وابسته به سازمان مشهور «مجمع جهانی جوانان مسلمان» (WAMY) هستند که مساجد و مدارس می‌سازد و مقامات ما را به حج می‌فرستد. همین مجمع یک نمازخانه در داخل مجلس کشور ساختند.
شیعیان اسماعیلی نیز وجود دارند که به «بنیاد آقاخان – قرقیزستان» وابسته هستند. این بنیاد صاحب بانک معتبر KICB، مرکز آموزشی «استاد – شاگرد»، اولین شرکت اعتبار خرد و غیره است. همچنین یک جنبش سلفی طاهِری وجود دارد که بسیاری از سازمان‌های ممنوعه در قرقیزستان با آن مرتبط هستند. با این حال، در حال حاضر تمایل به افزایش تعداد حامیان و پیروان آنها وجود دارد. اینها عمدتاً جوانان اویغور و قرقیزهای روسی‌زبان هستند که در حومه بیشکک و در استان چوی مستقر می‌باشند.
یکی دیگر از جریان‌های جهانی «حزب التحریر» است، اما جنبش‌های غیرجهانی شامل «جماعت تبلیغ»، «جامعه اسلامی احمدیه» و «انکار یقین» هستند.
با توجه به این موضوع، ساختارهای دولتی، یعنی شورای امنیت و نهاد مجاز برای امور دینی باید به طور منظم در این راستا فعالیت کنند.
به عنوان مثال، در سال ۲۰۱۵-۲۰۱۴ سه جلسه بررسی مسائل مذهبی زیر نظر شورای دفاع برگزار شد. قبل از آن در سال 2007 برای اولین بار در تاریخ قرقیزستان شورای امنیت جلسه‌ای تشکیل داد که در آن از مفتیان و قاضیان همه استان‌ها دعوت و آنگاه تصمیمات اساسی گرفته شد. امروز شورای امنیت نیز باید در این راستا نقش هماهنگ‌کننده و تامین امنیت دینی کشور را بر عهده بگیرد.
همچنین باید به شبکه‌های اجتماعی توجه ویژه‌ای داشته باشیم. زیرا همه اطلاعات و احساسات از آنجا نشأت می‌گیرد. لازم است اطلاعات صحیح و تحریف نشده در مورد دین از طریق صفحات رسمی روحانیان ما به مردم منتقل شود. به صفحات آنها در هر یک از شبکه‌های اجتماعی نگاه کنید، آنها بیش از یک میلیون دنبال‌کننده دارند.
دولت باید موضوع اطلاع‌رسانی در حوزه دین را تحت کنترل درآورد. باید اطلاعات مثبت بیشتری درباره فعالیت‌های روحانیت رسمی ایجاد کرد تا تأثیر جنبش‌های مخرب دینی به حداقل برسد. باید از سیستم SERM (مدیریت اعتبار موتورهای جستجو) استفاده کرد».
شایان ذکر است که در تاریخ ۲۶ اردیبهشت در بیشکک کنفرانس علمی و عملی: «آسیای مرکزی: چالش‌های تروریسم و افراط‌گرایی بین‌المللی در شرایط شکل‌گیری نظم نوین جهانی و مبانی قانونی مقابله» توسط مرکز ابتکارات کارشناسی «Oy Ordo» با مشارکت انستیتو دولت و حقوق آکادمی ملی علوم جمهوری قرقیزستان و انجمن بین‌المللی کهنه‌سربازان نیروهای ویژه «آلفا» جمهوری قرقیزستان برگزار شد.
منبع: خبرگزاری «وِچِرْنی بیشکک»
نظر شما