| در تاریخ ۲۴ ژوئن، جهان روز جهانی زنان دیپلمات را گرامی داشت؛ روزی که از سوی مجمع عمومی سازمان ملل در سال ۲۰۲۲ برای ارج نهادن به مشارکت چشمگیر زنان در دیپلماسی و ارتقای برابری جنسیتی در تمامی سطوح خدمات دیپلماتیک تصویب شد. به همین مناسبت، خبرگزاری ملی «خبر» قرقیزستان گفتگویی اختصاصی با ایرینا اورولبایوا انجام داد؛ زنی که مسیر حرفه‌ای و زندگی‌اش به شکلی عمیق با تاریخ دیپلماسی جمهوری قرقیزستان گره خورده است. ایرینا اورولبایوا نه تنها یک دیپلمات حرفه‌ای است که مسیر خود را از مراتب پایین تا مقام سفیر پیموده، بلکه دختر یکی از چهره‌های برجسته تاریخ جمهوری قرقیزستان - کولییپا کوندوچالوا - نخستین وزیر امور خارجه زن در جمهوری سوسیالیستی شوروی قرقیزستان نیز هست. این پیشینه به دیدگاه او نسبت به نقش زنان در دیپلماسی بعدی خاص، ژرف و معتبر می‌بخشد.
اطلاعاتی کوتاه درباره ایرینا اورولبایوا:
دیپلمات قرقیزی، دارای درجه سفیر فوق‌العاده و تام‌الاختیار. متولد شهر فرونزه (بیشکک کنونی). در سال ۱۹۷۷ از دانشکده تاریخ دانشگاه دولتی (ملی کنونی) قرقیزستان فارغ‌التحصیل شد. از سال ۱۹۹۲ وارد خدمت دیپلماتیک شد.
مهم‌ترین مراحل کاری او:
به زبان‌های قرقیزی، روسی و انگلیسی مسلط است.
نقش زنان در دیپلماسی قرقیزستان طی ۴۰ سال گذشته چگونه تغییر کرده است؟ برای پاسخ دادن به این پرسش باید کمی به گذشته بازگردیم. مادرم، کولییپا کوندوچالوا، نخستین زنی بود که در جمهوری شوروی قرقیزستان مقام وزیر امور خارجه را بر عهده گرفت. اما در دوران اتحاد جماهیر شوروی، هدف اصلی ایجاد وزارتخانه‌های خارجه در جمهوری‌های عضو تحقق پیدا نکرد. این وزارتخانه‌ها بیشتر نقش نمادین داشتند، چون دیپلماسی اصلی در مسکو متمرکز بود. وزارت امور خارجه قرقیزستان، اهمیت و نفوذ چندانی نداشت. کولییپا کوندوچالوا به طور همزمان وزیر فرهنگ و معاون رئیس شورای وزیران قرقیزستان در امور اجتماعی نیز بود. طبق سنت آن زمان، حوزه‌های اجتماعی بیشتر به زنان سپرده می‌شدند. پس از او نیز، این سمت اغلب در اختیار زنان قرار می‌گرفت - ساکین بیگماتُوا، جمال تاشیبیکُوا، روزا آتون‌بایِوا، و سپس جانیل تیومن‌بایِوا. در واقع، می‌توان گفت که این حوزه، حوزه‌ای «زنانه» محسوب می‌شد. بعدها، انتخاب روزا آتون‌بایوا به عنوان وزیر امور خارجه در جمهوری مستقل قرقیزستان، ادامه‌ای طبیعی بر مسیر حرفه‌ای‌اش بود؛ او پیش‌تر در وزارت امور خارجه اتحاد شوروی، در دوران ادوارد شوِرنادزه، خدمت کرده بود و همچنین ریاست کمیسیون ملی یونسکو را بر عهده داشت. این گونه، نمایندگی زنان در دیپلماسی ما شکل گرفت. در سال‌های ابتدایی استقلال قرقیزستان، استخدام در وزارت امور خارجه بر اساس جنسیت نبود، بلکه معیارها دانش تخصصی و تسلط به زبان بود. در نخستین گروهی که به وزارتخانه پیوستند، زنانی چون زینب شایمِرگِنُوا، آئیدا آبدولدایِوا، لیدیا ایمانالی‌یِوا و دیلده سارباغیشِوا حضور داشتند. من خود نیز از سال ۱۹۹۲ وارد دستگاه دیپلماسی شدم و از مراتب ابتدایی تا مقام سفیر پیش رفتم. باید بگویم که هیچ گاه احساس تبعیض جنسیتی نکردم. اما اکنون متأسفم که در رده‌های بالای وزارت خارجه حتی یک زن وجود ندارد - نه در مقام معاون وزیر، نه در سطح تصمیم‌گیری - در حالی که طبق سنت، همیشه دست‌کم یکی از کرسی‌های معاونت به یک زن اختصاص می‌یافت.
زنان دیپلمات امروزی با چه چالش‌هایی مواجه هستند و چگونه بر آنها غلبه می‌کنند؟ توقعاتی که از زنان در دیپلماسی وجود دارد، به مراتب بیشتر از آن چیزی‌ست که از مردان انتظار می‌رود. برای یک زن، رسیدن به مقام سفیر بسیار دشوارتر از یک مرد است. بنابراین زن باید بیشتر بداند، دقیق‌تر کار کند، و چندین قدم جلوتر از همکاران مرد خود باشد. همیشه به دانشجویان می‌گویم: باید بهتر از مردان باشید. آنچه برای مردان بخشودنی‌ست، برای شما - به عنوان زن - قابل اغماض نیست. به علاوه، یک زن دیپلمات باید از دانش عمیق در حوزه‌های متنوع برخوردار باشد. به یاد دارم، زمانی که در اداره سازمان‌های بین‌المللی خدمت می‌کردم، قرقیزستان در حال پیوستن به ساختارهای مختلف بین‌المللی بود. برای اینکه بتوانیم نماینده شایسته‌ای از کشور باشیم، باید در موضوعاتی چون بهداشت، دامپزشکی، محیط‌زیست، مبارزه با قاچاق مواد مخدر و غیره آگاهی عمیق می‌داشتیم. زن باید همه اینها را بداند.
به نظر شما، مهم‌ترین مزیت یک زن در عرصه دیپلماسی چیست؟ قطعا حضور یک زن در نقش دیپلماتیک، به خصوص در سطح سفیر، مزیت‌هایی دارد. وقتی وارد اتاقی با فضای صرفاً مردانه می‌شوید، فضا خشک و رسمی است. اما با ورود یک زن، این فضا دگرگون می‌شود؛ مردان خود را جمع و جور می‌کنند، سعی می‌کنند مؤدب‌تر و منظم‌تر رفتار کنند. این تغییر جو می‌تواند در روند مذاکرات تأثیرگذار باشد. زن با حضور خود نه تنها فضا را لطیف‌تر می‌کند، بلکه اجازه نمی‌دهد سطح بحث پایین بیاید؛ مثلاً از کلمات زشت یا توهین‌آمیز استفاده شود. البته در نهایت، در دیپلماسی این توانایی فرد است که نقش تعیین‌کننده دارد، نه جنسیت.
آیا نگاه زنانه در مذاکرات یا حل و فصل مناقشات بین‌المللی تأثیرگذار است؟ ای کاش این طور بود. اگر رویکرد زنانه واقعاً تأثیر جدی داشت، بسیاری از درگیری‌های بین‌المللی تاکنون حل و فصل شده بودند. نمونه روشن آن روزا آتون‌بایِوا است که اکنون ریاست نمایندگی سازمان ملل در افغانستان را بر عهده دارد. کار او بسیار سخت است. برخی انتقاد می‌کنند که با طالبان مذاکره می‌کند. اما من معتقدم که حضور یک زن، تعادل را برقرار می‌سازد. وقتی صحبت از آموزش دختران یا حق تحصیل آنهاست، هیچ کس به اندازه یک زن - آن هم زنی مثل روزا، که مادر هم هست - نمی‌تواند موضوع را به این شکل انسانی و جدی مطرح کند.
بارزترین ویژگی‌ای که از مادر خود، کولییپا کوندوچالوا، آموختید و هنوز در حرفه خود الهام‌بخش شماست، چیست؟ یکی از ویژگی‌هایی که همیشه مرا شگفت‌زده می‌کرد، توانایی مادر در حفظ آرامش بود. او مهارتی شگفت در کنترل احساسات و رفتار داشت؛ چیزی که ما امروز آن را «خونسردی دیپلماتیک» می‌نامیم. در بسیاری از موقعیت‌ها، من ممکن بود به خاطر فشار یا بی‌احترامی طرف مقابل بخواهم واکنش تندی نشان دهم، ولی همیشه به یاد می‌آورم که مادرم چگونه بدون تنش، با وقار و متانت پاسخ می‌داد. این ویژگی را از او به ارث برده‌ام و همچنان در کار از آن الهام می‌گیرم.
اگر می‌توانستید به ۴۰ سال قبل بازگردید، چه توصیه‌ای به خودِ جوانتان می‌کردید؟ بی‌تردید توصیه می‌کردم بیشتر مطالعه کن! به ویژه در زمینه زبان‌های خارجی. من زبان انگلیسی را فقط پس از ورود به وزارت خارجه یاد گرفتم در حالی که می‌توانستم آن را زودتر بیاموزم. همچنین می‌گفتم که دانش عمومی خود را تقویت کن، کتاب‌های بیشتر بخوان؛ نه فقط درسی، بلکه آثاری که دیدگاه و درک تو را نسبت به جهان گسترش می‌دهد.
اگر همه زنان دیپلمات جهان گرد هم آیند و برای حل یک مشکل جهانی متحد شوند، شما چه موضوعی را انتخاب می‌کردید و چرا؟ من از مسئله حمایت از کودکان دفاع می‌کردم. هیچ چیز مهم‌تر از آن نیست که دنیایی برای فرزندان‌مان بسازیم که در آن احساس امنیت کنند، آب پاک داشته باشند، از تغییرات اقلیمی آسیب نبینند و از تاریکی شب نترسند. اگر همه زنان دیپلمات در این زمینه هم‌صدا شوند، آینده‌ای بهتر برای نسل‌های بعد تضمین می‌شود.
پیام نهایی شما به دختران و زنان جوان قرقیزستان که رویای دیپلمات شدن در سر دارند؟ زنان و دختران عزیز، اگر می‌خواهید وارد عرصه دیپلماسی شوید، باید آمادگی کامل داشته باشید؛ هم از نظر جسمی، هم روانی. شغل دیپلمات ساده نیست. گاهی باید شب تا صبح بیدار بمانید، گاهی شرایط اضطراری شما را به محل کار می‌کشاند. مانند پزشکان یا آتش‌نشانان، باید همیشه در دسترس باشید. اما اگر از لحاظ ذهنی و عاطفی آماده باشید، هیچ مانعی نمی‌تواند جلوی پیشرفت شما را بگیرد.
چهره‌های برجسته زن در وزارت امور خارجه قرقیزستان:
۱. کولییپا کوندوچالوا (۱۹۲۰–۲۰۱۳)
نخستین وزیر امور خارجه زن در جمهوری شوروی قرقیزستان (۱۹۵۳–۱۹۶۳)؛ همزمان وزیر فرهنگ و معاون رئیس شورای وزیران در امور اجتماعی. ۲. ساکین بیگماتوا (۱۹۲۱–۱۹۸۱)
او از سال ۱۹۶۳ تا ۱۹۸۰ ریاست وزارت امور خارجه قرقیزستان را بر عهده داشت - طولانی‌تر از هر مقام دیگری در تاریخ این نهاد دیپلماتیک در قرقیزستان. همچنین از سال ۱۹۶۱ تا ۱۹۸۰ به صورت همزمان، سمت معاون نخست‌وزیر جمهوری سوسیالیستی شوروی قرقیزستان در امور اجتماعی را بر عهده داشت. ۳. جمال تاشیبیکوا (۱۹۳۷–۲۰۲۰)
وزیر امور خارجه جمهوری سوسیالیستی شوروی قرقیزستان از سال ۱۹۸۰ تا ۱۹۸۶ بود. همزمان در این دوره، سمت معاون رئیس شورای وزیران جمهوری را نیز بر عهده داشت. در سال ۱۹۹۳ به عنوان سفیر فوق‌العاده و تام‌الاختیار جمهوری قرقیزستان منصوب شد. ۴. روزا آتون‌بایوا (متولد ۱۹۵۰)
در سال‌های ۱۹۸۶ تا ۱۹۸۹، معاون رئیس شورای وزیران جمهوری سوسیالیستی شوروی قرقیزستان و وزیر امور خارجه این جمهوری بود. پس از استقلال قرقیزستان، او نخستین و تاکنون تنها زنی شد که به عنوان وزیر امور خارجه قرقیزستان مستقل منصوب گردید. وی سه بار این سمت را بر عهده داشت: در سال ۱۹۹۲ (همزمان با سمت معاون نخست‌وزیر)، سپس در سال‌های ۱۹۹۴ تا ۱۹۹۷ و بار دیگر در سال ۲۰۰۵. او دارای عنوان سفیر فوق‌العاده و تام‌الاختیار اتحاد جماهیر شوروی و جمهوری قرقیزستان است. ۵. جانیل تیومن‌بایوا (متولد ۱۹۴۵)
آخرین وزیر امور خارجه جمهوری سوسیالیستی شوروی قرقیزستان. این سمت را در سال‌های ۱۹۸۹ تا ۱۹۹۱ بر عهده داشت. به صورت سنتی، همزمان با ریاست وزارت امور خارجه، سمت معاون رئیس شورای وزیران جمهوری شوروی قرقیزستان را نیز بر عهده داشت. دارای عنوان فرستاده فوق‌العاده و تام‌الاختیار درجه یک اتحاد جماهیر شوروی (۱۹۹۰). منبع: |
در تاریخ ۲۴ ژوئن، جهان روز جهانی زنان دیپلمات را گرامی داشت؛ روزی که از سوی مجمع عمومی سازمان ملل در سال ۲۰۲۲ برای ارج نهادن به مشارکت چشمگیر زنان در دیپلماسی و ارتقای برابری جنسیتی در تمامی سطوح خدمات دیپلماتیک تصویب شد. به همین مناسبت، خبرگزاری ملی «خبر» قرقیزستان گفتگویی اختصاصی با ایرینا اورولبایوا انجام داد؛ زنی که مسیر حرفه‌ای و زندگی‌اش به شکلی عمیق با تاریخ دیپلماسی جمهوری قرقیزستان گره خورده است. ایرینا اورولبایوا نه تنها یک دیپلمات حرفه‌ای است که مسیر خود را از مراتب پایین تا مقام سفیر پیموده، بلکه دختر یکی از چهره‌های برجسته تاریخ جمهوری قرقیزستان - کولییپا کوندوچالوا - نخستین وزیر امور خارجه زن در جمهوری سوسیالیستی شوروی قرقیزستان نیز هست. این پیشینه به دیدگاه او نسبت به نقش زنان در دیپلماسی بعدی خاص، ژرف و معتبر می‌بخشد.
کد خبر 24390
نظر شما