جمعیت کم شهروندان قطری یعنی جمعیت 350 هزار نفری بومی این کشور و نیز فقدان سابقه و میراث غنی هنری، باعث شده است تا دولت برای پیش‌برد دورنمای فرهنگی خود، دست به ابتکار عمل هایی بزند که محوریت آن، جذب نیروی انسانی متخصص خارجی است. در راستای چشم انداز توسعه ای 2030 قطر، ایجاد «میراثی فرهنگی» با برگزاری رویدادهای فرهنگی مختف از جمله میزبانی از مسابقات ورزشی در عرصه جهانی و نیز میزبانی از رویدادهای هنری، بسیار برای این کشور حائز اهمیت است.
طرح «قطر تُبدع»
در این راستا و به منظور ساماندهی و اطلاع رسانی مستمر رویدادهای فرهنگی و هنری در این کشور، پویش و طرحی ابتکاری «قطر ابداع می‌کند» با حمایت رسمی و مالی دولت، طی سال‌های اخیر آغاز به کار کرد. این طرح ابتکاری در واقع، پویشی ملی و فرهنگی در قطر است که در تمامی طول سال، تلاش می‌کند تا بستری برای رویدادها و فعالیت‌های هنری و فرهنگی در این کشور با حضور نخبگان فرهنگی قطری و نیز کشورهای مختلف باشد.
این طرح ابتکاری از سوی خانم «المیاسه بنت حمد آل ثانی»، خواهر شیخ تمیم امیر فعلی قطر پشتیبانی و اجرا می شود که در حال حاضر ریاست هیئت امنای موزه‌های قطر را بر عهده دارد. آنگونه که خانم المیاسه تاکید دارد، پرورش، حمایت و مراقبت از استعدادها در کشور قطر به منظور تسهیل دسترسی همه علاقه مندان به فرصت های خلاقانه هنری و فرهنگی، هدف اصلی این طرح است. وی در این باره می‌گوید: "ما مردم را در همه رویدادها و فعالیت های خلاقانه گرد هم می آوریم، چه از قطر باشند، چه از کشورهای منطقه یا از سراسر جهان. این طرح، آینه‌ای است که تمامی تلاش‌های ما در آن منعکس می شود و اکنون با افتخار و غروراعلام می کنیم که «قطر تُبدع» فرصتی بی نظیر برای دهها هزار دوستدار فرهنگ و هنر برای بازدید از موزه‌ها و گالری‌های قطر است. از طریق طرح «تبدع» ما به دنبال تبدیل بازدیدکنندگان قطر به سفیرانی هستیم که با دوستان و خانواده خود در مورد اوقات خوششان در قطر صحبت می‌کنند و دوباره به قطر بازمی‌گردند."
سعد الهدیفی، مدیر اجرایی طرح "قطر تبدع" می گوید: راه اندازی این طرح توسط خانم المیاسه بن حمد آل ثانی، با هدف حمایت از تمامی رویدادهای فرهنگی و هنری قطر در طول سال اجرایی شده و هدف، آن است که «جایگاه قطر را به عنوان یک مرکز فرهنگی و گردشگری جهانی که حامی هنر، ابداع و نوآوری است ارتقاء دهد."
«قطر تبدع» که در واقع موزه‌ها و گالری و سالن‌های نمایشی قطر را ذیل پویشش خود دارد، برای حمایت از علاقه مندان فعالیت‌های مختلف هنری، کارت اعتباری One Pass را به عنوان پنجره و تارنمایی جامع ساماندهی کرده است تا آنان را قادر سازد همه نمایش ها و رویدادهای فرهنگی در قطر را به راحتی پیگیری کرده و در آن شرکت نمایند. این کارت حتی تخفیف های ویژه برای رستوران ها و برخی مراکز خرید را نیز شامل می شود. www.qacreates.com/ar
به این ترتیب، طرح "قطر تبدع" به وسیله این کارت اعتباری به اقشار مختلف مردم، گردشگران و طرفداران این امکان را می‌دهد تا از فعالیت‌های فرهنگی آتی مطلع شوند و به آنها دسترسی داشته باشند و در آن حضور یابند. از مهمترین بخش های زیرمجموعه طرح قطر تبدع می توان به این موارد اشاره کرد:
موزه هنرهای جدید العربی، موزه ملی قطر، گالری موزه‌های قطر «الرواق»، گاری موزه‌های قطر، گالری کتارا، موزه المپیک و ورزش قطر، موزه کودکان قطر ، گالری المطافی، خانه هنرمندان، مرکز M7، مرکز نوآوری و کارآفرینی طراحی، مد و فناوری قطر و مجموعه استودیوها و لابراتوآرهای طراحی «لِوان».
مسئولان این طرح همچنین به صورت فصلی برنامه های خود را برای مدت (سه ماهه) در کنفرانسی خبری و نیز از طریق حساب توییتری خود اطلاع رسانی می کنند. در برخی موارد مثل برنامه های جام جهانی، خانم المیاسه شخصا با ایراد سخنرانی رویدادها را معرفی می کند.
نمونه هایی از رویدادهای طرح
به نظر می‌رسد این پویش به طور جدی کار خود را از سال 2019 و با افتتاح و ابتکار موزه ملی قطر در ضمن برگزاری نشست‌های متعدد کارشناسی، کارگاه‌های تخصصی و بازدیدهای متنوع با حضور تعداد زیادی از کارشناسان و خبره های حوزه های مختلف هنری از کشورهای مختلف آغاز به کرد. همین نیز باعث شد تا سلسه نشست هایی که موسسه موزه‌های قطر در آن برهه برگزار کرد با نام نشست های «قطر تبدع» شناخته شود.
آنچه در این طرح محوریت دارد، عنصر «ابداع و خلاقیت» است. تلاش بر این است تا خلاقیت هنری در فضای جامعه بومی قطر، شکوفا و پرورانده شود. ابداع تا آن حد در این پویش حائز اهمیت است که گاهی از مجموعه فعالیت های هنری که در یک برهه در قطر اجرا می شود با عنوان «مسلسل الابداع» یا سریال خلاقیت‌ها یاد می‌شود.
جام جهانی فوتبال
برگزاری مسابقات جام جهانی و پشتیبانی از برنامه‌های فرهنگی و ساماندهی سیل گسترده جمعیت فوتبال دوست برای بازدید از مراکز هنری و فرهنگی قطر، نقطه اوج فعالیت‌های این پویش بوده است. از آنجا که این طرح از ابتدا به عنوان یک پلتفرم فراگیر برای ترویج فعالیت‌های فرهنگی در قطر، ضمن تقویم رویدادهای مصادف با جام جهانی فوتبال 2022 در نظر گرفته شده بود از این رو رویدادهای فرهنگی حاشیه ای این مسابقات جایگاه ویژه ای در این طرح داشته است. برنامه های متنوعی که در مجموعه فرهنگی کتارا و نیز خیابان کورنیش دوحه در آن ایام برگزار شد و نیز برخی دیگر از تک برنامه های حاشیه ای از جمله این موارد است.
از جمله این برنامه‌ها می‌توان به برگزاری 17 نمایشگاه در پنج موزه و پنج مرکز خلاقیت، سه جشنواره هنری زنده و 15 گالری هنری به مناسبت مسابقات جام جهانی اشاره کرد.
همچنین بخش قابل توجهی از برنامه های مراسم افتتاحیه و اختتامیه مسابقات جام جهانی نیز در چارچوب این طرح انجام شده است.
در ایام جام جهانی فوتبال، برنامه هایی از سوی این طرح اجرا شد که چندان نیز به چشم نیامد. در یک نمونه می توان به ساخت مکانی بای بازی کودکان در فرودگاه بین المللی حمد در ایام جام جهانی اشاره کرد که هنگام خروج از کشور و فرودگاه نیز کودکان را با اثری هنری از یک هنرمند بین المللی به نام «تام اوترنس» سرگرم می‌کند.
برگزاری گالری ها و جشنواره های هنری
طرح «قطر تبدع» گرچه کارویژه‌ای برای مسابقات جام جهانی داشت اما به نظر می‌رسد که این طرح بعد از مسابقات نیز به مثابه بازویی برای ساماندهی رویدادهای فرهنگی در این کشور به کار خود ادامه می‌دهد.
در این میان، موسسه ای که بیش از همه در این طرح به ایفای نقش می‌پردازد، «موزه‌های» قطر است. شاید دلیل محوریت موزه ها و گالری ها در این پویش آن باشد که این پویش اساسا ذیل حمایت‌های خانم المیاسه قرار دارد که دغدغه اصلی وی موزه های این کشور است.
با این حال، دیگر هنرها نیز در این طرح مورد توجه قرار گرفته است. موسیقی و برگزاری کنسرت و همچنین برگزاری جشنواره های مُد با حضور برنده‌های مطرح دنیا نیز بخش قابل توجه این پویش ملی است. به عنوان مثال، می توان به برگزاری تئاتر موزیکال هندی «عروسی مونسون» از فیلمی کمدی که نامزد جایزه گولدون گلوپ بوده در سالن عبدالعزیز ناصر در سوق واقف دوحه اشاره کرد.
سعد الهدیفی، مدیر اجرایی طرح «قطر تبدع» در این باره گفته است: ما خوشحالیم که نسخه موزیکال فیلم «عروسی مونسون» را برای اهالی قطر ارائه می کنیم. عروسی مونسون، چالش‌های زندگی و بینش اجتماعی تفاوت‌های شرق و غرب را به سبکی منحصر به فرد و امروزی شبیه‌سازی می‌کند و این نمایش موزیکال را به یکی از برجسته‌ترین اجراهای هنری برنامه ما تبدیل می‌کند که متناسب با مخاطبان و طرفداران بالیوود به مناسبت جام جهانی فوتبال قطر 2022 تهیه شده است.
برگزاری جشنواره های مُد
طرح «قطر تبدع» همچنین بیش از هزار طراح مد عربی را با همکاری «Fashion Trust Arabia» از طریق مسابقه طراحی لباس، اکسسوآر و جواهرات مختلف را جذب خود کرده که برنامه آن در ایام جام جهانی و در حاشیه استادیوم 974 برپا شد. این نمایش مد شامل بیش از 100 برند بین المللی بوده است. مسئولان، این جشنواره را بزرگترین شوی مد جهان عنوان کرده اند. نمایش 21 برند قطری و سایر برندها از خاورمیانه و شمال آفریقا نکته قابل توجه این شوی مد بود که عواید آن به بنیاد آموزشی و خیریه «التعلیم فوق الجمیع» اختصاص یافت که حمایت از تحصیلات برای میلیون ها نفر را در مناطق مختلف در دستور کار دارد.
عکس یادگاری در حاشیه شوی مد 2022 با حضور خانم المیاسه
از جمله نمایشگاه های اعلام شده توسط این طرح ابتکاری می‌توان به نمایشگاه کارهای انتزاعی «تحلیل واقعیت» در گالری المطافی در سه ماهه تابستان 2022 و نمایشگاه «فراتر از قوانین» اثر خانم «عبیر التمیمی» اشاره کرد.
از دیگر برنامه های این طرح همچنین برگزاری جلسات تخصصی هنری با حضور متخصصان و کارشناسان در حوزه های مختلف هنری از اقصی نقاط جهان اشاره کرد.
تشکیل انجمن نوجوانان قطر
این پویش همچنین با همکاری موزه های قطر، سلسله نشست های «انجمن شورای نوجوانان» را برگزار کرد که هدف آن ترغیب نوجوانان به ایفای نقش و ایراد سخنرانی برای رساندن پیام خود به دیگران بوده است. آنگونه که مسئولان این طرح اعلام کرده‌اند، این نشست‌ها که با حضور خانم المیاسه برگزار شده، به دنبال آن بوده است تا نوجوانان، ایده‌های خلاقانه خود را با همسالان به اشتراک گذاشته و مطرح نمایند.
این شورا همچنین، بسیج جامعه نوجوان برای همکاری در سازماندهی رویدادها و ابتکارات مختلف در قطر را دنبال می کند.
جمع بندی اهداف راهبردی
به نظر می رسد طرح «قطر تبدع» با توجه به محدودیت‌های جمعیتی که در کشور قطر وجود دارد، نهایتا دو هدف عمده را در بلندت مدت دنبال می کند:
- ارائه تصویری هنری از قطر به مثابه کشوری که می تواند میزبان رویدادهای هنری مختلف و خلاقیت فرهنگی عربی-اسلامی و نیز از ملل مختلف باشد
- فراهم کردن محیط و زمینه مناسب برای جذب نخبگان فرهنگی و هنری کشورهای مختلف
- فراهم کردن زمینه شکوفایی و پروراندن استعدادهای فرهنگی جمعیت بومی قطر
منابع:
- پایگاه اینترنتی رسمی «قطر تبدع» www.qacreates.com/ar
- مبادرة «قطر تبدع» تعلن عن برنامج حافل من الفعالیات الثقافیة والفنیة خلال مارس المقبل، جریدة الرایة، , 27 فبرایر, 2023
- قطر تبدع.. منصة للحوار وبناء الجسور، الجزیره نت
- الأعــمال الفــنیة ترســخ مفـهـوم الإبداع فی قـطــر، جریدة الرایة، 28 مارس, 2019
- جلسة نقاشیة بالدوحة... ماذا یفعل الفن فی الأماکن العامة؟، العربی الجدید، 26 مارس 2019
- هیئة المتاحف تطلق سلسلة جلسات "قطر تبدع"، العربی الجدید، 20 مارس 2019
- «قطر تُبدع» تعرض مسرحیة عالمیة، جریدة الوطن، 17 اکتبر 2022
- «قطر تبدع»: 16 دیسمبر عرض الأزیاء الأضخم عالمیاً، جریدة العرب، 28 نوفمبر 2022
- متاحف قطر تنظم فعالیة "قطر تبدع ـ ملتقی مجلس الیافعین"، وکالة الانباء القطریة، 11 یونیو 2022
- کأس العالم FIFA قطر 2022 : “قطر تبدع” منصة جامعة تعزز تنوع الأنشطة الثقافیة، جریدة الرایه، , 14 نوفمبر, 2022
- الشیخة المیاسة بنت حمد آل ثانی: مبادرة "قطر تبدع" تهدف للوصول إلی العالم، قناة الجزیرة
نظر شما