پیوندهای کلیسایی و دینداری آلمانی‌ها با روندی سریع‌تر از آنچه انتظار می‌رفت سیر نزولی دارد. این یک نتیجه محوری از ششمین مطالعه موسوم به «عضویت در کلیسا» است که کلیسای انجیلی آلمان (EKD) در شهر اولم در نشست شورای این کلیسا منتشر کرد. بر اساس روند کنونی، بسیاری احتمالا دیگر عضو یک کلیسا نخواهند شد و سهم افراد دارای پیوندهای کلیسایی در آلمان در سال آینده به زیر ۵۰ درصد خواهد رسید. «کریستوفر یاکوبی»، پژوهشگر انستیتوی علوم اجتماعی کلیسای انجیلی آلمان، به هنگام ارائه پژوهش خود به ۱۲۸ نماینده این کلیسا توضیح داد که انتظار می‌رود افراد غیرمذهبی در پایان دهه ۲۰۲۰ از مرز ۵۰ درصد فراتر روند و بدین گونه اکثریت مطلق جمعیت را تشکیل خواهند داد. این نظرسنجی جامعه‌شناختی همچنین به این نتیجه رسیده است که کاهش شمار اعضای کلیسای انجیلی یا پروتستان تا سال ۲۰۶۰ به نصف که چهار سال پیش توسط پژوهش دیگری پیش‌بینی شده بود، احتمالاً در دهه ۲۰۴۰ محقق خواهد شد. همچنین در حال حاضر  تنها ۲۷درصد از کاتولیک‌های که مورد سوال قرار گرفته‌اند، خروج از کلیسا را رد می‌کنند. این رقم در میان پروتستان‌ها ۳۵درصد است. این در حالی است که در نظرسنجی حدود ده سال پیش در مورد عضویت در کلیسا، ۷۴درصد خروج از کلیسا را منتفی می‌دانستند. بر اساس این پژوهش، اکثریت شکننده‌ای از آلمانی‌ها در حال حاضر پیوند مذهبی کلیسایی دارند. در صورتی که اعضای تمام مذاهب مسیحی، از جمله اعضای کلیساهای ارتدوکس و آزاد را جمع بزنیم، سهم آنها از جمعیت در پایان سال ۲۰۲۲ بالغ بر ۵۲ درصد بوده است. طبق این پژوهش جامعه‌شناختی، امروز هم افراد مذهبی به وضوح در جامعه آلمان در اقلیت هستند، چرا که پیوندهای افراد باورمند هم به مذهب سست شده است. حدود ۱۳درصد از افراد پرسش‌شده خود را مذهبی کلیسایی می‌دانند، ۲۵درصد از دین دوری گزیده‌اند، ۵۶ درصد خود را سکولار می‌دانند و حتی در میان اعضای کلیسا، همه خود را مذهبی نمی‌دانند. اکثریت بزرگی خواستار اصلاحات در کلیسا هستند. فولکر یونگ، رئیس کلیسای هسن-ناسائو، در این رابطه گفت که رویگردانی دائمی و یا تدریجی مردم از کلیسا، با انتظار مربوط به تحول در کلیسا و آموزه‌های  مرتبط است. بر اساس این مطالعه، ۸۰ درصد از اعضای کلیسای پروتستان خواستار تغییراتی در آموزه‌ها و ارزش‌های کلیسایی هستند. یونگ که رئیس هیئت مشورتی تحقیقات عضویت کلیسا و عضو شورای کلیسای پروتستان آلمان است، گفت: اما این به تنهایی راهنمای عمل نیست. اکنون باید در مورد پیامدهای نتایج بحث شود.

ششمین بررسی عضویت کلیسا در آلمان

پژوهش «عضویت در کلیسا» از سال ۱۹۷۲ بدین سو تقریباً هر ده سال یکبار منتشر می‌شود. این یک مطالعه دینی- جامعه‌شناختی است که به بررسی نگرش نسبت به دین و کلیسا در جامعه آلمان می‌پردازد. در پژوهش حاضر، نتایج عضویت در کلیسای کاتولیک نیز برای اولین بار بررسی شده است. این نظرسنجی میان اکتبر و دسامبر ۲۰۲۲ از سوی انستیتوی نظرسنجی فورسا صورت گرفته است. در مجموع ۵۲۸۲ نفر مورد پرسش قرار گرفتند. این مطالعه زیر نظر انستیتوی علوم اجتماعی کلیسای پروتستان آلمان صورت گرفت و کنفرانس اسقف‌های کاتولیک آلمان برای اولین بار در آن شرکت داشت.

گفتنی است چندی پیش کنفرانس اسقف‌های آلمان (DBK) گزارش داد در سال 2022بیش از نیم میلیون نفر کلیسای کاتولیک را ترک کردند. طبق گزارش کنفرانس اسقف‌های آلمان (DBK)،شمار افرادی که کلیسا را ترک کرده‌اند ۵۲۲ هزار و ۸۲۱ نفر بوده است. در رکورد قبلی سال ۲۰۲۱، شمار خروجی‌ها از کلیسای کاتولیک ۳۵۹هزار و ۳۳۸ مورد بود. توماس شولر، حقوقدان قوانین کلیسایی در این رابطه گفته بود:«کلیسای کاتولیک در برابر افکار عمومی جامعه، در حال مرگی دردناک است.» در آغاز سال ۲۰۲۲ آشکار شده بود که روند خروج از کلیسای کاتولیک به طور چشمگیری بار دیگر تسریع خواهد شد. به ویژه پس از ارائه گزارشی در مورد سوء‌استفاده جنسی در اسقف‌نشین مونیخ و فرایزینگ در ژانویه ۲۰۲۲ و بحث در مورد هم‌گناهی پاپ بندیکت شانزدهم، رهبر پیشین کاتولیک‌های جهان که در این میان درگذشته است، شمار خروجی‌ها به میزان قابل توجهی افزایش یافته بود. از سوی دیگر وقتی یک آلمانی در کلیسای کاتولیک غسل تعمید می‌گیرد، نه تنها به دفتر کل کلیسا اضافه می‌شود، بلکه به عنوان یک کاتولیک در دولت محلی ثبت می‌شود و مالیات کلیسا به طور خودکار توسط دولت از درآمد ماهانه آنها برداشته می شود. بنابراین، تنها راه برای توقف پرداخت مالیات کلیسا، پایان دادن به عضویت در کلیسای کاتولیک به عنوان یک نهاد قانونی شناخته شده در جامعه آلمان است که با مراجعه به یک قاضی دولت محلی و اعلام عمومی که دیگر کاتولیک نیست انجام می شود.

منبع: SWR