قاسم جومارت توقایف در نشست شورای ملی علم و فناوری گفت که "اصلاحات موفق در حوزه علم و آموزش متوسطه که در سال های اخیر انجام شده است، منجر به فرار مغزها از این سیستم شده است."

وی گفت که "معلمان واجد شرایطی که دارای مدارک علمی هستند، به مدارس و سازمان های علمی با حقوق بالاتر منتقل می شوند. امروز در بین اساتید و مدرسان دانشگاه، سهم متخصصانی که دارای مدرک علمی هستند، کمی بیش از 40 درصد است. این روندها نمی تواند بر کیفیت آموزش نه تنها دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری، بلکه کارشناسی ها نیز تاثیر نگذارد."

توقایف افزود: "کمبود کادر در دانشگاه ها نیز به طور منفی بر سطح تحقیقات علمی تأثیر می گذارد."

وی گفت: "شاخص های پایین در رتبه بندی های  بین المللی معتبر گواه مشکلات سیستمی در علوم دانشگاهی است. نقطه ضعف دانشگاه ها کیفیت پایین تحقیقات علمی است. برخی از موسسات آموزشی ارتباط دائمی با بنگاه های تولیدی ندارند و اکثر آنها از رویکردهای ناکارآمد و منسوخ در کار خود استفاده می کنند."

رئیس جمهور قزاقستان به وزیر علوم و آموزش عالی دستور داد تا "اقدامات معینی" انجام دهد و خاطرنشان کرد که دانشگاه ها و سازمان های علمی باید به مراکز استراتژیکی تبدیل شوند که سهم قابل توجهی در توسعه اقتصادی-اجتماعی کشور دارند.

وی گفت: "بنابراین به دولت دستور می دهم که یک برنامه ویژه را تدوین کند."

توقایف همچنین خواستار گسترش حوزه کاربرد مفهوم "گرنت" در قانون بودجه و اختصاص بدون مانع منابع برای خرید تجهیزات لازم برای تحقیقات علمی شد.

رئیس جمهور قزاقستان به مشکل "زیرساخت های فرسوده" نیز اشاره کرد و گفت که ساختمان های دانشگاه های دولتی از رده خارج شده اند. در این باره به دستور وی محوطه های جدیدی برای دانشگاه ملی قزاقستان به نام الفارابی و دانشگاه ملی اوراسیا به نام ل. گومیلیف ساخته خواهند شد.

توقایف گفت: "لازم است تمام آزمایشگاه های منسوخ دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی را به طور مداوم به وضعیت مناسب برسانیم."

علاوه بر این، توقایف معتقد است که عدم تعادل منطقه ای جدی در توزیع دانشگاه ها منجر به مهاجرت داخلی نامتقارن و کمبود کادر در مناطق می شود، زیرا اکثر دانشگاه های قوی در آستانه و آلماتی واقع شده اند.

با این حال، او معتقد است که باید پیشنهاد دانشمند دوس سارباسوف در مورد تشکیل هاب تحقیقات بالینی را در قزاقستان در نظر گرفت.

علاوه بر این موارد، رئیس جمهور بار دیگر بر اهمیت تقویت توانمندی های علمی کادر، ارائه حمایت همه جانبه از دانشمندان جوان، افزایش بودجه سالانه گرنت ها، گسترش فهرست مشارکت‌کنندگان بالقوه در برنامه "عالم جوان " با بکارگیری دانشمندان جوان از موسسات و سازمان های علمی و ایجاد فرصت برای دانشمندان قزاقستانی برای گذراندن دوره های کارآموزی در خارج از کشور در برنامه های فوق دکترا تاکید کرد.

توقایف گفت: "سهم دکتراها در بین تمام دانشجویان دانشگاه ها همچنان پایین است. سال گذشته دستور دادم تا پذیرش در مقطع دکترا را به 5 هزار نفر در سال افزایش دهیم. تحقق این وظیفه به رویکردهای جدیدی نیاز دارد."

وی معتقد است که آموزش دکترا باید توسط موسسات آموزشی انجام شود که پتانسیل علمی بالایی دارند و قادر به انجام تحقیقات عمیق هستند.

از این رو، وی به دولت دستور داد تا هزینه گرنت ها در مقطع کارشناسی ارشد و دکترا را افزایش دهد، اما در عین حال شرایطی را ایجاد کند که متخصصان در حوزه علم باقی بمانند. توقایف سال گذشته را یادآوری کرد: فقط 38 درصد از بیش از 1500 دکترا از رساله دکترای خود دفاع کردند و حدود نیمی از آنها به کار علمی ادامه می دهند.

رئیس جمهور گفت: "این آمار بسیار پایین است، به ویژه با توجه به منابع عظیمی که برای تربیت دکترای تخصصی اختصاص یافته است. من دستور می دهم که این موضوع به طور کامل بررسی شود و اقدامات لازم برای اصلاح این وضعیت انجام شود."

همچنین وی دستور داد تا فرایندی برای تربیت "دکترای صنعتی" با همکاری شرکت های بزرگ تولیدی ایجاد شود تا راه حل های نوآورانه در تولید به کار گرفته شود. همچنین وی به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری دستور داد تا با در نظر گرفتن استانداردها و تجربیات بین المللی، یک الگو ملی برای تربیت مهندسان و تکنسین ها تهیه کند و مدارس مهند سی پیشرفته را در دانشگاه های منطقه ای راه اندازی کنند.

رئیس جمهور تأکید کرد: "برنامه های آموزشی و پروژه های فناوری این مدارس باید بر نیازهای صنایع اولویت دار متمرکز باشند."

در مجموع، رئیس جمهور معتقد است که دانشگاه های منطقه ای باید به مراکز پیشرو در تربیت نیروی انسانی و تحقیقات علمی کاربردی تبدیل شوند. به نظر وی برای دستیابی به این هدف، لازم است در مورد ایجاد اطلس اقتصاد منطقه ای که تخصص هر منطقه را نشان می دهد، بحث و گفتگو شود.

نکته: این گزارش از این جهت حایز اهمیت است که جهت گیری ها و رویکردهای دولت قزاقستان را درخصوص علم و فناوری و تحصیل ترسیم کرده است و زمینه های همکاری را بیان نموده است.

تهیه شده در وابستگی فرهنگی سرکنسولگری ج.ا.ایران-آلماتی قزاقستان

منبع:

https://vlast.kz/novosti/59734-reformy-v-sfere-nauki-i-srednego-obrazovania-priveli-k-ottoku-kadrov-konstatiroval-tokaev.html