مارکو دِرامو[1]، جامعه شناس ایتالیایی، در کتابی تحت عنوان «سلفی جهان، بررسی عصر گردشگری» توضیح می دهد چگونه امروزه گردشگری به صنعت اصلی جهان تبدیل شده است. در واقع، امروزه توده‌های عظیمی از گردشگران به نقاط مختلف جهان سفر می‌کنند و با خود درآمد و اشتغال به ارمغان می‌آورند.گردشگری پدیده ای است که در صورت مدیریت صحیح می تواند بهترین نتایج اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی را به همراه داشته و به فرصتی مناسب برای توسعه کشور مقصد تبدیل شود.در کشور ایتالیا، صنعت گردشگری کشاورزی بیش از بیست و پنج هزار شرکت کشاورزی را در بر می گیرد و گردش مالی حاصل از آن نیز به بیش از یک میلیارد یورو می رسد. این نوع گردشگری که در حال رشد و توسعه روزافزون است، امروزه به بخش جدایی ناپذیر کشاورزی ایتالیا تبدیل شده و منابع اقتصادی چشمگیری را به سمت قلمروهای میزبان روانه می کند.

بر اساس مطالعات اخیر، مقدار تقاضا در این بخش، رشد سالیانه هشت و نیم درصدی داشته و امروزه گردشگری کشاورزی به عنوان یکی از موفق ترین طرح ها در کل چشم انداز صنعت گردشگری ایتالیا می درخشد.برای درک بهتر ارزش گردشگری کشاورزی، کافی است به برخی از داده های مربوط به  فعالیت های گردشگری ملی که در سال های اخیر توسط موسسه ملی آمار ایتالیا (ایستات)[2]  ثبت شده است، نگاهی بیاندازیم. بر اساس محاسبات  "کولدیرِتی"[3]، سازمان کارآفرینان کشاورزی ایتالیا، تنها در سال ۲۰۱۸، سه و نیم میلیون گردشگر در مزارع  اقامت داشته اند که بیش از نیمی از آنها را گردشگران غیر ایتالیایی تشکیل می داده اند. به طور متوسط، در سال های اخیر، صنعت گردشگری کشاورزی بیش از شش درصد افزایش داشته است و در کل، افزایش مشتریان سایر کشورها دو برابر مشتریان داخلی است. از طرفی نیز میانگین اقامت گردشگران خارجی حدود پنج شب و برای گردشگران ایتالیایی سه شب ثبت شده است. بر اساس آمار و داده های موسسه ملی آمار ایتالیا، در دهه گذشته رشد گردشگری کشاورزی بیش از ۵۰ درصد بوده است. این در حالی است که بازار گردشگری روستایی ایتالیا، در مرکز و شمال شرق کشور از همه جا داغ تر است. در حال حاضر بیش از بیست و پنج هزار واحد کشاورزی به این صنعت پیوسته اند و ارزش تولیدی حاصل از آن، میلیاردی برآورد می شود.

مزیت های گردشگری کشاورزی

این نوع گردشگری، مطمئناً در وهله اول، برای صاحبان مزارع، اقتصاد محلی و مشاغل کوچک سود آور است که اغلب درآمد قابل توجهی نیز کسب می کنند. از طرفی، خانواده هایی که مزارع را برای سپری کردن تعطیلات خود انتخاب می کنند، علاوه بر حس زیبای لذت بازیابی تماس با طبیعت که زندگی شهری آن را مخدوش کرده، رضایت خود را از مزایای اقتصادی نیز ابراز می کنند، چرا که مطمئناً اقامت در روستاها و مزارع کم هزینه تر از هتل های شهری است.بی شک، توسعه گردشگری کشاورزی تأثیرات مهمی در رونق اقتصاد محلی دارد، زیرا جذب بازدیدکنندگان جدید به روستاییان این  اجازه را می دهد تا تولیدات محصولات غذایی و فرهنگی و صنایع دستی خود که ریشه در تاریخ بسیاری از شهرهای کوچک داشته و اغلب به دست فراموشی سپرده شده اند را افزایش دهند. عرضه محصولات محلی معمولا با بازدید از موزه های کوچک یا مجموعه های تاریخی محلی نیز همراه است که این امر به غنی سازی و بقای  آثار تاریخی کمک بزرگی می کند.

در مجموع از مهمترین فواید گردشگری کشاورزی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

تنوع فعالیت‌ها، تعامل با محیط طبیعی، تقویت اقتصاد محلی، بهبود و توسعه‌ زیرساخت‌ها، ارتقا آگاهی و نگرش کشاورزان از طریق ارتباط با گردشگران و آشنایی با دانش و فناوری های جدید، ترویج آموزش و آگاهی از طریق تبادل دانش بین مسافران و مردم محلی، جلب گردشگران با سلایق و رده های متفاوت سنی، امکان برقراری ارتباط با زندگی روستایی و فرهنگ محلی، کمک به توسعه مناطق کمتر توسعه‌ یافته.

سهیم کردن گردشگران در کارهای کشاورزی

گردشگری کشاورزی که در واقع نوعی هم زیستی بین پدیده گردشگری و فعالیت های کشاورزی در مناطق روستایی است، این امکان را فراهم می‌سازد که گردشگران با خانوارهای روستایی زندگی نموده و با مشارکت در انجام کارهای روزمره کشاورزان، باغداران و دامداران منطقه مطالبی بیاموزند.بدین طریق، روستاییان فعالیت های کشاورزی خود را در معرض دید عموم قرار داده که خود روشی جهت ایجاد تنوع در کارهای مربوط به کشاورزی بوده و افزایش درآمد با تولید و عرضه مستقیم محصولات کشاورزی را به دنبال دارد. این راهبردها می تواند نوعی مزیت رقابتی برای تولیدکنندگان در بازار کار ایجاد کند. کشاورزان علاوه بر تولید و عرضه مستقیم محصولات مختلف محلی، با فراهم کردن خدمات یا تجربیاتی چون انتخاب و چیدن میوه توسط خود گردشگران و بر پا کردن بازارهای کنار مزرعه ای، شرایط بهتری را جهت تعامل مستقیم گردشگران با مزرعه ایجاد می کنند. بدین ترتیب کشاورزان می توانند با ایجاد شرایط مناسب جهت گردش و تفریح مسافران در فضای باز مزرعه و ایجاد فرصت آموزش اصول کشاورزی به صورت عملی به گردشگران علاقه مند، فعالیت اقتصادی خود را گسترش دهند.

بعضی مزارع  نیز فعالیت‌های آموزشی خاصی را به کودکان و جوانان اختصاص می دهند. این فعالیت‌ها که شامل کارهایی مانند برداشت میوه و سبزیجات نیز می شوند، توسط کارکنان متخصص و با هدف آشنایی کودکان با زندگی کشاورزی، برگزار می‌شوند.در سال های اخیر، ایتالیا شاهد روند رو به افزایش گرایش مردم به گردشگری کشاورزی بوده و تعداد طرفداران تعطیلات سبز، هوای آزاد، مقاصد نزدیک و در دسترس، طبیعت بکر، سرعت آهسته زندگی روستایی و طعم و مزه های تولیدات کشاورزی همواره در حال رشد است.بدیهی است که گردشگری کشاورزی می تواند به عنوان رویکرد و رهیافتی نوین در جهت درآمد زایی و توسعه منابع دامداری و زراعی  به کار گرفته شود. به ویژه کشاورزانی که دارای مزارع کوچک و کم بازده هستند از این طریق می توانند به پایدار کردن تولید و درآمد خود کمک قابل توجهی کنند.گردشگری کشاورزی به طور فزاینده ای نشان می دهد که نه تنها می تواند یک منبع غنی برای  تقویت نواحی روستایی باشد، بلکه یکی از راهبردهای مهم برای تحکیم اقتصاد ملی نیز است.