در پاکستان پیش از استقلال، روزنامه های اندکی وجود داشت که در مقابل هندو ها، خط مسلمانان را منعکس می نمود. روزنامه نوای وقت، روزنامه جناح راست اردو، اولین روزنامه ‌ای بود که انتشار خود را در سال 1940 آغاز کرد، درحالی که DAWN، روزنامه انگلیسی، درسال1941، عمدتاً برای مقابله با تبلیغات ضد مسلمانان در آن زمان، انتشار خود را آغاز نموده بود. چند روزنامه دیگر نیز از هند به پاکستان تازه استقلال یافته مهاجرت کردند. از جمله: پاکستان تایمز، زمین دار، روزنامه مدنی و نظامی، سحر نیوز و جنگ. با این حال، اکثر رسانه های مکتوب در دستان بخش خصوصی باقی ماندند. اما دولت از طریق تبلیغات و مقررات آن را کنترل می­کرد.

در رسانه های رادیویی، پاکستان سه ایستگاه رادیویی مستقر در لاهور، پیشاور و داکا را به ارث برد و ایستگاه های بیشتری را در کراچی، کویته و راولپندی ایجاد نموده بود. خدمات تلویزیونی در پاکستان با کمک ژاپن در سال 1964 از لاهور آغاز گردیده و بعداً ایستگاه های تلویزیونی بیشتری در کراچی و راولپندی در سال 1967 و پیشاور و کویته در سال1974تاسیس شدند. پس از آن، تلویزیونی رنگی در سال 1974 آغاز گردید. برخلاف رسانه های مکتوب، انحصار کامل دولت بر رسانه های الکترونیکی در رادیو و تلویزیون بود.

انحصار دولت در رسانه های الکترونیکی با معرفی آنتن دیش در سال 1995-1996، که از طریق آن می توان مستقیماً بدون هیچ وقفه یا کنترلی پخش تلویزیون بین المللی را مشاهده نمود، شکسته شد. با این وجود، به دلیل آگاهی محدود و عوامل هزینه، محدود به طبقه نخبگان و قشر ممتاز جامعه باقی ماند.

آغاز شبکه های تلویزیونی خصوصی

تغییر واقعی زمانی رخ داد که Geo News اولین ارسال آزمایشی خود را در ماه اوت 2002 آغاز نمود، در این دوره کانال های خصوصی در پاکستان آغاز گردید. و بین سال ‌های2002 تا 2008، رسانه ‌های الکترونیکی خصوصی به ‌طور بی ‌سابقه ‌ای افزایش یافت و تعداد کانال‌ های تلویزیونی به 70 کانال رسید. انتقال خدمات تلویزیون از طریق کابل به جمعیت زیادی با هزینه بسیار ارزان. تغییری دیگری در زمینه رسانه های پاکستان بود. دولت، با مشاهده موفقیت رسانه های خصوصی، مجبور به تغییر ماهیت و محتوای رسانه های الکترونیکی دولتی شد.

در سال 2008، سازمان تنظیم مقررات رسانه های الکترونیک پاکستان (PEMRA) دو مجوز برای انتقال خدمات تلویزیون از طریق اینترنت، تلویزیون پروتکل اینترنت (IPTV)، یکی به پاکستان مخابرات (PTCL) و دیگری به Sachal Satellite Communication اعطا نمود که هر دو در حال حاضر فعال می باشند. در سال2009 به دو شرکت خارجی موبایل، Mobilink(مصر) و Telenor(نروژی) حق پخش تلویزیونی داده شد تا خدمات تلویزیونی را از طریق Mobile TV ارایه نمایند. سرویس ارائه محتوا علاوه بر این، از طریق MMDS (خدمات توزیع و داده رسانه چند کاناله)؛ با تکنیک های دیجیتال توزیع بی سیم کانال های تلویزیونی، تعداد بازدید کنندگان تنها در5 شهر ازجمله: لاهور، کراچی، اسلام آباد، اوکارا و ساهیوال داشتند. وضعیت رسانه های الکترونیکی پاکستان بر اساس گزارش سال 2012 به شرح زیر می باشد؛

•  کانال های تلویزیون ماهواره ای 77

•  کانال های تلویزیون خارجی 28

•  ایستگاه های رادیویی FM 109

•  سرویس توزیع چند نقطه ای چند کاناله MMDS 06

•  تلویزیون پروتکل اینترنت  IPTV   20

•  تلویزیون همراه یا تلویزیون موبایل 20

خبرگزاری های مختلفی هم در بخش خصوصی و هم در بخش دولتی وجود دارند. آسوشیتد پرس پاکستان (APP) در سال1947 تاسیس شده و در سال 1961 توسط حزب جمهوریخواه تصرف گردید.

سه سازمان رسانه پیشگام و بزرگ در کشور پاکستان وجود دارد ازجمله: گروه جنگ، گروه نوای وقت و گروه دان نیوز. این سه گروه دارای بزرگترین نشریات (روزنامه ها و نشریات) به زبان های انگلیسی و اردو بوده و گروه جنگ دارای بزرگترین سازمان رسانه های الکترونیکی خصوصی و شبکه  GeoNewsمی باشد. گروه ‌های تجاری دیگر متعاقباً به صنعت رسانه پیوسته اند، از جمله: گروه لاخانی در رسانه‌ های چاپی و الکترونیکی و گروه ARY مستقر در دبی، منحصراً در رسانه ‌های الکترونیکی.

روابط دولت و رسانه

رسانه ها نقش بسیار موثری در مقابله با سرکوب مخالفان سیاسی و دیکتاتور های نظامی/مدنی ایفا کرده و  از سوی دیگر، همه دولت ها پی در پی در پاکستان سعی کرده تا رسانه ها را محدود نگه دارند. فرمان مطبوعات و انتشارات (PPO) در سال 1962 توسط ژنرال ایوب خان برای کنترل و محدود نگه داشتن رسانه ها ابلاغ شد.

در زمان ژنرال ضیاءالحق، فرمان تجدیدنظر در مطبوعات و نشریه (RPPO) درسال1980 ابلاغ شد، رسانه ها و روزنامه نگاران با رد این فرمان با بدترین نوع برخورد از جمله: شکنجه ها، زندان ها، شلاق ها در عموم مردم و تعطیلی روزنامه ها مواجه شدند. رسانه به رهبری روزنامه انگلیسی The Muslim تازه تاسیس شده در اسلام آباد و با همکاری مشاهد حسین، ملیحه لودهی و13 تن دیگر شجاعانه علیه سیاست های دیکتاتوری ژنرال ضیاء مبارزه نمودند.

در زمان دولت نواز شریف، یک جنگ طناب کشی شدید بین دولت و رسانه ها رخ داد، دولت و گروه جنگ بیش از آزمایش قدرت دولت در مقابل اقتدار رسانه ای سعی داشتند دیگری را تضعیف نمایند. اما در نهایت هر دو مشکل را از طریق مصالحه حل نمودند.

پس از نواز شریف، در دولت کودتای ژنرال پرویز مشرف که به وی نسبت افتتاح14 رسانه ها داده می شود، همچنین درسال 2002 فرمان شورای مطبوعات پاکستان (PCPO) را ابلاغ نمود. مجدداً درسال 2007، رسانه ها سرکوب شده و جلو پخش چندین کانال خصوصی گرفته شده و برخی از مجریان به دلیل انتقاد از سیاست های داخلی/خارجی دولت از اجرای برنامه های گفتگوی خبری خود منع شدند. با این حال، نقش رسانه ها مثال زدنی بوده و این اقدام نه تنها موجب جنگ علیه دیکتاتور شد، بلکه دولت را وادار به لغو قوانین سیاه نمود.

رسانه ها و شبکه های اجتماعی

استفاده بیش از حد از شبکه های مختلف اجتماعی ازجمله: فیسبوک، واتساپ، توئیتر، اینستاگرام، تلگرام، مای اسپیس، یوتیوب و ... بویژه در میان قشر جوان، نوجوان، دانش آموزان و دانشجویان پاکستان به یک نگرانی جدی برای خانواده ها و مسئولان این کشور تبدیل شده و تهدیدی برای آینده قشر جوان امروز پاکستان به شمار می رود. استفاده نابجا و بیش از حد از شبکه های اجتماعی به عاملی برای تخریب جامعه تبدیل شده است.

طبق آمار، بیشتر جوانان پاکستان کاربران اینترنت بوده و اکثر آنان عضو شبکه های اجتماعی مختلف می باشند و رقابت شدیدی در سال های اخیر میان شرکت ها و اپراتور های ارائه دهنده خدمات تلفن همراه و اینترنت در پاکستان ایجاد شده است، به این معنا که مردم این کشور با شتاب زیاد به سمت استفاده بیشتر از اینترنت و شبکه های اجتماعی میل پیدا کرده اند.

پاکستان نیز مانند سایر کشورهای جهان، در طول زمان شاهد رشد کاربران رسانه های اجتماعی بوده است. در آغاز سال 2022، ضریب نفوذ اینترنت در پاکستان به 36.5 درصد از کل جمعیت رسید، یعنی 82.90 میلیون کاربر اینترنت با 71.70 میلیون کاربر فعال رسانه های اجتماعی. در رتبه بندی اپلیکیشن های دیجیتال در پاکستان، یوتیوب با 71.70 میلیون کاربر در صدر و پس از آن فیسبوک با 43.55 میلیون کاربر قرار دارد. کاربران توییتر نسبتاً کمتر از 3.40 میلیون کاربر می باشند، یعنی 1.5٪ از کل جمعیت. با این حال، اگر سطح تعامل توییتر در چند هفته گذشته مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد، در ماه مارس در میان آشکار شدن رویدادهای سیاسی مختلف، یک جهش قابل توجه مشاهده می شود. لازم به ذکر است، توییتر از نظر سیاسی مرتبط تر بوده زیرا تقریباً هر شخص کلیدی درسیاست داخلی و بین المللی دارای یک دسته توییتر بوده که بر اعتبار آن می افزاید.

 به طور مشابه، هرحزب سیاسی یک دسته رسمی توییتر برای اطلاع رسانی خود دارد. در نتیجه، میزان تعامل کاربران توییتر از 7.97 درصد در فوریه 2022 به 20.56 درصد در مارس 2022 افزایش یافته است. افزایش محتوا در قالب توییت، پست و میم توییتر را طوفانی کرد. علاوه بر این، هشتگ های مختلف نیز برای روزهای متوالی ترند شدند و در نهایت به کمپین های رسانه های اجتماعی تبدیل شده اند.

پلتفرم دیگری که اخیراً بینندگان آن افزایش یافته یوتیوب است. وجود کانال‌ های متعدد در پلتفرم ارائه‌ کننده تحلیل سیاسی می ‌تواند یکی از دلایل مشارکت بیشتر باشد که از 1.21 درصد در فوریه 2022 به 9.71 درصد در مارس 2022 افزایش یافته است. سهولت راه ‌اندازی کانال YouTube و افزایش سطح استقلال باعث شده است بستر مناسبی برای بیان نظرات هر فردی با راه اندازی کانال خود ایجاد و از آن به عنوان رسانه ای برای انتقال افکار خود به هر مخاطب هدف استفاده گردد. روزنامه ‌نگاران برجسته و مجریان برنامه ‌های گفتگو در پاکستان نیز کانال‌ های یوتیوب خود را برای ارائه تحلیل ‌های مستقل و بدون سانسور در مقایسه با برنامه‌ های گفتگوی تلویزیونی راه‌ اندازی کرده‌ اند. علاوه بر این، یوتیوب با توجه به اینکه محتوا مبتنی بر ویدیو بوده، نسبتاً جذاب‌ تر و کاربر پسندتر شده است.

نکته:

شایان ذکر است، توییتر، که اکنون به نام ایکس (X) شناخته می ‌شود، در پاکستان به دلایل مختلف ممنوع شده است. از جمله:

یکی از دلایل عمده مسدود کردن ایکس، جلوگیری از انتشار اطلاعات مربوط به بی ‌نظمی‌ ها و تقلب‌ های احتمالی در انتخابات بود. مقامات نگران بودند که این اطلاعات می ‌تواند انتخابات را تحت تأثیر قرار دهد و باعث افزایش نا آرامی‌ ها شود.

دوم اینکه فعالیت ‌های آنلاین شدید طرفداران حزب تحریک انصاف و حمایت گسترده از عمران خان، موجب شد تا دولت برای محدود کردن تبلیغات و پیام‌ های این حزب، شبکه اجتماعی ایکس را مسدود کند.

البته این ممنوعیت با واکنش‌ های بین‌المللی نیز مواجه شد. وزارت خارجه آمریکا و سازمان‌ های حقوق دیجیتال از این اقدام انتقاد کردند و آن را نقض آزادی بیان دانستند. آنها از دولت پاکستان خواستند که این محدودیت‌ ها را برداشته و دسترسی به شبکه‌ های اجتماعی را باز گرداند. پاکستان موجب محدودیت در دسترسی به اطلاعات و کاهش آزادی بیان شده است. منتقدان این تصمیم بر این باورند که چنین اقدامات، روند دموکراسی و حقوق شهروندی را تضعیف می ‌کند.

وضعیت فعلی آزادی رسانه‌ها

محدودیت ‌های دولتی و امنیتی:

دولت پاکستان و نهادهای امنیتی اغلب با استناد به نگرانی ‌های امنیتی، محدودیت ‌هایی را بر رسانه‌ ها اعمال می‌ کنند. این شامل سانسور محتوا، محدودیت در دسترسی به اینترنت و شبکه ‌های اجتماعی، و حتی توقیف تجهیزات رسانه‌ ای می‌ شود. به عنوان مثال، در مواقع بحرانی مانند انتخابات، دولت ممکن است دسترسی به اینترنت و شبکه‌ های اجتماعی را به منظور حفظ امنیت عمومی محدود کند. نهاد هایی مانند سازمان تنظیم مقررات رسانه های الکترونیک پاکستان(PEMRA) مقرراتی را وضع می ‌کنند که به دولت اجازه می‌ دهد محتوای رسانه ‌ای را کنترل کند و نشر برخی موضوعات حساس را ممنوع کند.

تهدید و خشونت علیه خبرنگاران

روزنامه ‌نگاران در پاکستان با تهدیدهای جانی، حملات فیزیکی و حتی قتل مواجه هستند. این تهدیدها اغلب از سوی گروه ‌های شبه ‌نظامی، باندهای جنایتکار و حتی نهادهای دولتی اعمال می ‌شود. این وضعیت موجب خود سانسوری در بین روزنامه‌ نگاران می ‌شود، زیرا آنها از گزارش دادن مسائل حساس سیاسی و امنیتی خودداری می‌ کنند.

مواردی از قتل خبرنگاران که به دلیل گزارشات حساس آنها صورت گرفته است، به وضوح نشان ‌دهنده خطرات موجود است.

گزارش ‌هایی از نهادهای بین‌المللی مانند گزارشگران بدون مرز (RSF) نشان می ‌دهند که پاکستان یکی از خطرناک‌ ترین کشورها برای خبرنگاران است.

قوانین محدود کننده:

قوانین و مقررات رسانه‌ ای در پاکستان به گونه ‌ای است که آزادی بیان را محدود می‌ کند. قانون جرایم سایبری (PECA) به دولت اجازه می ‌دهد تا محتواهای آنلاین را به دلایل مختلف سانسور کرده و کاربران را تحت تعقیب قرار دهد. این قانون برای کنترل محتوای سیاسی، مذهبی و به ویژه در مواردی که محتوای منتشر شده به دولت یا نهادهای امنیتی نقد داشته باشد، مورد استفاده قرار می ‌گیرد.

پیمرا قوانین سختگیرانه‌ای برای محتوای رسانه‌ها وضع کرده است که انتشار محتوای تنفرآمیز، تحریک‌آمیز و مذهبی حساس را ممنوع می‌کند.

تصویب لایحه افترا 2024 در مجلس پنجاب

لایحه افترا ۲۰۲۴ پنجاب در مجلس ایالت پنجاب توسط میان مجتبی شجاع الرحمن، عضو دولت ارائه شده و این قانون بلافاصله پس از تصویب مجلس در تمام ایالت پنجاب قابل اجرا خواهد بود.

این لایحه یک پیش ‌نویس قانونی است که با هدف جرم‌ انگاری انتشار اطلاعات نادرست و بی‌ پایه که به شهرت افراد یا نهادها آسیب می ‌رساند، تهیه شده است. این نوع لوایح قانونی معمولاً شامل مجازات ‌هایی مانند جریمه نقدی یا حبس برای افرادی است که اطلاعات نادرست منتشر می ‌کنند.

خبرنگاران معتقدند که لایحه افترا می‌تواند آزادی بیان را محدود کند. این لایحه ممکن است مانع گزارش‌دهی آزادانه خبرنگاران شود، به ویژه در مواردی که شامل انتقاد از دولت یا افراد بانفوذ است.

تأثیر مالکیت رسانه‌ ها

بسیاری از رسانه‌ ها تحت کنترل حزب های سیاسی، گروه ‌های اقتصادی و تجاری قدرتمند بوده که منافع خود را در محتوای رسانه ‌ای دنبال می­‌کنند. این موضوع می‌ تواند منجر به جانبداری در گزارش‌ ها و محدودیت در انتشار برخی اطلاعات شود. به عنوان مثال شبکه تلویزیونیARY که از کانال های زیر تشکیل شده است:

1. ARY Digital HD (کانال سرگرمی برای منطقه آسیا)
2. ARY ZAP (کانال ورزش)
3. ARY Zindagi (کانال اطلاعات سرگرمی و درام ترکی دوبله اردو)
4. ARY Musik (موسیقی 24 ساعته)
5. ARY News (اخبار مستقل 24 ساعته)
6. ARY Qtv (شبکه قرآن ، محتوای مذهبی بریلوی)
7. Nickelodeon Pakistan (کانال کارتونی کودکان)

لیست شبکه های بین المللی پخش جهانی تلویزیون ARY

8. ARY Family (اطلاعات سرگرمی برای منطقه بریتانیا)
9. ARY Films (شبکه پخش فیلم)
10. ARY Tube (پورتال رسمی تصویری شبکه دیجیتال)
11. ARY Arabia YouTube channel (کانال یوتیوب ارائه دهنده نمایش های پاکستانی، دوبله عربی)

شبکه ARY را منسوب به حزب تحریک انصاف(عمران خان) و مکتب بریلوی می دانند و این شبکه همیشه از سوی مقامات دولتی حزب مسلم لیگ(ن) (نواز شریف) مورد حمله قرار گرفته شده است.

شبکه های تلویزیونی دولتی پاکستان

1. پی تی وی هوم
2. پی تی وی نیوز
3. پی تی وی ملی
4. پی تی وی ورزش
5. پی تی وی آزاد کشمیر
6. پی تی وی جهانی

برخی از شبکه ها و کانال های تلویزیونی خصوصی در پاکستان

1. پیغام تی وی
2. کدز زونKids zone
3. مدنی چنل (شبکه تلویزیونی مدنی متعلق به بریلوی های قادری بوده که مربوط به الیاس قادری می باشد)
4. سچ تی وی  suchtv (این شبکه متعلق به شیعیان )
5. دان نیوز
6. رویال نیوزRoyal
7. آج تی وی
8. نیوز وان
9. چنل فایوchannel 5
10. وقت نیوزwaqt news
11. ای آر وای تی وی نت ورک

5. ای آر وای دیجیتال
5. ای آر وای وان ورلد one world
5. ای آر وای دیجیتال ایشیا Digital Asia
5. ای آر وای سیتی city
5. ای آر وای zauq
5. کیو تی وی(شبکه قرآنی و مربوط به مکتب بریلوی است)Qtv
5. دی میوزکThemusic
5. بیزنس پلاسBusiness Plus
5. الجزیره اردو
5. فشن چنلFashion channel
5. ای تی ویATV

12. اکیسپرس نیوز

5. ایکیسپریس انترتینمنت
5. میتروون تی ویMetro one
5. هم تی ویHumtv
5. هم نیوز Humnews
5. هم تی وی پشتو

13. ای وی تی خیبر

5. ای وی تی خیبر نیوز

14. جیو تی وی نیت ورکGEO Network

5. جیو تی وی
5. جیو نیوز
5. جیو سوپر (ورزش)
5. جیو تیز Geotezz
5. جیو کهانیGeokahani

15. آگ تی وی (میوزیک)AAG
16. حق تی وی(شبکه مذهبی) Haq
17. اندس تی وی نیت ورکIndus Tv Network

5. اندس ویژن
5. اندس نیوز
5. اندس میوزیک
5. اندس پلاس

18. لبیک تی وی(شبکه مذهبی بریلوی)Labaik Tv
19. اجالا تی ویUjala
20. سند تی وی Sindh
21. اپنا نتورکApna

5. اپنا چنل
5. اپنا نیوز
5. پنجاب تی وی

22. شبکه 24 نیوز
23. شبکه 92 نیوز(متعلق به شیعیان است)
24. کوک تی وی
25. وسیب تی وی WASIB TV
26. دنیا تی ویDUNYA
27. دن نیوزِDIn NEWS

وابستگی به دولت:

رسانه ‌های وابسته به دولت یا نزدیک به نهادهای حکومتی معمولاً از آزادی بیشتری در نشر محتوا برخوردار هستند، در حالی که رسانه ‌های مستقل با محدودیت‌ ها و فشارهای بیشتری مواجه ‌اند.

کنترل  تبلیغات:

دولت و گروه ‌های قدرتمند اقتصادی اغلب از تبلیغات به عنوان ابزاری برای کنترل رسانه‌ ها استفاده می ‌کنند. رسانه ‌هایی که به طور مداوم دولت را نقد می ‌کنند، ممکن است از درآمد تبلیغاتی محروم شوند، که این امر می ‌تواند به فشار اقتصادی و در نهایت به تعطیلی آنها منجر شود.

در مجموع، آزادی رسانه‌ ها در پاکستان با چالش‌ های جدی مواجه است. تهدیدها و حملات فیزیکی، محدودیت‌ های قانونی، کنترل‌ های اقتصادی و سانسور دولتی همگی به کاهش آزادی بیان و خود سانسوری در بین روزنامه ‌نگاران منجر شده‌ اند. جامعه بین‌ المللی و سازمان‌ های حقوق بشری بارها از دولت پاکستان خواسته ‌اند تا اقدامات موثرتری برای حفاظت از روزنامه‌ نگاران و تضمین آزادی رسانه‌ ها انجام دهد.

جایگاه ایران در رسانه های پاکستان

رسانه ‌های پاکستانی معمولاً اخبار و تحلیل‌ های مختلفی درباره موضوعات مرتبط با ایران منتشر می‌ کنند. نحوه پوشش این اخبار می ‌تواند نگرش عمومی را تحت تأثیر قرار دهد. لکن برخی از این رسانه ها، تحت تأثیر تبلیغات و پروپاگاندا های منفی کشورهای رقیب تصویری منفی از ایران به نمایش می گذارند و کمرنگ بودن و حتی عدم حضور ایران در رسانه های پاکستان می تواند این موضوع را چالش‌ های بیشتری برای نشر محتوای مثبت و واقعی از ایران منجر کند.

برخی از شبکه های تلویزیونی پاکستان ساعت هایی را در اختیار مرکزهای رسانه ای بین المللی ازجمله: بی بی سی، شبکه خبری رادیویی و تلویزیونی آمریکا و ترکیه گذاشته و این ساعت ها که در برنامه ها و اخبار رسانه های مذکور از شبکه های خصوصی پاکستان پخش می شوند، را اجاره داده اند. این فرصتی خوبی برای ورود شبکه های بین المللی در پاکستان به حساب می آید و صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران نیز می تواند از این فرصت به خوبی استفاده نماید. استفاده از این فرصت می تواند به ترویج گفتمان انقلاب اسلامی کمک کرده و روابط مردم دو کشور را نیز تقویت کند.

همچنین برای تحلیل های دقیق تر و مستند در خصوص سیاست ج. ا. ایران، نظر رهبرمعظم انقلاب و گفتمان انقلاب اسلامی می توان در شبکه های اجتماعی ویدیویی ازجمله: یوتیوب شبکه هایی به زبان های مختلف ایجاد کرد.

ایران با راه اندازی شبکه های پاکستانی زبان تلاش می کند دیدگاه های سیاسی و فرهنگی خود را از طریق رسانه های مختلف به مردم پاکستان منتقل نماید، اما شبکه های ایرانی در پاکستان وسعت محدودی دارند و مخاطبان آنها عمدتاً محدود به گروه های مذهبی و خاص است.

همچنین با توجه به قوانین و مقررات PEMRA در پاکستان، محدودیت هایی برای پخش شبکه های خارجی وجود دارد که دسترسی کامل به شبکه های ایرانی را محدود می کند. که این چالش ها دسترسی، تأثیر و انتقال دیدگاه ‌های فرهنگی و سیاسی ایران را به افکار عمومی پاکستان محدود می کند.

رسانه‌های پاکستان در مواجهه با چالش‌ های امنیتی، قانونی و اقتصادی، وضعیت پیچیده‌ای دارند. اما با وجود این محدودیت‌ ها، رسانه‌ های دیجیتال و شبکه ‌های اجتماعی همچنان فرصتی برای بیان دیدگاه‌ های مختلف و تبادل اطلاعات را فراهم می‌ کنند. با این حال، می توان با حمایت بیشتر از خبرنگاران و شبکه ها و کانال های تلویزیونی خصوصی به رسانه های پاکستانی دسترسی پیدا کرد و دیدگاه های خود را به مردم این کشور منتقل نموده و کمبود حضور کمرنگ بودن خود را جبران کرد.

نویسنده: ریاض احمد، خانه فرهنگ ج.ا.ایران در پیشاور

منابع:

https://www.mediasupport.org/

https://www.aaj.tv/news/30386954

https://www.dawnnews.tv/news/1233759

https://moib.gov.pk/Pages/15/Media-laws

https://www.urdunews.com/node/859966

https://dailypakistan.com.pk/05-Jun-2024/1719767

https://www.bbc.com/news/world-south-asia-12965785

https://ipi.media/the-state-of-media-freedom-in-pakistan/

https://www.urduvoa.com/a/controversy-over-punjab-defamation-bill-20may2024/7619211.html