مساجد در آلمان: فراتر از بحث‌های داغ
مساجد در آلمان اغلب در کانون بحث‌هایی مانند اذان عمومی، امامان خارجی یا حملات به مساجد قرار دارند. با این حال، وجود مساجد در آلمان به این بحث‌ها محدود نمی‌شود و همچنین با ورود کارگران مهمان در دهه 1960 در چارچوب مهاجرت نیروی کار به وجود نیامده است.
تاریخچه مساجد در آلمان قدمتی به مراتب بیشتر از آن چیزی دارد که به نظر می‌رسد. حضور اقلیت مسلمان در این کشور همچنین نکات مهمی را در مورد رابطه آنها با دولت آلمان نشان می‌دهد. در ادامه به معرفی دو مسجد قدیمی آلمان می‌پردازیم.
«ووندزدورف»؛قدیمی‌ترین مسجد آلمان که دیگر وجود ندارد
مسجد «ووندزدورف» (Wünsdorf ) در طول جنگ جهانی اول در اردوگاه هلال ماه (Halbmondlager) در ووندزدورف، بخشی از زوسن(Zossen) در ایالت براندنبورگ، 40 کیلومتری جنوب برلین ساخته شد. در اردوگاه هلال ماه که برای اسرای جنگی عرب، هندی و آفریقایی ارتش‌های بریتانیا و فرانسه تأسیس شده بود، حدود 30 هزار مسلمان به عنوان اسیر جنگی نگهداری می‌شدند.
در 11 نوامبر 1914، «هانس فون وانگنهایم»، سفیر آلمان در استانبول، اعلام کرد که «سلطان محمد پنجم» قصد دارد مسجدی در برلین بسازد تا مسلمانان اسیر جنگی در آلمان بتوانند به وظایف مذهبی خود عمل کنند. مقامات آلمان این پیشنهاد جذاب را پذیرفتند. پروفسور دکتر «رینهارد برنبک»، باستان‌شناس، اینطور فکر نمی کرد. او به همراه پروفسور دکتر «سوزان پولاک» از مؤسسه باستان‌شناسی خاور نزدیک در دانشگاه آزاد برلین، حفاری‌هایی را برای یافتن بقایای مسجد انجام دادند. وی در سال 2015 گفت که این مسجد به عنوان یک امتیاز برای اسرا ساخته نشد بلکه این ایده جهاد برای مبارزه با استعمارگران بود.
در واقع امپراتوری عثمانی امامانی را به مسجد «ووندزدورف» فرستاد تا اسرا را متقاعد به تغییر موضع کند. در اردوگاه‌ها، روزنامه‌ای تبلیغاتی به نام "الجهاد" توزیع می‌شد. با این حال، به گفته برنبک، بسیاری از اسرا به جنگ در کنار عثمانی‌ها فرستاده شدند، اما بعداً به دلیل سوء رفتار در اردوگاه‌ها فرار کردند. عبارت «جهاد آلمانی» را می‌توان به عنوان اسمی ساده در نظر گرفت. ماکس فون اوپنهایم، دیپلمات، باستان‌شناس و خاورشناس آلمانی، این مفهوم را برای بسیج 300 میلیون مسلمانی که تحت حکومت استعماری زندگی می کردند، علیه قدرت های استعماری از طریق فعالیت های تبلیغاتی آژانس خبری شرق (NfO) توسعه داد. بنابراین، می‌توان آن را نسخه آلمانی پروژه «لورنس عربستان» دانست.
اولین اذان در ووندزدورف طنین انداز شد
مسجد ووندزدورف 45000 مارک هزینه داشت و در پنج هفته توسط «کارل برنهارد»، یکی از برجسته‌ترین مهندسان عمران آن زمان، ساخته شد. این مسجد شامل یک منبر برای امام، یک غسالخانه و یک سردخانه بود. مسجد دارای مناره ای به ارتفاع 23 متر و رنگ اصلی آن سفید عاج با راه راه های قرمز و خاکستری بود. شنیدن صدای موذن و اذان به جای ناقوس های کلیسا برای مردم وونسدورف باید غیرعادی بوده باشد.گنبد مسجد که ظرفیت 400 نفر را داشت، 12 متر قطر داشت. با توجه به تنوع قومی اسرای مسلمان و برای بهره‌مندی روانی، عناصر معماری بناهای اسلامی در اسپانیا، گنبد الصخره در اورشلیم، مساجد عثمانی و تاج محل در این مسجد ترکیب شده بود. در 13 ژوئیه 1915، با آغاز ماه رمضان، مسجد با حضور محمود مختار پاشا، دیپلمات ترک، افتتاح شد. با این حال، پس از پایان جنگ جهانی اول، اسرای مسلمان به تدریج به کشورهای خود بازگشتند. با مجوز مقامات، گروهی 90 نفره که در دو کلبه در نزدیکی مسجد زندگی می‌کردند، زندگی (مذهبی) خود را در ووندزدورف ادامه دادند.
پس از آنکه سنگ بنای مسجد ویلمرزدورف در سال 1924 گذاشته شد، دیگر نیازی به استفاده از مسجد ووندزدورف که یک سازه چوبی بود، وجود نداشت. در سال 1927، انجمن عبادت اسلامی پیشنهاد کرد که مسجد ووندزدورف را به قیمت 10هزار مارک به دولت آلمان بفروشد و از پول آن برای ساخت یک مسجد جدید در ویلمرزدورف استفاده کند. تکمیل مسجد ویلمرزدورف در سال 1928 در نهایت منجر به تخریب مسجد ووندزدورف در سال 1930 شد.
مسجد ویلمرزدورف هنوز در حال فعالیت است
مسجد ویلمرزدورف در برلین قدیمی‌ترین مسجدی است که در آلمان هنوز به عنوان مسجد مورد استفاده قرار می‌گیرد. این مسجد بین سال‌های 1924 تا 1928 در خیابان برلین توسط جامعه احمدیه ساخته شد و در 23 مارس 1928 افتتاح شد. ساخت آن با کمک‌های مالی تامین شد. معمار آلمانی K.A. هِرمان این مسجد را با الهام از معماری مقبره تاج محل در هند طراحی کرد. مسجد ویلمرزدورف ظرفیت 400 نفر را دارد و دارای مناره‌ای به ارتفاع 32 متر است. گنبد آن 26 متر ارتفاع دارد.در دوران جمهوری وایمار رقابت‌ها و اختلافاتی بین جوامع مسلمان و گروه‌های دانشجویی مسلمان در برلین وجود داشت. به همین دلیل فقط پروژه مسجد ویلمرزدورف قابل اجرا بود. پس از آن مسجد به طور مساوی برای مسلمانان همه ملیت‌ها و مذاهب مسلمان باز اعلام شد. همچنین گردآوری گزارشی از جشن‌های عید در مسجد ویلمرزدورف از روزنامه‌های مختلف برلین که در سال 1934 در «Revue musulmane» منتشر شد، بر تنوع جامعه مسجد تأکید می‌کند. این نشان می‌دهد که جشن عید در کانون توجه افکار عمومی و رسانه‌ها قرار داشت و نوری بر زندگی مذهبی رنگارنگ و پویای مسلمانانی که در اینجا گرد هم می‌آمدند - حتی اگر برای مدت کوتاهی - می‌افکند.
منبع : islamiq
نظر شما