جهت گیری های اصلی سیاست دیپلماتیک توکایف
سیاست خارجی چندجانبه
توکایف خط دیپلماسی چندجانبه ای را ادامه می دهد که توسط نخستین رئیس جمهور این کشور، نورسلطان نظربایف تعیین شده بود. این بدان معناست که قزاقستان فعالانه در حال توسعه روابط با کشورهای غربی و شرقی از جمله روسیه و چین است. این رویکرد از وابستگی به یک کشور اجتناب می کند و پاسخ انعطاف پذیرتری به چالش های جهانی ارائه می دهد.
تقویت همکاری‌های منطقه‌ای
توکایف برای تقویت همکاری در آسیای مرکزی اهمیت زیادی قائل است. وی از تعامل نزدیکتر بین کشورهای منطقه در زمینه های اقتصادی، امنیتی و تبادل فرهنگی حمایت می کند. ایجاد شورای سران کشورهای آسیای مرکزی در سال ۲۰۲۰ نمونه ای از ابتکار او برای بهبود گفتگو بین همسایگان است.
حمایت از طرح های بین المللی
توکایف فعالانه از ابتکارات با هدف صلح و امنیت حمایت می کند. قزاقستان از مناقشات از طریق راه های مصالمت آمیز حمایت می کند. در این زمینه، توجه به ابتکار توکایف برای ایجاد منطقه عاری از سلاح هسته‌ای در آسیای مرکزی مهم است.
دیپلماسی اقتصادی
تحت رهبری توکایف، اقتصاد قزاقستان در حال تبدیل شدن به یک جنبه مهم سیاست خارجی است. وی بر جذب سرمایه گذاری خارجی و توسعه توانمندیهای صادراتی قزاقستان تمرکز دارد. یکی از گام های مهم اولویت های اقتصادی او، شرکت قزاقستان در اکسپو ۲۰۱۷ بود که پتانسیل این کشور را به عنوان مرکز نوآوری و توسعه پایدار نشان داد.
قزاقستان نیز نظیر تمام کشورهای جهان در نقطه عطف پنجمین موج فنی و اقتصادی قرار دارد. پیش بینی‌هایی وجود دارد که به زودی این کشور بتواند رشد جهشی خوبی را در بخش اقتصادی تجربه نماید. با این حال، اکنون در سخت ترین چرخه اقتصادی قرار دارد.
امروزه جهان تحت فشار یک بحران اجتماعی، اقتصادی و سیاسی است. بحران اجتماعی در تضعیف طبقه متوسط و ارزش گذاری مجدد طبقات بیان می شود. بحران اقتصادی با گذار به ساختار فناوری جدید و دوره رشد ضعیف همراه است. بحران سیاسی با تضعیف سازمان های بین المللی جهانی، فقدان گفتگو و اعتماد همراه می شود.
در شرایط بحران سه گانه و عدم اطمینان جهانی، قزاقستان چندین دهه بیشتر فرصت ندارد که به آرامی وضعیت فعلی را بررسی و پشت سر گذارد.
در عین حال، نمی توان اعتراف کرد که کمبود مفاهیم مثبت نظم جهانی در جهان وجود دارد. در این راستا، مفهوم مسئولیت توسعه، برای آینده، البته مرتبط و گسترده است. و امروز این یکی از ایده های اصلی است که توسط قاسم ژومارت توکایف ترویج شده است.
نسل آگاه و پرسش گر در قرن بیستم متولد شد و بیشتر زندگی بزرگسالی خود را سپری کرد. وی اذعان نمود ما مسئول رویاها و امیدهای پدران و مادرانمان بودیم. ما بر تهدیدها غلبه کردیم و در برابر تحولات جهانی ایستادگی کردیم. اکنون ما در حال مقابله با چالش های قرن بیست و یکم هستیم. قزاقستان کاملاً از این مسئولیت آگاه است و از صلح و همکاری حمایت می کند. کودکانی که امروز به دنیا می آیند با چالش های قرن بیست و دوم روبرو خواهند شد.
در حال حاضر ما مسئول قرن آینده هستیم و باید به بسیاری از سؤالات پاسخ دهیم: جهان فردا چگونه خواهد بود؟ برای نسل خود چه خواهیم گذاشت؟ رفاه یا نابودی؟ رویا یا جنگ؟ شادی یا مرگ؟
گام‌هایی که برمی‌داریم آینده را تحت تأثیر قرار می‌دهد و مسیری را که نوه‌های ما طی خواهند کرد تعیین می‌کند. این باید جاده صلح و رفاه باشد. به همین دلیل است که رئیس جمهور تاکید می کند که همه کشورها باید سلاح های خود را زمین بگذارند و از تقسیم شدن به قطب ها و بلوک ها دست بردارند. این راه ما و جامعه جهانی است، راه دیگری وجود ندارد.
بنابراین، دیپلماسی رئیس دولت یک دوره مسئولیت جهانی را در چندین نسل تحت تأثیر قرار می دهد.
دیپلماسی توکایف چیست؟
می توان آن را با کلمه "واقع گرایی" بیان کرد که به ما اجازه می دهد بدون توهم به نقش قزاقستان در جهان نگاه کنیم. رئیس جمهور سعی نمی کند کسی را راضی کند - او به آن نیاز ندارد. این کشور یک مأموریت تاریخی و اصول دیپلماسی خاص خود را دارد. به نظر من دیپلماسی توکایف بر محور این چهار اصل زیر بنا نهاده شده است:
- تعادل و گشایش
این اصل حاکی از آن است که قزاقستان در سیاست خارجی انتخاب نمی کند. زیرا این امر مغایر با وضعیت ژئوپلیتیک کشور و منافع ملی است.
قاسم ژومارت توکایف به عنوان وزیر امور خارجه تعریف موجز از این اصل ارائه کرد: "سیاست چند بردار و عدم وابستگی شدید سیاست خارجی به رفتار یکی از شرکای دیگر، غیرقابل پیش بینی بودن توسعه شرایط در یک منطقه خاص، پیش فرض گرفتن تغییرات در وضعیت بازار جهانی.
خواسته های منتقدان یک سیاست چند بردار ربطی به سیاست واقعی ندارد. منافع ملی در خط مقدم سیاست خارجی قزاقستان بوده و آن اینکه روابط متوازن هم با همسایگان و هم با مراکز اصلی قدرتهای سیاسی و اقتصادی جهان نظیر روسیه، چین، آمریکا و اتحادیه اروپا است.
یک سیاست خارجی موفق مستلزم انسجام داخلی است: بین مرکز و استانها و مناطق، اقوام مختلف،
سیاست خارجی ادامه سیاست داخلی است. در این زمینه، اساس استراتژی قزاقستان تقویت گفتگوی عمومی و مشارکت جامعه مدنی در فرآیند تصمیم گیری است.
رئیس جمهور به روابط خارجی توجه زیادی دارد و درک می کند که پشت هر دیدار و دیداری فرصت های جدی برای تقویت حاکمیت، نوسازی اقتصاد و جذب سرمایه وجود دارد. مرزهای سیاست خارجی و داخلی تقریباً ادغام شده است. به عنوان مثال، سفر به چین انگیزه ای برای توسعه منطقه قزاقستان شرقی و ژتیسو ایجاد می کند و بازدید از ازبکستان انگیزه قدرتمندی برای توسعه منطقه ترکستان می دهد.
- احترام به حاکمیت و تمامیت ارضی
برای مدت طولانی ما با دوره ۳۰ ساله صلح جهانی در آرامش بودیم. اما مناقشات ارضی ضروری شده است. قزاقستان به اصول عدم مداخله در امور داخلی سایر کشورها و احترام به تمامیت ارضی آنها پایبند است.
این یک سیاست خارجی متعادل بود که به قزاقستان اجازه داد تا امروز از چنین درگیری های مکرر بر سر زمین اجتناب کند و به نتایج جدی در حل مسائل مرزی با همسایگان خود دست یابد.
رئیس جمهور در مورد اهمیت احترام به اصل تمامیت ارضی گفت: "اگر حق تعیین سرنوشت یک ملت در سراسر جهان محقق شود، به جای ۱۹۳ کشوری که در حال حاضر بخشی از سازمان ملل هستند، بیش از ۵۰۰ یا ۶۰۰ کشور در جهان وجود داشت.
البته در این صورت جهان با مشکلات بیشتری روبرو بود.
- موقعیت پیشگیرانه
ما اغلب با بحث هایی روبرو می شویم که چرا قزاقستان به چنین فعالیت بالایی در دیپلماسی نیاز دارد. چرا در سطح مجامع بین المللی، اجلاس سران برگزار می کنیم، در سازمان های بین المللی از جمله شورای امنیت سازمان ملل شرکت می کنیم، بستر مذاکره را برای طرفین درگیری فراهم می کنیم و به عنوان میانجی عمل می کنیم؟ پس این همه حضور قطعاً به منابع مالی ، ساختاری ، لجستیکی و نظامی نیاز دارد.
در پاسخ به این گونه سوالات، وابستگی عمیق توسعه اقتصادی موفق کشورمان را به محیط خارجی مساعد، تضمین های امنیتی و روابط صادقانه را با شرکای خارجی یادآوری می کنم.
اجرای یک سیاست خارجی فعال، زمینه را برای پیوستن قزاقستان به مجموعه قدرتهای میانی فعال جهان تبدیل کرد که در سال‌های اخیر اقتدار آنها در صحنه جهانی افزایش یافته است. یکی از جنبه های کلیدی قدرت میانی، توانایی کشور برای تأثیرگذاری بر دستور کار منطقه ای و دنبال کردن یک سیاست خارجی فعال است.
همانطور که قاسم ژومارت توکایف خاطرنشان کرد، دولت های کوچک و متوسط در طول تاریخ مسئولیت ثبات بین المللی را بر عهده داشته اند و پل هایی را بین قدرت های بزرگ ایجاد کرده اند. این دقیقاً همان کاری است که دیپلماسی قزاقستان در طول تاریخ انجام داده و فرصت های جدیدی برای توسعه مناطق ایجاد کرده است.
- امنیت غیر قابل تقسیم
امروز، بشریت به شدت نگران است که با فروپاشی سیستم کنترل تسلیحات بین‌المللی و جنگ در اوکراین، خطر رویارویی هسته‌ای به شدت افزایش یافته و روند یک مسابقه تسلیحاتی جدید در واقع آغاز شده است.
بر اساس گزارش "Global Conflict tracker “، در سال ۲۰۲۴، ۲۸ درگیری فعال در جهان وجود دارد.
آنها به سه دسته تقسیم می شوند: رو به زوال، غیر فعال و در حال بهبود. تعداد مناقشات رو به زوال ۱۷، غیر فعال - ۱۰ است. و شرایط در اطراف یک نزاع - قره باغ - را مرتفع شده توصیف می کنند.
در واقع ما شاهد بحرانی در امنیت اروپا و نهادهای آن و در درجه اول سازمان امنیت و همکاری اروپا هستیم. سیستم امنیتی آسیا در مرحله شکل گیری است و سطح بی اعتمادی بین بازیگران اصلی آن در حال افزایش است. عدم ثبات فضا را برای موج جدیدی از فعالیت های تروریستی و تجزیه طلبی در جهان هموار می کند. قزاقستان خود را به عنوان یکی از میانجی های معتبر بین المللی به اثبات رسانده است. مذاکرات سوریه، حل مناقشه در افغانستان و همچنین حل و فصل مناقشات در آسیای مرکزی کانون توجه آستانه است. چندی پیش آلماتی به بستری برای مذاکرات آذربایجان و ارمنستان تبدیل شد. قزاقستان همچنین آماده کمک به پایان سریع جنگ در اوکراین است. این چهار رکن دیپلماسی قزاقستان ایجاد فضایی با ثبات و امن در داخل و خارج قزاقستان را ممکن می سازد.
ملاحظه:
دیپلماسی و سیاست قاسم ژومارت توکایف نشان دهنده روند پیچیده و چند وجهی با هدف تقویت موقعیت قزاقستان در جامعه جهانی است. رویکرد او به سیاست های چندجانبه، همکاری های منطقه ای و دیپلماسی فرهنگی و اقتصادی، زمینه ساز توسعه پایدار کشور در مواجهه با چالش های امروزی است و در این عرصه تلاش می کند به بازیگران اصلی قدرت القاء نماید برای این کشور آینده جهان و بشریت مهم است و قزاقستان علاقمند است که همه کشورها در صلح و امنیت زندگی نمایند و در هر گوشه و اقصی نقاط جهان بحران و چالشی اتفاق می افتد فوراً خود را به عنوان میانجی برای کاهش مناقشات و چالشها معرفی می نماید.
منبع: https://time.kz/fresh/aktualno/۲۰۲۴/۱۰/۲۳/diplomatiya-tokaeva-bez-populizma-i-illyuzij
نظر شما