قسمت سوم-  بقیه احزاب مذهبی و سیاسی اهل سنت بریلوی در پاکستان.

5- حزب مذهبی مهندس محمد علی میرزا.

حزب مهندس محمد علی میرزا (Muhammad Ali Mirza) (متولد 1977) فقط حزب مذهبی است، حزب سیاسی نیست و فقط به تبلیغات و تحقیقات دینی می پردازد، وی یک عالم و محقق پاکستانی اهل سنت بریلوی است که از طریق یوتیوب درباره موضوعات مذهبی گفتگو می کند. وی یک مهندس مکانیک حرفه ای بوده است. محمد علی میرزا دروس دینی را به صورت آنلاین برگزار می کند و در آن موضوعات مختلف اجتماعی و مذهبی را مورد بحث قرار می دهد، اما دلیل اصلی محبوبیت او این است که او آشکارا در مورد موضوعات حساس صحبت می کند. از صحابه مخصوصاً از اصحاب پیامبر اکرم (ص) که در رقابت با حضرت علی (ع) آمده اند، کلمات انتقادی به کار می برد و آنها را بدعت گذار، ظالم و... می نامد. در حالی که افرادی که با نظرات او مخالف هستند، به دلیل طرز بیانش از او انتقاد می کنند. جنجال های زیادی بر سر سخنرانی های او به وجود آمده است، اما او بین مردم به ویژه نسل جوان محبوبیت دارد. وی مدعی است که زندگی را توسط این شغل تامین نمی کند، بلکه از حقوق خود تامین می کند. وی در منطقه جهلم یک آکادمی تحقیقاتی را اداره می کند. در ماه مه 2020ء او به اتهام گسترش نفرت مذهبی دستگیر شد، اما در 6 می 2020 با قرار وثیقه آزاد شد[1]. گفتنی است که وی برخی از اعتقادات شیعی، از جمله، ذوالجناح، علم حضرت ابوالفضل العباس(ص) وغیره را نیز مورد انتقاد قرار داده است، اما از بیشتر اعتقادات شیعی حمایت می کند.

1. حزب مذهبی مفتی حنیف قریشی.

حزب مفتی حنیف قریشی، حزب مذهبی است سیاسی نیست  و  وی نیز فقط به تبلیغات و تحقیقات دینی می پردازد، وی یک عالم و محقق پاکستانی اهل سنت بریلوی است که از طریق یوتیوب درباره موضوعات مذهبی گفتگو می کند. وی دوستدار اهل بیت (ع) است و در گفتگو از اهل بیت (ع) با کتب تاریخی و روایی اهل سنت بسیار دفاع می کند[2]. دلیل اصلی محبوبیت او نیز این است که او آشکارا در مورد موضوعات حساس صحبت می کند. از صحابه مخصوصاً از اصحاب پیامبر اکرم (ص) که در رقابت با حضرت علی (ع) آمده اند، کلمات انتقادی به کار می برد و آنها را بدعت گذار، ظالم و... می نامد. در حالی که افرادی که با نظرات او مخالف هستند، به دلیل طرز بیانش از او انتقاد می کنند. جنجال های زیادی بر سر بیشتر سخنرانی های او به وجود آمده است، اما او بین مردم به ویژه نسل جوان محبوبیت دارد. در سال گذشته بحث قانون بحث برانگیز توهین به صحابه در سراسر پاکستان جریان داشت و مفتی اهل سنت حنیف قریشی نیز زیر پوشش آن قرار گرفته است. حافظ شاهد محمود در کلانتری شهر راولپندی علیه مفتی حنیف قریشی، عالم برجسته دینی فرقه اهل سنت بریلوی شکایتی را به ثبت رسانده است. مفتی حنیف قریشی در سخنان خود بارها به افشاگری از دشمنان اهل بیت(ع) پرداخته است. شکایت (FIR) علیه وی توسط محافل عمومی شهر راولپندی به شدت محکوم شد. در پرونده (FIR) علیه مفتی حنیف قریشی، شاکی ادعا کرده بود که او به عمر بن ابی وقاص، یکی از صحابه توهین کرده است. در حالی که مفتی حنیف قریشی در ویدیوی مجازی با الفاظ تند علیه یزید و کسانی که امام حسین (ع) را در حادثه کربلا به شهادت رساندند، صحبت کرده است. وی می گوید چگونه دشمنان اهل بیت (ع) را صحابه قرار دهیم؟ ناظران می گویند که مولانا حنیف قریشی در واقع می خواست از پسر سعد ابی وقاص همراه با یزید لعین یاد کند، اما به اشتباه نام عمر بن ابی وقاص را برده است[3].

7 – حزب مذهبی مفتی منیب الرحمان.

پروفسور مفتی منیب الرحمان (زاده: 8 فوریه 1945) یک عالم دینی اهل سنت بریلوی، مفتی، استاد و رئیس سابق کمیته مرکزی رویت هلال پاکستان است[4]. وی حزب مذهبی خود را دارد که وابسته به حزب مذهبی سیاسی تحریک لبیک پاکستان است. وی مانند مفتی تقی عثمانی، عالم برجسته اهل سنت دیوبندی، عالم برجسته اهل سنت بریلوی و مفتی اعظم پاکستان بشمار می آید. در سال 2018 میلادی با توجه به وضعیت متشنج در کشور پس از سرکوب سراسری تحریک لبیک پاکستان، دولت این مفتی اعظم پاکستان را نیز در خانه خود در کراچی تحت بازداشت خانگی قرار داد. حزب جماعت اسلامی پاکستان، جمعیت علمای اسلام (F) پاکستان و سایر نهادهای مذهبی پاکستان دستگیری و بازداشت مفتی منیب الرحمان را به شدت محکوم کرده بودند و گفتند که وی برای همه مکاتب فکری شخصیت قابل احترامی است، زندانی کردن وی نشانه بدترین دیکتاتوری است[5]. وی به دلیل برخی از تفکرات از جمله اظهارات در مورد یزید، نزد برخی از محافل از علمای تندرو اهل سنت بریلوی بشمار می آید[6]. بر اساس اظهارات برخی از افراد وی در برنامه تلویزیونی گفت: تا آنجائیکه من مطالعه کردم یزید دستور قتل امام حسین (ع) را صادر نکرده بود[7]، اما وی اعلام کرد که من در هیچ کجای گفتگوی خود یزید را از شهادت امام حسین(ع)، اهل بیت اطهار(ع) و انصار و ظلم بر آن ها مبرا نکردم، هر چه در شبکه های اجتماعی گفته می شود، همه چیز از روی کینه توزی است و من این قضیه را به خدا وند می سپارم[8].

1. حزب مذهبی  علامه محمدرضا ثاقب مصطفایی.

علامه محمدرضا ثاقب مصطفایی سخنران، عالم و مبلغ برجسته اهل سنت بریلوی در سطح جهانی است. وی از زمان تکمیل دروس حوزوی، زندگی خود را وقف آموزش مذهبی و اصلاح امت اسلامی کرده است. وی موسسه ای را بنام بنیاد المصطفی(ص) در منطقه گوجرانواله ایالت پنجاب پاکستان تأسیس کرد. وی همچنین حوزه علمیه ای جامعه المصطفی(ص)، دو موسسه جداگانه برای خواهران و برادران، مراکز اسلامی المصطفی(ص) و آمبولانس المصطفی(ص)، را تأسیس کرد. این بنیاد مصطفی(ص) مسیری برای رسیدن به مقصد این مبارزه همیشگی است[9]. علامه ثاقب رضا مصطفایی برای تدریس قرآن کریم بسیار معروف است و نسل جوان او را بسیار دوست دارند. وی در سراسر پاکستان و همچنین در پنج قاره جهان موعظه کرده است و می کند. انتقال پیام حقیقت به میلیون ها نفر از طریق رسانه های الکترونیکی و اجتماعی افتخار بزرگی برای وی است. بر دعوت به سخنرانی ویژه در موسسات آموزشی و دانشگاه های مختلف دولتی و غیردولتی پاکستان حضور می یابد. وی در حال اداره و سرپرستی یک دانشگاه اسلامی در منطقه گوجرانواله به نام جامعه المصطفی(ص) است. وی به دلیل گفتگو میانه رو، پرهیز از تفرقه و تاکید وحدت امت اسلامی بین همه مکاتب فکری محبوب است[10]. این عالم سنی نیز دوستدار اهل بیت(ع) است و دوران گفتگو بر ارادت و محبت اهل بیت(ع) تاکید، همچنین از نقش آنان ستایش و مصائب را بیان می کند[11].

هیأت های رسمی حوزوی اهل سنت بریلوی در پاکستان.

1. هیأت حوزوی رسمی" تنظیم المدارس اهل سنت پاکستان":

هیأت حوزوی" تنظیم المدارس اهل سنت پاکستان"، یکی از پنج هیأت های رسمی حوزوی سابق پاکستان است که در سال 1960 میلادی تاسیس شده است[12]. این هیأت حوزوی یک شبکه غیر سیاسی و آموزشی بر اساس اساسنامه و اهداف خود است. این سازمان نماینده بیش از 12000 مدرسه علمیه در سطوح مختلف اهل سنت (بریلوی ) در سراسر پاکستان است. این موسسه یک هیأت امتحانی رسمی اهل سنت بریلوی پاکستان است که امتحانات منظمی را در مقاطع و بخش های مختلف حوزوی از طلاب مدارس دینی سراسر کشور برگزار می کند و برای طلاب موفق گواهینامه و مدارک تحصیلی معادل دانشگاهی صادر می کند[13]. برای توضیحات بیشتر به این لینک زیر مراجعه شود[14].

1. هیأت حوزوی رسمی "نظام المدارس پاکستان":

هیأت حوزوی "نظام المدارس پاکستان" یکی از پنج هیأت های حوزوی رسمی جدید پاکستان است. هیأت آموزشی مدارس دینی اهل سنت بریلوی پاکستان تحت مدیریت تحریک منهاج القرآن و به سرپرستی علامه دکتر طاهر القادری که بیش از سه هزار مدرسه علمیه زیر نظر آن به ثبت رسیده است. این مدارس علمیه تحت پوشش این هیأت حوزوی به تدریج بر اساس الگوی دانشگاه اسلامی منهاج القرآن توسعه می یابند[15].

1. هیأت حوزوی رسمی "وفاق المدارس الاسلامیه الرضویه پاکستان":

هیأت حوزوی رسمی "وفاق المدارس الاسلامیه الرضویه پاکستان"، یکی از پنج هیأت های حوزوی رسمی جدید پاکستان برای اهل سنت بریلوی است که در 4 فوریه 2021 ء تأسیس شده است[16].  این هیأت یک هیأت امتحانی رسمی اهل سنت بریلوی پاکستان است که امتحانات منظمی را در مقاطع و بخش های مختلف از طلاب مدارس دینی سراسر کشور برگزار می کند و برای طلاب موفق گواهینامه و مدارک تحصیلی معادل دانشگاهی صادر می کند. برای توضیحات بیشتر به این لینک زیر مراجعه شود[17].

1. هیأت حوزوی رسمی "کنز المدارس پاکستان":

هیأت حوزوی رسمی "کنز المدارس پاکستان" نیز یکی از پنج هیأت های حوزوی رسمی جدید پاکستان برای اهل سنت بریلوی است که وزارت آموزش و پرورش پاکستان و آموزش حرفه ای دولت پاکستان، هیأت آموزش دینی فدرال پاکستان این هیأت حوزوی را تحت اطلاعیه شماره 1-46/2014-NCC/RE مورخ 27 آوریل 2021 ء تأیید کرده است[18]. این هیأت نیز امتحانات منظمی را در مقاطع و بخش های مختلف از طلاب مدارس دینی سراسر کشور برگزار می کند و برای طلاب موفق گواهینامه و مدارک تحصیلی معادل دانشگاهی صادر می کند. برای توضیحات بیشتر به این لینک زیر مراجعه شود[19].

تحلیل کارشناسی.

1. تحلیلگران معتقدند که به دلیل مشترکات مذهبی فراوان، زمینه های همکاری فرهنگی زیادی برای این مکتب در پاکستان و همچنین در جمهوری اسلامی وجود دارد:

• اهل سنت بریلوی به دلیل علاقه زیاد به مولانا جلال الدین رومی، حافظ سعدی شیرازی و سایر شخصیت های ادبی و معنوی ایران علاقه بسیار زیادی به زبان فارسی دارند تا تعالیم این شخصیات معنوی را بطور کامل درک کنند، اما برای آموزش زبان فارسی در موسسات آن ها فرصتی میسر نیست.
• مثنوی معنوی مولانا رومی نزد آن ها از احترام ویژه ای برخوردار است و در خانه ها و زیارتگاه ها نشست های آن برگزار می شده است که نیاز به احیاء دارد.
• به دلیل اعتقاد مشترک با پیروان اهل بیت(ع) در خصوص میلاد النبی(ص)، میلاد مولای متقیان(ع) و سایر شخصیتهای مذهبی به ویژه اهل بیت(ع)، فرصت همکاری مضاعفی وجود دارد.
• بیشتر کتاب های مذهبی و حوزوی این مکتب فکری به زبان فارسی هستند،لذا زبان فارسی برای آن ها از اهمیت ویژه ای برخوردار است. 
• فرصتی برای جذب عموم جوانان این مکتب فکری برای تحصیلات عالی دانشگاهی در رشته زبان و ادبیات فارسی و همچنین در سایر رشته های دانشگاهی وجود دارد.
• فرصتی برای جذب طلاب دینی در رشته های حوزوی و دانشگاهی از جمله، در رشته تقارن ادیان، فلسفه، منطق، ادبیات عربی و سایر رشته های مرتبط حوزوی در دانشگاه ها وجود دارد، مدارک تحصیلی هیأت های رسمی حوزوی این مکتب فکری نیز از سوی کمیسیون آموزش عالی پاکستان و وزارت آموزش و پرورش پاکستان مانند سایر مدارک دانشگاهی مورد تایید است و پذیرش این طلاب در دانشگاه ها با مدارک حوزوی، اصلاً مشکلی ندارد.
• مکتب فکری اهل سنت بریلوی معتقد به وحدت امت اسلامی است، لذا با اعلام بورسیه های تحصیلی از سوی بخش های علوم اسلام دانشگاه های ایران، از جمله در دانشگاه جامعه المصطفی(ص) فرصت بیشتری را برای وحدت امت اسلامی می شود فراهم آورد، همانطوری که در دانشگاه الازهر مصر مکاتب فکری مختلف اسلامی تحصیل می کنند.

منابع: