قطعنامه‌ها و قوانین بین‌المللی مرتبط با مسئله فلسطین و قدس

مسئله فلسطین و وضعیت قدس در طول دهه‌ها موضوع بسیاری از قطعنامه‌ها و قوانین بین‌المللی بوده است. قطعنامه 242 شورای امنیت سازمان ملل متحد (1967) خواستار خروج نیروهای مسلح اسرائیل از سرزمین‌های اشغال شده در جنگ شش روزه شده است. قطعنامه 338 شورای امنیت (1973) نیز خواستار آتش‌بس و اجرای قطعنامه 242 شده است. قطعنامه 478 شورای امنیت (1980) الحاق قدس شرقی توسط اسرائیل را باطل و بی‌اثر اعلام کرده و از کشورهای عضو خواسته است تا نمایندگی‌های دیپلماتیک خود را از این شهر خارج کنند. این قطعنامه‌ها و قطعنامه‌های مجمع عمومی سازمان ملل متحد که به طور مداوم سیاست‌ها و اقدامات اسرائیل را مورد انتقاد قرار داده‌اند، نشان‌دهنده اجماع کلی جامعه بین‌المللی بر لزوم یافتن راه حلی عادلانه و پایدار بر اساس قوانین بین‌المللی است.

کنوانسیون چهارم ژنو در مورد حمایت از افراد غیرنظامی در زمان جنگ، بر سرزمین‌های اشغالی فلسطین اعمال می‌شود و انتقال جمعیت غیرنظامی نیروی اشغالگر به سرزمین‌های اشغالی را ممنوع می‌کند. اصل حق تعیین سرنوشت برای مردم فلسطین نیز از اصول اساسی حقوق بین‌الملل است. اسرائیل به عنوان نیروی اشغالگر، طبق قوانین بین‌المللی بشردوستانه و حقوق بشر، موظف به رعایت حقوق مردم فلسطین است.

دیوان بین‌المللی دادگستری (ICJ) در سال 2004 نظر مشورتی خود را در مورد پیامدهای حقوقی ساخت دیوار در سرزمین‌های اشغالی فلسطین صادر کرد و اعلام نمود که این دیوار مغایر با قوانین بین‌المللی است. نظر مشورتی اخیر این دیوان در 19 ژوئیه 2024 نیز به جنبه‌های مختلف اشغال جاری پرداخته است. اگرچه نظرات مشورتی دیوان الزام‌آور نیستند، اما از وزن حقوقی قابل توجهی برخوردار بوده و تفسیر دیوان از قوانین بین‌المللی در این زمینه را منعکس می‌کنند.

اساسنامه رم دیوان کیفری بین‌المللی (ICC) صلاحیت این دیوان را برای رسیدگی به جنایات جنگی، جنایات علیه بشریت و نسل‌کشی ارتکاب یافته در سرزمین‌های اشغالی از سال 2014 به بعد تعیین کرده است. صدور حکم بازداشت برای رهبران اسرائیلی توسط دیوان در نوامبر 2024 نشان می‌دهد که این دیوان می‌تواند مسیری برای پاسخگو کردن افراد در قبال جنایات بین‌المللی جدی ارتکاب یافته در این مناقشه فراهم کند.

مواضع رسمی کشور قزاقستان در قبال مسئله فلسطین

کشور قزاقستان به طور مداوم از راه حل دو دولتی برای مناقشه فلسطین و اسرائیل حمایت کرده است. قزاقستان بر ایجاد دو کشور مستقل که در آن فلسطینیان و اسرائیلی‌ها بتوانند در صلح و امنیت زندگی کنند، تأکید دارد. این کشور همچنین از حق مردم فلسطین برای تعیین سرنوشت و ایجاد یک کشور آزاد، مستقل و دارای حاکمیت در مرزهای 1967 با پایتختی قدس شرقی حمایت می‌کند.

قزاقستان خواستار از سرگیری مذاکرات بین طرفین بدون پیش شرط و تلاش برای دستیابی به آتش‌بس پایدار و ثبات منطقه‌ای شده است. این کشور از تلاش‌های میانجی‌گرانه قطر، مصر و ایالات متحده قدردانی کرده است. قزاقستان آمادگی خود را برای حمایت از تلاش‌های بین‌المللی با هدف دستیابی به صلح عادلانه و پایدار اعلام کرده و از کار آژانس امداد و کار سازمان ملل متحد برای آوارگان فلسطینی در خاور نزدیک (UNRWA) در ارائه کمک‌های بشردوستانه به ساکنان غزه حمایت می‌کند. این کشور همچنین خشونت و تروریسم را محکوم کرده و خواستار احترام به حاکمیت کشورها و قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد شده است. موضع رسمی قزاقستان نشان‌دهنده تعهد به قوانین بین‌المللی و تمایل به حل مسالمت‌آمیز این مناقشه، همسو با اجماع کلی بین‌المللی در مورد راه حل دو دولتی است.

سابقه رای‌گیری قزاقستان در سازمان ملل متحد نیز نشان‌دهنده حمایت این کشور از آرمان فلسطین در چارچوب قوانین بین‌المللی و قطعنامه‌های سازمان ملل است. قزاقستان به قطعنامه‌های سازمان ملل که خواستار آتش‌بس بشردوستانه بین اسرائیل و حماس شده‌اند، رای مثبت داده است. این کشور همچنین از قطعنامه‌هایی که به شورای امنیت سازمان ملل توصیه می‌کنند موضوع پذیرش فلسطین به عنوان عضو کامل این سازمان را مجدداً بررسی کند، حمایت کرده است . به طور کلی، سابقه رای‌گیری قزاقستان در مجمع عمومی سازمان ملل متحد نشان‌دهنده گرایش قوی به رای دادن علیه اسرائیل در قطعنامه‌های مربوط به مسئله فلسطین است.

 جدول 1: قطعنامه‌های کلیدی سازمان ملل متحد در مورد فلسطین و قدس

جدول 2: سابقه رای‌گیری قزاقستان در مورد قطعنامه‌های کلیدی سازمان ملل متحد مرتبط با فلسطین (سال‌های اخیر)

نکته: دولت قزاقستان همواره از حقوق فلسطینان دفاع کرده و بر حقوق مشروع آنان صحه گذاشته و از سوی دیگر مردم قزاقستان با راه اندازی کمپین های تحریم کالاهای تولید رژیم اشغال گر و امضا طومار ممنوعیت فروش نفت به رژیم صهیونیستی تلاش کردند به مردم فلسطین یاری رسانند.

آلماتی قزاقستان

منابع:

https://www.hrw.org/news/2025/01/16/israel/palestine-abyss-human-suffering-gaza

https://press.un.org/en/2000/20001201.ga9838.doc.html

https://besacenter.org/balancing-policy-official-positions-of-the-central-asian-states-on-the-gaza-war/

https://astanatimes.com/2018/01/kazakhstan-chairs-unsc-open-debate-on-middle-east-reaffirms-commitment-to-two-state-solution/

https://unwatch.org/database/country/kazakhstan/

https://www.un.org/unispal/wp-content/uploads/2018/08/Kazakhstan-Message.pdf